Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mixail Qirqoryeviç Çxakaya (təxəllüsü — Barsov;4 may 1865 – 19 mart 1950, Moskva, SSRİ, RSFSR[d]) — Gürcü inqilabçısı, sovet dövlət xadimi və partiya lideri. 1920-ci ildən Komintern İcraiyyə Komitəsinin üzvüdür. SSRİ Ali Sovetinin 2–3-cü çağırış deputatı (1938–1950).
| Mixail Çxakaya | |
|---|---|
| gürc. მიხეილ (მიხა) გრიგოლის ძე ცხაკაია | |
 | |
 | |
| yanvar 1923 – 15 fevral 1931 | |
| Əvvəlki | İvan Suturua |
| Sonrakı | Filipp Maxaradze |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 4 may 1865 |
| Vəfat tarixi | 19 mart 1950(84 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| Partiya | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, inqilabçı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Mixail Çxakaya keşiş ailəsində anadan olub.
Kutaisi ruhanilər məktəbini bitirdikdən sonra Tiflis ruhanilər seminariyasına daxil olmuşdur. Lakin inqilabi təbliğat apardığına görə buradan 1886-cı ildə qovulmuşdu. 1892–1893-cü illərdə "Mesami-Dasi" sosial-demokratik təşkilatının təşkilatçılarından biri olub. 1897-ci ildə 5 il Qafqazdan sürgün edilmişdir. 1898-ci ildən Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyasının (RSDFP) Yekaterinoslav Komitəsində, "Yujnı Raboçi" qəzetində çalışmışdır. 1900–1902-ci illərdə yenidən həbs edilmiş və sonra vətəninə sürgün edilib. 1903-cü ildən etibarən Tsxakaiya, Zaqafqaziya sosial demokratik təşkilatlarının birləşdirici qurultayı tərəfindən qurulan Qafqaz Birliyi Komitəsinin üzvü seçilmişdir.
Mixail Çxakaya 1904-cü ildə Tiflisdə İosif Cuqaşvili (İosif Stalin) və Kato Svanidzenin toyunda bəyin sağ dişi olmuşdur.
RSDFP-nin III qurultayının (1905) nümayəndəsi olanda Mixail Çxakayanın qırx yaşı vardı və o, qurultayın "ən yaşlı" nümayəndəsi idi. Bakıda 1905–1907 inqilabının iştirakçısı olmuşdur. 1907-ci ilin yazında Londonda keçirilən RSDFP V Qurultayında iştirak etmişdir. 1907–1917-ci illərdə Cenevrədə sürgündə yaşamışdır. RSDFP-nin "İrəli" qrupunun üzvü idi.
1917-ci ildə Vladimir Leninlə birlikdə möhürlənmiş vaqonda Avropadan Rusiyaya qayıtdı. Aprel konfransının iştirakçısı olub. 1917–1920-ci illərdə. RSDFP (b) Tbilisi Komitəsinin üzvü idi. Anastas Mikoyan, Tiflisə qayıtdıqdan sonra Mixail Çxakayanın pulsuz qocalar evində yaşamaq üçün orada məskunlaşdığını xatırlayırdı: "Mixail Çxakayaya ən azı kiçik bir pul müavinəti verilməsi məsələsi ortaya çıxanda, o, pul məsələlərində təvazökar və inanılmaz dərəcədə vicdanlı idi. Vəziyyətinin maliyyə baxımından olduqca qənaətbəxş olduğunu qəti şəkildə ifadə etdi". 1919-cu ilin ortalarında hakimiyyətə gələn Menşeviklər onu tutub Kutaisi həbsxanasına salana qədər qocalar evində qaldı".
1919-cu ilin iyununda Menşevik hökuməti tərəfindən Kutaisidə tutuldu və 1920-ci ilin mayında sərbəst buraxıldı. Gürcüstan Kommunist Partiyası (Bolşeviklər) Mərkəzi Komitəsinə üzvü seçildi.
