Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karbon monoksid və ya dəm qazı bir karbon və bir oksigen atomundan ibarət qeyri-üzvi molekulun adıdır. Karbon oksidində karbon və oksigen arasında üçqat rabitə var. Molekulyar formulu: CO. Molekulyar çəkisi: M: 28,01 q/mol.
| Karbon monoksid | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi | |
| Kimyəvi formulu | CO |
| Molyar kütlə | 0 kq |
| Fiziki xassələri | |
| Sıxlıq | 0,00125 q/sm³ |
| Termik xüsusiyyətlər | |
| Ərimə nöqtəsi | −337 ± 1 ℉, −205 °C |
| Qaynama nöqtəsi | −313 ± 1 ℉, −191,5 °C |
| Buxarın təzyiqi | 35 ± 1 atm |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | 630-08-0 |
| PubChem | 281 |
| RTECS | FG3500000 |
| ChEBI | 17245 |
| BMT nömrəsi | 1016 |
| ChemSpider | 275 |
Rəngsiz, qoxusuz, dadsız qazdır. Bəzən göründüyü kimi sobalarda mavi alovla yanır. Çox güclü zəhərdir. Nəfəs alınan havada onun konsentrasiyası artarsa, qana keçir və O2 ilə müqayisədə oksigenin daşındığı hemoqlobinə daha asan bağlanır. Başqa sözlə, bütün karbon monoksidlər tükənmədən O2 bağlana bilməz. Bu baxımdan oksihemoqlobin əmələ gələ bilmir və qanda karboksihemoqlobin artır, oksigen toxumalara daşına bilmir və hüceyrə ölümü baş verir. Karbon monoksid qan hemoqlobininin mərkəzi atomu olan dəmirə bağlanaraq ölümə səbəb olur. İntoksikasiyaya, yəni zəhərlənmə ehtimallarına baş ağrısı, görmə pozğunluğu, yuxululuq, zehni çaşqınlıq və koma daxildir. Mühakimə qabiliyyəti pozulur və intuisiya itir. Nəticədə daimi beyin zədələnməsi baş verə bilər. Həmçinin nevrasteniya və depressiya müşahidə edilə bilər. Əhəmiyyətli sağalma prosesi, oksigen çatışmazlığından sonra ikinci sırada gələn ensefalopatiya ilə müşayiət oluna bilər. Üzvi psixozlar aylarla davam edə bilər, lakin onların sonu nisbətən yaxşı başa çatır. Onun müalicəsi təzyiq altında oksigen tənəffüsü olan hiperbarik oksigen terapiyasıdır. Sənayedə generator qazı, su qazı, qüvvətləndirmə qazı və kömür qazında da istifadə olunur. Yanacaq növü kimi də istifadə olunur. Həmçinin ona siqaretlərində tərkibində rast gəlinir.
Molekul quruluşu
CO molekulu azot molekulu N2 kimi malikdir. Bu molekullar quruluşca oxşar olduğundan (izoelektronik, diatomik, yaxın molyar kütləyə malikdir), xassələri də oxşardır - çox aşağı ərimə və qaynama temperaturları, standart entropiyanın yaxın qiymətləri və s.
Valentlik əlaqələri metodu çərçivəsində CO molekulunun quruluşunu :C≡O: düsturu ilə təsvir etmək olar.
İstinadlar
- carbon monoxide (ing.).
- http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0105.html.
- David R. Lide, Jr. Basic laboratory and industrial chemicals (ing.): A CRC quick reference handbook. CRC Press, 1993.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Karbon monoksid ve ya dem qazi bir karbon ve bir oksigen atomundan ibaret qeyri uzvi molekulun adidir Karbon oksidinde karbon ve oksigen arasinda ucqat rabite var Molekulyar formulu CO Molekulyar cekisi M 28 01 q mol Karbon monoksidUmumiKimyevi formulu COMolyar kutle 0 kqFiziki xasseleriSixliq 0 00125 q sm Termik xususiyyetlerErime noqtesi 337 1 205 CQaynama noqtesi 313 1 191 5 CBuxarin tezyiqi 35 1 atmTesnifatiCAS da qeyd nom 630 08 0PubChem 281RTECS FG3500000ChEBI 17245BMT nomresi 1016ChemSpider 275 Rengsiz qoxusuz dadsiz qazdir Bezen gorunduyu kimi sobalarda mavi alovla yanir Cox guclu zeherdir Nefes alinan havada onun konsentrasiyasi artarsa qana kecir ve O2 ile muqayisede oksigenin dasindigi hemoqlobine daha asan baglanir Basqa sozle butun karbon monoksidler tukenmeden O2 baglana bilmez Bu baximdan oksihemoqlobin emele gele bilmir ve qanda karboksihemoqlobin artir oksigen toxumalara dasina bilmir ve huceyre olumu bas verir Karbon monoksid qan hemoqlobininin merkezi atomu olan demire baglanaraq olume sebeb olur Intoksikasiyaya yeni zeherlenme ehtimallarina bas agrisi gorme pozgunlugu yuxululuq zehni casqinliq ve koma daxildir Muhakime qabiliyyeti pozulur ve intuisiya itir Neticede daimi beyin zedelenmesi bas vere biler Hemcinin nevrasteniya ve depressiya musahide edile biler Ehemiyyetli sagalma prosesi oksigen catismazligindan sonra ikinci sirada gelen ensefalopatiya ile musayiet oluna biler Uzvi psixozlar aylarla davam ede biler lakin onlarin sonu nisbeten yaxsi basa catir Onun mualicesi tezyiq altinda oksigen teneffusu olan hiperbarik oksigen terapiyasidir Senayede generator qazi su qazi quvvetlendirme qazi ve komur qazinda da istifade olunur Yanacaq novu kimi de istifade olunur Hemcinin ona siqaretlerinde terkibinde rast gelinir Molekul qurulusuCO molekulu azot molekulu N2 kimi malikdir Bu molekullar qurulusca oxsar oldugundan izoelektronik diatomik yaxin molyar kutleye malikdir xasseleri de oxsardir cox asagi erime ve qaynama temperaturlari standart entropiyanin yaxin qiymetleri ve s Valentlik elaqeleri metodu cercivesinde CO molekulunun qurulusunu C O dusturu ile tesvir etmek olar Istinadlarcarbon monoxide ing http www cdc gov niosh npg npgd0105 html David R Lide Jr Basic laboratory and industrial chemicals ing A CRC quick reference handbook CRC Press 1993 ISBN 978 0 8493 4498 5