Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Millətlər Birliyi (ing. Commonwealth of Nations), və ya Birlik (ing. Commonwealth); 1946-cı ilə qədər Britaniya Millətlər Birliyi (ing. British Commonwealth of Nations) — Hökumətlərarası təşkilatdır. Millətlər Birliyində 56 müstəqil ölkə bir-birini dəstəkləyir, demokratiya və inkişaf istiqamətində birgə məqsədlər yolunda çalışır.
| Millətlər Birliyi | |
|---|---|
| Commonwealth of Nations | |
 | |
 | |
| Növü | Milli |
| Yaranma tarixi | 1926 / 1931 / 1949 |
| Rəsmi dili | İngilis dili |
| Mərkəzi | London |
| Sədr | III Çarlz |
| thecommonwealth.org | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Dünyanın ən böyük və ən kiçik, ən varlı və ən kasıb ölkələri birləşərək Birliyi əmələ gətirir. Millətlər Birliyi müxtəlif inanc və etnik mənşəyə mənsub iki milyard insanı özündə birləşdirir. Üzv ölkələri altı qitə o cümlədən Afrika (21), Asiya (9), Okeaniya, Amerika (3) Karib hövzəsi (10), Avropa (2), Cənub Sakit okean təmsilçiləri (11) birləşdirir. Bu ölkələrin ikisindən başqa hamısı keçmiş Böyük Britaniya İmperiyasının tərkibində olmuşdur.
Birliyin əsasları
Britaniya İmperiyası Kanada, Hindistan, Qərbi Hindistandakı bəzi mülkləri və bir sıra dağınıq və ucqar yaşayış yerlərini geridə qoyaraq 13 Amerika koloniyasını itirməsindən sonra, metropoldə iki siyasi xətt göstərildi. Birincisi, Hindistan və Uzaq Şərqdə İngilis nüfuzunun genişləndirilməsinə yönəlmişdi. İkinci xətt, bu nüfuzun genişlənməsi ilə birlikdə (İngilis sənayesinin maraqlarına və dövlət xərclərinə qənaət etmək üçün), Şimali Amerika müstəmləkələrinin İstiqlal Müharibəsinin təkrarlanmaması üçün müstəmləkələrdə özünütəsdiqin inkişafına imkan verdi.
"Millətlər Birliyi" termini 1884-cü ildə İngiltərənin baş naziri Lord Rozberi tərəfindən irəli sürülmüşdür. Birliyin başlanğıcı 1887-ci ildə Londonda keçirilən müstəmləkə konfransı ilə atıldı, burada yeni bir müstəmləkəçilik siyasətinin təməlləri möhkəmləndirildi: bundan sonra ən inkişaf etmiş müstəmləkələrə dominion statusu verildi — muxtar kvazi dövlət birləşmələri (daha sonra — əslində müstəqil dövlətlər), hamısı da Britaniya Millətlər Birliyinin bir hissəsi oldu — geniş Britaniya İmperiyasına toplaşmaq üçün hazırlanmış bir birlik. Bu hökmranlar Kanada, Avstraliya Birliyi, Yeni Zelandiya, Cənubi Afrika Birliyi, Nyufaundlend dominionu və İrlandiyadır.
1926-cı ildə Böyük Britaniyanın baş nazirləri konfransı və ingilis mülkiyyətləri, Balfur bəyannaməsini qəbul etdilər ki, Böyük Britaniya və Dominionlar bu dövlətlərin "bərabər statusa sahib olduqlarını və daxili və ya xarici siyasətlərinin heç bir baxımından bir-birlərindən asılı olmadığını qəbul etdilər. Hakimiyyətə ortaq bir sədaqəti və İngilis Millətlər Birliyində təmənnasız üzv olmağına baxmayaraq."
Birliyin hüquqi statusu, 11 dekabr 1931-ci il tarixli Vestminster əsasnaməsində təsbit edilmiş və 1947-ci ilə qədər hər biri fərdi bir birlik ilə Böyük Britaniya ilə birləşən bir növ dövlətlərin birliyi idi (yəni İngilis monarxı dominionların başçısı olaraq tanınmışdı).
İnkişafı
İkinci Dünya Müharibəsi bitdikdən sonra, ingilis mülklərindəki milli azadlıq hərəkatlarının və ingilis hökumətinin maddi çətinliklərindən qaynaqlanan Britaniya İmperiyasının çöküşü başladı. 1946-cı ildən bəri Britaniya Birliyi sadəcə Birlik olaraq adlandırılır.