Sovet dövrü
1921–1922-ci illərdə Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikası hökumətinin Gürcüstan SSRdə nümayəndəsi idi. 1923–1930-cu illərdə Gürcüstan SSR Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin Rəyasət Heyətinin sədri və Zaqafqaziya Sosialist Federativ Sovet Respublikası Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin sədrlərindən biri, SSRİ Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin Rəyasət Heyətinin üzvü (1922–1937) işləmişdir.
1922-ci ildə SSRİ-nin qurulması haqqında Müqavilədə ZSFSR-i təmsil edərək imza atmışdır.
1920-ci ildən — Komintern İcraiyyə Komitəsinin üzvü; 1931-ci ildən — Beynəlxalq Nəzarət Komissiyasının üzvü. Sov.İKP (b) 10, 11, 13 və 15–17-ci qurultaylarının nümayəndəsi; 2–7-ci Komintern Konqreslərinin işində iştirak etmişdir.
A.Q.Avtorxanov xatirələrində 1920-ci illərdən bəri bir epizoddan bəhs edirdi: "Gürcüstan MSK-nın sədri Mixail Çxakayanın Moskvaya gəlişi ilə əlaqədar olaraq gürcü icması onun şərəfinə ziyafətə toplaşmışdı. Axşam Stalin gəldi, Mixail Çxakayanın şərəfinə tost dedi və onu Tiflis dövrünün müəllimi adlandırdı. Yaltaqlanan Mixail Çxakaya bütün müəllimləri üstələyən tələbəsinə qarşılıqlı tost dedi.".
Mixail Çxakaya ilə təltif edilmişdir (8.12.1944).
19 mart 1950-ci ildə ağır xəstəlikdən sonra, 12 mart 1950-ci ildə SSRİ Ali Sovetinin Millətlər Şurasının III çağırış Millətlər Şurasına Abxaziya SSR Suxum kənd dairəsindən deputat seçildikdən bir müddət sonra vəfat etdi. Tiflisdə Mtatsminda dağında Panteonda dəfn edilibdi. 1980-ci illərdə panteondan çıxarılmışdır.
Bəyanatları
İti ağıl və hazırcavablıq ağılın asqırmasıdır.
Xatirəsi
Gürcüstan SSR Senaki rayon mərkəzi (1976-cı ilə qədər — Mixail Çxakaya, sonra — Tsxakaya), Tiflisdəki bir küçəyə (indiki — Vukol Beridze) 1933–1989-cu illərdə Çxakayanın adı verilmişdir.
Çxakayanın xatirə lövhələri Moskvada (Serafimoviç küçəsi, 2) və Tbilisidə (Leo Kiacheli küçəsi, 16) quraşdırılmışdır.
İstinadlar
- Цхакая Михаил Григорьевич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- "История человеческого общества | На III партийном съезде". 2022-03-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-19.
- "Общество и архивы :: Федеральный образовательный портал — ЭКОНОМИКА, СОЦИОЛОГИЯ, МЕНЕДЖМЕНТ". 2013-12-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-19.
- . 2021-10-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-19.
- "В Москву и обратно ::: Авторханов А. Г. — О себе и времени ::: Авторханов Абдурахман Геназович ::: Воспоминания о ГУЛАГе :: База данных :: Авторы и тексты". 2021-10-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-19.
- Некролог // Советский Сахалин (газета). № 69. — 1950. — 22 mart. — 1.
- "Новости из России - Russia in the World (RIW) : Новости дня". 2015-02-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-03-01.
- Феликс Чуев. 140 бесед с Молотовым. Второй после Сталина. Москва: Родина. 2019. 239. ISBN .
- "Значение слова Миха Цхакая орфографическое, лексическое прямое и переносное значения и толкования (понятие) слова из словаря Энциклопедический словарь". 2021-10-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-19.
- "Сенаки :: Институт географии РАН". 2021-10-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-19.
- "Памятная доска Цхакая М. Г. в Тбилиси". 2021-10-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-19.
Xarici keçidlər
- Mixail Çxakaya // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978.
- Хронос
- Цхакая, Миха (Михаил Григорьевич) // Большая русская биографическая энциклопедия (электронное издание) (Версия 3.0). М.: Бизнессофт, ИДДК. 2007.
