Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mingəçevir SES (tam adı: Mingəçevir Su Elektrik Stansiyası) — Cənubi Qafqazda ən böyük su elektrik stansiyası olub, Kür çayının üzərində, Mingəçevir şəhərinin yaxınlığında yerləşir.
| Mingəçevir SES | ||
|---|---|---|
 | ||
 | ||
| Ümumi məlumatlar | ||
| Sahəsi | 605 km² | |
| Çay | Kür | |
| Sahibi | Azərenerji ASC | |
| Status | İşlək | |
| Tikilmə tarixi | 1945 | |
| İstismara verilib | 1954 | |
| İstismarçı | Azərenerji ASC | |
| Əsas xüsusiyyətləri | ||
| Elektrik enerjisi gücü | 424 MVt | |
| Avadanlıq xüsusiyyətləri | ||
| Turbin tipi | Hidroaqreqat | |
| Turbin sayı | 6 | |
| Əsas qurğular | ||
| Bənd tipi | Torpaq | |
| Bəndin hündürlüyü | 80 m | |
| Bəndin eni | 1550 m | |
| Yerləşməsi | ||
| Ölkə |  Azərbaycan | |
| Region | ||
| Yer | Cənubi Qafqaz | |
| | ||
Mingəçevir SES | ||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | ||
Tarixi
Stansiyanın tikintisinə 1945-ci ildə başlanılmış, 1953-cü ildə ilk hidroaqreqat əldə olunmuşdur. 1954-cü ildən isə stansiya tam gücü ilə işə başlamışdır. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 2018-ci il 27 fevral tarixində "Mingəçevir" su elektrik stansiyasının yenidənqurmadan sonra istismara verilməsi mərasimində iştirak etmişdir. Yenidənqurma işləri çərçivəsində stansiyanın bütün hidrogeneratorları və hidroturbinləri yeniləri ilə əvəzlənmişdir. Bunun nəticəsində isə imkan gücü 284 MVt olan stansiyanın istehsal gücü artırılaraq 424 MVt-a çatdırılmışdır.
Azərbaycanın müxtəlif rayonlarından Mingəçevir su elektrik stansiyasının quraşdırılmasıyla əlaqədar olaraq böyük sayda insan gəlib, ümumilikdə isə bu stansiyanın tikilməsində 20.000 insan iştirak edib. 1940-cı illərin sonlarına doğru 10.000-ə yaxın alman hərbi əsirləri bu stansiyanın quraşdırılmasına cəlb edilib. Ölkənin ən təcrübəli mütəxəssisləri tikinti meydançasının — postsovet məkanının ən böyük su elektrik stansiyasının quraşdırılmasına cəlb edilib. Bugünkü Mingəçevir şəhəri su elektrik stansiyasının tikilməsiylə əlaqədar olaraq qurulub və 1948-ci ildə şəhər statusu alıb. 1957-ci ildə az güclü işə düşdükdən sonra ikisi birlikdə "Mingəçevir SES silsiləsi" adlanır. Mingəçevir su anbarı 1953–1959-cu illərdə doldurulub, su tutumu 16070 milyon m³-dir. Dəryaçanın uzunluğu 70 km, eni 13–18 km-dir. Su anbarının tikilməsi və iki kanalın çəkilməsi ölkədə 970 min hektar sahəni suvarmağa imkan yaratmış, 200 min hektar sahənin su altında qalmaq təhlükəsini aradan qaldırmışdır. "Mingəçevir SES silsiləsi"ndə 165 nəfər işçi çalışır. Stansiyanın tərkibinə 110, 220 və 330 kilovoltluq paylayıcı yarımstansiyalar daxildir. 2012-ci ilin mart ayının 30-da elektrik stansiyasında içərisində bitum olan qabın partlaması nəticəsində partlayış baş verib. Nəticədə bir nəfər işçi həlak olub, daha bir nəfər isə yaralanıb.
Texniki göstəriciləri
6 hidroaqreqata malik olan Mingəçevir SES-in müəyyən olunmuş gücü 420 MVt, orta illik elektrik enerjisi istehsalı 1,4 milyard kVts-dır. Qovşağın ən əsas orijinal hissəsi yüksək təzyiqli torpaq bəndi Avropada yuyulma üsulu ilə tikilmiş ən nəhəng (hündürlüyü 80 m) bənddir. O işlənən materialların həcminə görə, həm də dünyada çınqıl-qumdan tökülmüş yeganə bənddir.
Su qovşağına 3 gözdən ibarət suaşıran beton bənd (bir açıq kanalı ilə eni 30 m), 6 gözdən ibarət təzyiqli su borularına su qəbul edən qurğu (uzunluğu 66 m), 4 qapalı beton boru ilə 4 gözdən ibarət suaşıran qurğu (uzunluğu 47 m), torpaq bənd (uzunluğu 1550 m, hündürlüyü 80 m), Yuxarı Qarabağ və Yuxarı Şirvan kanalına su qəbul edən bir gözlü qurğu daxildir.