Hindistanın müstəqillik qazanması (15 avqust 1947-ci il) və onda bir respublikaçı idarəetmə formasının qurulması (və həmçinin İngilis monarxının dövlət başçısı kimi tanınmasından imtina) Birlik təşkilatının təməllərinin köklü şəkildə yenidən nəzərdən keçirilməsini tələb etdi. Xüsusilə, təşkilatın adı dəyişdirildi və fəaliyyətinin prioritet hədəfləri humanitar missiyalar, təhsil fəaliyyətləri və s. Birlik, ilk növbədə, inkişaf səviyyəsinə və iqtisadiyyatın təbiətinə görə fərqli dövlətlərin üzv olmaq imkanı qazandığı bir təşkilat kimi qəbul edilir. yaxın və bərabər qarşılıqlı əlaqə.
Müvafiq olaraq 1948 və 1967-ci illərdə müstəqillik qazanan Burma və Ədən, müstəqillikdən sonra heç vaxt Birliyin tərkibinə daxil olmayan keçmiş İngilis müstəmləkələrinə çevrildi (digər koloniyaların əksəriyyətindən fərqli olaraq). Misir (1922-ci ildə müstəqil oldu), İsrail (1948), İraq (1932), Bəhreyn (1971), İordaniya (1946), Küveyt (1961) Millətlər Birliyinin keçmiş protektoratlarının və ərazilərinin Birliyinə girmədi. , Qətər (1971), BƏƏ (1971) və Umman (1971). 1949-cu ildə cumhuriyyətli bir idarəetmə forması elan edilməklə İrlandiya, 1961-ci ildə Cənubi Afrika Respublikası (Cənubi Afrikanın Birliyə üzvlüyü 1994-cü ildə bərpa edildi) elan edildi. Buna baxmayaraq, 1949-cu il tarixli İrlandiya Qanununa əsasən, İrlandiya Respublikasının vətəndaşları, Britaniyanın qanunlarına görə, Birlik ölkələrinin vətəndaşları ilə bərabər statusa sahibdirlər.
Cümhuriyyət idarəetmə forması ilə Birlik üzvlüyü arasındakı ziddiyyət mövzusu, 1949-cu ilin aprelində Birlik ölkələri Baş nazirlərinin Londonda keçirilən iclasında həll edildi. Hindistan, İngilis hökmdarını Hindistanın bir respublika elan etməsi qüvvəyə minməli olduğu 1950-ci ilin yanvarından etibarən "Müstəqil Birlik üzvü olan dövlətlərin və Birliyin Başçısının sərbəst birləşməsinin simvolu" kimi tanımağı qəbul etdi. Birliyin qalan hissəsi də öz növbəsində Hindistanın təşkilata üzvlüyünü qorumağa razı oldular. Pakistanın təkidi ilə oxşar qərarın digər dövlətlərə qarşı veriləcəyinə qərar verildi. London Bəyannaməsi ümumiyyətlə indiki formada Birliyin başlanğıcını göstərən bir sənəd kimi qəbul edilir.
Birliyə sözdə deyilənlər daxildir. Birlik Krallığı — 16 əyalət (Birləşmiş Krallıq da daxil olmaqla), dövlət başçısının General Qubernatorun təmsil etdiyi İngilis monarxı tərəfindən tanınır. Bununla birlikdə, bu başlıq, Birlik üzv ölkələri üzərində heç bir siyasi güc nəzərdə tutmur və avtomatik olaraq İngilis monarxına şamil edilmir. Birlik üzv dövlətlərinin əksəriyyəti Britaniya hökmdarını dövlət başçısı kimi tanımır. Bununla belə, bu, Birlik içindəki statuslarına təsir göstərmir. Birlik siyasi bir birlik deyil və ona üzv olmaq İngiltərənin qalan üzvlər üzərində hər hansı bir siyasi təsir göstərməsinə imkan vermir.
