Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Krım Tatar Pedaqoji Kolleci və yaxud Totayköy Pedaqoji Texnikomu (Totayköy Pedtexnikomu), (krımtat. Кырым татар педагогика техникумы) — 1922-ci ildən 1931-ci ilə qədər mövcud olmuş krım tatarlarının orta səviyyəli təhsil müəssisəsi. İlk iki ildə texnikum Totayköydə, sonra isə Simferopolda yerləşirdi.
| Krım Tatar Pedaqoji Kolleci КТПТ | |
|---|---|
 | |
 | |
| Əsası qoyulub | 1922 |
| Bağlanıb | 1931 |
| Tip | orta-ixtisas təhsili müəssisəsi |
| Şəhər | Simferopol, Kiyevskaya küç., 25 |
| Ölkə | |
Tarixi
Təhsil müəssisəsi 1922-ci ilin yazında Totayköy kəndində Krım Pedaqoji Kursları kimi açılmışdır. Yeni təhsil müəssisəsinin açılmasında məqsəd məktəb, siyasi təhsil və məktəbəqədər üçün kadrlar hazırlamaq, həmçinin Krımın tatar əhalisi arasında praktiki və xüsusi bilikləri yaymaq idi. Kurslar milliləşdirilmiş Kessler-Fersman qəsrinin binasında fəaliyyət göstərmişdir. Kollecin ilk direktoru Əhməd Özənbaşlı olub. Bir il sonra kurslar yeni qurulmuş Krım Tatar Pedaqoji Kollecinə çevrildi. Təlimin müddəti dörd il idi. Texniki məktəbə qəbul əvvəlcə birinci səviyyəli məktəb, daha sonra isə yeddiillik məktəb əsasında həyata keçirilirdi. Birinci ildə tələbələrin sayı 150 nəfər olub. Texnikumda bir şöbə var idi - məktəb şöbəsi. Tədris krım tatar və rus dillərində aparılırdı.
1924-cü ilin yayında texnikum Simferopola köçürüldü və Xristoforovun keçmiş mədaxil evində məskunlaşdı. 1924-1930-cu illərdə texnikumda (hazırlıq şöbəsi də daxil olmaqla) 190-a yaxın adam təhsil alırdı. Texnikumun kitabxanasında 5 minə yaxın kitab və tədris vəsaiti var idi. Çökürçə kəndindəki orta məktəb texnikuma baza müəssisəsi təyin edilmişdi və burada şagirdlər pedaqoji təcrübə keçirdilər.
Texnikumda tədris prosesi tələbələrin rus dilini zəif bilməsi ilə çətinləşirdi. 1928-ci ilin hesabatında deyilirdi: “Şagirdlərin rus dilini zəif bilməsi, habelə öz ana dilində dərsliklərin olmaması və onların əksəriyyətindən istifadə edilməsi ilə ümumi həcmin 52%-ni təşkil edən rus dilində tədris rus, tələbələrin məhsuldarlığını aşağı salır”. Bununla əlaqədar olaraq Bolşeviklərin Ümumittifaq Kommunist Partiyası Krım Vilayət Komitəsinin Katibliyi texnikumda xüsusi hazırlıq qrupu yaratdı.
Texnikum 1931-ci ildə fəaliyyətini dayandırdı.
Müəllim heyəti
1922-ci ildən 1925-ci ilə qədər texnikumda 18 müəllim işləyirdi, onlardan altısı Krım tatarları idi. 1926-1927-ci illərdə kollecdə 16 müəllim işləyirdi ki, onlardan doqquzu Krım tatarları idi. 1928-ci ildə texnikumda 20 müəllim (13 rus və 7 Krım tatarı) çalışırdı.) Onların arasında Krım tatar görkəmli mütəfəkkirlərindən Bəkir Çobanzadə, Şövqi Bektörə, Həbibulla Odabaş, Həsən Səbri Ayvazov, Osman Nuri Ağçoqraqlı və Həsən Rüfətov da var idi.
Həsən Rüfətov kollec Totayköydə olarkən təhsil müəssisəsinin qeyri-rəsmi himninə çevrilən “Totayköy xoranı” (Totayköy marşı) əsərini yazmışdır.
Məzunları
Krım Tatar Pedaqoji Kollecinin fəaliyyət göstərdiyi dövrdə 200-dən çox müəllim hazırlanıb. Tədris ili üzrə: 1922/23 - 3, 1923/24 - 28, 1924/25 - 34, 1925/26 - 59, 1926/27 - 33, 1927/28 - 21, 1928/29 - 23.
Məzunlar arasında İrqat Qədir, Ziyyəddin Cavtobeli, İbrahim Bəxşiş, Şamil Ələddin, Məmbət Əliyev, Kərim Camanaklı, Həsən Qasımov, Əmirhəsən Qurtmollayev, Osman Vaapov, Uriyyə Əzizova, Cəmil Gəncə, Zeynəb Abbasova, Cabbar Akimov kimi krım tatar xalqının görkəmli ziyalıları olub.
Müdirləri
- Əhməd Özənbaşlı (1922—1924)
- Mustafa Bəkirov (1924—1925)
- Vəli Əbilov (1925—1925)
- Yakub Əzizov (1925—1928)
- Menzatov (1929—1930)
İstinadlar
- Свод памятников истории, архитектуры и культуры крымских татар. Том III. г. Симферополь. — Белгород: «КОНСТАНТА», 2018. — с. 185—193. — 392 с.
- . emelvakfi.org. 2019-11-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- Brian Glyn Williams. The Crimean Tatars: The Diaspora Experience and the Forging of a Nation. səh. 236.
- Усманова Сайде Аблякимовна. К ИСТОРИИ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ТОТАЙКОЙСКОГО ПЕДТЕХНИКУМА. 1922 - 1931 ГГ // Крымское историческое обозрение. № 1. 2017. 2020-06-26 tarixində .
- Севиля Велиева. "Выдающийся композитор Асан Рефатов". Бахчисарайский историко-культурный и археологический музей-заповедник. Официальный сайт. 2015. 2019-09-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-06-28.
Ədəbiyyat
- Усманова С. Тотайкойский педтехникум (по следам архивных материалов). — Баку, 2012. — 284 с.
Xarici keçidlər
- Тотайкойский педтехникум — альма-матер крымскотатарской интеллигенции
- К ВОПРОСУ ОБ ИСТОРИИ НАРОДНОГО ОБРАЗОВАНИЯ В КРЫМУ В НАЧАЛЕ XX ВЕКА. КРЫМСКИЙ ТАТАРСКИЙ ПЕДАГОГИЧЕСКИЙ ТЕХНИКУМ (1921—1931 ГГ.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Krim Tatar Pedaqoji Kolleci ve yaxud Totaykoy Pedaqoji Texnikomu Totaykoy Pedtexnikomu krimtat Kyrym tatar pedagogika tehnikumy 1922 ci ilden 1931 ci ile qeder movcud olmus krim tatarlarinin orta seviyyeli tehsil muessisesi Ilk iki ilde texnikum Totaykoyde sonra ise Simferopolda yerlesirdi Krim Tatar Pedaqoji Kolleci KTPT44 57 30 sm e 34 06 42 s u Esasi qoyulub 1922Baglanib 1931Tip orta ixtisas tehsili muessisesiSeher Simferopol Kiyevskaya kuc 25Olke SSRITarixiSimferopolda Krim Tatar Pedaqoji Kollecinin yerlesdiyi Xristoforovun kecmis medaxil evi Tehsil muessisesi 1922 ci ilin yazinda Totaykoy kendinde Krim Pedaqoji Kurslari kimi acilmisdir Yeni tehsil muessisesinin acilmasinda meqsed mekteb siyasi tehsil ve mektebeqeder ucun kadrlar hazirlamaq hemcinin Krimin tatar ehalisi arasinda praktiki ve xususi bilikleri yaymaq idi Kurslar millilesdirilmis Kessler Fersman qesrinin binasinda fealiyyet gostermisdir Kollecin ilk direktoru Ehmed Ozenbasli olub Bir il sonra kurslar yeni qurulmus Krim Tatar Pedaqoji Kollecine cevrildi Telimin muddeti dord il idi Texniki mektebe qebul evvelce birinci seviyyeli mekteb daha sonra ise yeddiillik mekteb esasinda heyata kecirilirdi Birinci ilde telebelerin sayi 150 nefer olub Texnikumda bir sobe var idi mekteb sobesi Tedris krim tatar ve rus dillerinde aparilirdi 1924 cu ilin yayinda texnikum Simferopola kocuruldu ve Xristoforovun kecmis medaxil evinde meskunlasdi 1924 1930 cu illerde texnikumda hazirliq sobesi de daxil olmaqla 190 a yaxin adam tehsil alirdi Texnikumun kitabxanasinda 5 mine yaxin kitab ve tedris vesaiti var idi Cokurce kendindeki orta mekteb texnikuma baza muessisesi teyin edilmisdi ve burada sagirdler pedaqoji tecrube kecirdiler Texnikumda tedris prosesi telebelerin rus dilini zeif bilmesi ile cetinlesirdi 1928 ci ilin hesabatinda deyilirdi Sagirdlerin rus dilini zeif bilmesi habele oz ana dilinde dersliklerin olmamasi ve onlarin ekseriyyetinden istifade edilmesi ile umumi hecmin 52 ni teskil eden rus dilinde tedris rus telebelerin mehsuldarligini asagi salir Bununla elaqedar olaraq Bolseviklerin Umumittifaq Kommunist Partiyasi Krim Vilayet Komitesinin Katibliyi texnikumda xususi hazirliq qrupu yaratdi Texnikum 1931 ci ilde fealiyyetini dayandirdi Muellim heyeti1922 ci ilden 1925 ci ile qeder texnikumda 18 muellim isleyirdi onlardan altisi Krim tatarlari idi 1926 1927 ci illerde kollecde 16 muellim isleyirdi ki onlardan doqquzu Krim tatarlari idi 1928 ci ilde texnikumda 20 muellim 13 rus ve 7 Krim tatari calisirdi Onlarin arasinda Krim tatar gorkemli mutefekkirlerinden Bekir Cobanzade Sovqi Bektore Hebibulla Odabas Hesen Sebri Ayvazov Osman Nuri Agcoqraqli ve Hesen Rufetov da var idi Hesen Rufetov kollec Totaykoyde olarken tehsil muessisesinin qeyri resmi himnine cevrilen Totaykoy xorani Totaykoy marsi eserini yazmisdir MezunlariKrim Tatar Pedaqoji Kollecinin fealiyyet gosterdiyi dovrde 200 den cox muellim hazirlanib Tedris ili uzre 1922 23 3 1923 24 28 1924 25 34 1925 26 59 1926 27 33 1927 28 21 1928 29 23 Mezunlar arasinda Irqat Qedir Ziyyeddin Cavtobeli Ibrahim Bexsis Samil Eleddin Membet Eliyev Kerim Camanakli Hesen Qasimov Emirhesen Qurtmollayev Osman Vaapov Uriyye Ezizova Cemil Gence Zeyneb Abbasova Cabbar Akimov kimi krim tatar xalqinin gorkemli ziyalilari olub MudirleriEhmed Ozenbasli 1922 1924 Mustafa Bekirov 1924 1925 Veli Ebilov 1925 1925 Yakub Ezizov 1925 1928 Menzatov 1929 1930 IstinadlarSvod pamyatnikov istorii arhitektury i kultury krymskih tatar Tom III g Simferopol Belgorod KONSTANTA 2018 s 185 193 392 s emelvakfi org 2019 11 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Brian Glyn Williams The Crimean Tatars The Diaspora Experience and the Forging of a Nation seh 236 Usmanova Sajde Ablyakimovna K ISTORII DEYaTELNOSTI TOTAJKOJSKOGO PEDTEHNIKUMA 1922 1931 GG Krymskoe istoricheskoe obozrenie 1 2017 2020 06 26 tarixinde Sevilya Velieva Vydayushijsya kompozitor Asan Refatov Bahchisarajskij istoriko kulturnyj i arheologicheskij muzej zapovednik Oficialnyj sajt 2015 2019 09 11 tarixinde Istifade tarixi 2019 06 28 EdebiyyatUsmanova S Totajkojskij pedtehnikum po sledam arhivnyh materialov Baku 2012 284 s Xarici kecidlerTotajkojskij pedtehnikum alma mater krymskotatarskoj intelligencii K VOPROSU OB ISTORII NARODNOGO OBRAZOVANIYa V KRYMU V NAChALE XX VEKA KRYMSKIJ TATARSKIJ PEDAGOGIChESKIJ TEHNIKUM 1921 1931 GG