- Публичная энциклопедия
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mixail Qirqoryevic Cxakaya texellusu Barsov 4 may 1865 19 mart 1950 Moskva SSRI RSFSR d Gurcu inqilabcisi sovet dovlet xadimi ve partiya lideri 1920 ci ilden Komintern Icraiyye Komitesinin uzvudur SSRI Ali Sovetinin 2 3 cu cagiris deputati 1938 1950 Mixail Cxakayagurc მიხეილ მიხა გრიგოლის ძე ცხაკაიაButov Gurcustan Merkezi Icraiyye Komitesinin sedriyanvar 1923 15 fevral 1931EvvelkiIvan SuturuaSonrakiFilipp MaxaradzeSexsi melumatlarDogum tarixi 4 may 1865 1865 05 04 Vefat tarixi 19 mart 1950 1950 03 19 84 yasinda Vefat yeri Moskva SSRI RSFSR d Defn yeri Mtatsminda panteonu d Partiya Sovet Ittifaqi Kommunist PartiyasiFealiyyeti siyasetci inqilabci Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMixail Cxakaya kesis ailesinde anadan olub Kutaisi ruhaniler mektebini bitirdikden sonra Tiflis ruhaniler seminariyasina daxil olmusdur Lakin inqilabi tebligat apardigina gore buradan 1886 ci ilde qovulmusdu 1892 1893 cu illerde Mesami Dasi sosial demokratik teskilatinin teskilatcilarindan biri olub 1897 ci ilde 5 il Qafqazdan surgun edilmisdir 1898 ci ilden Rusiya Sosial Demokrat Fehle Partiyasinin RSDFP Yekaterinoslav Komitesinde Yujni Raboci qezetinde calismisdir 1900 1902 ci illerde yeniden hebs edilmis ve sonra vetenine surgun edilib 1903 cu ilden etibaren Tsxakaiya Zaqafqaziya sosial demokratik teskilatlarinin birlesdirici qurultayi terefinden qurulan Qafqaz Birliyi Komitesinin uzvu secilmisdir Mixail Cxakaya 1904 cu ilde Tiflisde Iosif Cuqasvili Iosif Stalin ve Kato Svanidzenin toyunda beyin sag disi olmusdur Mixail Cxakaya Kominternin Ikinci Konqresinde 1920 Isaak Brodskinin cekdiyi portret RSDFP nin III qurultayinin 1905 numayendesi olanda Mixail Cxakayanin qirx yasi vardi ve o qurultayin en yasli numayendesi idi Bakida 1905 1907 inqilabinin istirakcisi olmusdur 1907 ci ilin yazinda Londonda kecirilen RSDFP V Qurultayinda istirak etmisdir 1907 1917 ci illerde Cenevrede surgunde yasamisdir RSDFP nin Ireli qrupunun uzvu idi 1917 ci ilde Vladimir Leninle birlikde mohurlenmis vaqonda Avropadan Rusiyaya qayitdi Aprel konfransinin istirakcisi olub 1917 1920 ci illerde RSDFP b Tbilisi Komitesinin uzvu idi Anastas Mikoyan Tiflise qayitdiqdan sonra Mixail Cxakayanin pulsuz qocalar evinde yasamaq ucun orada meskunlasdigini xatirlayirdi Mixail Cxakayaya en azi kicik bir pul muavineti verilmesi meselesi ortaya cixanda o pul meselelerinde tevazokar ve inanilmaz derecede vicdanli idi Veziyyetinin maliyye baximindan olduqca qenaetbexs oldugunu qeti sekilde ifade etdi 1919 cu ilin ortalarinda hakimiyyete gelen Mensevikler onu tutub Kutaisi hebsxanasina salana qeder qocalar evinde qaldi 1919 cu ilin iyununda Mensevik hokumeti terefinden Kutaiside tutuldu ve 1920 ci ilin mayinda serbest buraxildi Gurcustan Kommunist Partiyasi Bolsevikler Merkezi Komitesine uzvu secildi Sovet dovru1931 1950 ci illerde Mixail Cxakayanin yasadigi Moskvanin Serafimovic kucesi 2 unvaninda evin divarindaki xatire lovhesi 1921 1922 ci illerde Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasi hokumetinin Gurcustan SSRde numayendesi idi 1923 1930 cu illerde Gurcustan SSR Merkezi Icraiyye Komitesinin Reyaset Heyetinin