Monteneqro perperi

Monteneqro perperi (serb. Црногорски перпер) — Monteneqro knyazlığı və sonradan krallığın dövlət valyutası. Adı Serbiya perperindən gəlir, hansı ki pul vahidi idi, Monteneqro dövlət olaraq özünü bu çarlığın varisi hesab edirdi. Perper 100 paradan ibarət idi.

Tarixi

Perperin tətbiqindən əvvəl, Monteneqroda avstriya-macar kronu, türk lirəsi, fransız frankı və digər valyutalar dövriyyədə idilər. 1851-ci ildə adlı öz valyutanın tətbiqi təklif edildi, lakin ölümü səbəbiylə istək yerinə yetirilmədi.

1906-cı ildə 1, 2, 10 və 20 para dəyərində sikkələr buraxıldı. 1 və 2 para sikkələri tunc, 10 və 20 para isə nikeldən hazırlanırdı.

4 may 1909-cu ildə şahzadə fərmanı ilə perper adlı milli pulun tətbiq olunduğu elan edildi. Elə həmin ildə 1 və 5 perper sikkələri zərb olundu. Ardınca 1910-cu ildə 2 perper nominalında sikkə buraxıldı. Qızıl 10 və 20 perperlər də 1910-cu ildə buraxıldılar, bundan əlavə məhdud sayda 100 perper dəyərində sikkələr dövriyyəyə daxil oldular.

Çernoqoriya Serblər, Xorvatlar və Slovenlər Krallığına daxil olduqdan sonra, perper, Serblər, Xorvatlar və Slovenlər Krallığının kronası ilə, daha sonra 1920-ci ildə Yuqoslaviya dinarı ilə əvəz olundu.

20-ci əsrin sonunda, Monteneqroda perperi dövriyyəyə qaytarmaq üçün layihələr var idi. Bununla birlikdə, valyuta olaraq alman markasından istifadə edilməsinə qərar verildi, hansı ki daha sonra avro ilə əvəzləndi.

Sikkələr

Gümüş sikkələr Parisdə, qalanları Vyanada zərb olunurdu. Gümüş və qızıl sikkələrin xüsusiyyətləri Avstriya-Macarıstan sikkələrinə uyğun gəlirdi.

Şəkil	Nominal	Metal	Diametr	Çəkisi	Çevrəsi	Zərb olunma illəri
Monteneqro knyazlığının buraxılışı
	1 para	tunc	17 mm	1,66 q		1906
	2 para	tunc	19 mm	3,3 q		1906, 1908
	10 para	nikel	19 mm	3 q	kəsik	1906, 1908
	20 para	nikel	21 mm	4 q	kəsik	1906, 1908
	1 perper	gümüş 835	24 mm	5 q	kəsik	1909
	2 perper	gümüş 835	27 mm	10 q	yazılı və hamar	1910
	5 perper	gümüş 900	34 mm	24 q	kəsik	1909
	10 perper	qızıl 900	19 mm	3,3875 q		1910
	20 perper	qızıl 900	21 mm	6,7751 q		1910
	100 perper	qızıl 900	34,5 mm	33,8753 q		1910
Monteneqro krallığının buraxılışı
	1 para	tunc	17 mm	1,66 q		1913, 1914
	2 para	tunc	19 mm	3,33 q		1913, 1914
	10 para	nikel	18,5 mm	3 q	kəsik	1913, 1914
	20 para	nikel	21 mm	4 q	kəsik	1913, 1914
	1 perper	gümüş 835	23 mm	5 q	kəsik	1912, 1914
	2 perper	gümüş 835	27 mm	10 q	yazılı və hamar	1914
	5 perper	gümüş 900	36 mm	24 q		1912, 1914
	10 perper	qızıl 900	19 mm	3,3875 q		1910
	20 perper	qızıl 900	21,1 mm	6,7751 q	yazılı və hamar	1910
	100 perper	qızıl 900	37 mm	33,8753 q		1910

Banknotlar

1, 2, 5, 10, 50 və 100 perper nominallı banknotlar 1912-ci ildə xəzinədarlıq tərəfindən buraxılmışdır. 1914-cü ildə hökumət 1, 2, 5, 10, 20, 50 və 100 perper nominallı daha üç seriya banknotlar buraxdı. Avstriya-Macarıstan işğalı dövründə (1916—1918), ikinci və üçüncü seriyalı əskinaslar hərbi hökumət dairə komandaları tərəfindən əlavə olaraq çap edilirdi. 1917-ci ildə avstriyalılar perper sikkələri (alm. Münzperper‎) və avstriya-macar kronunda konvertasiya edilə bilən vauçerlər buraxdı. Bu vəziyyətdə nisbət belə idi: 2 kağız perper 1 sikkə-perperə və ya 1 krona bərabər idi.

İstinadlar

1. I. Č.: Stanje u federaciji neodrživo 2011-07-27 at the Wayback Machine (serb.)
2. : Юбилейное издание перпера 2006-06-16 at the Wayback Machine
3. Cuhaj, 2011. səh. 1538—1539
4. Cuhaj, 2008. səh. 859—867

Ədəbiyyat

• Cuhaj G., Michael T., Miller H. Standard Catalog of World Coins 1901-2000 (39-е изд). Iola: Krause Publications. 2011. ISBN .
• Cuhaj G.S. Standard Catalog of World Paper Money. General Issues 1368—1960 (12-е изд). Iola: Krause Publications. 2008. ISBN .

Həmçinin bax

• Serb dinarı