Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İravadi(birm. ဧရာဝတီ — Eyavadi) — Myanmada çay. İravadi Myanmanın ən böyük çayıdır. Uzunluğu 2170 metrdir. Ölkənin vacib su nəqliyyatı arteriyasıdır. Çay hövzəsinin sahəsi 411 000 km²-dir. İravadi deltasında yaşayan bir çox xalqlar üçün çay müqəddəs hesab olunur. İravadi sözü ehtimal olunur ki, sanskrit mənşəlidir — airavati, yəni "filli çay" deməkdir.
| İravadi | |
|---|---|
| birm. ဧရာဝတီ | |
 | |
| Ölkə |  Myanma |
| Mənsəbi | Hind okeanı |
| Uzunluğu | 2170 km |
| Su sərfi | 13.000 m³/s |
| Hövzəsinin sahəsi | 411000 km² |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ümumi məlumat
İravadi çayı öz mənbəyini Kaçin milli diyarından, Mali və Nmay çaylarının birləşdiyi yerdən götürür. Bu çaylar birləşənə qədər Himalayın cənub-şərq bölgəsi boyu bir birinə paralel axırlar. İravadi ölkə ərazisini şimaldan cənuba doğru kəsib keçir. Yuxarı axarlarında çay və onun qolları dərin dərələrdən, cəngəlliklərdən keçir və çay dərələri ensiz olur. Miçina şəhərində İravadi çayının dərəsi genişlənir və 800 metrə çatır. Daha sonra çay Şan yaylasının qərb hissəsindən keçir. Bu zaman İravadi 3 dərə formalaşdırır. Dərələrin hər birinin eni 50–100 metrdir. Bu ərazilər gəmiçilik üçün təhlükəlidir. Çay orta və aşağı axırlarında İravadi düzənliyindən keçir və geniş terraslı vadi formalaşdırır. Mənsəbdən 300 km şimaldan düz, bataqlaşmış delta əraziləri formalaşır. Bu ərazilərdə sıx cəngəllik örtüyü üstünlük təşkil edir. İravadi çayının deltasının sahəsi 30 min km²-dir (digər mənbələrdə 48 min km²). Andaman dənizi sahilləri boyu çay 240 km uzanır. Çayı dənizdən qum dyunləri ayırır. Çay deltası 9 qola parçalanır.
İravadinin aşağı axarlarında yüksək qabarma müşahidə olunur. Yanqon şəhərində qabarmanın hündürlüyü 4–4,5 metr olur. Qabarma bütün delta ərazisini bürüyür və və dənizdən 120 km uzaqlıqda belə hiss olunur. Aşağı axarlarda çayın orta su sərfi 13–14 min m³/san-dir. Güclü yağışlar zamanı su həcmi 40 000 m³/saniyə olur. Bəzən daşqınlar ərazidə fəlakətlərə səbəb olur.
Müstəmləkə zamanında, dəmir və avtomobil yollarının çəkilmədiyi zamanda çay "Mandalay yolu" adlanırdı. Baxmayaraq ki, çay gəmiçilik üçün yararlıdır, ancaq çay boyu bir çox dayazlıqlara və adalara rast gəlinir. Miçina şəhərinə kimi, okeandan 1600 km məsafədə çay gəmiçiliyə yararlıdır. Uzun illər boyu İravadi çayı üzərində tikilmiş yeganə körpü — İnva idi. Son 20 ildə çay üzərində onlarca yeni körpü tikilmişdir.
İravadi çayında xüsusi delfin cinsi — İravadi delfinləri (Orcaella brevirostris) yaşayır. Delfin əslində çay yox dəniz-okean delfinidir. Bu cinsə daxil növlər əsasən Hind okeanında Benqal körfəzindən Avstraliyanın şimal sahillərinə qədər olan ərazilərdə yayılmışdır.
İstinadlar
- Иравади // Словарь географических названий зарубежных стран / отв. ред. А. М. Комков. — 3-е изд., перераб. и доп. — М. : Недра, 1986. — С. 135.
