Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Axundov Mirzə Saleh Molla Məhəmmədalı oğlu (1870, Quzanlı, Şuşa qəzası – 5 yanvar 1952, Quzanlı, Ağdam rayonu) – həkim, şair, tərcüməçi.
| Mirzə Saleh Axundov | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 1870 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 5 yanvar 1952 |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | şair |
Həyatı
Mirzə Saleh Axundov 1870-ci ildə Şuşa qəzasının Quzanlı obasında doğulmuşdu. O, ilk ibtidai təhsilini Axund Molla Hüseynin yanında almışdır. O, burda ərəb əlifasında yazıb-oxumağı, fars və ərəb dillərini öyrənmişdir. Sonra 1884-cü ildə Quzanlı obasına yaxın olan Şuşa qəzasının kəndində açılmış kənd natamam orta məktəbində oxumuşdur. Atası Salehi ruhani təhsili almaq üçün Təbrizə göndərmişdir. Lakin Saleh Təbriz ali ruhani məktəbinə daxil olmaq əvəzinə, Tehran şəhərinə gedib, Fransa dövləti tərəfindən açılmış tibb məktəbinin hazırlıq sinfinə daxil olmuşdur. Hazırlıq sinfində dörd il oxuyub, orta təhsilini artırmaqla bərabər, fransız dilinə yiyələnmiş, fars və ərəb dillərində olan biliyini daha da genişləndirmişdir. Sonra fransız tibb məktəbinə daxil olmuş və altı il təhsil alaraq həkimlik peşəsini hərtərəfli öyrənmiş, mütəxəssis həkim diplomuna layiq görülmüşdür.
Mirzə Saleh tibb təhsili aldıqdan sonra bir neçə il Tehran və Təbriz şəhər xəstəxanalarında həkim kimi çalışmışdır. O, özünün qısa tərcümeyi-halında göstərmişdir ki, İranda olan zaman 1905–1911-ci illərdə Səttar xanın rəhbərliyi altında baş vermiş İran inqilabında-Cənubi Azərbaycanın Milli Azadlığı üğrunda döyüşlərdə yaralanmış mücahidlərə tibbi yardım göstərərək onları ölümdən xilas etmişdir. Tehranda xəstəxanada işlədiyi zaman yerli bir qız il ailə həyatı qurmuşdur. Mirzə Saleh 1910–1911-ci Qarabağa qayıtmağa məcbur olmuş və həyat yoldaşını götürüb, Quzanlı obasına qayıtmışdır. Ana babası Məşədi İskəndərin onlara verdiyi torpaq sahəsində özünə iki mərtəbəli, dördotaqlı ev tikdirərək, həkim məntəqəsi açmış və xəstələrə tibbi yardım göstəmişdir.
Mirzə Saleh Şuşada çalışan həkimlərdən Kərim bəy Mehmandarov, Mirzə Hüseyn, Ağdamda çalışan Bahadur bəy Əliverdibəyov, Fərrux bəy Ağakişibəyov, Ağcabədidə həkim işləyən Seyidlə birgə Şuşa, Ağdam, Ağcabədi, Bərdə, Tərtər, Ağdərə, Laçın bölgələrinin kəndlərinin və şəhərlərinin əhalisinə tibbi yardım göstərmiş və ağır xəstəliklərin müalicələrini aparmışdır.
Mirzə Saleh Axundov 1918–1920-ci illərdə Dağlıq Qarabağda və Zəngəzurda gedən daşnak-erməni hərbi birləşmələrinə qarşı döyüşlərdə yaralanmış, Qarabağ könüllülərinə, Azərbaycan Milli Ordusunun əsgərlərinə ilk tibbi yardım göstərərək, onların müalicəsinin aparılmasında iştirak etmişdir.
Yaradıcılığı
Mirzə Saleh türk, fars, ərəb, fransız və rus dillərini sərbəst bilirdi. Bir çox dillərdən tərcümələr etmişdir. Mirzə Saleh Tehranda təhsil aldığı zaman ədəbi yaradıcılıqla da məşğul olmuşdur.
Mirzə Saleh Quzanlı 1930-cu ildə tərtib etdiyi altı cildlik "Azərtürkcə yeni dolu sözlük" adlandırdığı əlyazma şəklində lüğətini 1940-cı ildə SSRİ Elmlər Akademiyası Azərbaycan Filialının Dil və ədəbiyyat İnstitutuna təqdim etmişdir. Müəllif lüğətin müqəddiməsində qeyd etmişdir ki, o, onomasik sözləri Azərbaycan dilindən götürüb və latın əlifbası ilə (1929–1939-cu illərdə işlənmiş latın qrafikalı əlifba) sıralamışdır.
Mirzə Saleh Quzanlının yazdığı "Divan"da şairin qəzəlləri və rübailərindən başqa, klassik şairlərdən, xüsusilə Məhəmməd Füzulinin fars dilində yazılmış şeirlərinin və digər əsərlərinin tərcümələri var. "Azərtürkcə yeni dolu sözlük" lüğətinin əlyazması hal-hazırda Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun xəzinəsində saxlanılır.
İstinadlar
- modern.az. "Mirzə Saleh Axundovun "Yeni türk dili sözlüyü"". modern.az (az.). 2024-04-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-04.
- "Arxivlənmiş surət". 2024-04-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-04.
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2024-04-04 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-04-04.