Birliyin böyüməsi ilə birlikdə Böyük Britaniya və 1945-dən əvvəl mövcud olan hökmranlıqlar ("dominion" adı 1940-cı illərdə rəsmi istifadədən çıxdı), xüsusən 1960-cı illərdən bəri fikir ayrılıqlarının başladığı vaxtdan etibarən qeyri-rəsmi olaraq "Köhnə Birlik" adlandırıldı. Köhnə, "Ağ" Birliyin təşkilatın Afrika üzvlərindən fərqli olma ittihamlarına, irqçilik və müstəmləkəçilik ittihamlarına yol açan bu fikir ayrılıqları, 1970-ci illərdə Cənubi Rodeziya ilə bağlı kəskin mübahisələr, Cənubi Afrikaya qarşı sanksiyaların tətbiqi zamanı ortaya çıxdı. 1980-ci illərdə və günümüzə daha yaxın, Nigeriyada və daha sonra Zimbabvedə demokratik islahatların aparılması zərurəti haqqında. Xüsusilə, Zimbabvenin keçmiş prezidenti Robert Mugabe, "Birlik" in ölkədəki siyasi dəyişikliyə məcbur etmək cəhdlərinin əslində Ağ Birliyin üstünlük təşkil etdiyi irqçilik və müstəmləkəçilik təzahürləri olduğunu ifadə edərək "Ağ Birlik" ifadəsini tez-tez işlədib. Millətlər Birliyi.
İstinadlar
- Австралија Иттифагы. Дөвләт гурулушу // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. I ҹилд: А—Балзак. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1976. С. 52.
- . 2011-06-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-09-22.
- . 2011-06-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-09-22.
- "Содружество наций // Энциклопедия «Кругосвет»". 2021-10-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-06.
- М. В. Пономарев. История стран Европы и Америки в новейшее время. М. Пономарев М. В. 2010. 310. ISBN .
Ədəbiyyat
- Сперанский А., Содружество на современном этапе: дальнейшее усиление центробежных тенденций (к итогам Оттавской конференции 1973 г.), в кн.: Международный ежегодник. Политика и экономика, М., 1974.
- Крылова Н. С. Содружество наций: политико-правовые проблемы. М., 1991
- Сухоруков А. В. Британское содружество наций: прошлое и настоящее // . 2006. № 5
- The Constitutional Structure of the Commonwealth, by K C Wheare. Clarendon Press, 1960.
- A Guide to the Contemporary Commonwealth, by W D McIntyre. Palgrave, 2001.
- The Commonwealth in the World, by J D B, by N Mansergh. University of Toronto Press, 1982.
- Making the New Commonwealth, by R J Moore. Clarendon Press, 1988.
- Les ONG du Commonwealth contemporain: rôles, bilans et perspectives, by C A Auplat. L’Harmattan, Paris, 2003.
- Commonwealth: Inter- and Non-State Contributions to Global Governance, by Timothy M Shaw. Routledge, 2008. (hbk). — (pbk)
Xarici keçidlər
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- The Commonwealth Secretariat
- The Royal Commonwealth Society
- The Royal Commonwealth Society (of Canada)
- Association of Commonwealth Universities
- Association for Commonwealth Literature and Language Studies
- What is the Commonwealth
- The Commonwealth Parliamentary Association
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Milletler Birliyi ing Commonwealth of Nations ve ya Birlik ing Commonwealth 1946 ci ile qeder Britaniya Milletler Birliyi ing British Commonwealth of Nations Hokumetlerarasi teskilatdir Milletler Birliyinde 56 musteqil olke bir birini destekleyir demokratiya ve inkisaf istiqametinde birge meqsedler yolunda calisir Milletler BirliyiCommonwealth of NationsNovu MilliYaranma tarixi 1926 1931 1949Resmi dili Ingilis diliMerkezi LondonSedr III Carlzthecommonwealth org Vikianbarda elaqeli mediafayllar Dunyanin en boyuk ve en kicik en varli ve en kasib olkeleri birleserek Birliyi emele getirir Milletler Birliyi muxtelif inanc ve etnik menseye mensub iki milyard insani ozunde birlesdirir Uzv olkeleri alti qite o cumleden Afrika 21 Asiya 9 Okeaniya Amerika 3 Karib hovzesi 10 Avropa 2 Cenub Sakit okean temsilcileri 11 birlesdirir Bu olkelerin ikisinden basqa hamisi kecmis Boyuk Britaniya Imperiyasinin terkibinde olmusdur Birliyin esaslariBritaniya