Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Montessori təlimi (it. Metodo Montessori) — italiyalı pedaqoq Mariya Montessori tərəfindən yaradılan tədris metodikası.
Tarixi
26 yaşında İtaliyanın ilk qadın həkimi olan Montessori 1896-cı ildə universitet xəstəxanasında (San Giovanni Hospital) həkim assistenti kimi işləməyə başlayır və ilk dəfə olaraq əqli geriliyi olan uşaqlarla qarşılaşır. Uşaqlar boş otaqlarda saxlanılırdı, onlarla demək olar ki, ünsiyyət qurulmurdu, oyuncaq və kitabları yox idi.
Bir dəfə Mariya qəribə bir hadisənin şahidi olur: nahardan sonra uşaqlar çörək qabığı tapırlar və onu əzirlər. Çörək qabığı onların yeganə oyuncağı idi. Bundan təsirlənən Mariya onlara sadə əşyalar – qutular, parçalar gətirməyə başlayır, tez bir zamanda uşaqların davranışında müsbətə doğru dəyişiklik müşahidə olunur. Beləliklə, Mariya Montessorinin metodikasının əsas ideyası yaranır: istər normal, istərsə də əqli geriliyi olan uşaqların ətraf aləmi anlaması üçün onlara inkişaf etdirici mühit lazımdır.
Mariya Montessori pedaqogika, psixologiya və antropologiyanı tədqiq etməyə başlayır, fransız psixoloqları (fransız həkimi) və Eduard Segenin (fransız psixiatrı) əsərlərini oxuyur, Jan Piaje (isveçrəli psixoloq və filosof), Anna Freyd (Britaniya psixoloqu Ziqmund Freydin kiçik qızı) ilə müzakirələr edir, müşahidələr və təcrübələr aparır, nəticələrin üzərində düşünür. Tədqiqatları və mütaliələri əsasında belə qərara gəlir ki, əqli geriliyi olan uşaqlar tibdən daha çox, pedaqogikanın problemidir, bu səbəbdən də onlarla xəstəxanada deyil, məktəbdə məşğul olmaq lazımdır. Beləliklə, 1907-ci il yanvarın 6-da ilk Montessori məktəbi açılır. Bu, Roma ətrafında San-Lorensoda fəaliyyət göstərən Casa dei Bambini olur.
Mariya Montessori ömrünün neçə ilini uşaqlarla bağlı təlim-tərbiyə metodlarını araşdırmaq və yaratmaq üçün sərf etmiş, minlərlə pedaqoq yetişdirmişdir. Uşaqlara göstərdiyi inanılmaz təsiri nəticəsində bu təlim geniş tətbiq edilməyə başladı. Getdikcə Amerika və Avropada yayıldı. Bu metod ən çox Hollandiyada tətbiq edilir. İkinci Dünya Müharibəsi ərəfəsində isə Montessori siyasətə boyun əymədiyi üçün qadağan edilir. Bu səbəbdən o, müharibə bitənədək Hindistanda yaşayır və orda oğlu ilə birlikdə minə yaxın montessori-pedaqoq yetişdirir.
Zamanla Montessorinin davamçıları sistemə uyğun olaraq onu daha da işləyib təkmilləşdirdilər. İndi bu təlim dünyada geniş yayılıb. Autizmli və digər problemi olanlarla yanaşı sağlam uşaqlara da tətbiq edildikdə inanılmaz nəticələr əldə edilib. Montessori təlimi şəxsiyyət yetişdirməkdə hələ ki, ən mükəmməl və yeganə təlimdir.
Təlim haqqında
Bu təlim sistemini uşağlara gələcəkdə bir şəxsiyyət kimi formalaşmağa çox yardımçı olur. Uşağa özünü tanımaq, sərbəst şəkildə özünü idarə etmək, qərar vermək, yaşadığı çevrəyə hörmət etmək, danışaraq problemi həll etmək, özündən böyükləri izləyib kiçiklərə nümunə olmaq və s. kimi müsbət keyfiyyətlər aşılanır. Uşaqlar bu sistemdə səbrli və diqqətli olmağı öyrənir.
Adətən biz uşaqlarla söhbət edəndə, ayaq üstəyiksə, yuxarıdan aşağı baxaraq danışırıq. Bu zaman o, özünü kiçik kimi tanıyır. Amma montessoridə uşaqla söhbət edəndə onun boyu bərabərinə enib, oturub söhbət edirsən. Bu da onun özünü qarşısındakı səviyyəsində hiss etməsinə şərait yaradır. Özünəinamı artır. Uşaqlar “Sən bunu düz etmədin” deyəndə xoşlamırlar. Montessori isə müəllim və ya bu sistemi bilən hər bir anaya bu sözləri işlətməyə icazə vermir. Səhv olduqda sakitcə dayanır ki, uşaq özü öz səhvini tapsın. Bununla da uşaq kəşf edərək öyrənir. Sadəcə ana və ya müəllim istiqamətverici rol oynayır. Bir işi düzgün edəndə də “afərin” demirik, deyirik “yaxşıdı, amma sən bundan da gözəl edə bilərsən”. Bununla daxili intizamı artır.
