Məmikzadə Mustafa Əfəndi (v. 1656) — Osmanlı alimi, müdərrisi və şeyxülislamı.
Məmikzadə Mustafa Əfəndi | |
---|---|
Əvvəlki | Hüsamzadə Əbdürrəhman Əfəndi |
Sonrakı | Xocazadə Məsud Əfəndi |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | ? |
Doğum yeri | İstanbul, Osmanlı imperiyası |
Vəfat tarixi |
Həyatı
III Mehmed dönəminin alimlərindən Amasiyalı Mehmed Əfəndinin oğludur. Şeyxülislam Muid Əhməd Əfəndinin kürəkəni olaraq üləma təbəqəsində tanınmışdır. Təhsilini tamamladıqdan sonra müdərrisliyə başladı. 1622-ci ilin mayında Cəfər Çələbi, 1623-cü ilin avqustunda Nişançı Paşa-i Cədid, 1627-ci ilin mayında Rüstəm Paşa, 1629-cu ilin iyununda Xoca Xeyrəddin, 1633-cü ilin martında Ayşə Sultan mədrəsəsinə, 1634-cü ilin avqustunda Sahn-ı səman mədrəsəsinə, 1636-cı ilin yanvarında ikinci dəfə Ayşə Sultan mədrəsəsinə, 1640-cı ilin sentyabrında Qələndərxana mədrəsəsinə, 1641-ci ilin oktyabrında Süleymaniyyə mədrəsəsinə müdərris olaraq təyin olundu. 10 il davam edən təhsil həyatının ardından qazı olaraq çalışmağa başladı. İlk vəzifəsi isə 1643-cü ilin fevralında təyin olunduğu Qüds qazılığıdır. O dönəmlərdə Rumeli başqazısı olan Muid Əhməd Əfəndi və sədrəzəmin də köməyilə 1644-cü ilin aprel ayında Misir qazısı seçilsə də, həmin ilin avqustunda vəzifədən alındı. 1646-cı ilin sentyabrında Qalata qazısı, 11 mart 1647 tarixində İstanbul qazısı seçildi və 20 noyabr tarixində bu vəzifəsindən alındı. 1648-ci ilin iyun ayında Anadolu başqazısı olsa da, 3 ay sonra vəzifədən alındı. 15 oktyabr 1649 tarixində Rumeli başqazılığına gətirildi. 13 oktyabr 1650 tarixində vəzifədən alındı və 1651-ci ilin oktyabrında Antep qəzası arpalıq olaraq verildi.
1653-cü ilin sentyabrında yenidən Rumeli başqazısı seçilsə də, 24 sentyabr 1654 tarixində vəzifədən alındı. Həmin ilin oktyabrında IV Mehmedə üləmanın adından yazılmış və şeyxülislam Əbu Səid Mehmed Əfəndidən şikayət edən imzasız və möhrsüz məktublar təqdim olunmuş, bu məktublar haqqında aparılan araşdırmalar nəticəsində Mustafa Əfəndinin də adı çəkilmişdir. 2 noyabr 1654 tarixində Sədrəzəm Dərviş Mehmed Paşa və şeyxülislam IV Mehmedin hüzuruna çıxmış və padşah bu məktubu yazan şəxsin tapılaraq cəzalandırılmasını əmr etmişdir. Araşdırma nəticəsində Mustafa Əfəndi və Əsir Mehmed Əfəndi təqsirkar bilindi və hər ikisi sürgün olundu. Ancaq Məmikzadə Mustafa Əfəndinin sürgün həyatı qısa sürdü və yenidən İstanbula döndü.
5 mart 1656 tarixində baş verən Çinar hadisəsində adı çəkilən şeyxülislam Əbdürrəhman Əfəndinin vəzifədən alınması ilə Mustafa Əfəndi şeyxülislamlığa gətirildi. Ancaq bir çox tarixi mənbəyə görə, Xocazadə Məsud Əfəndinin adamları əsgərləri ayaqlandırmış və ordunun əli ilə 13 saatın ardından Mustafa Əfəndini vəzifəsindən aldırdı. Beləliklə, Məmikzadə Mustafa Əfəndi Osmanlı tarixinin ən qısa müddət vəzifədə qalan şeyxülislamı oldu. Vəzifədən alındıqdan sonra Bursaya sürgün olunsa da, Mustafa Əfəndi Bursada çox qalmamış, Məkkə qazısı seçilərək həccə getmişdir. Bir müddət Hələbdə qaldıqdan sonra burada vəfat etmiş, buradakı türbəsinə dəfn olunmuşdur.
