Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kəbiri evi (fars. خانه کبیری) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Xoy şəhərində yerləşən Qacar dövrü memarlıq abidəsi. Əsər 1978-ci il aprel ayının 25-də İranın "Milli əsərlər" siyahısına 1613 nömrəsi ilə qeydə alınmışdır. Günümüzdə muzey olaraq fəaliyyət göstərir.
| Kəbiri evi | |
|---|---|
| fars. خانه کبیری | |
 | |
| Ölkə | |
| Şəhər | Xoy şəhəri |
| Rayon | Qərbi Azərbaycan ostanı |
| Yerləşir | Əmir yolu ilə Sina küçəsinin kəsişməsi |
| Aidiyyatı | Qacar dövləti |
| Vəziyyəti | Muzey kimi fəaliyyəət göstərir |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Əsərin tikilmə tarixi haqqında dəqiq məlumat yoxdur, lakin Zənd xanədanlığının sonu Qacar dövrünün əvvəllərində tikildiyi ehtimal edilir. Binanın üzərindəki bəzəklər Qacar dövrünün sonlarında işlənmişdir.
Hətta bəzi qaynaqlarda bu bəzəklərin Müzəffərəddin şah Qacar dövründə yəni 1896–1907-ci illər arasında işlənildiyi haqqında məlumatlar öz əksini tapır. Abidə 1978-ci il aprel ayının 25-də İranın "Milli əsərlər" siyahısına 1613 nömrəsi ilə qeydə alınmışdır.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Bina həyət içərisində üfiqi istiqamətdə 3 mərtəbə üzərində düzbucaqlı planda inşa edilib. Girişi cənub tərəfdədir. Cənub fasadının birinci mərtəbəsinin sağ və sol tərəflərində binaya girişi təmin edən dördbucaqlı qapılar var. Şərq tərəfdəki qapının iki küncündə də balaca kvadrat pəncərələr var. Birinci mərtəbənin ortasında iki sivri tağlı, yanlarda isə kvadrat pəncərə boşluqları nəzərə çarpır. Bu boşluq torlu gilyotin pəncərələrlə örtülüb. Pəncərənin sabit hissəsində sonsuzluq anlayışına uyğun olaraq bir-birinə bağlanmış 24 guşəli tam və yarım ulduzlar var. Pəncərənin hərəkət edən hissəsində ortada boşluq var və 16 guşəli ulduzlar sıra ilə məkanı əhatə edir. Fasadın qərb kənarında dördbucaqlı enli pəncərə və qapı boşluqları var.
Fasadın şərq və qərb tərəflərinin ikinci və üçüncü mərtəbələrində dördbucaqlı enli pəncərələr vardır. Fasadın ortasında birinci mərtəbə istisna olmaqla, eni iki qat genişlikdə taxta pəncərə quruluşu var. İki mərtəbədə quruluş sistemdə ümumilikdə 14 şəbəkəli pəncərə var. Aşağı müstəvidəki pəncərələrdə ortada, çərçivə daxilində və relslərlə düzəldilmiş düzbucaqlılar var. Çərçivənin yuxarı hissəsində hər iki tərəfdən "S" formalı və sadə nəbati ornamentlər üstünlük təşkil edir. Pəncərənin dörd küncü ortada 12 guşəli ulduz və hər iki tərəfdə yarımtikişli ulduz naxışları ilə doludur. Pəncərələr kənardan adi taxta tirələrlə əhatə olunub. Üst mərtəbə isə intensiv dekorativ görünüş var. Pəncərələr arasındakı bəzək şəbəkələri bir-biri ilə əlaqəli şəkildə formalaşıb. Tıxaclar arasında, paxlava dilimli çəngəllər bir-birindən keçir və uclarda birləşir. Qovuşma nöqtələrində 24 qollu radial motiv yaranır. Radial motivlər tam və yarım quruluşlu olub doğuşu və qürubu simvolizə edir. 24 qollu radial motivin ətrafında on iki ədəd 16 qollu ulduz motivi var. Paxlava dilimlərinin xaricindəki hissələr yenə tam və yarım çox qollu ulduz motivləri ilə işlənmişdir. İki başdakı radial motivlər kənardan 5 guşəli ulduzlarla haşiyələnib. Üst müstəvidəki pəncərələr dörd istiqamətdən 12 guşəli ulduz və yarım ulduzlarla əhatə olunub.
