Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mariya Konstantinovna Tsebrikova (rus. Мария Константиновна Цебрикова; 8 iyul 1835, Kronştadt[d], Sankt-Peterburq quberniyası[d] – 2 mart 1917, Qaspra[d]) — Rus yazıçısı, ədəbiyyatşünası. Maarifçilik fəaliyyəti və qadınların bərabər hüquqları uğrunda mübarizə aparan fəal.
| Mariya Tsebrikova | |
|---|---|
| rus. Мария Константиновна Цебрикова | |
 | |
| Doğum tarixi | 8 iyul 1835 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 2 mart 1917(81 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Fəaliyyəti | yazıçı, ədəbi tənqidçi, redaktor[d], memuarçı, tərcüməçi, pedaqoq[d], redaktor |
 | |
Həyatı
Mariya Tsebrikova 8 iyul 1835-ci ildə Kronştadt şəhərində hərbi zabit Konstantin Romanoviç Tsebrikovn ailəsində anadan olub.
Sosial-siyasi baxışlarının inkişafına töhfə verən dekabrist Nikolay Romanoviç Tsebrikovun qardaşı qızıdır. O, bu haqda xatirələrində belə yazırdı: "Dekabrist əmim mənə siyasi təhsil verdi, amma mən öz fəlsəfəmi inkişaf etdirməli oldum. Yazıçının haqqı döyüş yolu ilə alınmalı idi".
Mariya Konstantinovnanın ədəbi fəaliyyətinin başlanğıcı 1860-cı ilə təsadüf edir. Onun ilk əsəri olan "Səhvdən sonra səhv" hekayəsi "Rus xəbərçisi" jurnalında N. R. təxəllüsü ilə dərc edilmişdi. Hekayələr, povestlər, esselər və xatirələr dərc etməyə davam etsə də daha çox publisistikaya üstünlük verirdi. Bu illərdə onun "Hansı yaxşıdır?", "Müdirənin qeydləri", "Köhnə bir kənd", "Atam" və s. əsərləri nəşr olunub. Lakin tədricən ədəbi fəaliyyətində tənqid və jurnalistika irəli keçməyə başlayıb. Nikolay Nekrasov "Oteçestvennıe Zapiski" jurnalının baş redaktoru olduqdan sonra o, digər jurnallarda da işləməklə onların fəal əməkdaşı oldu. O, xeyli sayda bir sıra tənqidi eskizlərə, Qərbi Avropa yazıçılarının ədəbi portretlərinə, qadın problemlərinə dair məqalələrə, publisistik və bədii esselərə malikdir. Onlardan ən yaxşıları "Yalançı qəhrəman" (İvan Qonçarovun "Uçurum" romanı haqqında), "Gənc Almaniyanın qəhrəmanları" (Fridrix Şpilhagenin "Çöldə tək döyüşçü deyil", "Çəkic və Örs" romanları haqqında) əsərləridir. "Bizim nənələrimiz" məqaləsində Mariya "Müharibə və Sülh" romanının qadın obrazlarını təhlil edərək yazır:"Sevgi, qarşılıqsız sədaqət, fədakarlıq, cazibədarlıq bacarığı, qonaq otaqları dünyası və ailə dünyası — nənələrimizin həyatı bundan ibarət idi, qızlarına vəsiyyət etdikləri budur. Analarımız aldıqları mirasa məyus intizarın acı bir təbəssümü ilə qarşılamadılar; müqəddəs bir şey kimi qəbul edib toxunulmaz şəkildə bizə təhvil verdilər… Biz də öz növbəmizdə analarımızın mirasını acı bir təbəssümlə qarşılamadıq — heç bir məyus gözləntimiz yox idi. Biz bu mirasın bütün yoxsulluğunu, qadına əbədi asılılığın bütün pozucu təsirini anladıq və həyatımızı öz əlimizdə tutmaq hüququmuzu dərk etdik… Bu şüurda güclü olaraq yeni bir yola giririk."