Imperiyasi Kanada Hindistan Qerbi Hindistandaki bezi mulkleri ve bir sira daginiq ve ucqar yasayis yerlerini geride qoyaraq 13 Amerika koloniyasini itirmesinden sonra metropolde iki siyasi xett gosterildi Birincisi Hindistan ve Uzaq Serqde Ingilis nufuzunun genislendirilmesine yonelmisdi Ikinci xett bu nufuzun genislenmesi ile birlikde Ingilis senayesinin maraqlarina ve dovlet xerclerine qenaet etmek ucun Simali Amerika mustemlekelerinin Istiqlal Muharibesinin tekrarlanmamasi ucun mustemlekelerde ozunutesdiqin inkisafina imkan verdi Milletler Birliyi termini 1884 cu ilde Ingilterenin bas naziri Lord Rozberi terefinden ireli surulmusdur Birliyin baslangici 1887 ci ilde Londonda kecirilen mustemleke konfransi ile atildi burada yeni bir mustemlekecilik siyasetinin temelleri mohkemlendirildi bundan sonra en inkisaf etmis mustemlekelere dominion statusu verildi muxtar kvazi dovlet birlesmeleri daha sonra eslinde musteqil dovletler hamisi da Britaniya Milletler Birliyinin bir hissesi oldu genis Britaniya Imperiyasina toplasmaq ucun hazirlanmis bir birlik Bu hokmranlar Kanada Avstraliya Birliyi Yeni Zelandiya Cenubi Afrika Birliyi Nyufaundlend dominionu ve Irlandiyadir 1926 ci ilde Boyuk Britaniyanin bas nazirleri konfransi ve ingilis mulkiyyetleri Balfur beyannamesini qebul etdiler ki Boyuk Britaniya ve Dominionlar bu dovletlerin beraber statusa sahib olduqlarini ve daxili ve ya xarici siyasetlerinin hec bir baximindan bir birlerinden asili olmadigini qebul etdiler Hakimiyyete ortaq bir sedaqeti ve Ingilis Milletler Birliyinde temennasiz uzv olmagina baxmayaraq Birliyin huquqi statusu 11 dekabr 1931 ci il tarixli Vestminster esasnamesinde tesbit edilmis ve 1947 ci ile qeder her biri ferdi bir birlik ile Boyuk Britaniya ile birlesen bir nov dovletlerin birliyi idi yeni Ingilis monarxi dominionlarin bascisi olaraq taninmisdi InkisafiIkinci Dunya Muharibesi bitdikden sonra ingilis mulklerindeki milli azadliq herekatlarinin ve ingilis hokumetinin maddi cetinliklerinden qaynaqlanan Britaniya Imperiyasinin cokusu basladi 1946 ci ilden beri Britaniya Birliyi sadece Birlik olaraq adlandirilir Hindistanin musteqillik qazanmasi 15 avqust 1947 ci il ve onda bir respublikaci idareetme formasinin qurulmasi ve hemcinin Ingilis monarxinin dovlet bascisi kimi taninmasindan imtina Birlik teskilatinin temellerinin koklu sekilde yeniden nezerden kecirilmesini teleb etdi Xususile teskilatin adi deyisdirildi ve fealiyyetinin prioritet hedefleri humanitar missiyalar tehsil fealiyyetleri ve s Birlik ilk novbede inkisaf seviyyesine ve iqtisadiyyatin tebietine gore ferqli dovletlerin uzv olmaq imkani qazandigi bir teskilat kimi qebul edilir yaxin ve beraber qarsiliqli elaqe Muvafiq olaraq 1948 ve 1967 ci illerde musteqillik qazanan Burma ve Eden musteqillikden sonra hec vaxt Birliyin terkibine daxil olmayan kecmis Ingilis mustemlekelerine cevrildi diger koloniyalarin ekseriyyetinden ferqli olaraq Misir 1922 ci ilde musteqil oldu Israil 1948 Iraq 1932 Behreyn 1971 Iordaniya 1946 Kuveyt 1961 Milletler Birliyinin kecmis protektoratlarinin ve erazilerinin Birliyine girmedi Qeter 1971 BEE 1971 ve Umman 1971 1949 cu ilde cumhuriyyetli bir idareetme formasi elan edilmekle Irlandiya 1961 ci ilde Cenubi Afrika Respublikasi Cenubi Afrikanin Birliye uzvluyu 1994 cu ilde berpa edildi elan edildi Buna baxmayaraq 1949 cu il tarixli Irlandiya Qanununa esasen Irlandiya Respublikasinin vetendaslari Britaniyanin qanunlarina gore Birlik olkelerinin vetendaslari ile beraber statusa sahibdirler Cumhuriyyet idareetme formasi ile Birlik uzvluyu arasindaki ziddiyyet movzusu 1949 cu ilin aprelinde Birlik olkeleri Bas nazirlerinin Londonda kecirilen iclasinda hell edildi Hindistan Ingilis hokmdarini Hindistanin bir respublika elan etmesi quvveye minmeli oldugu 1950 ci ilin yanvarindan etibaren Musteqil