Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Myanma, rəsmi adı: Myanma İttifaqı Respublikası (1989-cu ilədək Birma İttifaqı, 1989–2010-cu illərdə Myanma Birliyi) — Cənub-şərqi Asiyada dövlət. Paytaxtı — Naypyida.
| Myanma | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော် | |||||
| |||||
| Let the journey begin | |||||
| Himn:
| |||||
 | |||||
| Tarixi | |||||
| • Müstəqilliyin elanı | 4 yanvar 1948 | ||||
| Rəsmi dilləri | |||||
| Paytaxt | Naypyida | ||||
| İdarəetmə forması | Parlamentli respublika | ||||
| Prezident | Vin Myint | ||||
| Dövlət kansleri | Aunq San Suu Kyi | ||||
| Sahəsi | Dünyada 39-cu | ||||
| • Ümumi | 676,578 km² km² | ||||
| • Su sahəsi (%) | 3,06 | ||||
| Əhalisi | |||||
| • Əhali | 53,282,000 nəfər (24-cü) | ||||
| • Sıxlıq | 73,9 nəf./km² | ||||
| İnternet domeni | .mm | ||||
| MM | |||||
| BOK kodu | MYA | ||||
| Telefon kodu | +95 | ||||
| Saat qurşaqları | | ||||
| Nəqliyyatın yönü | sağ[d] | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
"Myanma" sözü tərcümədə "cəld", "güclü" mənalarını verir və zümrüd mənasını verən "mya" sözündən götürülmüşdür. Myanmada insan və coğrafi məkan adlarının seçilməsinə ənənəvi olaraq Myanmalı astroloqların böyük təsiri olur. Ölkə əhalisinin böyük əksəriyyətini təşkil edən Birmalılar tərəfindən öz seçdikləri ad "Bama" istifadə olunur. 1989 cu ilədək ölkə rəsmi olaraq Birma Birliyi Sosialistik Respublikası və ya qısaca olaraq — Birma adlanırdı. Amma "Birma" adı alınma mənşəli olduğun üçün ölkə daxilində populyar deyil.
2010-cu ilin Oktyabr ayında ölkənin adı "Myanma İttifaqı"ndan "Myanma İttifaqı Respublikası"na dəyişdi. Həmçinin ölkənin gerbi və bayrağı da dəyişdirildi.
Myanmanın paytaxtı — Naypyida şəhəri(Mandalay inzibati dairəsi) şəhərinin yaxınlığındakı kiçik bir kəndin yerində yaradılmışdır.
Paytaxtın Yanqondan Naypyidaya köçürülməsi məsələsinə 2001-ci ildən baxılmışdır. Paytaxın köçürülməsinin dəqiq vaxtı — bazar günü, 6 Noyabr 2005 ci il, səhər saat 6:37 — astroloji proqnozlara uyğun olaraq seçilmişdir.
Coğrafiya
Coğrafi yerləşməsi
Myanma qərbdə Hindistan (1463 km) və Banqladeşlə(193 km),şimal-şərqdə Çinlə (2185 km) , şərqdə Laosla(235 km) və cənub-şərqdə Tailandla(1800 km) həmsərhəddir. Cənubdan və cənub-qərbdən onun sahillərini Benqal körfəzinin, (Martaban) həmçinin Andaman dənizinin suları yuyur. Daxil olan adalarla birlikdə ölkənin sahəsi 678 min km² təşkil edir. Sahil xəttinin uzunluğu isə 1930 km bərabərdir.
İqlimi
Əsasən subekvatorial və tropik iqlimə malikdir. 3 fəsil ayırd edilir:
- nəmli — mayın sonundan oktyabrın sonunadək
- soyuq — oktyabrın sonundan fevralın ortalarınadək
- isti — fevralın ortalarından mayın sonunadək
Hidrologiyası
Əsas çaylar öz başlanğıclarını dağlardan götürür və Hind okeanı hövzəsinə aiddirlər. Maksimal çay səviyyəsi musson yağışları mövsümünə təsadüf edir. Bu dövrdə çaylarda su səviyyəsi artsa da digər dövrlərdə çaylar əsasən az sulu olur və quruyurlar. Myanmanın böyük çayları İravadi , Mekonq, , və çayları sayılırlar. Göllər olduqca azdır, onların ən böyüyü isə İnle gölüdür.
Tarix
Ölkənin ən qədim sakinləri, hind-buddist sivilizasiyasının təsir dairəsində olmuş monlar sayılırlar. Sonra Myanmaya Çin ərazisindən miqrasiya etmişdirlər. Beləliklə Myanma ərazisində mon və birman krallıqları əmələ gəlmişdir. XIII əsrdə onlar monqol hücumlarına məruz qaldılar. XVIII əsrdə isə başladı.
