Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Molla Şəmsəddin Fənari, (1350, Bursa – 15 mart 1431, Bursa) — Osmanlı alimi, müdərris və ilk Osmanlı şeyxülislamı.
| Molla Şəmsəddin Fənari | |
|---|---|
| Əvvəlki | yoxdur |
| Sonrakı | Molla Fəxrəddin Əcəmi |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Mavəraünnəhr, Teymurilər dövləti |
| Vəfat tarixi | (80 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | fəqih, qazı, müfəssir |
| Dini | islam, sünni islam |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elm sahəsi | Hənəfi məzhəbi, təfsir, məntiq |
Həyatı
1350-ci ilin aprel ayında Mavəraünnəhrdə dünyaya gəlmişdir. Əsl adı Şəmsəddin Məhəmməd ibn Həmzədir. İlk təhsilini atasından aldıqdan sonra İznikdə din dərsləri aldı. Müəllimi ilə aralarında yaranan elmi bir mübahisə səbəbilə buradan ayrıldı və Amasiyaya getdi. Burada Cəmaləddin Aksarayinin tələbəsi oldu və 1376-cı ildə təhsilini tamamladı. Ardından Qahirəyə gedən Molla Şəmsəddin burada elmi dərslər aldıqdan sonra Bursaya geri döndü. İldırım Bəyazidin əmrilə Manastr Mədrəsəsinə müdərris təyin olundu və bu vəzifəsinə davam edərkən 1393-cü ildə Bursa qazısı seçildi. 1402-ci ildə baş verən Ankara döyüşü səbəbilə Əmir Teymurun ordusu Bursanı ələ keçirdi və Qaramanoğulları bəyliyini bərpa etdi. Bu əsnada bir müddət vəzifədən azad edilən Şəmsəddin Fənari bir qrup alimlə birlikdə Əmir Teymurun əmrilə əsir alındı və Kütahyaya aparıldı. 1415-ci ildə ikinci dəfə Bursa qazısı təyin olundu. 1419-cu ildə həcc ziyarətinə çıxmış, döndükdən sonra bir müddət Qahirədə qalaraq burada dərslər vermişdir. 1420-ci ildə buradan ayrılan Şəmsəddin Fənari öncə Qüds şəhərinə, ardından Bursaya geri döndü və vəzifəsinə davam etdi. 1425-ci ildə II Murad tərəfindən şeyxülislamlığa gətirildi.
1430-cu ildə ikinci dəfə həcc ziyarətinə gedən Şəmsəddin Fənari bu dəfə də öncə Qahirəyə, ardından Bursaya qayıtdı. Döndükdən qısa müddət sonra 15 mart 1431-ci ildə Bursada vəfat etdi. Cənazəsi özünün inşa etdirdiyi məscidə dəfn edildi. İstər dövlət adamları, istərsə də xalq arasında sayılıb seçilən Molla Fənarinin maddi vəziyyəti yaxşı olsa da, çox sadə həyat yaşamış, ailəsini ipəkçiliklə məşğul olaraq saxlamışdır. Tarixi mənbələrdə iki oğlunun olduğu müəyyən olunur. Övladlarından Mehmed Şah Fənari (ö. 1435) bir çox əsərlərin müəllifi olmuş məşhur Osmanlı alimi, Yusif Bali Fənari isə müdərris və qazı olaraq fəaliyyət göstərmişdir.
Seçilmiş əsərləri
- Ayn-ül-A'yân
- Fusûl-ül-Bedâyi' fî Usûl-iş-Şerâyi
- Îsâgûcî Şerhi
- Enmûzecu'l-Ülûm
- Ferâiz-i Sirâçiyye Şerhi
- Eşâs-ut-Taşrîf
- Esmâ'il-Funûn
- Eş'ile
- Risâletu Riçâl-il-Gayb
- Risâletun fî Menâkib-iş-Şeyh Behâuddîn-i Nakşibendî
- Serhu Üsûl-il-Pezdevî
- Serhu Telhîs-il-câmı' el-Kebîr
- Serhu Telhîs-il-Miftâh
İstinadlar
- محمد بن حمزة الفناري، 1350‒1431 // AlKindi.
- Muhammed b. Hamza b. Muhammed Şemseddîn el- Fenârî // CONOR.BG.
- Molla Şemseddin Fenari // SNAC (ing.). 2010.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-07-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-05-20.
