Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədə çoxsaylı problemlər mövcuddur. Zəhmət olmasa, səhifəni redaktə edərək və ya mövcud problemləri diskussiya edərək həll edin.
|
Leon Battista Alberti (14 fevral 1404[…], Genuya, Genuya Respublikası – 25 aprel 1472, Roma, Papa dövləti) — italyan İntibah dövrü humanist yazıçısı, rəssamı, memarı, şairi, keşişi, dilçi, filosofu və kriptoqrafı idi; indi polimat kimi təsvir edilənlərin təbiətini təsvir etdi. O, Qərb kriptoqrafiyasının banisi hesab olunur və bu iddianı Johannes Trithemius ilə bölüşür.
| Leon Battista Alberti | |
|---|---|
| it. Leon Battista Alberti | |
 | |
| Doğum adı | Leon Battista degli Alberti |
| Doğum tarixi | 14 fevral 1404[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 25 aprel 1472(68 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | filosof, dilçi, kriptoqraf, şair, memar, musiqi nəzəriyyəçisi, musiqişünas, heykəltaraş, yazıçı, rəssam, riyaziyyatçı, dramaturq, orqan ifaçısı[d], alim, incəsənət xadimi, incəsənət nəzəriyyəçisi[d], dövlət rəsmisi |
| Təhsili |
|
| Stil | italyan intibahı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ceyms Bekin qeyd etdiyi kimi, o, çox vaxt sadəcə bir memar kimi səciyyələndirilsə də, "Leon Battistanın "sahələrindən" birini digərlərindən funksional olaraq müstəqil və özünü təmin edən kimi fərqləndirmək Albertinin geniş və geniş əhatəli araşdırmalarının mühüm xüsusiyyətidir. İncəsənət." "Sənin səylərin heç bir faydası yoxdur." Alberti daha çox rəssam kimi tanınsa da, o, eyni zamanda bir çox növ riyaziyyatçı idi və XV əsrdə bu sahədə böyük irəliləyişlər əldə etdi. Onun layihələndirdiyi ən əhəmiyyətli iki bina Mantuadakı San Sebastiano (1460) və Sant'Andrea (1472) kilsələridir.
Albertinin həyatı Giorgio Vasarinin "Ən mükəmməl rəssamların, heykəltəraşların və memarların həyatları" kitabında təsvir edilmişdir.
Başlanğıc həyat
Leon Battista Alberti 1406-cı ildə Genuyada anadan olub. Anası Bianca Fieschi idi. Onun atası Benedetto Alberti varlı Florensiyalı idi və öz şəhərindən sürgün edilmiş, lakin 1428-ci ildə geri qayıtmasına icazə verilmişdir. Alberti Paduadakı internat məktəbinə göndərildi, sonra Boloniyada hüquq təhsili aldı. Bir müddət Florensiyada yaşadı, sonra 1431-ci ildə Romaya getdi, burada müqəddəs əmrlər aldı və papa məhkəməsinin xidmətinə girdi. Bu müddət ərzində o, memarlığa olan marağını gücləndirən və dizayn etdiyi binaların formasına güclü təsir göstərən qədim xarabalıqları öyrəndi.
Alberti bir çox cəhətdən istedadlı idi. O, hündür və güclü olmaqla yanaşı, o qədər yaxşı idmançı idi ki, ən vəhşi atı minib adamın başı üstündən tullana bilirdi. O, uşaqlıq illərində yazıçı kimi fərqlənmiş və iyirmi yaşına kimi klassik ədəbiyyatın əsl əsəri kimi uğurla qəbul edilmiş bir pyes yazmışdı. 1435-ci ildə 15-ci əsrin əvvəllərində Florensiyada çiçəklənən rəssamlıq sənətindən ilhamlanaraq ilk böyük kitabı olan Della pitturanın əsasını qoymağa başladı. Bu araşdırmada o, rəngkarlığın təbiətini təhlil etmiş, perspektiv, kompozisiya və rəng elementlərini araşdırmışdır.
1438-ci ildə onun memarlığa marağı artdı və o, bu sahədəki tədqiqatlarının diqqətini artırmağa qərar verdi. O, Leonellonun atasının atlı heykəlini dəstəkləmək üçün kiçik bir zəfər tağı tikdirdiyi Ferraralı marş Leonello d'Este tərəfindən həvəsləndirildi. 1447-ci ildə Alberti Papa V Nikolayın memarlıq müşaviri oldu və Vatikanda müxtəlif layihələrdə iştirak etdi.
