Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kipr coğrafiyası - Kipr adası üç subyekt arasında bölünmüşdür. Onun 60.99% Kipr Respublikası, 36.27% Şimali Kipr Türk Respublikası və 2,74 % isə payına düşür.
Relyef
Adanın ərazisinin bir hissəsini dağlar tutur. Şimal sahillərinə qədər Kireniya silsiləsi uzanır. Silsilənin qərb hissəsində eni 15 km, şərqində isə 25–30 km arasında dəyişir. Qərb hussəsində hündürlük daha çoxdur. Bəzi zirvələrin hündürlüyü 1000 metri keçir. Silsilənin ən hündür zirvəsi Akromand dağıdır (1023 m). Cənub-qərb hissəsində Troodos massivi yerləşir. Burada Kipr adasının ən hündür zirvəsi olan Olimbos dağı (1952 m) qərarlaşır. İki silsilə arasında yarımtəpəli Mesaoriya düzənliyi yerləşir. Yağışlar dönəmində müvvəqəti axar olan Akaki qərbə, Pedizos isə şərqə axır. Düzənlik dördüncü dövr dəniz suxurlarından təşkil olunmuşdur. Düzənlik dağlarla əhatələndiyimdən küləklərdən qorunur. Bu səbəbdən əlverişli iqlimə malikdir. Əhalinin böyük hissəsi burada yaşayır. Burada tut, zeytun, portağal ağacları becərilir. Qarışıq şərabcılıq yayılmışdır. Cənuba və cənub-şərqə doğri Mesaoriya düzənliyi körfəz və buxtalarla parçalanır. Burada Ammoxostos və Larnaka körfəzləri yerləşir.
Burada quru yaya malik olur. Portağal və digər sitrus meyvələri yetişdirilir. Burada hətta zəngin yunan qozu olan ərazilərə rast gəlinir. Qışı isə qarlı keçir. Qar Trooda dağının üzərini örtür.
Geoloji qruluşu
Kipr bir becə tektonik tavaların birləşmələrin bir-biri ilə toqquşması ilə yaranmışdır. Onun cənub-qərb və şimal-şərq hissəsində təbaşir dövrünün qalıqları yayılmışdır. Onların arasında yerləşən Troodos dağı isə vaxtı ilə mövcud olmuş tetis okeanının dibinin xalxması nəticəsində meydana gəlmişdir. Adanın bu coğrafı konturları kosmosdan aydın müşahidə edilir.
Troodos dünyada daha dəqiq araşdırılmış bu tip qalxmaların birincisidir.
İqlimi
Kiprin iqlimi aralıqdənizi iqlim tipinə xasdır. Qışı rütübətli, yayı isə isti və quraq keçir. Orta illik temperaturu +20,5 °C təşkil edir. Ən isti ay avqustdur, temperatur +28 °C, ən soyuq ay isə yanvardır, temperaturu +12 °C təşkil edir. İllik yağıntının miqdarı çox deyildir. Düzənliklərdə yağıntının miqdarı 360–400 mm, dağlarda isə 700–1000 mm təşkil edir. Sahil və vadilərdə iqlim olduqca quraqdır. Mesaoriiyə düşən yağıntının miqdarı 250 mm təşkil edir. Troodos dağında isə yağıntının miqdarə 1000 mm keçir. Ən rütubəti ay dekabr və yanvar hesab edilir. Nadir hallarda temperatur -4 °C qədər azalır.
Hidroqrafiyası
Kipr adasında daimi axara malik olan çay demək olar ki yoxdur. Onların hamısı başlanğıclsrıdı dağlardan götürərək payız və qış mövsümləri su ilə dolurlar. Çayların çoxu qısadır. Onların ən uzunu 50-70 kilometr uzunluğa malikdir. Qış ayları çaylar öz məcrasından çıxaraq həhha daşqın belə ənələ gətirəbilirlər. Əsas qidalanma mənbəyi təbii ki yağış sularıdır. Kiorin ən iri çay . Üstəlik burada və kimi,çayları belə vardır.
Kipr sahillərində 6 iri körfəz vardır: və — şimal-qərbdə, — şərqdə, Larnaka — cənub-şərqdə, vı — cənubda yerləşir.