Dərslər keçirilən otaq, ortam tam sakit olur. Çünki heç olmasa 1 ay bu təlimi keçən uşaq özü sakitliyə riayət edir, dostlarına mane olmur. Bununla da ortam tam sakit olur. Baxanda montessori otağındakı vəsaitlər oyuncağı xatırladır. Amma əslində onların hər biri çalışmadı.
5 bölməli olur montessori:
- Günlük yaşam
- Duyğu
- Riyaziyyat
- Nitqin inkişafı
- Kosmik təlim
Riyaziyyat bölməsində təlim keçən 5 yaşlı uşaq artıq 4 rəqəmli çalışmanı toplaya, çıxa, vura, bölə bilir və yaxud günlük yaşam bölməsində ətrafımızda gördüyümüz hər bir avadanlıqla uşaq sərbəst rəftar edə bilir. Qapını səliqə ilə örtmək, stulu səliqə ilə çəkib oturmaq, stolun tozunu astadan almaq, burnunu sərbəst şəkildə silmək, gülləri sulamaq və s. Bununla bərabər duyğu bölməsində uşaq gözü yumulu nəyinsə materialını hiss edib adını deyir, bu da onun əzələ və duyğusunu güclü inkişaf etməsinə gətirib çıxarır. Bu sistemdə uşağa cəza və mükafat vermək qəti qadağandır.
Montessori təkcə sağlam deyil, əngəlli uşaqları da düşünüb. Əsasən də, hiperaktiv, daun sindromlu uşaqların diqqəti üçündü bu sistem. Montessori karlar üçün 6-cı duyumu da yaratmışdır: bu, əzələ hafizəsidir. Toxunur bir şeyə, əzələ hafizəsi ilə cavab verir.
Bu sistem gələcəyin yetişdirəcəyi şəxsin modelini sanki qabaqcadan yaradır. Uşağa sadəcə istiqamət verilir. Elə o sərbəstliyi sayəsində özünü tanıyır üzə çıxarır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- (ing.) "What are phonograms and how they are taught to children" 2014-03-26 at the Wayback Machine. The Montessorian wordpress. 26 Mart 2014.
- (ing.) "AMI School Standards" 2010-11-04 at the Wayback Machine. Association Montessori Internationale-USA (AMI-USA). 2011-04-22
- Kramer, 112
- (ing.) "The Montessori Preschool Program" 2016-03-12 at the Wayback Machine. North American Montessori Teachers Association. 2011-04-25.
Xarici keçidlər
- Montessori Fondu
- Montessori Beynəlxalq Asossasiyası (AMI)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Montessori telimi it Metodo Montessori italiyali pedaqoq Mariya Montessori terefinden yaradilan tedris metodikasi Bir Montesorri mektebinde hereketli elifba ile calisan usaq Tarixi26 yasinda Italiyanin ilk qadin hekimi olan Montessori 1896 ci ilde universitet xestexanasinda San Giovanni Hospital hekim assistenti kimi islemeye baslayir ve ilk defe olaraq eqli geriliyi olan usaqlarla qarsilasir Usaqlar bos otaqlarda saxlanilirdi onlarla demek olar ki unsiyyet qurulmurdu oyuncaq ve kitablari yox idi Bir defe Mariya qeribe bir hadisenin sahidi olur nahardan sonra usaqlar corek qabigi tapirlar ve onu ezirler Corek qabigi onlarin yegane oyuncagi idi Bundan tesirlenen Mariya onlara sade esyalar qutular parcalar getirmeye baslayir tez bir zamanda usaqlarin davranisinda musbete dogru deyisiklik musahide olunur Belelikle Mariya Montessorinin metodikasinin esas ideyasi yaranir ister normal isterse de eqli geriliyi olan usaqlarin etraf alemi anlamasi ucun onlara inkisaf etdirici muhit lazimdir Mariya Montessori pedaqogika psixologiya ve antropologiyani tedqiq etmeye baslayir fransiz psixoloqlari fransiz hekimi ve Eduard Segenin fransiz psixiatri eserlerini oxuyur Jan Piaje isvecreli psixoloq ve filosof Anna Freyd Britaniya psixoloqu Ziqmund Freydin kicik qizi ile muzakireler edir musahideler ve tecrubeler aparir neticelerin uzerinde dusunur Tedqiqatlari ve mutalieleri esasinda bele qerara gelir ki eqli geriliyi olan usaqlar tibden daha cox pedaqogikanin problemidir bu sebebden de onlarla xestexanada deyil mektebde mesgul olmaq lazimdir Belelikle 1907 ci il yanvarin 6 da ilk Montessori mektebi acilir Bu Roma etrafinda San Lorensoda fealiyyet gosteren Casa dei Bambini olur Mariya Montessori omrunun nece ilini usaqlarla bagli telim terbiye