İlk böyük komissiya
Onun ilk böyük memarlıq komissiyası 1446-cı ildə Florensiyada Rucellai sarayının fasadı üçün idi. Bunun ardınca 1450-ci ildə Sigismondo Malatesta tərəfindən Riminidəki San Françesko qotik kilsəsini Tempio Malatestiano xatirə kilsəsinə çevirmək üçün komissiya gəldi. Florensiyada o, Dominikan kilsəsinin Santa Maria Novella fasadının yuxarı hissələrini layihələndirdi və nəf və aşağı keçidlər arasında iki naxışlı tumarla məşhur körpü tikdi. O, dörd əsr ərzində kilsə memarlarının izləyəcəyi vizual problemi həll etməklə presedent yaratdı. 1452-ci ildə o, Vitruviusun əsərinə əsaslanan və Romanın arxeoloji qalıqlarından təsirlənmiş memarlıq haqqında traktat olan De re aedificatoria-nı tamamladı. Əsər 1485-ci ilə qədər nəşr olunmadı. Bunun ardınca 1464-cü ildə heykəltəraşlığı araşdırdığı daha az təsirli De statua əsəri izlədi. Albertinin yeganə məlum heykəli bəzən Pisanelloya aid edilən avtoportret medalyonudur.
Mantuada, Alberti iki San Sebastiano kilsəsini və Sant'Andrea Bazilikasını dizayn etmək üçün tapşırıldı. Bu kilsənin dizayn prosesi heç vaxt tamamlanmayıb və Albertinin niyyətləri tam məlum olmasa da, bu barədə yalnız fərziyyələr söyləmək olar. İkinci kilsənin layihəsi Albertinin ölümündən bir il əvvəl, 1471-ci ildə tamamlandı. Onun ən mühüm işi olan tamamlanmış bir quruluşdur.
Sənətçi kimi Alberti
Bir sənətçi kimi Alberti özünü emalatxanalarda təhsil alan adi sənətkarlardan fərqli görürdü. O, Aristotel və Plotini izləyən bir humanist idi və dövrün şahzadə və ağalarının məhkəmələri tərəfindən dəstəklənən sürətlə genişlənən ziyalılar və sənətkarlar dairəsinin bir hissəsi idi. Zadəgan ailənin üzvü və Roma kuriyasının bir hissəsi olan Alberti xüsusi statusa malik idi. O, Ferraradakı Este sarayında xoş qonaq idi və Urbinoda isti hava mövsümünün bir hissəsini əsgər şahzadə Federiko III da Montefeltro ilə keçirdi. Urbino hersoqu fərasətli hərbi komandir idi və sənətin himayəsinə çox pul xərcləyirdi. Alberti memarlıq üzrə dissertasiyasını dostuna həsr etməyi planlaşdırırdı.
Albertinin öz sahəsində qabaqcıl olan kiçik əsərlərinə, məsələn, kriptoqrafiya üzrə De componendis cifris adlı traktat və ilk italyan qrammatikası daxildir. O, florensiyalı kosmoqraf Paolo Toscanelli ilə astronomiya, sonra coğrafiyaya yaxın bir elmlə əməkdaşlıq etdi və coğrafiyaya dair kiçik bir Latın əsəri olan Descriptio urbis Romae (Roma şəhərinin panoraması) hazırladı. Ölümündən cəmi bir neçə il əvvəl Alberti Mediçi hakimiyyəti dövründə Florensiya haqqında dialoq olan De iciarchia (Ev Təsərrüfatını İdarə etmək haqqında) əsərini tamamladı.
Müqəddəs əmrləri alan Alberti heç vaxt evlənmədi. O, heyvanları sevirdi və onun üçün mədhiyyə (Canis) yazdığı bir ev heyvanı, bir melez iti var idi.[9] Vasari Alberti "təqdirəlayiq vətəndaş, mədəniyyət adamı… istedadlı insanların dostu, hamıya açıq və mehriban" kimi təsvir edir. "O, həmişə ləyaqətlə və centlmen kimi yaşayıb". Alberti 25 aprel 1472-ci ildə 66 yaşında Romada vəfat etdi.
İstinadlar
- http://www.treccani.it/enciclopedia/leon-battista-alberti_(Dizionario-Biografico)/.
- Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays (fr.). 2 Éditions Robert Laffont, 1994. Vol. 1. P. 42.