sedri ve Zaqafqaziya Sosialist Federativ Sovet Respublikasi Merkezi Icraiyye Komitesinin sedrlerinden biri SSRI Merkezi Icraiyye Komitesinin Reyaset Heyetinin uzvu 1922 1937 islemisdir 1922 ci ilde SSRI nin qurulmasi haqqinda Muqavilede ZSFSR i temsil ederek imza atmisdir 1920 ci ilden Komintern Icraiyye Komitesinin uzvu 1931 ci ilden Beynelxalq Nezaret Komissiyasinin uzvu Sov IKP b 10 11 13 ve 15 17 ci qurultaylarinin numayendesi 2 7 ci Komintern Konqreslerinin isinde istirak etmisdir A Q Avtorxanov xatirelerinde 1920 ci illerden beri bir epizoddan behs edirdi Gurcustan MSK nin sedri Mixail Cxakayanin Moskvaya gelisi ile elaqedar olaraq gurcu icmasi onun serefine ziyafete toplasmisdi Axsam Stalin geldi Mixail Cxakayanin serefine tost dedi ve onu Tiflis dovrunun muellimi adlandirdi Yaltaqlanan Mixail Cxakaya butun muellimleri usteleyen telebesine qarsiliqli tost dedi Mixail Cxakaya Lenin ordeni ile teltif edilmisdir 8 12 1944 19 mart 1950 ci ilde agir xestelikden sonra 12 mart 1950 ci ilde SSRI Ali Sovetinin Milletler Surasinin III cagiris Milletler Surasina Abxaziya SSR Suxum kend dairesinden deputat secildikden bir muddet sonra vefat etdi Tiflisde Mtatsminda daginda Panteonda defn edilibdi 1980 ci illerde panteondan cixarilmisdir BeyanatlariIti agil ve hazircavabliq agilin asqirmasidir XatiresiGurcustan SSR Senaki rayon merkezi 1976 ci ile qeder Mixail Cxakaya sonra Tsxakaya Tiflisdeki bir kuceye indiki Vukol Beridze 1933 1989 cu illerde Cxakayanin adi verilmisdir Cxakayanin xatire lovheleri Moskvada Serafimovic kucesi 2 ve Tbiliside Leo Kiacheli kucesi 16 qurasdirilmisdir IstinadlarChakaya Mihail Grigorevich Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Istoriya chelovecheskogo obshestva Na III partijnom sezde 2022 03 14 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 19 Obshestvo i arhivy Federalnyj obrazovatelnyj portal EKONOMIKA SOCIOLOGIYa MENEDZhMENT 2013 12 13 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 19 2021 10 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 10 19 V Moskvu i obratno Avtorhanov A G O sebe i vremeni Avtorhanov Abdurahman Genazovich Vospominaniya o GULAGe Baza dannyh Avtory i teksty 2021 10 15 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 19 Nekrolog Sovetskij Sahalin gazeta 69 1950 22 mart 1 Novosti iz Rossii Russia in the World RIW Novosti dnya 2015 02 13 tarixinde Istifade tarixi 2012 03 01 Feliks Chuev 140 besed s Molotovym Vtoroj posle Stalina Moskva Rodina 2019 239 ISBN 978 5 907149 23 6 Znachenie slova Miha Chakaya orfograficheskoe leksicheskoe pryamoe i perenosnoe znacheniya i tolkovaniya ponyatie slova iz slovarya Enciklopedicheskij slovar 2021 10 22 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 19 Senaki Institut geografii RAN 2021 10 19 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 19 Pamyatnaya doska Chakaya M G v Tbilisi 2021 10 22 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 19 Xarici kecidlerMixail Cxakaya Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya gl red A M Prohorov 1969 1978 Hronos Chakaya Miha Mihail Grigorevich Bolshaya russkaya biograficheskaya enciklopediya elektronnoe izdanie Versiya 3 0 M Biznessoft IDDK 2007 Publichnaya enciklopediya