Birlik uzvu olan dovletlerin ve Birliyin Bascisinin serbest birlesmesinin simvolu kimi tanimagi qebul etdi Birliyin qalan hissesi de oz novbesinde Hindistanin teskilata uzvluyunu qorumaga razi oldular Pakistanin tekidi ile oxsar qerarin diger dovletlere qarsi verileceyine qerar verildi London Beyannamesi umumiyyetle indiki formada Birliyin baslangicini gosteren bir sened kimi qebul edilir Birliye sozde deyilenler daxildir Birlik Kralligi 16 eyalet Birlesmis Kralliq da daxil olmaqla dovlet bascisinin General Qubernatorun temsil etdiyi Ingilis monarxi terefinden taninir Bununla birlikde bu basliq Birlik uzv olkeleri uzerinde hec bir siyasi guc nezerde tutmur ve avtomatik olaraq Ingilis monarxina samil edilmir Birlik uzv dovletlerinin ekseriyyeti Britaniya hokmdarini dovlet bascisi kimi tanimir Bununla bele bu Birlik icindeki statuslarina tesir gostermir Birlik siyasi bir birlik deyil ve ona uzv olmaq Ingilterenin qalan uzvler uzerinde her hansi bir siyasi tesir gostermesine imkan vermir Birliyin boyumesi ile birlikde Boyuk Britaniya ve 1945 den evvel movcud olan hokmranliqlar dominion adi 1940 ci illerde resmi istifadeden cixdi xususen 1960 ci illerden beri fikir ayriliqlarinin basladigi vaxtdan etibaren qeyri resmi olaraq Kohne Birlik adlandirildi Kohne Ag Birliyin teskilatin Afrika uzvlerinden ferqli olma ittihamlarina irqcilik ve mustemlekecilik ittihamlarina yol acan bu fikir ayriliqlari 1970 ci illerde Cenubi Rodeziya ile bagli keskin mubahiseler Cenubi Afrikaya qarsi sanksiyalarin tetbiqi zamani ortaya cixdi 1980 ci illerde ve gunumuze daha yaxin Nigeriyada ve daha sonra Zimbabvede demokratik islahatlarin aparilmasi zerureti haqqinda Xususile Zimbabvenin kecmis prezidenti Robert Mugabe Birlik in olkedeki siyasi deyisikliye mecbur etmek cehdlerinin eslinde Ag Birliyin ustunluk teskil etdiyi irqcilik ve mustemlekecilik tezahurleri oldugunu ifade ederek Ag Birlik ifadesini tez tez isledib Milletler Birliyi IstinadlarAvstraliјa Ittifagy Dovlәt gurulushu Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә I ҹild A Balzak Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1976 S 52 2011 06 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 09 22 2011 06 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 09 22 Sodruzhestvo nacij Enciklopediya Krugosvet 2021 10 29 tarixinde Istifade tarixi 2020 10 06 M V Ponomarev Istoriya stran Evropy i Ameriki v novejshee vremya M Ponomarev M V 2010 310 ISBN 978 5 392 00982 4 EdebiyyatSperanskij A Sodruzhestvo na sovremennom etape dalnejshee usilenie centrobezhnyh tendencij k itogam Ottavskoj konferencii 1973 g v kn Mezhdunarodnyj ezhegodnik Politika i ekonomika M 1974 Krylova N S Sodruzhestvo nacij politiko pravovye problemy M 1991 Suhorukov A V Britanskoe sodruzhestvo nacij proshloe i nastoyashee 2006 5 The Constitutional Structure of the Commonwealth by K C Wheare Clarendon Press 1960 ISBN 0 313 23624 0 A Guide to the Contemporary Commonwealth by W D McIntyre Palgrave 2001 ISBN 0 333 96310 5 The Commonwealth in the World by J D B by N Mansergh University of Toronto Press 1982 ISBN 0 8020 2492 0 Making the New Commonwealth by R J Moore Clarendon Press 1988 ISBN 0 19 820112 5 Les ONG du Commonwealth contemporain roles bilans et perspectives by C A Auplat L Harmattan Paris 2003 ISBN 2 7475 5513 5 Commonwealth Inter and Non State Contributions to Global Governance by Timothy M Shaw Routledge 2008 ISBN 978 0 415 35120 1 hbk ISBN 978 0 415 35121 8 pbk Xarici kecidlerMilletler Birliyi Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 The Commonwealth Secretariat The Royal Commonwealth Society The Royal Commonwealth Society of Canada Association of Commonwealth Universities Association for Commonwealth Literature and Language Studies What is the Commonwealth The Commonwealth Parliamentary Association