metodlarini arasdirmaq ve yaratmaq ucun serf etmis minlerle pedaqoq yetisdirmisdir Usaqlara gosterdiyi inanilmaz tesiri neticesinde bu telim genis tetbiq edilmeye basladi Getdikce Amerika ve Avropada yayildi Bu metod en cox Hollandiyada tetbiq edilir Ikinci Dunya Muharibesi erefesinde ise Montessori siyasete boyun eymediyi ucun qadagan edilir Bu sebebden o muharibe bitenedek Hindistanda yasayir ve orda oglu ile birlikde mine yaxin montessori pedaqoq yetisdirir Zamanla Montessorinin davamcilari sisteme uygun olaraq onu daha da isleyib tekmillesdirdiler Indi bu telim dunyada genis yayilib Autizmli ve diger problemi olanlarla yanasi saglam usaqlara da tetbiq edildikde inanilmaz neticeler elde edilib Montessori telimi sexsiyyet yetisdirmekde hele ki en mukemmel ve yegane telimdir Telim haqqindaABS da Montessori sinif otagi Bu telim sistemini usaglara gelecekde bir sexsiyyet kimi formalasmaga cox yardimci olur Usaga ozunu tanimaq serbest sekilde ozunu idare etmek qerar vermek yasadigi cevreye hormet etmek danisaraq problemi hell etmek ozunden boyukleri izleyib kiciklere numune olmaq ve s kimi musbet keyfiyyetler asilanir Usaqlar bu sistemde sebrli ve diqqetli olmagi oyrenir Adeten biz usaqlarla sohbet edende ayaq usteyikse yuxaridan asagi baxaraq danisiriq Bu zaman o ozunu kicik kimi taniyir Amma montessoride usaqla sohbet edende onun boyu beraberine enib oturub sohbet edirsen Bu da onun ozunu qarsisindaki seviyyesinde hiss etmesine serait yaradir Ozuneinami artir Usaqlar Sen bunu duz etmedin deyende xoslamirlar Montessori ise muellim ve ya bu sistemi bilen her bir anaya bu sozleri isletmeye icaze vermir Sehv olduqda sakitce dayanir ki usaq ozu oz sehvini tapsin Bununla da usaq kesf ederek oyrenir Sadece ana ve ya muellim istiqametverici rol oynayir Bir isi duzgun edende de aferin demirik deyirik yaxsidi amma sen bundan da gozel ede bilersen Bununla daxili intizami artir Dersler kecirilen otaq ortam tam sakit olur Cunki hec olmasa 1 ay bu telimi kecen usaq ozu sakitliye riayet edir dostlarina mane olmur Bununla da ortam tam sakit olur Baxanda montessori otagindaki vesaitler oyuncagi xatirladir Amma eslinde onlarin her biri calismadi 5 bolmeli olur montessori Gunluk yasam Duygu Riyaziyyat Nitqin inkisafi Kosmik telim Riyaziyyat bolmesinde telim kecen 5 yasli usaq artiq 4 reqemli calismani toplaya cixa vura bole bilir ve yaxud gunluk yasam bolmesinde etrafimizda gorduyumuz her bir avadanliqla usaq serbest reftar ede bilir Qapini seliqe ile ortmek stulu seliqe ile cekib oturmaq stolun tozunu astadan almaq burnunu serbest sekilde silmek gulleri sulamaq ve s Bununla beraber duygu bolmesinde usaq gozu yumulu neyinse materialini hiss edib adini deyir bu da onun ezele ve duygusunu guclu inkisaf etmesine getirib cixarir Bu sistemde usaga ceza ve mukafat vermek qeti qadagandir Montessori tekce saglam deyil engelli usaqlari da dusunub Esasen de hiperaktiv daun sindromlu usaqlarin diqqeti ucundu bu sistem Montessori karlar ucun 6 ci duyumu da yaratmisdir bu ezele hafizesidir Toxunur bir seye ezele hafizesi ile cavab verir Bu sistem geleceyin yetisdireceyi sexsin modelini sanki qabaqcadan yaradir Usaga sadece istiqamet verilir Ele o serbestliyi sayesinde ozunu taniyir uze cixarir Hemcinin baxMariya MontessoriIstinadlar ing What are phonograms and how they are taught to children 2014 03 26 at the Wayback Machine The Montessorian wordpress 26 Mart 2014 ing AMI School Standards 2010 11 04 at the Wayback Machine Association Montessori Internationale USA AMI USA 2011 04 22 Kramer 112 ing The Montessori Preschool Program 2016 03 12 at the Wayback Machine North American Montessori Teachers Association 2011 04 25 Xarici kecidlerMontessori Fondu Montessori Beynelxalq Asossasiyasi AMI