Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Limitləyici (məhdudlaşdırıcı) amillər qanunu — ekologiyanın fundamental qanunlarından biri.
Qanunun kəşfi
Üzvi kimyaçı, aqrokimyanın banilərindən biri Y.Libix (1803–1873) bitkilərin 1840-cı ildə mineral qidalanma nəzəriyyəsini irəli sürmüşdür. O, müəyyən etmişdir ki, bitkilərin inkişafı kifayət qədər olan kimyəvi element və maddələrdən (amillərdən) başqa,eyni zamanda çatışmayan element və maddələrdən də asılıdır. Öz tədqiqatları nəticəsində Libix "minimum" qanununu formalaşdırmışdır.
Qanunun əhəmiyyəti
Qanuna görə, optimal kəmiyyətindən daha çox kənara çıxan amil orqanizm üçün daha əhəmiyyətlidir. Ona görə də, ekoloji şəraiti proqnozlaşdırarkən və ya ekspertiza həyata keçirilərkən, orqanizmin həyatındakı ən zəif həlqəni müəyyən etmək çox əhəmiyyətlidir. Verilmiş konkret anda orqanizmin yaşaması məhz minimal (və ya maksimal) səviyyədəki amildən asılıdır. Başqa zaman kəsiyində digər amillər də məhdudlaşdırıcı ola bilər. Öz həyatı ərzində canlı orqanizmlər onların həyat fəaliyyətinə təsir göstərən ən müxtəlif limitləyici amillərə məruz qalır.
Qanunun tətbiqi
Qanun kənd təsərrüfatı praktikasında daim nəzərə alınır. Almaniyalı kimyaçı Yustus Libix müəyyən etdi ki, mədəni bitkilərin məhsuldarlığı ilk növbədə torpaqda ən az miqdarda olan qidalandırıcı maddələrdən (mineral elementlər) asılıdır. Məsələn, torpaqda fosforun miqdarı tələb olunan miqdarın 20%-i qədər, kalsium isə normanın 50%-i qədər olarsa, fosfor çatışmazlığı limitləyici amil olacaqdır. Bu halda torpağa ilk növbədə fosfor tərkibli gübrələr verilməlidir. Suyun və ya azotun izafi miqdarda olması dəmir çatışmazlığını əvəz etmir. Bu qanuna görə minimal miqdarda olan maddələri artırmaq lazımdır. Məsələn, məlumdur ki, insanın sağlamlığı orqanizmdə çox cüzi olan səciyyəvi maddələrlə müəyyən olunur. Əgər bu maddələrin miqdarı minimum həddən az olarsa, insan vitamin və ya mikroelementlər qəbul etməklə bu çatışmazlığı aradan qaldırmalıdır.
Xarici keçidlər
- Mühəndis ekologiyası
Həmçinin bax
İstinadlar
- Ümumi Ekologiya — Azərbaycan Coğrafiya Cəmiyyəti
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Limitleyici mehdudlasdirici amiller qanunu ekologiyanin fundamental qanunlarindan biri Libixin celleyiQanunun kesfiUzvi kimyaci aqrokimyanin banilerinden biri Y Libix 1803 1873 bitkilerin 1840 ci ilde mineral qidalanma nezeriyyesini ireli surmusdur O mueyyen etmisdir ki bitkilerin inkisafi kifayet qeder olan kimyevi element ve maddelerden amillerden basqa eyni zamanda catismayan element ve maddelerden de asilidir Oz tedqiqatlari neticesinde Libix minimum qanununu formalasdirmisdir Qanunun ehemiyyetiY Libix Qanuna gore optimal kemiyyetinden daha cox kenara cixan amil orqanizm ucun daha ehemiyyetlidir Ona gore de ekoloji seraiti proqnozlasdirarken ve ya ekspertiza heyata kecirilerken orqanizmin heyatindaki en zeif helqeni mueyyen etmek cox ehemiyyetlidir Verilmis konkret anda orqanizmin yasamasi mehz minimal ve ya maksimal seviyyedeki amilden asilidir Basqa zaman kesiyinde diger amiller de mehdudlasdirici ola biler Oz heyati erzinde canli orqanizmler onlarin heyat fealiyyetine tesir gosteren en muxtelif limitleyici amillere meruz qalir Qanunun tetbiqiQanun kend teserrufati praktikasinda daim nezere alinir Almaniyali kimyaci Yustus Libix mueyyen etdi ki medeni bitkilerin mehsuldarligi ilk novbede torpaqda en az miqdarda olan qidalandirici maddelerden mineral elementler asilidir Meselen torpaqda fosforun miqdari teleb olunan miqdarin 20 i qeder kalsium ise normanin 50 i qeder olarsa fosfor catismazligi limitleyici amil olacaqdir Bu halda torpaga ilk novbede fosfor terkibli gubreler verilmelidir Suyun ve ya azotun izafi miqdarda olmasi demir catismazligini evez etmir Bu qanuna gore minimal miqdarda olan maddeleri artirmaq lazimdir Meselen melumdur ki insanin saglamligi orqanizmde cox cuzi olan seciyyevi maddelerle mueyyen olunur Eger bu maddelerin miqdari minimum hedden az olarsa insan vitamin ve ya mikroelementler qebul etmekle bu catismazligi aradan qaldirmalidir Xarici kecidlerMuhendis ekologiyasiHemcinin baxBiosenozIstinadlarUmumi Ekologiya Azerbaycan Cografiya Cemiyyeti