- Инструкция по русской передаче географических названий Бирмы. — М.: , 1978. — С. 25.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Iravadi birm ဧရ ဝတ Eyavadi Myanmada cay Iravadi Myanmanin en boyuk cayidir Uzunlugu 2170 metrdir Olkenin vacib su neqliyyati arteriyasidir Cay hovzesinin sahesi 411 000 km dir Iravadi deltasinda yasayan bir cox xalqlar ucun cay muqeddes hesab olunur Iravadi sozu ehtimal olunur ki sanskrit menselidir airavati yeni filli cay demekdir Iravadibirm ဧရ ဝတ Olke MyanmaMensebi Hind okeaniUzunlugu 2170 kmSu serfi 13 000 m sHovzesinin sahesi 411000 km menbeyi mensebiIravadi cayi Myanmain fiziki xeritesinde 25 42 sm e 97 03 s u 15 46 sm e 95 06 s u Vikianbarda elaqeli mediafayllarUmumi melumatIravadi cayi oz menbeyini Kacin milli diyarindan Mali ve Nmay caylarinin birlesdiyi yerden goturur Bu caylar birlesene qeder Himalayin cenub serq bolgesi boyu bir birine paralel axirlar Iravadi olke erazisini simaldan cenuba dogru kesib kecir Yuxari axarlarinda cay ve onun qollari derin derelerden cengelliklerden kecir ve cay dereleri ensiz olur Micina seherinde Iravadi cayinin deresi genislenir ve 800 metre catir Daha sonra cay San yaylasinin qerb hissesinden kecir Bu zaman Iravadi 3 dere formalasdirir Derelerin her birinin eni 50 100 metrdir Bu eraziler gemicilik ucun tehlukelidir Cay orta ve asagi axirlarinda Iravadi duzenliyinden kecir ve genis terrasli vadi formalasdirir Mensebden 300 km simaldan duz bataqlasmis delta erazileri formalasir Bu erazilerde six cengellik ortuyu ustunluk teskil edir Iravadi cayinin deltasinin sahesi 30 min km dir diger menbelerde 48 min km Andaman denizi sahilleri boyu cay 240 km uzanir Cayi denizden qum dyunleri ayirir Cay deltasi 9 qola parcalanir Iravadinin asagi axarlarinda yuksek qabarma musahide olunur Yanqon seherinde qabarmanin hundurluyu 4 4 5 metr olur Qabarma butun delta erazisini buruyur ve ve denizden 120 km uzaqliqda bele hiss olunur Asagi axarlarda cayin orta su serfi 13 14 min m san dir Guclu yagislar zamani su hecmi 40 000 m saniye olur Bezen dasqinlar erazide felaketlere sebeb olur Mustemleke zamaninda demir ve avtomobil yollarinin cekilmediyi zamanda cay Mandalay yolu adlanirdi Baxmayaraq ki cay gemicilik ucun yararlidir ancaq cay boyu bir cox dayazliqlara ve adalara rast gelinir Micina seherine kimi okeandan 1600 km mesafede cay gemiciliye yararlidir Uzun iller boyu Iravadi cayi uzerinde tikilmis yegane korpu Inva idi Son 20 ilde cay uzerinde onlarca yeni korpu tikilmisdir Iravadi cayinda xususi delfin cinsi Iravadi delfinleri Orcaella brevirostris yasayir Delfin eslinde cay yox deniz okean delfinidir Bu cinse daxil novler esasen Hind okeaninda Benqal korfezinden Avstraliyanin simal sahillerine qeder olan erazilerde yayilmisdir IstinadlarIravadi Slovar geograficheskih nazvanij zarubezhnyh stran otv red A M Komkov 3 e izd pererab i dop M Nedra 1986 S 135 Instrukciya po russkoj peredache geograficheskih nazvanij Birmy M 1978 S 25