- Kelly-Gadol J., Bell A. Leon Battista Alberti // Encyclopædia Britannica (brit. ing.). Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
- Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
- Record #29559625, Record #286175745 // VIAF (çd.). [Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.
- Find a Grave (ing.). 1996.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalede coxsayli problemler movcuddur Zehmet olmasa sehifeni redakte ederek ve ya movcud problemleri diskussiya ederek hell edin Bu meqalede daxili kecidlerin artirilmasina ehtiyac var Lutfen meqalelerin elaqelendirilmesine komek etmek ucun movzuya uygun basqa sehifelere daxili kecidler elave etmekle bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin noyabr 2023 Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin noyabr 2023 Leon Battista Alberti 14 fevral 1404 Genuya Genuya Respublikasi 25 aprel 1472 Roma Papa dovleti italyan Intibah dovru humanist yazicisi ressami memari sairi kesisi dilci filosofu ve kriptoqrafi idi indi polimat kimi tesvir edilenlerin tebietini tesvir etdi O Qerb kriptoqrafiyasinin banisi hesab olunur ve bu iddiani Johannes Trithemius ile bolusur Leon Battista Albertiit Leon Battista AlbertiDogum adi Leon Battista degli AlbertiDogum tarixi 14 fevral 1404 Dogum yeri Genuya Genuya RespublikasiVefat tarixi 25 aprel 1472 68 yasinda Vefat yeri Roma Papa dovletiDefn yeri Santa Korce BazilikasiFealiyyeti filosof dilci kriptoqraf sair memar musiqi nezeriyyecisi musiqisunas heykeltaras yazici ressam riyaziyyatci dramaturq orqan ifacisi d alim incesenet xadimi incesenet nezeriyyecisi d dovlet resmisiTehsili Boloniya Universiteti 1421 1425 Stil italyan intibahi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Ceyms Bekin qeyd etdiyi kimi o cox vaxt sadece bir memar kimi seciyyelendirilse de Leon Battistanin sahelerinden birini digerlerinden funksional olaraq musteqil ve ozunu temin eden kimi ferqlendirmek Albertinin genis ve genis ehateli arasdirmalarinin muhum xususiyyetidir Incesenet Senin seylerin hec bir faydasi yoxdur Alberti daha cox ressam kimi taninsa da o eyni zamanda bir cox nov riyaziyyatci idi ve XV esrde bu sahede boyuk irelileyisler elde etdi Onun layihelendirdiyi en ehemiyyetli iki bina Mantuadaki San Sebastiano 1460 ve Sant Andrea 1472 kilseleridir Albertinin heyati Giorgio Vasarinin En mukemmel ressamlarin heykelteraslarin ve memarlarin heyatlari kitabinda tesvir edilmisdir Baslangic heyatLeon Battista Alberti 1406 ci ilde Genuyada anadan olub Anasi Bianca Fieschi idi Onun atasi Benedetto Alberti varli Florensiyali idi ve oz seherinden surgun edilmis lakin 1428 ci ilde geri qayitmasina icaze verilmisdir Alberti Paduadaki internat mektebine gonderildi sonra Boloniyada huquq tehsili aldi Bir muddet Florensiyada yasadi sonra 1431 ci ilde Romaya getdi burada muqeddes emrler aldi ve papa mehkemesinin xidmetine girdi Bu muddet erzinde o memarliga olan maragini guclendiren ve dizayn etdiyi binalarin formasina guclu tesir gosteren qedim xarabaliqlari oyrendi Alberti bir cox cehetden istedadli idi O hundur ve guclu olmaqla yanasi o qeder yaxsi idmanci idi ki en vehsi ati minib adamin basi ustunden tullana bilirdi O usaqliq illerinde yazici kimi ferqlenmis ve iyirmi yasina kimi klassik edebiyyatin esl eseri kimi ugurla qebul edilmis bir pyes yazmisdi 1435 ci ilde 15 ci esrin evvellerinde Florensiyada ciceklenen ressamliq senetinden ilhamlanaraq ilk boyuk kitabi olan Della pitturanin esasini qoymaga basladi Bu arasdirmada o rengkarligin tebietini tehlil etmis perspektiv kompozisiya ve reng elementlerini arasdirmisdir 1438 ci ilde onun memarliga maragi artdi ve o bu sahedeki tedqiqatlarinin diqqetini artirmaga qerar verdi O Leonellonun