Onun oçerklərindən N. R. imzası ilə nəşr edilmiş "Baba Yeqor" hekayə çox məşhur idi. Ayrıca nəşr olunan hekayə xalq arasında böyük populyarlıq qazanaraq, böyük tirajla satıldı. O, həmçinin Aleksey Pisemskinin "Qadın hüquqlarının humanist müdafiəçisi" (A. F. Pisemskinin "Qırxıncı illərin adamları" romanı haqqında), Mixail Avdeyev, Fyodor Reşetnikov, Nikolay Zlatovratski, Pabel Zasodimskinin, Nadejda Xvoşinskaya və başqa yazıçıların əsərlərini təhlil edib. Ədəbi tənqidi məqalələrində Mariya Konstantinovna daha çox ədəbi deyil, jurnalist problemlərini həll edirdi. Onun üçün əsərlərin təhlili çox vaxt tənqidin vəzifələri, yeni qəhrəman və vətəndaş yazıçı missiyası haqqında fikirlərini ifadə etmək üçün bir bəhanə idi.
Onun pedaqoji mövzularda ilk məqalələri 1868-ci ildə M. Artemyeva təxəllüsü ilə "Uşaq bağçası" jurnalında çıxıb. Jurnalın müntəzəm biblioqrafik şöbəsinə rəhbərlik edirdi. Burada uşaqların oxu siyahısına daxil edilmiş kitablara rəylər dərc olurdu. Mariya Tsebrikova bir müddət sonra adı dəyişdirilərək Təhsil və Təlim adlı bu jurnalın redaktoru və naşiri oldu. Onun bir çox məqalələri, tənqidi qeydləri və bədii əsərləri burada imzasız və təxəllüslərlə çap olunurdu.
1872-ci ildə o, İsveçrədə tibb kurslarında təhsil alıb. Burada inqilabi mühacirətin bəzi nümayəndələri ilə görüşüb və polis mənbələrinə görə, rus kitabxanasının və qadın sosial-demokrat cəmiyyətinin yaradılmasında iştirak edib. Tsebrikova qadınların hüquqlarının müdafiəsi üçün çox işlər görürdü. Qadın kursları olan "Alarçin" və "Vladimir"in təşkilində və işində çox fəal iştirak edib. O, həmçinin 1878-ci ildə açılmış Ali (Bestujev) Qadın Kurslarında fəaliyyət göstərib. Mariya Tsebrikova kursları dəstəkləyən cəmiyyətlər komitəsinin üzvü olub.
Mariya Konstantinovna qadın hüquqları mübarizəsinə böyük töhfə verib. Yevgeniya Konradi kimi başa düşərdü ki, kursların açılması ilə bağlı Rusiyada qadınların həqiqi ali təhsil alması, xüsusən də "qadın məsələsi"nin hərtərəfli həlli ilə bağlı ümidləri şişirtmək lazım deyil". O, "Qadın məsələsi"nin hərtərəfli həlli ilə bağlı Con Stüart Millnin "Qadın tabeliyi" kitabına ön sözdə bu barədə bunları yazır: "Qadınlarımız… ilk addımı atdılar, özlərinə elmə dar bir yol qoydular… bu addım heç bir şişirdilmiş ümid doğurmamalıdır… onun məqsədi — azadlıq və bərabərlik hələ çox uzaqdadır və qadınlarımız buna nail olmaq üçün çoxlu işlərə dözmək və mübarizə aparmaq lazımdır".
1881-ci ildə o, vəzifəsindən istefa vermək məcburiyyətində qalır. "Təhsil və Təlim" jurnalında bundan sonra onun müəllifi olduğu məqalələr qeyri-müntəzəm dərc olunur. 1882-ci ildə artıq məşhur yazıçı olan Mariya Konstantinovna Tsebrikova rus qadınlarına müraciət dərc etdirərək, "qadın məsələsinin" köklərini bir tərəfdən kəndlilərin təhkimçilikdən azad edilməsi və "yeni iqtisadi tələbələrlə" və digər tərəfdən, cəmiyyətin qadınların özlərinə qoyduğu tələblərlə izah edir.
Onun məqalələri digər jurnallarda da dərc olunub, məsələn, 1883-cü ildə "Pedaqoji siyahı"da "Hədəfdən keçmiş", elə həmin il "Delo"da "Uşaq ədəbiyyatı", 1888-ci ildə "Rus düşüncəsi"ndə "Yüzillik uşaq kitabı" əsəri işıq üzü görüb.
Sürgün olunması
Mariya Tsebrikovanın ideoloji baxımdan düşüncələri inqilabçılarla üst-üstə düşürdü, lakin onların mübarizəsinin zorakı üsullarını heç vaxt qəbul etmirdi. Onun fikrincə bu zorakı yollarla Rusiya gəncliyinin ən yaxşı və ən istedadlı hissəsini itirir. Eyni zamanda, o, Rusiyada özbaşınalığın passiv şahidi olaraq qala bilməzdi. Tsebrikova yazıçıların kollektiv etirazını təşkil etmək üçün uğursuz cəhdlərdən sonra baş verən hər şeyə çarın "gözlərini açmağa" qərar verdi.
1889-cu ildə o, Rusiyanı təhkimçilik sisteminə qaytaran Rusiya hökumətinin siyasi rejimini pislədiyi "III Aleksandra məktub" adlı ən mühüm əsərlərindən birini yazdı. Məktubun özü çox dəyərlidir, çünki o, Mixail Saltıkov-Şedrinin "zamansızlıq" dövrü adlandırdığı bu illərdə insanların nə yaşadıqlarını anlamağa kömək edir. Mariya Konstantinovna məktubda III Aleksandrın torpaq və maliyyə siyasətini tənqid edir, yarıac insanlardan və onların yaşayışından, yüksək ölüm faizindən, dəhşətli iş şəraitindən bəhs edir.
Müraciət məktubunda Mariya Tsebrikova yazırdı: "Bilirsinizmi, əlahəzrət, iş vaxtı üçün bir neçə rubl ödənmədiyinə görə kəndli ailəsi necə rahat yaşaya bilər. Etiraz etməsi isə həbs olunmaq kimi əhəmiyyətsiz bir cəza nəzərdə tutur. Məktəblərə və xəstəxanalara, anası işdə olarkən atılmış uşaqlar üçün sığınacaqların tikintisinə, evsiz qocalar üçün sədəqə evlərinin tikintisinə vəsait yoxdur. Amma çoxlu səmərəsiz xərclər üçün vəsait var: məsələn, möhtəşəm binaları olan Dövlət Şurası üçün Mariinski Sarayını almaq üçün milyonlar tapıldı və milyonlar saray nazirliyinə, hökmranlıq edən sülalənin mülklərinin idarə olunmasına xərclənir."
Tsebrikova Parisdə çara məktubunu və "Katorqa və sürgün" broşürlərini nəşr etdi. Nadejda Konstantinovna Rusiyaya qayıtdıqdan sonra nəzarət altına alındı. 1890-cı il fevralın 17-də o, həbs edildi. Sonra Mariya Tsebrikova məhkəmə qərarı olmadan üç il müddətinə Voloqod quberniyasının şimal-şərq şəhərlərinə (Yarensk, sonra Solvıçeqodsk) sürgün olundu. 1892-ci ildə ona polis nəzarəti altında Smolensk quberniyasının Krasninski şəhərinə köçməyə icazə verildi. Burda Tsebrikova mütərəqqi naşir O. N. Popovaya məxsus olan Vorobyev mülkündə məskunlaşdı. Popovanın mülkündə o, müxtəlif təxəllüslərlə əsərlərini nəşr etdirərək ədəbi fəaliyyətlə məşğul olmağa davam edirdi.
Mariya Tsebrikova 1906-cı ildən Smolenskdə yaşamağa başladı. O, 25 il Rusiya imperiyasının paytaxtlarına gəlmək hüququ olmadan əyalətlərdə yaşadı. Bütün bu illər ərzində Tsebrikova maarifləndirmə fəaliyyətini davam etdirmiş, Lev Tolstoy, Vladimir Stasov, Semyon Vengerov, Etel Lilian Voyniç, Sergey Stepnyak-Kravçinski və başqaları ilə fasiləsiz yazışmalar aparıb.
Həkimlərin məsləhəti ilə Mariya Tsebrikova ömürünün son illərini Krımda Qaspra şəhərində əmisi oğlu Nikolay Nikolayeviç Tituşkinin Barbo-Kristo malikanəsində keçirib. O, burada 2 mart 1917-ci ildə vəfat edib. Mariya Tsebrikova burada, ölümündən bir müddət əvvəl, mütləqiyyətin devrilməsi xəbərini alıb.
Povest və hekayələri
- "Səhvdən sonra səhv" (1860);
- "Analar" (1868);
- "Səfehlər" (1873);
- "Bir müdirliyin qeydləri" (1873);
- "Yeqor baba" (1873);
- "Köhnə Pafnutiy" (1875);
- "Köhnə dövrdə kənd" (1891).
Ayrı-ayrılıqda nəşr olunan əsas əsərləri
- Çarlz Dikkensin uşaqlığı" (Sankt-Peterburq, 1877);
- "Uşaq hekayələri" (1875);
- "Qubernatorun qeydləri" (1875);
- "XVIII əsrin Amerika qadınları" (1871);
- "Fikir və iş", hekayələr (1883);
- "Məhəbbət və onun əxlaqı məsələsi haqqında" (1884).
İstinadlar
- WeChangEd.
- ЦЕБРИКОВА Мария Константиновна [ölü keçid]
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- A. П. Могилянский. Новые данные о М. К. Цебриковой // Русская литература. № 1. — 1971. yanvar. — 102—110.
- "Lib.ru/Классика: Цебрикова Мария Константиновна. Наши бабушки". az.lib.ru. 2023-03-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-02.
- Цебрикова М.К. К вопросу о любви и ее морали // Библиограф. Вестник литературы, науки и искусства. № 01. — 1884. yanvar. — 46—47.
- "Lib.ru/Классика: Цебрикова Мария Константиновна. Предисловие к книге Дж. Ст. Милля "Подчиненность женщины"". az.lib.ru. 2023-11-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-03.
- Сергиенко Инна Анатольевна. Мария Константиновна Цебрикова: строгий критик // Историко-педагогический журнал (журнал). 2017. 145—153. ISSN 2304-1242. 2023-03-02 tarixində arxivləşdirilib.
- М. К. Цебрикова. Внутреннее обозрение: о воззвании М.К. Цебриковой // Дело. № 9. 1882. 6.
- "Lib.ru/Классика: Цебрикова Мария Константиновна. Письмо к Александру Третьему". az.lib.ru. 2023-01-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-03.
- Цебрикова М. К.: Биобиблиографическая справка 1990 Arxivləşdirilib 2013-12-14 at the Wayback Machine Е. И. Меламед
- Вл. А. Луков. "Цебрикова Мария Константиновна". Электронная энциклопедия «Французская литература от истоков до Новейшего периода». 2018-05-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-23.
- Ирина Корнелюк. "От имения до санатория". Крымские известия. 2023-02-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-02-25.
Ədəbiyyat
- A. П. Могилянский. Новые данные о М. К. Цебриковой. // Русская литература, № 1, 1971, с. 102–110. — (Здесь опубликованы две автобиографии Цебриковой).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mariya Konstantinovna Tsebrikova rus Mariya Konstantinovna Cebrikova 8 iyul 1835 Kronstadt d Sankt Peterburq quberniyasi d 2 mart 1917 Qaspra d Rus yazicisi edebiyyatsunasi Maarifcilik fealiyyeti ve qadinlarin beraber huquqlari ugrunda mubarize aparan feal Mariya Tsebrikovarus Mariya Konstantinovna CebrikovaDogum tarixi 8 iyul 1835 1835 07 08 Dogum yeri Kronstadt d Peterhof qezasi d Sankt Peterburq quberniyasi d Rusiya imperiyasiVefat tarixi 2 mart 1917 1917 03 02 81 yasinda Vefat yeri Qaspra d Fealiyyeti yazici edebi tenqidci redaktor d memuarci tercumeci pedaqoq d redaktorHeyatiMariya Tsebrikova 8 iyul 1835 ci ilde Kronstadt seherinde herbi zabit Konstantin Romanovic Tsebrikovn ailesinde anadan olub Sosial siyasi baxislarinin inkisafina tohfe veren dekabrist Nikolay Romanovic Tsebrikovun qardasi qizidir O bu haqda xatirelerinde bele yazirdi Dekabrist emim mene siyasi tehsil verdi amma men oz felsefemi inkisaf etdirmeli oldum Yazicinin haqqi doyus yolu ile alinmali idi Mariya Konstantinovnanin edebi fealiyyetinin baslangici 1860 ci ile tesaduf edir Onun ilk eseri olan Sehvden sonra sehv hekayesi Rus xebercisi jurnalinda N R texellusu ile derc edilmisdi Hekayeler povestler esseler ve xatireler derc etmeye davam etse de daha cox publisistikaya ustunluk verirdi Bu illerde onun Hansi yaxsidir Mudirenin qeydleri Kohne bir kend Atam ve s eserleri nesr olunub Lakin tedricen edebi fealiyyetinde tenqid ve jurnalistika ireli kecmeye baslayib Nikolay Nekrasov Otecestvennie Zapiski jurnalinin bas redaktoru olduqdan sonra o diger jurnallarda da islemekle onlarin feal emekdasi oldu O xeyli sayda bir sira tenqidi eskizlere Qerbi Avropa yazicilarinin edebi portretlerine qadin problemlerine dair meqalelere publisistik ve bedii esselere malikdir Onlardan en yaxsilari Yalanci qehreman Ivan Qoncarovun Ucurum romani haqqinda Genc Almaniyanin qehremanlari Fridrix Spilhagenin Colde tek doyuscu deyil Cekic ve Ors romanlari haqqinda eserleridir Bizim nenelerimiz meqalesinde Mariya Muharibe ve Sulh romaninin qadin obrazlarini tehlil ederek yazir Sevgi qarsiliqsiz sedaqet fedakarliq cazibedarliq bacarigi qonaq otaqlari dunyasi ve aile dunyasi nenelerimizin heyati bundan ibaret idi qizlarina vesiyyet etdikleri budur Analarimiz aldiqlari mirasa meyus intizarin aci bir tebessumu ile qarsilamadilar muqeddes bir sey kimi qebul edib toxunulmaz sekilde bize tehvil verdiler Biz de oz novbemizde analarimizin mirasini aci bir tebessumle qarsilamadiq hec bir meyus gozlentimiz yox idi Biz bu mirasin butun yoxsullugunu qadina ebedi asililigin butun pozucu tesirini anladiq ve heyatimizi oz elimizde tutmaq huququmuzu derk etdik Bu suurda guclu olaraq yeni bir yola giririk Onun ocerklerinden N R imzasi ile nesr edilmis Baba Yeqor hekaye cox meshur idi Ayrica nesr olunan hekaye xalq arasinda boyuk populyarliq qazanaraq boyuk tirajla satildi O hemcinin Aleksey Pisemskinin Qadin huquqlarinin humanist mudafiecisi A F Pisemskinin Qirxinci illerin adamlari romani haqqinda Mixail Avdeyev Fyodor Resetnikov Nikolay Zlatovratski Pabel Zasodimskinin Nadejda Xvosinskaya ve basqa yazicilarin eserlerini tehlil edib Edebi tenqidi meqalelerinde Mariya Konstantinovna daha cox edebi deyil jurnalist problemlerini hell edirdi Onun ucun eserlerin tehlili cox vaxt tenqidin vezifeleri yeni qehreman ve vetendas yazici missiyasi haqqinda fikirlerini ifade etmek ucun bir behane idi Onun pedaqoji movzularda ilk meqaleleri 1868 ci ilde M Artemyeva texellusu ile Usaq bagcasi jurnalinda cixib Jurnalin muntezem biblioqrafik sobesine rehberlik edirdi Burada usaqlarin oxu siyahisina daxil edilmis kitablara reyler derc olurdu Mariya Tsebrikova bir muddet sonra adi deyisdirilerek Tehsil ve Telim adli bu jurnalin redaktoru ve nasiri oldu Onun bir cox meqaleleri tenqidi qeydleri ve bedii eserleri burada imzasiz ve texelluslerle cap olunurdu 1872 ci ilde o Isvecrede tibb kurslarinda tehsil alib Burada inqilabi muhaciretin bezi numayendeleri ile gorusub ve polis menbelerine gore rus kitabxanasinin ve qadin sosial demokrat cemiyyetinin yaradilmasinda istirak edib Tsebrikova qadinlarin huquqlarinin mudafiesi ucun cox isler gorurdu Qadin kurslari olan Alarcin ve Vladimir in teskilinde ve isinde cox feal istirak edib O hemcinin 1878 ci ilde acilmis Ali Bestujev Qadin Kurslarinda fealiyyet gosterib Mariya Tsebrikova kurslari destekleyen cemiyyetler komitesinin uzvu olub Mariya Konstantinovna qadin huquqlari mubarizesine boyuk tohfe verib Yevgeniya Konradi kimi basa duserdu ki kurslarin acilmasi ile bagli Rusiyada qadinlarin heqiqi ali tehsil almasi xususen de qadin meselesi nin herterefli helli ile bagli umidleri sisirtmek lazim deyil O Qadin meselesi nin herterefli helli ile bagli Con Stuart Millnin Qadin tabeliyi kitabina on sozde bu barede bunlari yazir Qadinlarimiz ilk addimi atdilar ozlerine elme dar bir yol qoydular bu addim hec bir sisirdilmis umid dogurmamalidir onun meqsedi azadliq ve beraberlik hele cox uzaqdadir ve qadinlarimiz buna nail olmaq ucun coxlu islere dozmek ve mubarize aparmaq lazimdir 1881 ci ilde o vezifesinden istefa vermek mecburiyyetinde qalir Tehsil ve Telim jurnalinda bundan sonra onun muellifi oldugu meqaleler qeyri muntezem derc olunur 1882 ci ilde artiq meshur yazici olan Mariya Konstantinovna Tsebrikova rus qadinlarina muraciet derc etdirerek qadin meselesinin koklerini bir terefden kendlilerin tehkimcilikden azad edilmesi ve yeni iqtisadi telebelerle ve diger terefden cemiyyetin qadinlarin ozlerine qoydugu teleblerle izah edir Onun meqaleleri diger jurnallarda da derc olunub meselen 1883 cu ilde Pedaqoji siyahi da Hedefden kecmis ele hemin il Delo da Usaq edebiyyati 1888 ci ilde Rus dusuncesi nde Yuzillik usaq kitabi eseri isiq uzu gorub Surgun olunmasiMariya Tsebrikovanin ideoloji baximdan dusunceleri inqilabcilarla ust uste dusurdu lakin onlarin mubarizesinin zoraki usullarini hec vaxt qebul etmirdi Onun fikrince bu zoraki yollarla Rusiya gencliyinin en yaxsi ve en istedadli hissesini itirir Eyni zamanda o Rusiyada ozbasinaligin passiv sahidi olaraq qala bilmezdi Tsebrikova yazicilarin kollektiv etirazini teskil etmek ucun ugursuz cehdlerden sonra bas veren her seye carin gozlerini acmaga qerar verdi 1889 cu ilde o Rusiyani tehkimcilik sistemine qaytaran Rusiya hokumetinin siyasi rejimini pislediyi III Aleksandra mektub adli en muhum eserlerinden birini yazdi Mektubun ozu cox deyerlidir cunki o Mixail Saltikov Sedrinin zamansizliq dovru adlandirdigi bu illerde insanlarin ne yasadiqlarini anlamaga komek edir Mariya Konstantinovna mektubda III Aleksandrin torpaq ve maliyye siyasetini tenqid edir yariac insanlardan ve onlarin yasayisindan yuksek olum faizinden dehsetli is seraitinden behs edir Muraciet mektubunda Mariya Tsebrikova yazirdi Bilirsinizmi elahezret is vaxti ucun bir nece rubl odenmediyine gore kendli ailesi nece rahat yasaya biler Etiraz etmesi ise hebs olunmaq kimi ehemiyyetsiz bir ceza nezerde tutur Mekteblere ve xestexanalara anasi isde olarken atilmis usaqlar ucun siginacaqlarin tikintisine evsiz qocalar ucun sedeqe evlerinin tikintisine vesait yoxdur Amma coxlu semeresiz xercler ucun vesait var meselen mohtesem binalari olan Dovlet Surasi ucun Mariinski Sarayini almaq ucun milyonlar tapildi ve milyonlar saray nazirliyine hokmranliq eden sulalenin mulklerinin idare olunmasina xerclenir Tsebrikova Parisde cara mektubunu ve Katorqa ve surgun brosurlerini nesr etdi Nadejda Konstantinovna Rusiyaya qayitdiqdan sonra nezaret altina alindi 1890 ci il fevralin 17 de o hebs edildi Sonra Mariya Tsebrikova mehkeme qerari olmadan uc il muddetine Voloqod quberniyasinin simal serq seherlerine Yarensk sonra Solviceqodsk surgun olundu 1892 ci ilde ona polis nezareti altinda Smolensk quberniyasinin Krasninski seherine kocmeye icaze verildi Burda Tsebrikova mutereqqi nasir O N Popovaya mexsus olan Vorobyev mulkunde meskunlasdi Popovanin mulkunde o muxtelif texelluslerle eserlerini nesr etdirerek edebi fealiyyetle mesgul olmaga davam edirdi Mariya Tsebrikova 1906 ci ilden Smolenskde yasamaga basladi O 25 il Rusiya imperiyasinin paytaxtlarina gelmek huququ olmadan eyaletlerde yasadi Butun bu iller erzinde Tsebrikova maariflendirme fealiyyetini davam etdirmis Lev Tolstoy Vladimir Stasov Semyon Vengerov Etel Lilian Voynic Sergey Stepnyak Kravcinski ve basqalari ile fasilesiz yazismalar aparib Hekimlerin mesleheti ile Mariya Tsebrikova omurunun son illerini Krimda Qaspra seherinde emisi oglu Nikolay Nikolayevic Tituskinin Barbo Kristo malikanesinde kecirib O burada 2 mart 1917 ci ilde vefat edib Mariya Tsebrikova burada olumunden bir muddet evvel mutleqiyyetin devrilmesi xeberini alib Povest ve hekayeleri Sehvden sonra sehv 1860 Analar 1868 Sefehler 1873 Bir mudirliyin qeydleri 1873 Yeqor baba 1873 Kohne Pafnutiy 1875 Kohne dovrde kend 1891 Ayri ayriliqda nesr olunan esas eserleriCarlz Dikkensin usaqligi Sankt Peterburq 1877 Usaq hekayeleri 1875 Qubernatorun qeydleri 1875 XVIII esrin Amerika qadinlari 1871 Fikir ve is hekayeler 1883 Mehebbet ve onun exlaqi meselesi haqqinda 1884 IstinadlarWeChangEd CEBRIKOVA Mariya Konstantinovna olu kecid ESBE Cebrikova Mariya Konstantinovna Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 A P Mogilyanskij Novye dannye o M K Cebrikovoj Russkaya literatura 1 1971 yanvar 102 110 Lib ru Klassika Cebrikova Mariya Konstantinovna Nashi babushki az lib ru 2023 03 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 03 02 Cebrikova M K K voprosu o lyubvi i ee morali Bibliograf Vestnik literatury nauki i iskusstva 01 1884 yanvar 46 47 Lib ru Klassika Cebrikova Mariya Konstantinovna Predislovie k knige Dzh St Millya Podchinennost zhenshiny az lib ru 2023 11 26 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 03 03 Sergienko Inna Anatolevna Mariya Konstantinovna Cebrikova strogij kritik Istoriko pedagogicheskij zhurnal zhurnal 2017 145 153 ISSN 2304 1242 2023 03 02 tarixinde arxivlesdirilib M K Cebrikova Vnutrennee obozrenie o vozzvanii M K Cebrikovoj Delo 9 1882 6 Lib ru Klassika Cebrikova Mariya Konstantinovna Pismo k Aleksandru Tretemu az lib ru 2023 01 29 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 03 03 Cebrikova M K Biobibliograficheskaya spravka 1990 Arxivlesdirilib 2013 12 14 at the Wayback Machine E I Melamed Vl A Lukov Cebrikova Mariya Konstantinovna Elektronnaya enciklopediya Francuzskaya literatura ot istokov do Novejshego perioda 2018 05 09 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 11 23 Irina Kornelyuk Ot imeniya do sanatoriya Krymskie izvestiya 2023 02 25 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 02 25 EdebiyyatA P Mogilyanskij Novye dannye o M K Cebrikovoj Russkaya literatura 1 1971 s 102 110 Zdes opublikovany dve avtobiografii Cebrikovoj