Bənd Mingəçevir su anbarını əmələ gətirmişdir. Su qovşağı Kür-Araz ovalığında 970 000 ha sahəni suvarmağa imkan yaratmış, 200 000 ha sahənin isə su altında qalmaq təhlükəsini birdəfəlik aradan qaldırmışdır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- . 2012-10-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-08-05.
- . 2012-04-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-04-02.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mingecevir SES tam adi Mingecevir Su Elektrik Stansiyasi Cenubi Qafqazda en boyuk su elektrik stansiyasi olub Kur cayinin uzerinde Mingecevir seherinin yaxinliginda yerlesir Mingecevir SESUmumi melumatlarSahesi 605 km Cay KurSahibi Azerenerji ASCStatus IslekTikilme tarixi 1945Istismara verilib 1954Istismarci Azerenerji ASCEsas xususiyyetleriElektrik enerjisi gucu 424 MVtAvadanliq xususiyyetleriTurbin tipi HidroaqreqatTurbin sayi 6Esas qurgularBend tipi TorpaqBendin hundurluyu 80 mBendin eni 1550 mYerlesmesi40 47 24 sm e 47 01 42 s u Olke AzerbaycanRegion Merkezi ArranYer Cenubi QafqazMingecevir SESMingecevir SESMingecevir SES Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiStansiyanin tikintisine 1945 ci ilde baslanilmis 1953 cu ilde ilk hidroaqreqat elde olunmusdur 1954 cu ilden ise stansiya tam gucu ile ise baslamisdir Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti Ilham Eliyev 2018 ci il 27 fevral tarixinde Mingecevir su elektrik stansiyasinin yenidenqurmadan sonra istismara verilmesi merasiminde istirak etmisdir Yenidenqurma isleri cercivesinde stansiyanin butun hidrogeneratorlari ve hidroturbinleri yenileri ile evezlenmisdir Bunun neticesinde ise imkan gucu 284 MVt olan stansiyanin istehsal gucu artirilaraq 424 MVt a catdirilmisdir Azerbaycanin muxtelif rayonlarindan Mingecevir su elektrik stansiyasinin qurasdirilmasiyla elaqedar olaraq boyuk sayda insan gelib umumilikde ise bu stansiyanin tikilmesinde 20 000 insan istirak edib 1940 ci illerin sonlarina dogru 10 000 e yaxin alman herbi esirleri bu stansiyanin qurasdirilmasina celb edilib Olkenin en tecrubeli mutexessisleri tikinti meydancasinin postsovet mekaninin en boyuk su elektrik stansiyasinin qurasdirilmasina celb edilib Bugunku Mingecevir seheri su elektrik stansiyasinin tikilmesiyle elaqedar olaraq qurulub ve 1948 ci ilde seher statusu alib 1957 ci ilde az guclu ise dusdukden sonra ikisi birlikde Mingecevir SES silsilesi adlanir Mingecevir su anbari 1953 1959 cu illerde doldurulub su tutumu 16070 milyon m dir Deryacanin uzunlugu 70 km eni 13 18 km dir Su anbarinin tikilmesi ve iki kanalin cekilmesi olkede 970 min hektar saheni suvarmaga imkan yaratmis 200 min hektar sahenin su altinda qalmaq tehlukesini aradan qaldirmisdir Mingecevir SES silsilesi nde 165 nefer isci calisir Stansiyanin terkibine 110 220 ve 330 kilovoltluq paylayici yarimstansiyalar daxildir 2012 ci ilin mart ayinin 30 da elektrik stansiyasinda icerisinde bitum olan qabin partlamasi neticesinde partlayis bas verib Neticede bir nefer isci helak olub daha bir nefer ise yaralanib Texniki gostericileri6 hidroaqreqata malik olan Mingecevir SES in mueyyen olunmus gucu 420 MVt orta illik elektrik enerjisi istehsali 1 4 milyard kVts dir Qovsagin en esas orijinal hissesi yuksek tezyiqli torpaq bendi Avropada yuyulma usulu ile tikilmis en neheng hundurluyu 80 m benddir O islenen materiallarin hecmine gore hem de dunyada cinqil qumdan tokulmus yegane benddir Su qovsagina 3 gozden ibaret suasiran beton bend bir aciq kanali ile eni 30 m 6 gozden ibaret tezyiqli su borularina su qebul eden qurgu uzunlugu 66 m 4 qapali beton boru ile 4 gozden ibaret suasiran qurgu uzunlugu 47 m torpaq bend uzunlugu 1550 m hundurluyu 80 m Yuxari Qarabag ve Yuxari Sirvan kanalina su qebul eden bir gozlu qurgu daxildir Bend Mingecevir su anbarini emele getirmisdir Su qovsagi Kur Araz ovaliginda 970 000 ha saheni suvarmaga imkan yaratmis 200 000 ha sahenin ise su altinda qalmaq tehlukesini birdefelik aradan qaldirmisdir Hemcinin baxMingecevir su anbari Azerbaycan IES Azerbaycanda isiq bohraniIstinadlar 2012 10 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 08 05 2012 04 01 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 04 02