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1998 8. baskı) Osmanlı Tarihi II. Cilt: İstanbul'un Fethinden Kanunî Sultan Süleyman'ın Ölümüne Kadar Ankara:Türk Tarih Kurumu ISBN 975-16-0012-X
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Molla Semseddin Fenari 1350 Bursa 15 mart 1431 Bursa Osmanli alimi muderris ve ilk Osmanli seyxulislami Molla Semseddin Fenari1 Osmanli seyxulislamiEvvelkiyoxdurSonrakiMolla Fexreddin EcemiSexsi melumatlarDogum tarixi aprel 1350Dogum yeri Maveraunnehr Teymuriler dovletiVefat tarixi 15 mart 1431 80 yasinda Vefat yeri Bursa Osmanli imperiyasiFealiyyeti feqih qazi mufessirDini islam sunni islamElmi fealiyyetiElm sahesi Henefi mezhebi tefsir mentiqHeyati1350 ci ilin aprel ayinda Maveraunnehrde dunyaya gelmisdir Esl adi Semseddin Mehemmed ibn Hemzedir Ilk tehsilini atasindan aldiqdan sonra Iznikde din dersleri aldi Muellimi ile aralarinda yaranan elmi bir mubahise sebebile buradan ayrildi ve Amasiyaya getdi Burada Cemaleddin Aksarayinin telebesi oldu ve 1376 ci ilde tehsilini tamamladi Ardindan Qahireye geden Molla Semseddin burada elmi dersler aldiqdan sonra Bursaya geri dondu Ildirim Beyazidin emrile Manastr Medresesine muderris teyin olundu ve bu vezifesine davam ederken 1393 cu ilde Bursa qazisi secildi 1402 ci ilde bas veren Ankara doyusu sebebile Emir Teymurun ordusu Bursani ele kecirdi ve Qaramanogullari beyliyini berpa etdi Bu esnada bir muddet vezifeden azad edilen Semseddin Fenari bir qrup alimle birlikde Emir Teymurun emrile esir alindi ve Kutahyaya aparildi 1415 ci ilde ikinci defe Bursa qazisi teyin olundu 1419 cu ilde hecc ziyaretine cixmis dondukden sonra bir muddet Qahirede qalaraq burada dersler vermisdir 1420 ci ilde buradan ayrilan Semseddin Fenari once Quds seherine ardindan Bursaya geri dondu ve vezifesine davam etdi 1425 ci ilde II Murad terefinden seyxulislamliga getirildi 1430 cu ilde ikinci defe hecc ziyaretine geden Semseddin Fenari bu defe de once Qahireye ardindan Bursaya qayitdi Dondukden qisa muddet sonra 15 mart 1431 ci ilde Bursada vefat etdi Cenazesi ozunun insa etdirdiyi mescide defn edildi Ister dovlet adamlari isterse de xalq arasinda sayilib secilen Molla Fenarinin maddi veziyyeti yaxsi olsa da cox sade heyat yasamis ailesini ipekcilikle mesgul olaraq saxlamisdir Tarixi menbelerde iki oglunun oldugu mueyyen olunur Ovladlarindan Mehmed Sah Fenari o 1435 bir cox eserlerin muellifi olmus meshur Osmanli alimi Yusif Bali Fenari ise muderris ve qazi olaraq fealiyyet gostermisdir Secilmis eserleriAyn ul A yan Fusul ul Bedayi fi Usul is Serayi Isaguci Serhi Enmuzecu l Ulum Feraiz i Siraciyye Serhi Esas ut Tasrif Esma il Funun Es ile Risaletu Rical il Gayb Risaletun fi Menakib is Seyh Behauddin i Naksibendi Serhu Usul il Pezdevi Serhu Telhis il cami el Kebir Serhu Telhis il MiftahIstinadlarمحمد بن حمزة الفناري 1350 1431 AlKindi Muhammed b Hamza b Muhammed Semseddin el Fenari CONOR BG Molla Semseddin Fenari SNAC ing 2010 Arxivlenmis suret 2023 07 29 tarixinde Istifade tarixi 2017 05 20 Uzuncarsili Ismail Hakki 1998 8 baski Osmanli Tarihi II Cilt Istanbul un Fethinden Kanuni Sultan Suleyman in Olumune Kadar Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 975 16 0012 X