İkinci Dünya müharibəsindən sonra (Myanmanın yapon işğalına məruz qaldığı illərdə) 1948 ci ildə Böyük Britaniya ilə tərtib edilmiş müqaviləyə əsasən ölkə müstəqillik əldə etdi. 1962 ci ildə 1988-ci ildəki çevrilişə qədər mövcud olmuş Birman İttifaqı Sosialistik respublikası yaradıldı.
1997-ci ildən 2011-ci ilədək Myanma, 1988 ci ildə hakimiyyətə gəlmiş "Qanuniliyin və qaydaların bərpası Milli şurası" nın yerini tutmuş "Sülh və inkişafın Milli şurası" adlanan hərbi rejim tərəfindən idarə edilmişdir. Milli şuranın başçısı "baş general" olmuşdur. Məhz bu hakimiyyət 1989 cu ildə ölkənin rəsmi adını "Birma"dan "Myanma"ya çevirmişdir.
Din
Birma əhalisinin 83 faizi buddistlərdir. Birmalıların əksəriyyəti, eyni zamanda şanlar, monlar, karenlərin çoxu, kaya, palaun, kaçinlərin bir hissəsi, çinlər və digərləri buddistdirlər. Buddizm özünün txeravad formasında geniş yayılıb. Maxayana forması isə ancaq şimali birmanın xalqlarının bir hissəsində, ölkədə yaşayan çinlilər arasında vardır.
Xristian dininə 5 faizdən çox insan ibadət edir. Xristianlığı əsasən birmanın əyalət rayonlarına gələn missionerlər yaymışdırlar. Çin, karen, kaya, kaçin kimi yerli xalqlar arasında da xristianlar var. Birma xristianlarının əkəsəriyyəti protestantlardır (1,2 mln. nəfər). Onların arasında əksəriyyəti baptistlər (950 min nəfər), anqilkanlar (130 min nəfər), metodistlər (39 min nəfər), yeddinci günün adventistləri (3 min nəfər), qurtuluş ordusunun tərəfdarlıra və s. vardır.
Katoliklər 301 min nəfərdirlər. Ölkə əhalisinin 4 faizi müsəlmanlardır(əsasən sünnülər). Əhalinin 3 faizi induistlərdir. Çox az sayda iudaistlər də vardır. Ənənəvi qəbilə inancları Birmanın bir sıra əyalət rayonlarında yaşayan xalqlar arasında hələ də qalmaqdadır. Onlar əhalinin 5 faizini təşkil edirlər.
İstinadlar
- 450 // Constitution.
- Left is right (But right is left).
- Samirə Quliyeva, "Myanma adını və bayrağını dəyişdi". "Xalq qəzeti", № 233 (26583), 23 oktyabr 2010, səh. 8.
 | Myanma ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Myanma resmi adi Myanma Ittifaqi Respublikasi 1989 cu iledek Birma Ittifaqi 1989 2010 cu illerde Myanma Birliyi Cenub serqi Asiyada dovlet Paytaxti Naypyida Myanmaပ ည ထ င စ သမ မတ မ န မ န င င တ Bayraq Gerb d Let the journey beginHimn azerb Dunyanin sonuna qeder source source track track track track track track track track track track track track track Tarixi Musteqilliyin elani 4 yanvar 1948Resmi dilleri Birman diliPaytaxt NaypyidaIdareetme formasi Parlamentli respublikaPrezident Vin MyintDovlet kansleri Aunq San Suu KyiSahesi Dunyada 39 cu Umumi 676 578 km km Su sahesi 3 06Ehalisi Ehali 53 282 000 nefer 24 cu Sixliq 73 9 nef km Internet domeni mmMMBOK kodu MYATelefon kodu 95Saat qursaqlari UTC 06 30Neqliyyatin yonu sag d Vikianbarda elaqeli mediafayllarMyanma MyanmaMyanma statlari ve vilayetleri Myanma sozu tercumede celd guclu menalarini verir ve zumrud menasini veren mya sozunden goturulmusdur Myanmada insan ve cografi mekan adlarinin secilmesine enenevi olaraq Myanmali astroloqlarin boyuk tesiri olur Olke ehalisinin boyuk ekseriyyetini teskil eden Birmalilar terefinden oz secdikleri ad Bama istifade olunur 1989 cu iledek olke resmi olaraq Birma Birliyi Sosialistik Respublikasi ve ya qisaca olaraq Birma adlanirdi Amma Birma adi alinma menseli oldugun ucun olke daxilinde populyar deyil 2010 cu ilin Oktyabr ayinda olkenin adi Myanma Ittifaqi ndan Myanma Ittifaqi Respublikasi na deyisdi Hemcinin olkenin gerbi ve bayragi da deyisdirildi Myanmanin paytaxti Naypyida seheri Mandalay