Şəbəkələnmiş pəncərələrin üstündəki pəncərələrlə eyni sırada yeddi cərgə dairəvi tağlı səthi taxçalar vardır. Cənub fasadının şərq kənarındakı girişdən sonra bir dəhliz vasitəsilə binanın birinci və yuxarı mərtəbələrinə pilləkənlər çıxır. Birinci mərtəbənin girişində düzbucaqlı bir otaq yerləşir. Otağın divarlarında düzbucaqlı formalı dərin taxçalar var. Taxçaların üstündə, bütün otağı əhatələyən sadə bir müqərnəs silsiləsi var. Bu silsilənin üstündə isə otağı əhatə edən və rəf kimi istifadə olunan taxçalar yerləşir. Taxçaların künclərində də müqərnəs içlikləri var. Otağın tavanında şəmsə və qoşa salbək bəzək elementləri var. Hər iki ucunda palmetşəkilli elementləri olan şəmsə kölgəsinin mərkəzi stilizə edilmiş bitki ornamentləri yaratmaq üçün ajur texnikası ilə oyulmuşdur.
Salbeklərin üzərində ajur işçiliyi görülsə də, salbekin uclarında əyri budaqlardan quş fiqurları nəzərə çarpır.
Digər məkana keçərkən qarşımıza "T" planlı dəhliz çıxır. Məkanın divarlarında düzbucaqlı taxçalar olduğu halda, taxçaların küncləri müqərnəs dolğuları ilə canlandırılmışdır. Taxçaların üstündə məkanı əhatə edən bir sıra müqərnəslər var. Silsilədən yuxarıda küncləri müqərnəsli otaq boyu dolanan rəflər yerləşir. "T" planlı dəhlizin sonundakı hissənin divarında düzbucaqlı çərçivələr daxilində dairəvi tağları olan dərin taxça var. Otağın tavanında medalyon dekorasiyası üstünlük təşkil edir. Ortada şəmsə motivi "S" və "C" formalı əyri budaqlarla işlənmişdir. Budaqlardan üslublu yarpaq motivləri və quş fiqurları çıxır. Şəmsənin ortasında ajur işçiliyi gözə çarpır. Tavanın künclərində stilizə edilmiş yarpaqlar, çiçəklər, quş fiqurları və stilizə edilmiş heyvan motivləri var. Palmetşəkilli salbeklərdə də ajur sənəti və stilizə olunmuş nəbati motivlər təkrarlanır. "T" formalı dəhlizin çıxıntılı hissəsinin tavanı stilizə edilmiş ornamentlərlə məhdudlaşıb. Tavanın ortasında şəmsə və qütb ornamenti var. Gilyotin pəncərələrdəki şüşələrdə bənövşəyi, sarı, yaşıl və mavi rənglərdən istifadə olunduğu halda, dekorasiyanın mərkəzi yarımçıq qalmışdır.
Otağa iki qapı vasitəsilə daxil olmaq mümkündür. Otağın qərb hissəsindəki bölməyə keçərkən həm çöldən girişi təmin edən boşluq, həm də yuxarı mərtəbəyə keçidi təmin edən pilləkənlər var. Bölmənin divarlarında düzbucaqlı taxçalar vardır. Yuxarı qalxdıqda divarlarında taxçalar olan sadə bir otaq görürük. Otağın tavanında bir-birinə qarışmış şəmsə motivi və qoşa salbek tərtibatı var. Kənarları dilimli şəmsələrin içi ajur texnikası ilə stilizə edilmiş çiçəklər və palmetlərlə işlənib. Salbeklərdə lent və palmet motivlərindən də istifadə olunub. Ajur texnikası ilə düzəldilmiş salbeklərdə stilizə edilmiş çiçək, quş fiqurları və palmetlər var. Bu hissədən iki mərtəbə hündürlüyündə əsas otağa keçid var.
Buradakı dəhliz də birinci mərtəbədəki kimi "T" planlı və düzdür. Digər bölmələrə giriş buradan təmin edilir. Otağın divarlarında düzbucaqlı və uclu tağvari taxçalar, sivri tağvari pəncərə boşluqları var. Müqərnəsli taxçalar kənardan yivli çərçivələrlə haşiyələnir. Taxçalarda şəmsə və qoşa salbek diqqət cəlb edir. Bəzi şəmsə motivləri 10 guşəli ulduzlarla, bəziləri isə stilizə olunmuş çiçək motivləri ilə bəzədilib. Salbeklərdə stilizə edilmiş çiçəklər və palmetlərdən istifadə edilərkən, palmetlərin uclarında quş fiqurları görünür. Otağın yuxarı və aşağı hissələri qoşa müqərnəs silsilə ilə bir birindən ayrılır. Yuxarı hissədə düzbucaqlı çərçivədə uclu tağları və pəncərə boşluqları olan taxçalar var. Pəncərələr gilyotin və şkaf pəncərə formasındadır. Uclu tağlarda bitki mənşəli ornamentlər işlənmişdir. Taxça müqərnəslə zəngindir. Otağın divarları da bir sıra müqərnəslə tamamlanmışdır.