Mənbə
- "Arxivlənmiş surət". 2023-08-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-06-27.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Memikzade Mustafa Efendi v 1656 Osmanli alimi muderrisi ve seyxulislami Memikzade Mustafa Efendi47 Osmanli seyxulislamiEvvelkiHusamzade Ebdurrehman EfendiSonrakiXocazade Mesud EfendiSexsi melumatlarDogum tarixi Dogum yeri Istanbul Osmanli imperiyasiVefat tarixi 1656HeyatiIII Mehmed doneminin alimlerinden Amasiyali Mehmed Efendinin ogludur Seyxulislam Muid Ehmed Efendinin kurekeni olaraq ulema tebeqesinde taninmisdir Tehsilini tamamladiqdan sonra muderrisliye basladi 1622 ci ilin mayinda Cefer Celebi 1623 cu ilin avqustunda Nisanci Pasa i Cedid 1627 ci ilin mayinda Rustem Pasa 1629 cu ilin iyununda Xoca Xeyreddin 1633 cu ilin martinda Ayse Sultan medresesine 1634 cu ilin avqustunda Sahn i seman medresesine 1636 ci ilin yanvarinda ikinci defe Ayse Sultan medresesine 1640 ci ilin sentyabrinda Qelenderxana medresesine 1641 ci ilin oktyabrinda Suleymaniyye medresesine muderris olaraq teyin olundu 10 il davam eden tehsil heyatinin ardindan qazi olaraq calismaga basladi Ilk vezifesi ise 1643 cu ilin fevralinda teyin olundugu Quds qaziligidir O donemlerde Rumeli basqazisi olan Muid Ehmed Efendi ve sedrezemin de komeyile 1644 cu ilin aprel ayinda Misir qazisi secilse de hemin ilin avqustunda vezifeden alindi 1646 ci ilin sentyabrinda Qalata qazisi 11 mart 1647 tarixinde Istanbul qazisi secildi ve 20 noyabr tarixinde bu vezifesinden alindi 1648 ci ilin iyun ayinda Anadolu basqazisi olsa da 3 ay sonra vezifeden alindi 15 oktyabr 1649 tarixinde Rumeli basqaziligina getirildi 13 oktyabr 1650 tarixinde vezifeden alindi ve 1651 ci ilin oktyabrinda Antep qezasi arpaliq olaraq verildi 1653 cu ilin sentyabrinda yeniden Rumeli basqazisi secilse de 24 sentyabr 1654 tarixinde vezifeden alindi Hemin ilin oktyabrinda IV Mehmede ulemanin adindan yazilmis ve seyxulislam Ebu Seid Mehmed Efendiden sikayet eden imzasiz ve mohrsuz mektublar teqdim olunmus bu mektublar haqqinda aparilan arasdirmalar neticesinde Mustafa Efendinin de adi cekilmisdir 2 noyabr 1654 tarixinde Sedrezem Dervis Mehmed Pasa ve seyxulislam IV Mehmedin huzuruna cixmis ve padsah bu mektubu yazan sexsin tapilaraq cezalandirilmasini emr etmisdir Arasdirma neticesinde Mustafa Efendi ve Esir Mehmed Efendi teqsirkar bilindi ve her ikisi surgun olundu Ancaq Memikzade Mustafa Efendinin surgun heyati qisa surdu ve yeniden Istanbula dondu 5 mart 1656 tarixinde bas veren Cinar hadisesinde adi cekilen seyxulislam Ebdurrehman Efendinin vezifeden alinmasi ile Mustafa Efendi seyxulislamliga getirildi Ancaq bir cox tarixi menbeye gore Xocazade Mesud Efendinin adamlari esgerleri ayaqlandirmis ve ordunun eli ile 13 saatin ardindan Mustafa Efendini vezifesinden aldirdi Belelikle Memikzade Mustafa Efendi Osmanli tarixinin en qisa muddet vezifede qalan seyxulislami oldu Vezifeden alindiqdan sonra Bursaya surgun olunsa da Mustafa Efendi Bursada cox qalmamis Mekke qazisi secilerek hecce getmisdir Bir muddet Helebde qaldiqdan sonra burada vefat etmis buradaki turbesine defn olunmusdur Menbe Arxivlenmis suret 2023 08 04 tarixinde Istifade tarixi 2017 06 27