atasinin atli heykelini desteklemek ucun kicik bir zefer tagi tikdirdiyi Ferrarali mars Leonello d Este terefinden heveslendirildi 1447 ci ilde Alberti Papa V Nikolayin memarliq musaviri oldu ve Vatikanda muxtelif layihelerde istirak etdi Ilk boyuk komissiya Onun ilk boyuk memarliq komissiyasi 1446 ci ilde Florensiyada Rucellai sarayinin fasadi ucun idi Bunun ardinca 1450 ci ilde Sigismondo Malatesta terefinden Riminideki San Francesko qotik kilsesini Tempio Malatestiano xatire kilsesine cevirmek ucun komissiya geldi Florensiyada o Dominikan kilsesinin Santa Maria Novella fasadinin yuxari hisselerini layihelendirdi ve nef ve asagi kecidler arasinda iki naxisli tumarla meshur korpu tikdi O dord esr erzinde kilse memarlarinin izleyeceyi vizual problemi hell etmekle presedent yaratdi 1452 ci ilde o Vitruviusun eserine esaslanan ve Romanin arxeoloji qaliqlarindan tesirlenmis memarliq haqqinda traktat olan De re aedificatoria ni tamamladi Eser 1485 ci ile qeder nesr olunmadi Bunun ardinca 1464 cu ilde heykelterasligi arasdirdigi daha az tesirli De statua eseri izledi Albertinin yegane melum heykeli bezen Pisanelloya aid edilen avtoportret medalyonudur Mantuada Alberti iki San Sebastiano kilsesini ve Sant Andrea Bazilikasini dizayn etmek ucun tapsirildi Bu kilsenin dizayn prosesi hec vaxt tamamlanmayib ve Albertinin niyyetleri tam melum olmasa da bu barede yalniz ferziyyeler soylemek olar Ikinci kilsenin layihesi Albertinin olumunden bir il evvel 1471 ci ilde tamamlandi Onun en muhum isi olan tamamlanmis bir qurulusdur Senetci kimi Alberti Bir senetci kimi Alberti ozunu emalatxanalarda tehsil alan adi senetkarlardan ferqli gorurdu O Aristotel ve Plotini izleyen bir humanist idi ve dovrun sahzade ve agalarinin mehkemeleri terefinden desteklenen suretle genislenen ziyalilar ve senetkarlar dairesinin bir hissesi idi Zadegan ailenin uzvu ve Roma kuriyasinin bir hissesi olan Alberti xususi statusa malik idi O Ferraradaki Este sarayinda xos qonaq idi ve Urbinoda isti hava movsumunun bir hissesini esger sahzade Federiko III da Montefeltro ile kecirdi Urbino hersoqu ferasetli herbi komandir idi ve senetin himayesine cox pul xercleyirdi Alberti memarliq uzre dissertasiyasini dostuna hesr etmeyi planlasdirirdi Albertinin oz sahesinde qabaqcil olan kicik eserlerine meselen kriptoqrafiya uzre De componendis cifris adli traktat ve ilk italyan qrammatikasi daxildir O florensiyali kosmoqraf Paolo Toscanelli ile astronomiya sonra cografiyaya yaxin bir elmle emekdasliq etdi ve cografiyaya dair kicik bir Latin eseri olan Descriptio urbis Romae Roma seherinin panoramasi hazirladi Olumunden cemi bir nece il evvel Alberti Medici hakimiyyeti dovrunde Florensiya haqqinda dialoq olan De iciarchia Ev Teserrufatini Idare etmek haqqinda eserini tamamladi Muqeddes emrleri alan Alberti hec vaxt evlenmedi O heyvanlari sevirdi ve onun ucun medhiyye Canis yazdigi bir ev heyvani bir melez iti var idi 9 Vasari Alberti teqdirelayiq vetendas medeniyyet adami istedadli insanlarin dostu hamiya aciq ve mehriban kimi tesvir edir O hemise leyaqetle ve centlmen kimi yasayib Alberti 25 aprel 1472 ci ilde 66 yasinda Romada vefat etdi Istinadlarhttp www treccani it enciclopedia leon battista alberti Dizionario Biografico Roux P d Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays fr 2 Editions Robert Laffont 1994 Vol 1 P 42 ISBN 978 2 221 06888 5 Kelly Gadol J Bell A Leon Battista Alberti Encyclopaedia Britannica brit ing Encyclopaedia Britannica Inc 1768 Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi 1994 Record 29559625 Record 286175745 VIAF cd Dublin Ohio OCLC 2003 Find a Grave ing 1996 Xarici kecidlerDiger layihelerdeVikisitatda elaqeli sitatlarVikianbarda elaqeli media fayllar