Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalə . |
Kotan - kənd təsərrüfatında yer şumlamaq üçün tətbiq olunan mexaniki alətdir. O işçi heyvanlara və ya maşınlara qoşularaq mexanikləşdirilmiş şəkildə işlədilə bilər. Kotanın bir çox üstün cəhətləri vardır. Onun əsas məqsədi yerin üst qatının çevrilməsindən ibarətdir.Bu yerin mübit hissəsinin yumşaq və daha məhsuldar olmasına və səpinin asanlaşdırılmasına şərait yaradır.
Asılma növləri:
- Quraşdırılmış kotan traktorun arxa hissəinə sərt bağlanır, o 6 bəzən isə 7 dişli olur.
- Asılqanlı kotan traktorla əlaqəli olur, ancaq əl ilə hidravlik mexanizmin köməyi ilə qaldırılır.
- Təkərli kotan bir neçə təkərə malik olub ağırlığın böyük hissəsini öz üzərinə götürür. Dişlərinin sayı 6-20 arasında olur.
Dişlərini quruluşu:
- Bir istiqamətdə düzülmüş dişlər, onlar ya sağ ya da sol tərəfə yönəlirlər. Bunlara çox vaxt arx tipli kotanlarda deyilirlər.
- Dönən dişli kotanlarda dişlər dönə bildiyindən onların vəziyyəti dəyişə bilir.Onlar çox vaxt hidravlik işləyirlər.
Tarixi haqqında
Kotanlar insanlar tərəfindən ixtira edilmiş ən qədim alətlərdəndir. Hələ ilk sivilizasiyanın yeni formalaşdığı ərəfədə, b.e.ə. Vİ minillikdə Mesopotamiyada əkinçiliyin inkişafı dövründə kotanlardan geniş istifadə edilmişdir. Onlar sadə ağacdan və ona keçirilmiş bir dişdən hazırlanmışdır. Bu kotanalrı insan qüvvəsi ilə hərəkət etdirmişlər. Sonralar bäyi hezvanların əhliləşdirilib kotanlara qoşulması baş verir.
Misin və dəmirin kəşfindən sonra kotanlarda işçi hissələr bu metallardan hazırlanmağa başlayır. Bu materiallar yerin şumlanmasını daha asanlaşdırır, çünki metala vint formasını verməklə torpağın əlverişli şəkildə çevrilməsinə nail olmaq olurdu. İlk dəfə olaraq kotanlar 1730-cu ildə kommersiyası məqsədilə ingilis Jozef Folbe (Joseph Foljambe) tərəfindən Rotterdamda hazırlanır. Onun kotanları şotland konstruktoru Ceyms Smol(James Small)tərəfindən riyazi hesablamalara əsasən konstruksiya edildiyindən yüngül və möhkəm idilər.
Sənaye inqilabından sonra kotanların tətbiqində də təkamül baş verir. Onlar poladdan hazırlanır və Lokomobillərin köməyi ilə tətbiq olunurlar. Traktorların və başqa kənd təsərrüfatı texnikasının inkişafı ilə kotanlar da təkmilləşərək bizə bu gün məlum olan formaya çatırlar.Kotan qədim iş alətidir
Sabantoy (Kotan Bayramı)
Sabantoy - türk, qazax və altay xalq mədəniyyətində payız bayramıdır. Sabantoy (Saban Şənliyi) payız gün dönümünde (gündüzlə gecənin bərabərləndiyi gündə) edilən bir bayramdır. Qazaxlarda payızın son isti günlərində "Altı Alaşı" (altı millət) və nümayəndələrini yığıb, onlara yemək vermə ənənəsi vardır. Bu yeməkdə at yarışı, güləş və kokpar təşkil edilər. İlin ən yaxşı və ən məhsuldar iş edən əkinçilərinə də hədiyyələr verilir.
Mənbə
- Карпенко Н. А., Зеленев А. А., Сельскохозяйственные машины, Москва, 1968
İstinadlar
- Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) Arxivləşdirilib 2022-03-21 at the Wayback Machine (türk.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Kotan kend teserrufatinda yer sumlamaq ucun tetbiq olunan mexaniki aletdir O isci heyvanlara ve ya masinlara qosularaq mexaniklesdirilmis sekilde isledile biler Kotanin bir cox ustun cehetleri vardir Onun esas meqsedi yerin ust qatinin cevrilmesinden ibaretdir Bu yerin mubit hissesinin yumsaq ve daha mehsuldar olmasina ve sepinin asanlasdirilmasina serait yaradir Kotanla yer sumlama Asilma novleri Qurasdirilmis kotan traktorun arxa hisseine sert baglanir o 6 bezen ise 7 disli olur Asilqanli kotan traktorla elaqeli olur ancaq el ile hidravlik mexanizmin komeyi ile qaldirilir Tekerli kotan bir nece tekere malik olub agirligin boyuk hissesini oz uzerine goturur Dislerinin sayi 6 20 arasinda olur Dislerini qurulusu Bir istiqametde duzulmus disler onlar ya sag ya da sol terefe yonelirler Bunlara cox vaxt arx tipli kotanlarda deyilirler Donen disli kotanlarda disler done bildiyinden onlarin veziyyeti deyise bilir Onlar cox vaxt hidravlik isleyirler Tarixi haqqindaKotanlar insanlar terefinden ixtira edilmis en qedim aletlerdendir Hele ilk sivilizasiyanin yeni formalasdigi erefede b e e VI minillikde Mesopotamiyada ekinciliyin inkisafi dovrunde kotanlardan genis istifade edilmisdir Onlar sade agacdan ve ona kecirilmis bir disden hazirlanmisdir Bu kotanalri insan quvvesi ile hereket etdirmisler Sonralar bayi hezvanlarin ehlilesdirilib kotanlara qosulmasi bas verir Misin ve demirin kesfinden sonra kotanlarda isci hisseler bu metallardan hazirlanmaga baslayir Bu materiallar yerin sumlanmasini daha asanlasdirir cunki metala vint formasini vermekle torpagin elverisli sekilde cevrilmesine nail olmaq olurdu Ilk defe olaraq kotanlar 1730 cu ilde kommersiyasi meqsedile ingilis Jozef Folbe Joseph Foljambe terefinden Rotterdamda hazirlanir Onun kotanlari sotland konstruktoru Ceyms Smol James Small terefinden riyazi hesablamalara esasen konstruksiya edildiyinden yungul ve mohkem idiler Senaye inqilabindan sonra kotanlarin tetbiqinde de tekamul bas verir Onlar poladdan hazirlanir ve Lokomobillerin komeyi ile tetbiq olunurlar Traktorlarin ve basqa kend teserrufati texnikasinin inkisafi ile kotanlar da tekmilleserek bize bu gun melum olan formaya catirlar Kotan qedim is aletidirSabantoy Kotan Bayrami Sabantoy turk qazax ve altay xalq medeniyyetinde payiz bayramidir Sabantoy Saban Senliyi payiz gun donumunde gunduzle gecenin beraberlendiyi gunde edilen bir bayramdir Qazaxlarda payizin son isti gunlerinde Alti Alasi alti millet ve numayendelerini yigib onlara yemek verme enenesi vardir Bu yemekde at yarisi gules ve kokpar teskil ediler Ilin en yaxsi ve en mehsuldar is eden ekincilerine de hediyyeler verilir MenbeKarpenko N A Zelenev A A Selskohozyajstvennye mashiny Moskva 1968IstinadlarTurk Efsane Sozluyu Deniz Qaraqurd Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 Arxivlesdirilib 2022 03 21 at the Wayback Machine turk