inzibati dairesi seherinin yaxinligindaki kicik bir kendin yerinde yaradilmisdir Paytaxtin Yanqondan Naypyidaya kocurulmesi meselesine 2001 ci ilden baxilmisdir Paytaxin kocurulmesinin deqiq vaxti bazar gunu 6 Noyabr 2005 ci il seher saat 6 37 astroloji proqnozlara uygun olaraq secilmisdir CografiyaCografi yerlesmesi Myanma qerbde Hindistan 1463 km ve Banqladesle 193 km simal serqde Cinle 2185 km serqde Laosla 235 km ve cenub serqde Tailandla 1800 km hemserheddir Cenubdan ve cenub qerbden onun sahillerini Benqal korfezinin Martaban hemcinin Andaman denizinin sulari yuyur Daxil olan adalarla birlikde olkenin sahesi 678 min km teskil edir Sahil xettinin uzunlugu ise 1930 km beraberdir Iqlimi Esasen subekvatorial ve tropik iqlime malikdir 3 fesil ayird edilir nemli mayin sonundan oktyabrin sonunadek soyuq oktyabrin sonundan fevralin ortalarinadek isti fevralin ortalarindan mayin sonunadekHidrologiyasi Esas caylar oz baslangiclarini daglardan goturur ve Hind okeani hovzesine aiddirler Maksimal cay seviyyesi musson yagislari movsumune tesaduf edir Bu dovrde caylarda su seviyyesi artsa da diger dovrlerde caylar esasen az sulu olur ve quruyurlar Myanmanin boyuk caylari Iravadi Mekonq ve caylari sayilirlar Goller olduqca azdir onlarin en boyuyu ise Inle goludur TarixOlkenin en qedim sakinleri hind buddist sivilizasiyasinin tesir dairesinde olmus monlar sayilirlar Sonra Myanmaya Cin erazisinden miqrasiya etmisdirler Belelikle Myanma erazisinde mon ve birman kralliqlari emele gelmisdir XIII esrde onlar monqol hucumlarina meruz qaldilar XVIII esrde ise basladi Ikinci Dunya muharibesinden sonra Myanmanin yapon isgalina meruz qaldigi illerde 1948 ci ilde Boyuk Britaniya ile tertib edilmis muqavileye esasen olke musteqillik elde etdi 1962 ci ilde 1988 ci ildeki cevrilise qeder movcud olmus Birman Ittifaqi Sosialistik respublikasi yaradildi 1997 ci ilden 2011 ci iledek Myanma 1988 ci ilde hakimiyyete gelmis Qanuniliyin ve qaydalarin berpasi Milli surasi nin yerini tutmus Sulh ve inkisafin Milli surasi adlanan herbi rejim terefinden idare edilmisdir Milli suranin bascisi bas general olmusdur Mehz bu hakimiyyet 1989 cu ilde olkenin resmi adini Birma dan Myanma ya cevirmisdir DinBaqanda mebedler Birma ehalisinin 83 faizi buddistlerdir Birmalilarin ekseriyyeti eyni zamanda sanlar monlar karenlerin coxu kaya palaun kacinlerin bir hissesi cinler ve digerleri buddistdirler Buddizm ozunun txeravad formasinda genis yayilib Maxayana formasi ise ancaq simali birmanin xalqlarinin bir hissesinde olkede yasayan cinliler arasinda vardir Xristian dinine 5 faizden cox insan ibadet edir Xristianligi esasen birmanin eyalet rayonlarina gelen missionerler yaymisdirlar Cin karen kaya kacin kimi yerli xalqlar arasinda da xristianlar var Birma xristianlarinin ekeseriyyeti protestantlardir 1 2 mln nefer Onlarin arasinda ekseriyyeti baptistler 950 min nefer anqilkanlar 130 min nefer metodistler 39 min nefer yeddinci gunun adventistleri 3 min nefer qurtulus ordusunun terefdarlira ve s vardir Katolikler 301 min neferdirler Olke ehalisinin 4 faizi muselmanlardir esasen sunnuler Ehalinin 3 faizi induistlerdir Cox az sayda iudaistler de vardir Enenevi qebile inanclari Birmanin bir sira eyalet rayonlarinda yasayan xalqlar arasinda hele de qalmaqdadir Onlar ehalinin 5 faizini teskil edirler Istinadlar450 Constitution Left is right But right is left Samire Quliyeva Myanma adini ve bayragini deyisdi Xalq qezeti 233 26583 23 oktyabr 2010 seh 8 Myanma ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin