Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Məvhibə İnönü (türk. Mevhibe İnönü; 22 sentyabr 1894, Konstantinopol – 29 fevral 1992, Ankara) — 1938-ci il noyabrın 11-dən 1950-ci il mayın 27-dək əri İsmət İnönü prezidentliyi dövründə Türkiyənin birinci xanımı.
| Məvhibə İnönü | |
|---|---|
| türk. Mevhibe İnönü | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 22 sentyabr 1894 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 29 fevral 1992 (97 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Həyat yoldaşı |
|
| Uşaqları | 4 (Ərdal İnönü daxil olmaqla) |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
İlk illəri
Məvhibə İnönü 22 sentyabr 1897-ci ildə İstanbulun Fatih səmtində anadan olub. Onun cəmi üç yaşı olanda atası vərəmdən ölüb. Tezliklə onun bacısı da həyatını itirib. Ailədəki itkilərdən sonra Məvhibənin anası onunla birlikdə babasının evinə köçdü. O babası evində böyüdü. Birinci sinfi bitirdikdən sonra ailəsinin qərarı ilə o, orta məktəbi yarımçıq qoyub.
Məvhibə 1916-cı il aprelin 13-də Osmanlı ordusunun miralay rütbəli zabiti Mustafa İsmətlə evlənir. Onların evliliyi Birinci Dünya müharibəsi dövrünə düşdü. Nigahdan 21 gündən sonra əri Mustafa İsmət Birinci Dünya müharibəsində Orta Şərq cəbhəsinə yola düşdü. O, yalnız Mudros sülh müqaviləsi bağlandıqdan sonra evə qayıtdı.
1919-cu ildə cütlüyün ilk oğlu dünyaya gəldi. 1920-ci ildə Mustafa İsmət Türkiyə Qurtuluş Savaşına qatılmaq üçün Anadoluya getdi. Milli müqavimətə qatıldığı üçün Osmanlı idarəsi tərəfindən ölüm cəzasına məhkum edilmiş bir zabitin həyat yoldaşı olan Məvhibə ailə üzvləri ilə ərinin məmləkəti Malatyaya köçdü. Məhvibə İstiqlaliyyət müharibəsi illərində burada qaldı. Bu zaman, 1921-ci ildə oğlu İzzət vəfat etdi. Ailə 9 sentyabr 1922-ci ildə türk qoşunları tərəfindən geri alındıqdan sonra İzmirdə məskunlaşdı. 1922-ci ilin noyabrından 11 həftə davam edən Lozanna müqaviləsi üzrə danışıqlarında o, türk nümayəndə heyətinin başçısı olan ərini İsveçrəyə müşayiət etdi.
1924-cü ildə Məvhibə ikinci oğlu Öməri dünyaya gətirdi. Elə həmin il o, ərinin yenicə aldığı Ankaradakı Pembe Köşk malikanəsinə köçdü. 1975-ci ilə qədər malikanə onların evi olaraq qaldı. 1926-cı ildə üçüncü oğulları Ərdal, 1930-cu ildə isə qızları Özdən dünyaya gəldi. Məvhibə İnönü baş nazirin arvadı olaraq İsmət İnönü ilə birlikdə Afina, Moskva və Roma da daxil olmaqla bir neçə ölkəyə səfər etmişdir.
1934-cü ildə Soyadlar haqqında Qanun qüvvəyə minir. Mustafa İsmət və ailə üzvləri, Mustafanın komandan olduğu və qələbələr qazandığı Birinci İnönü döyüşü və İkinci İnönü döyüşü şərəfinə İnönü soyadını aldılar.
Birinci ledi
1938-ci il noyabrın 10-da Türkiyə Cümhuriyyətinin qurucusu və ilk prezidenti Mustafa Kamal Atatürkün vəfatından sonra İsmət İnönü ertəsi gün prezident seçildi. Məvhibə İnönü ikinci birinci xanım olaraq rəsmi prezident iqamətgahı olan Çankaya köşkünə köçdü. Məvhibə İnönü birinci ledi kimi burada 27 may 1950-ci ilə qədər qaldı.
Sonrakı həyatı
Məvhibə İnönü 25 dekabr 1973-cü ildə Türkiyə siyasətində uzun və mühüm rol oynamış əri İsməti itirdi. O, 20 iyul 1991-ci ildə Ankaradakı Gülhanə Təhsil və Araşdırma Xəstəxanası (GTAX) olan hərbi hospitala yerləşdirildi. Məvhibə İnönü 29 fevral 1992-ci ildə orada 97 yaşında vəfat etdi. Məvhibə xanım Ankaradakı Cəbəci Əsri qəbiristanlığında dəfn edildi.
İctimai fəaliyyəti
Müasirləri Məvhibə İnönünü nəzakətli və zərif qadın kimi təsvir edirlər. 1938-ci ilə qədər baş nazir, 1938-1950-ci illər arasında isə prezidentin həyat yoldaşı olaraq ictimaiyyətdə davamlı olaraq “ən əhəmiyyətli qadın” rolunu üzərinə götürən Məvhibə İnönü sadə şəxsiyyəti, zərifliyi və xeyirxahlığı ilə türk xalqının qəlbində yer aldı. O, ərinin böyük dəstəyi ilə türk qadınlarının cəmiyyətdə həqiqi yerlərini tapması uğrunda böyük işlər görüb. Türkiyədə baş örtüyünü atan ilk qadınlardan olmuş, maşın və at sürmüşdür.
Məvhibə İnönü latın hərfləri ilə yazan ilk qadınlardan biri idi. O, Atatürkün göstərişi ilə 1927-ci ildə Çəhrayı Köşkdə cümhuriyyətin ilk balını keçirib. İkinci Dünya müharibəsi illərində tibb bacısı kurslarını davam etdirib.
Onun təşəbbüsü və iştirakı ilə 1928-ci ildə Yardımsəvərlər Dərnəyi (Yardımsevenler Derneği) və 1949-cu ildə Türk Qadınlar Birliyi (Türk Kadınlar Birliği) qurulub. 1983-cü ildə Məvhibə və uşaqları mərhum həyat yoldaşı İsmət İnönünün şərəfinə fond yaradıblar. İnönü Fondu qəyyumlar şurasının ilk sədri də Məvhibə İnönü olub.
Gülsün Bilgəhanın Məvhibə İnönünün həyatı ilə bağlı - "Məvhibə - Çankayanın Hanıməfəndisi" adlı əsəri 2019-cu ildə işıq üzü görüb.
Ailəsi
Məvhibə xanım 13 aprel 1916-cı ildə İsmət İnönü ilə ailə qurub. Onların rəsmi nigahı 25 dekabr 1973-cü ildə İsmət İnönünün vəfatına qədər davam edib.
Məvhibə İnönünün bu nigahdan üç oğlu və bir qızı olub:
- İzzət İnönü (1919 - 1921)
- Ömər İnönü (1924 - 2 mart 2004). 4 sentyabr 1952-ci ildə Engin Ögelmanla evlənib. Hayri və Eren İnönü adlı iki oğlu olub.
- Ərdal İnönü (6 iyun 1926 - 31 oktyabr 2007). Siyasətçi və alim. 1957-ci ildə Sevinç Söhtoriklə ailə qurub.
- Özden İnönü (d. 7 fevral 1930). 9 fevral 1955-ci ildə Metin Tokerlə evlənib. Bu nigahdan iki qızı və bir oğlu olub: Nurperi, Ayşe Gülsün və Güçlü Toker.
Məvibə İnönünün beş nəvəsi və on nəticəsi var idi.
İstinadlar
- "Mevhibe İnönü kimdir? İşte İsmet İnönü'nün eşi Mevhibe Hanım…" (türk). Sozcu.com.tr. 2018-01-11. 2018-08-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-03-09.
- Temur, Şahika. "An elegant journey with the Republic's second lady". Hürriyet Daily News. 2009-11-09. 2010-02-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-11-01.
- (türk). İsmet İnönü. 2008-12-31 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-11-01.
- "Gülsün Bilgehan: Türkiye Cumhuriyeti'nin 'Kadın Devrimi' olduğuna inanıyorum". 2024-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-03-28.
- "İzzet (1919 – 1921) – İnönü Vakfı, İsmet İnönü, İsmet İnönü Kimdir, İsmet İnönü Hayatı, İsmet İnönü Resimleri" (türk). 2022-12-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-05-23.
- TC Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri , Genkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972.
Ədəbiyyat
- Mevhibe İnönü: örnek bir Cumhuriyet kadını. T.C. Kültür Bakanlıǧı. 1996.
- Gülsün Bilgəhan. Məvhibə - Çankayanın Hanıməfəndisi". 2019.
Xarici keçidlər
- İnönü Fondu, Mevhibe İnönü, bioqrafiya
- Mevhibe İnönü kimdir? İşte İsmet İnönü'nün eşi Mevhibe Hanım...
- BİYOGRAFİLER, Cumhurbaşkanı Eşi - Mevhibe İnönü
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mevhibe Inonu turk Mevhibe Inonu 22 sentyabr 1894 Konstantinopol 29 fevral 1992 Ankara 1938 ci il noyabrin 11 den 1950 ci il mayin 27 dek eri Ismet Inonu prezidentliyi dovrunde Turkiyenin birinci xanimi Mevhibe Inonuturk Mevhibe InonuSexsi melumatlarDogum tarixi 22 sentyabr 1894 1894 09 22 Dogum yeri KonstantinopolVefat tarixi 29 fevral 1992 1992 02 29 97 yasinda Vefat yeri Ankara Ankara ili TurkiyeDefn yeri Cebeci Esri qebiristanligiFealiyyeti siyasetciHeyat yoldasi Ismet Inonu 1973 Usaqlari 4 Erdal Inonu daxil olmaqla Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiIlk illeri Inonu ailesi soldan saga Mevhibe Omer Ozden sonradan Toker Erdal ve Ismet Inonu Ankara Pembe Kosk baginda Mevibe ve Ismet Inonunun heykelleri Muellif Metin Yurdanur Mevhibe Inonu 22 sentyabr 1897 ci ilde Istanbulun Fatih semtinde anadan olub Onun cemi uc yasi olanda atasi veremden olub Tezlikle onun bacisi da heyatini itirib Ailedeki itkilerden sonra Mevhibenin anasi onunla birlikde babasinin evine kocdu O babasi evinde boyudu Birinci sinfi bitirdikden sonra ailesinin qerari ile o orta mektebi yarimciq qoyub Mevhibe 1916 ci il aprelin 13 de Osmanli ordusunun miralay rutbeli zabiti Mustafa Ismetle evlenir Onlarin evliliyi Birinci Dunya muharibesi dovrune dusdu Nigahdan 21 gunden sonra eri Mustafa Ismet Birinci Dunya muharibesinde Orta Serq cebhesine yola dusdu O yalniz Mudros sulh muqavilesi baglandiqdan sonra eve qayitdi 1919 cu ilde cutluyun ilk oglu dunyaya geldi 1920 ci ilde Mustafa Ismet Turkiye Qurtulus Savasina qatilmaq ucun Anadoluya getdi Milli muqavimete qatildigi ucun Osmanli idaresi terefinden olum cezasina mehkum edilmis bir zabitin heyat yoldasi olan Mevhibe aile uzvleri ile erinin memleketi Malatyaya kocdu Mehvibe Istiqlaliyyet muharibesi illerinde burada qaldi Bu zaman 1921 ci ilde oglu Izzet vefat etdi Aile 9 sentyabr 1922 ci ilde turk qosunlari terefinden geri alindiqdan sonra Izmirde meskunlasdi 1922 ci ilin noyabrindan 11 hefte davam eden Lozanna muqavilesi uzre danisiqlarinda o turk numayende heyetinin bascisi olan erini Isvecreye musayiet etdi 1924 cu ilde Mevhibe ikinci oglu Omeri dunyaya getirdi Ele hemin il o erinin yenice aldigi Ankaradaki Pembe Kosk malikanesine kocdu 1975 ci ile qeder malikane onlarin evi olaraq qaldi 1926 ci ilde ucuncu ogullari Erdal 1930 cu ilde ise qizlari Ozden dunyaya geldi Mevhibe Inonu bas nazirin arvadi olaraq Ismet Inonu ile birlikde Afina Moskva ve Roma da daxil olmaqla bir nece olkeye sefer etmisdir 1934 cu ilde Soyadlar haqqinda Qanun quvveye minir Mustafa Ismet ve aile uzvleri Mustafanin komandan oldugu ve qelebeler qazandigi Birinci Inonu doyusu ve Ikinci Inonu doyusu serefine Inonu soyadini aldilar Birinci ledi 1938 ci il noyabrin 10 da Turkiye Cumhuriyyetinin qurucusu ve ilk prezidenti Mustafa Kamal Ataturkun vefatindan sonra Ismet Inonu ertesi gun prezident secildi Mevhibe Inonu ikinci birinci xanim olaraq resmi prezident iqametgahi olan Cankaya koskune kocdu Mevhibe Inonu birinci ledi kimi burada 27 may 1950 ci ile qeder qaldi Sonraki heyati Mevhibe Inonu 25 dekabr 1973 cu ilde Turkiye siyasetinde uzun ve muhum rol oynamis eri Ismeti itirdi O 20 iyul 1991 ci ilde Ankaradaki Gulhane Tehsil ve Arasdirma Xestexanasi GTAX olan herbi hospitala yerlesdirildi Mevhibe Inonu 29 fevral 1992 ci ilde orada 97 yasinda vefat etdi Mevhibe xanim Ankaradaki Cebeci Esri qebiristanliginda defn edildi Ictimai fealiyyetiMuasirleri Mevhibe Inonunu nezaketli ve zerif qadin kimi tesvir edirler 1938 ci ile qeder bas nazir 1938 1950 ci iller arasinda ise prezidentin heyat yoldasi olaraq ictimaiyyetde davamli olaraq en ehemiyyetli qadin rolunu uzerine goturen Mevhibe Inonu sade sexsiyyeti zerifliyi ve xeyirxahligi ile turk xalqinin qelbinde yer aldi O erinin boyuk desteyi ile turk qadinlarinin cemiyyetde heqiqi yerlerini tapmasi ugrunda boyuk isler gorub Turkiyede bas ortuyunu atan ilk qadinlardan olmus masin ve at surmusdur Mevhibe Inonu latin herfleri ile yazan ilk qadinlardan biri idi O Ataturkun gosterisi ile 1927 ci ilde Cehrayi Koskde cumhuriyyetin ilk balini kecirib Ikinci Dunya muharibesi illerinde tibb bacisi kurslarini davam etdirib Onun tesebbusu ve istiraki ile 1928 ci ilde Yardimseverler Derneyi Yardimsevenler Dernegi ve 1949 cu ilde Turk Qadinlar Birliyi Turk Kadinlar Birligi qurulub 1983 cu ilde Mevhibe ve usaqlari merhum heyat yoldasi Ismet Inonunun serefine fond yaradiblar Inonu Fondu qeyyumlar surasinin ilk sedri de Mevhibe Inonu olub Gulsun Bilgehanin Mevhibe Inonunun heyati ile bagli Mevhibe Cankayanin Hanimefendisi adli eseri 2019 cu ilde isiq uzu gorub AilesiMevhibe xanim 13 aprel 1916 ci ilde Ismet Inonu ile aile qurub Onlarin resmi nigahi 25 dekabr 1973 cu ilde Ismet Inonunun vefatina qeder davam edib Mevhibe Inonunun bu nigahdan uc oglu ve bir qizi olub Izzet Inonu 1919 1921 Omer Inonu 1924 2 mart 2004 4 sentyabr 1952 ci ilde Engin Ogelmanla evlenib Hayri ve Eren Inonu adli iki oglu olub Erdal Inonu 6 iyun 1926 31 oktyabr 2007 Siyasetci ve alim 1957 ci ilde Sevinc Sohtorikle aile qurub Ozden Inonu d 7 fevral 1930 9 fevral 1955 ci ilde Metin Tokerle evlenib Bu nigahdan iki qizi ve bir oglu olub Nurperi Ayse Gulsun ve Guclu Toker Mevibe Inonunun bes nevesi ve on neticesi var idi Istinadlar Mevhibe Inonu kimdir Iste Ismet Inonu nun esi Mevhibe Hanim turk Sozcu com tr 2018 01 11 2018 08 15 tarixinde Istifade tarixi 2022 03 09 Temur Sahika An elegant journey with the Republic s second lady Hurriyet Daily News 2009 11 09 2010 02 18 tarixinde Istifade tarixi 2010 11 01 turk Ismet Inonu 2008 12 31 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 11 01 Gulsun Bilgehan Turkiye Cumhuriyeti nin Kadin Devrimi olduguna inaniyorum 2024 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2024 03 28 Izzet 1919 1921 Inonu Vakfi Ismet Inonu Ismet Inonu Kimdir Ismet Inonu Hayati Ismet Inonu Resimleri turk 2022 12 25 tarixinde Istifade tarixi 2023 05 23 TC Genelkurmay Harp Tarihi Baskanligi Yayinlari Turk Istiklal Harbine Katilan Tumen ve Daha Ust Kademelerdeki Komutanlarin Biyografileri Genkurmay Baskanligi Basimevi Ankara 1972 EdebiyyatMevhibe Inonu ornek bir Cumhuriyet kadini T C Kultur Bakanliǧi 1996 Gulsun Bilgehan Mevhibe Cankayanin Hanimefendisi 2019 Xarici kecidlerInonu Fondu Mevhibe Inonu bioqrafiya Mevhibe Inonu kimdir Iste Ismet Inonu nun esi Mevhibe Hanim BIYOGRAFILER Cumhurbaskani Esi Mevhibe Inonu