İstinadlar
- . 2004-12-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-16.
- "Country ProFayl: Climate". Official Website of the Embassy of the Republic of Cyprus in Washington D.C. 2012-04-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib..
- . 2006-05-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-16.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kipr cografiyasi Kipr adasi uc subyekt arasinda bolunmusdur Onun 60 99 Kipr Respublikasi 36 27 Simali Kipr Turk Respublikasi ve 2 74 ise payina dusur Kiprin semadan sekliRelyefAdanin erazisinin bir hissesini daglar tutur Simal sahillerine qeder Kireniya silsilesi uzanir Silsilenin qerb hissesinde eni 15 km serqinde ise 25 30 km arasinda deyisir Qerb hussesinde hundurluk daha coxdur Bezi zirvelerin hundurluyu 1000 metri kecir Silsilenin en hundur zirvesi Akromand dagidir 1023 m Cenub qerb hissesinde Troodos massivi yerlesir Burada Kipr adasinin en hundur zirvesi olan Olimbos dagi 1952 m qerarlasir Iki silsile arasinda yarimtepeli Mesaoriya duzenliyi yerlesir Yagislar doneminde muvveqeti axar olan Akaki qerbe Pedizos ise serqe axir Duzenlik dorduncu dovr deniz suxurlarindan teskil olunmusdur Duzenlik daglarla ehatelendiyimden kuleklerden qorunur Bu sebebden elverisli iqlime malikdir Ehalinin boyuk hissesi burada yasayir Burada tut zeytun portagal agaclari becerilir Qarisiq serabciliq yayilmisdir Cenuba ve cenub serqe dogri Mesaoriya duzenliyi korfez ve buxtalarla parcalanir Burada Ammoxostos ve Larnaka korfezleri yerlesir Burada quru yaya malik olur Portagal ve diger sitrus meyveleri yetisdirilir Burada hetta zengin yunan qozu olan erazilere rast gelinir Qisi ise qarli kecir Qar Trooda daginin uzerini ortur Geoloji qrulusu Kipr bir bece tektonik tavalarin birlesmelerin bir biri ile toqqusmasi ile yaranmisdir Onun cenub qerb ve simal serq hissesinde tebasir dovrunun qaliqlari yayilmisdir Onlarin arasinda yerlesen Troodos dagi ise vaxti ile movcud olmus tetis okeaninin dibinin xalxmasi neticesinde meydana gelmisdir Adanin bu cografi konturlari kosmosdan aydin musahide edilir Troodos dunyada daha deqiq arasdirilmis bu tip qalxmalarin birincisidir Iqlimi Kiprin iqlimi araliqdenizi iqlim tipine xasdir Qisi rutubetli yayi ise isti ve quraq kecir Orta illik temperaturu 20 5 C teskil edir En isti ay avqustdur temperatur 28 C en soyuq ay ise yanvardir temperaturu 12 C teskil edir Illik yagintinin miqdari cox deyildir Duzenliklerde yagintinin miqdari 360 400 mm daglarda ise 700 1000 mm teskil edir Sahil ve vadilerde iqlim olduqca quraqdir Mesaoriiye dusen yagintinin miqdari 250 mm teskil edir Troodos daginda ise yagintinin miqdare 1000 mm kecir En rutubeti ay dekabr ve yanvar hesab edilir Nadir hallarda temperatur 4 C qeder azalir Hidroqrafiyasi Kipr adasinda daimi axara malik olan cay demek olar ki yoxdur Onlarin hamisi baslangiclsridi daglardan goturerek payiz ve qis movsumleri su ile dolurlar Caylarin coxu qisadir Onlarin en uzunu 50 70 kilometr uzunluga malikdir Qis aylari caylar oz mecrasindan cixaraq hehha dasqin bele enele getirebilirler Esas qidalanma menbeyi tebii ki yagis sularidir Kiorin en iri cay Ustelik burada ve kimi caylari bele vardir Kipr sahillerinde 6 iri korfez vardir ve simal qerbde serqde Larnaka cenub serqde vi cenubda yerlesir Istinadlar 2004 12 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 16 Country ProFayl Climate Official Website of the Embassy of the Republic of Cyprus in Washington D C 2012 04 06 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib 2006 05 08 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 16