- "antonim frazeoloji vahidlər". azkurs.org. 2024-04-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-04.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun meqalenin muzakire sehifesine diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Axundov Mirze Saleh Molla Mehemmedali oglu 1870 Quzanli Susa qezasi 5 yanvar 1952 Quzanli Agdam rayonu hekim sair tercumeci Mirze Saleh AxundovDogum tarixi 1870Dogum yeri Quzanli Susa qezasi Yelizavetpol quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 5 yanvar 1952 1952 01 05 Vefat yeri Quzanli Agdam rayonu Azerbaycan SSR SSRIFealiyyeti sairHeyatiMirze Saleh Axundov 1870 ci ilde Susa qezasinin Quzanli obasinda dogulmusdu O ilk ibtidai tehsilini Axund Molla Huseynin yaninda almisdir O burda ereb elifasinda yazib oxumagi fars ve ereb dillerini oyrenmisdir Sonra 1884 cu ilde Quzanli obasina yaxin olan Susa qezasinin kendinde acilmis kend natamam orta mektebinde oxumusdur Atasi Salehi ruhani tehsili almaq ucun Tebrize gondermisdir Lakin Saleh Tebriz ali ruhani mektebine daxil olmaq evezine Tehran seherine gedib Fransa dovleti terefinden acilmis tibb mektebinin hazirliq sinfine daxil olmusdur Hazirliq sinfinde dord il oxuyub orta tehsilini artirmaqla beraber fransiz diline yiyelenmis fars ve ereb dillerinde olan biliyini daha da genislendirmisdir Sonra fransiz tibb mektebine daxil olmus ve alti il tehsil alaraq hekimlik pesesini herterefli oyrenmis mutexessis hekim diplomuna layiq gorulmusdur Mirze Saleh tibb tehsili aldiqdan sonra bir nece il Tehran ve Tebriz seher xestexanalarinda hekim kimi calismisdir O ozunun qisa tercumeyi halinda gostermisdir ki Iranda olan zaman 1905 1911 ci illerde Settar xanin rehberliyi altinda bas vermis Iran inqilabinda Cenubi Azerbaycanin Milli Azadligi ugrunda doyuslerde yaralanmis mucahidlere tibbi yardim gostererek onlari olumden xilas etmisdir Tehranda xestexanada islediyi zaman yerli bir qiz il aile heyati qurmusdur Mirze Saleh 1910 1911 ci Qarabaga qayitmaga mecbur olmus ve heyat yoldasini goturub Quzanli obasina qayitmisdir Ana babasi Mesedi Iskenderin onlara verdiyi torpaq sahesinde ozune iki mertebeli dordotaqli ev tikdirerek hekim menteqesi acmis ve xestelere tibbi yardim gostemisdir Mirze Saleh Susada calisan hekimlerden Kerim bey Mehmandarov Mirze Huseyn Agdamda calisan Bahadur bey Eliverdibeyov Ferrux bey Agakisibeyov Agcabedide hekim isleyen Seyidle birge Susa Agdam Agcabedi Berde Terter Agdere Lacin bolgelerinin kendlerinin ve seherlerinin ehalisine tibbi yardim gostermis ve agir xesteliklerin mualicelerini aparmisdir Mirze Saleh Axundov 1918 1920 ci illerde Dagliq Qarabagda ve Zengezurda geden dasnak ermeni herbi birlesmelerine qarsi doyuslerde yaralanmis Qarabag konullulerine Azerbaycan Milli Ordusunun esgerlerine ilk tibbi yardim gostererek onlarin mualicesinin aparilmasinda istirak etmisdir YaradiciligiMirze Saleh turk fars ereb fransiz ve rus dillerini serbest bilirdi Bir cox dillerden tercumeler etmisdir Mirze Saleh Tehranda tehsil aldigi zaman edebi yaradiciliqla da mesgul olmusdur Mirze Saleh Quzanli 1930 cu ilde tertib etdiyi alti cildlik Azerturkce yeni dolu sozluk adlandirdigi elyazma seklinde lugetini 1940 ci ilde SSRI Elmler Akademiyasi Azerbaycan Filialinin Dil ve edebiyyat Institutuna teqdim etmisdir Muellif lugetin muqeddimesinde qeyd etmisdir ki o onomasik sozleri Azerbaycan dilinden goturub ve latin elifbasi ile 1929 1939 cu illerde islenmis latin qrafikali elifba siralamisdir Mirze Saleh Quzanlinin yazdigi Divan da sairin qezelleri ve rubailerinden basqa klassik sairlerden xususile Mehemmed Fuzulinin fars dilinde yazilmis seirlerinin ve diger eserlerinin tercumeleri var Azerturkce yeni dolu sozluk lugetinin elyazmasi hal hazirda Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Mehemmed Fuzuli adina Elyazmalar Institutunun xezinesinde saxlanilir Istinadlarmodern az Mirze Saleh Axundovun Yeni turk dili sozluyu modern az az 2024 04 04 tarixinde Istifade tarixi 2024 04 04 Arxivlenmis suret 2024 04 04 tarixinde Istifade tarixi 2024 04 04 Arxivlenmis suret PDF 2024 04 04 tarixinde PDF Istifade tarixi 2024 04 04 antonim frazeoloji vahidler azkurs org 2024 04 04 tarixinde Istifade tarixi 2024 04 04