Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ksantippa (q.yun. Ξανθίππη; e. ə. V əsr, Afina – e. ə. IV əsr) — qədim yunan filosofu Sokratın həyat yoldaşı. O, zadəgan ailəsindən idi. Sokratla təxminən 50 yaşında ikən evlənmiş və üç oğlu dünyaya gəlmişdir. Edamdan əvvəl son gün Sokratla vidalaşmağa gələnlər arasında Platon Ksantippanın adını çəkdi. Ksenofont onu dözülməz xarakterə malik olan qəmgin qadın kimi təsvir edirdi. Sonradan Sokratın ailə münasibətləri çoxlu təfərrüatlar və lətifə hekayələri ilə tamamlandı. Onların etibarlılığı, filosofun ölümündən yüz illər sonra görünmə vaxtını nəzərə alsaq, son dərəcə şübhəlidir.
| Ksantippa | |
|---|---|
| q.yun. Ξανθίππη | |
 | |
| Doğum tarixi | e. ə. V əsr |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | e. ə. IV əsr |
| Həyat yoldaşı | |
| Fəaliyyəti | əsilzadə |
| Fəaliyyət illəri | e.ə. 5. əsr–e.ə. 4. əsr |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Sokratla münasibətləri
Sokrat ailəsindəki vəziyyət və Ksantippanın qəzəbli xarakteri Qədim Afinada "şəhərin söhbətinə" çevrildi. Ksantippanın adı qəzəbli bir arvad etalonu oldu. Müasir alimlər Sokrat və Ksantippin xarakterlərindəki fərqi vurğulayırlar. Fəlsəfədən uzaq bir gənc qadın Sokratın küçələrdə, meydanlarda tələbələrlə söhbətlərdədə keçirdiyi vaxtdan razı qala bilməzdi. Uşaqlara və ev təsərrüfatına qayğı yalnız Ksantippanın üzərinə düşürdü. Bu, Sokratın fəlsəfi sakitliklə qəbul etdiyi daimi ailə qalmaqallarına və təhqirlərə səbəb olurdu. Antik müəlliflər üçün Ksantippa ilə Sokrat arasındakı münasibət filosof və qəzəbli arvad arasında ziddiyyət təşkil edən çoxsaylı zarafatların mənbəyinə çevrildi. Pis xasiyyətinə baxmayaraq, tarixçilər Ksantippanı ərini özünəməxsus şəkildə sevən qayğıkeş ana hesab edirlər. İngilis şairi və yazıçısı Robert Qreyvs Sokrat və Ksantippa arasındakı münasibətdə rasional-intuitiv və fəlsəfi arasında ziddiyyət görürdü. Ksantippa ərinin fəaliyyətini ailənin rifahı və uşaqların gələcəyi üçün təhlükə kimi görürdü. İki mümkün variantdan - ərini olduğu kimi qəbul etmək və ya onun fəaliyyətini başqa istiqamətə yönəltmək üçün bütün vasitələrlə cəhd etmək - ikincini seçdi.
Alman filosofu Fridrix Nitsşe Sokratın bir filosof kimi şəxsiyyətinin formalaşmasında Ksantippanın mühüm rolunu görürdü. Arvadının ağır xarakteri Sokratı ev rahatlığından məhrum etdi. Beləliklə, Ksantippa ərinə “küçədə və söhbət edə biləcəyi, boş qala biləcəyi hər yerdə yaşamağı öyrətdi və bununla da ondan ən böyük Afinalı küçə dialektikini yaratdı”.
Antik müəllif Leartlı Diogen (180-240) Sokrat və Ksantippa haqqında bir neçə məşhur lətifə verir. Növbəti mübahisədən sonra Ksantippa yenə ərinin başına su tökür. Bu dəfə Sokrat deyir: “Ksantippada əvvəlcə ildırım gurlayır, sonra isə yağış yağır”. Bir gün Sokratın tələbəsi Alkiviad müəlliminə Ksantippanın təhqirinin dözülməz olduğunu söylədikdə o, belə cavab verir: “Amma mən buna çarxın əbədi cırıltısı kimi öyrəşmişəm. Bəs sən qazın qışqırıq səsinə dözə bilirsənmi?” "Amma qazlardan süfrə üçün yumurta və cücələr alıram" deyə Alkiviad cavab verdikdə: “Və Ksantippa da mənim övladlarımı dünyaya gətirib” deməklə Sokrat söhbəti yekunlaşdırır.
İstinadlar
- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- Нерсесянц, В. С. Сократ. — М.: Наука, 1977. — 152 с. s.100
- Graves R. The Case for Xanthippe // The Kenyon Review. — Kenyon College, 1960. — Vol. 22, no. 4. — P. 597—605.
- Ницше Ф. Человеческое, слишком человеческое. 433 // Сочинения в двух томах. — М.: Мысль, 1990. — Т. 1. — С. 428.
- Суриков, И. Е. Сократ. — М.: Молодая гвардия, 2011. — 384 с.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ksantippa q yun 3an8ipph e e V esr Afina e e IV esr qedim yunan filosofu Sokratin heyat yoldasi O zadegan ailesinden idi Sokratla texminen 50 yasinda iken evlenmis ve uc oglu dunyaya gelmisdir Edamdan evvel son gun Sokratla vidalasmaga gelenler arasinda Platon Ksantippanin adini cekdi Ksenofont onu dozulmez xaraktere malik olan qemgin qadin kimi tesvir edirdi Sonradan Sokratin aile munasibetleri coxlu teferruatlar ve letife hekayeleri ile tamamlandi Onlarin etibarliligi filosofun olumunden yuz iller sonra gorunme vaxtini nezere alsaq son derece subhelidir Ksantippaq yun 3an8ipphDogum tarixi e e V esrDogum yeri AfinaVefat tarixi e e IV esrHeyat yoldasi SokratFealiyyeti esilzadeFealiyyet illeri e e 5 esr e e 4 esr Vikianbarda elaqeli mediafayllarSokratla munasibetleriSokrat ailesindeki veziyyet ve Ksantippanin qezebli xarakteri Qedim Afinada seherin sohbetine cevrildi Ksantippanin adi qezebli bir arvad etalonu oldu Muasir alimler Sokrat ve Ksantippin xarakterlerindeki ferqi vurgulayirlar Felsefeden uzaq bir genc qadin Sokratin kucelerde meydanlarda telebelerle sohbetlerdede kecirdiyi vaxtdan razi qala bilmezdi Usaqlara ve ev teserrufatina qaygi yalniz Ksantippanin uzerine dusurdu Bu Sokratin felsefi sakitlikle qebul etdiyi daimi aile qalmaqallarina ve tehqirlere sebeb olurdu Antik muellifler ucun Ksantippa ile Sokrat arasindaki munasibet filosof ve qezebli arvad arasinda ziddiyyet teskil eden coxsayli zarafatlarin menbeyine cevrildi Pis xasiyyetine baxmayaraq tarixciler Ksantippani erini ozunemexsus sekilde seven qaygikes ana hesab edirler Ingilis sairi ve yazicisi Robert Qreyvs Sokrat ve Ksantippa arasindaki munasibetde rasional intuitiv ve felsefi arasinda ziddiyyet gorurdu Ksantippa erinin fealiyyetini ailenin rifahi ve usaqlarin geleceyi ucun tehluke kimi gorurdu Iki mumkun variantdan erini oldugu kimi qebul etmek ve ya onun fealiyyetini basqa istiqamete yoneltmek ucun butun vasitelerle cehd etmek ikincini secdi Alman filosofu Fridrix Nitsse Sokratin bir filosof kimi sexsiyyetinin formalasmasinda Ksantippanin muhum rolunu gorurdu Arvadinin agir xarakteri Sokrati ev rahatligindan mehrum etdi Belelikle Ksantippa erine kucede ve sohbet ede bileceyi bos qala bileceyi her yerde yasamagi oyretdi ve bununla da ondan en boyuk Afinali kuce dialektikini yaratdi Antik muellif Leartli Diogen 180 240 Sokrat ve Ksantippa haqqinda bir nece meshur letife verir Novbeti mubahiseden sonra Ksantippa yene erinin basina su tokur Bu defe Sokrat deyir Ksantippada evvelce ildirim gurlayir sonra ise yagis yagir Bir gun Sokratin telebesi Alkiviad muellimine Ksantippanin tehqirinin dozulmez oldugunu soyledikde o bele cavab verir Amma men buna carxin ebedi ciriltisi kimi oyresmisem Bes sen qazin qisqiriq sesine doze bilirsenmi Amma qazlardan sufre ucun yumurta ve cuceler aliram deye Alkiviad cavab verdikde Ve Ksantippa da menim ovladlarimi dunyaya getirib demekle Sokrat sohbeti yekunlasdirir IstinadlarCex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi Nersesyanc V S Sokrat M Nauka 1977 152 s s 100 Graves R The Case for Xanthippe The Kenyon Review Kenyon College 1960 Vol 22 no 4 P 597 605 Nicshe F Chelovecheskoe slishkom chelovecheskoe 433 Sochineniya v dvuh tomah M Mysl 1990 T 1 S 428 Surikov I E Sokrat M Molodaya gvardiya 2011 384 s