Otağın tavanında mürəkkəb dekorasiya konsepsiyası üstünlük təşkil edir. Ornament çərçivə ilə əhatə olunub. Çərçivədən kənarda damalı zolaqlar dövr edir. İkinci cərgədə "S" formalı əyri budaqlar və stilizə olunmuş bitki motivləri mövcuddur. Bitki formaları palmetşəkilli bir kəmərə yerləşdirilib. Sonrakı hissədə paxlava motivi bir-birinin ardınca laylarla təkrarlanıb. Sonuncu çərçivəyə isə balıq sümüyü naxışı çəkilib. Simmetrik şəkildə düzülmüş tavan bəzəklərində stilizə edilmiş bitki və heyvan motivləri, kabaralar və gerçəyə bənzər heyvan fiqurlarına yer verilib. Şəmsənin ortasında ajur texnikası ilə düzəldilmiş kabara var. Üst hissədə stilizə edilmiş nəbati motivlər görünür. Motifin ətrafında ulduzlar yerləşdirilib. Kabara düz və əyri xətləri olan almaz formalı medalyonla əhatə olunub. Medalyonun qısa uclarında ajur texnikalı kabara var. Medalyonun uzun ucunda paxlava şəkilli dörd salbek motivi vardır. Kabara motivləri arasında ulduza bənzər dekorativ elementlər var. Əsas motiv xaricdən düz və qıvrımlı xətlərlə haşiyələnib. Tavanın digər hissələri gerçəyə yaxın əyri budaqlar, stilizə edilmiş çiçəklər, yarpaqlar, mifoloji varlıqlar və ceyran və quş motivləri ilə zəngindir. Həmçinin, bitkinin və yarpaq motivlərinin içi də boş buraxılmayıb.
Dəhlizin sonundakı tavanda əsas motivdə ajur texnikası ilə stilizə edilmiş bitki formaları ilə yaradılmış ulduz motivi var. Tavanda stilizə edilmiş nəbati motivlər, mifoloji varlıqlar və heyvan fiqurları gerçəyə yaxın şəkildə işlənib.
Otağın aşağı hissəsində divar müstəvisi boyunca əllə çəkilmiş bəzəklər var. Burada iki ornament silsiləsi diqqət çəkir. Onlarıı stilizə olunmuş nəbati motivlərlə yaradılmış “S” əyri suvaq ornament qurşağı ayırır. Aşağı hissələrdəki ornamentlərdə əsas motiv kimi üst-üstə qoyulmuş medalyona bənzər nəbati ornamentlər var. Medalyonların içərisində yarpaqlar, qıvrılmış budaqlar, qərənfillər, çobanyastığı və müxtəlif növ güllər, quş fiqurları görünür. Lakin medalyonlardakı ornamental mövzular bir-birindən fərqli işlənmişdir. Ortadan çıxan əyri budaqlar "S" və "C" şəklində yanlara açılır. Əyri budaqlarda yarpaq və çobanyastığı motivləri görünür. Bundan əlavə, medalyonlar arasında qızılgül və çobanyastığı buketləri çəkilib. Buradakı bəzəklər arasında nar motivlərinə də rast gəlinir.
Üst müstəvidə əl ilə çəkilmiş üç müxtəlif ornament nümunəsi var. Ortada vazanın hər iki tərəfindən asılmış qızılgüllər, enli bəzək lövhələrində isə akantus yarpaqları üzərində yüksələn qızılgül və qərənfillər var. Əsas motivin hər iki tərəfində qanadlarını hərəkətdə açan quş fiqurları görünür. Əyri budaqlarda stilizə edilmiş çiçəklər, yarpaqlar və buketlər göz oxşayır. Digər bəzək qrupunda qızılgül buketləri əsas motiv kimi yer aldığı halda, motiv əyri budaqlarda çiçək və yarpaqlarla əhatə olunub. Buketin hər iki tərəfində boyunları arxaya çevrilmiş quş fiqurları da diqqəti cəlb edir. Digər əllə çəkilmiş bəzək qrupu qızılgüllər, buketlər və qıvrılmış budaqlarla təkrarlanıb. Amma bu qrupda heç bir quş fiqurundan istifadə olunmayıb.
Dekorasiya baxımından otağın ən diqqət çəkən hissəsi taxça hissəsidir. Bu bölmədə heç bir yer boş buraxılmayıb. Uclu tağvari taxça şəklində yaradılmış bölmə kənardan çərçivələrə əhatələnib. Alınlıqda şəmsə və salbeklər var. Haşiyədən və alınlıqdan sonra gələn hissə naturalist üslubda çəkilmiş qızılgül, qərənfil və quş fiqurları ilə bəzədilib. Yivli haşiyədən sonra gələn kəmərdə qırmızı fonda üzərində nəbati motivlərlə bəzədilmiş müxtəlif rənglərdə şəmsə motivləri var. Qoşa yivli haşiyədən sonra uclu tağlı taxça və başlıq yerləşir. Uclu tağın künclərinə vazada gül buketləri rəsmi işlənilib. Başlığın yuxarı hissəsində tünd göy fondadə gül motivləri nəzərə çarpır. Bu motivlərin altında 3 sıra paxlava dilimli bəzək kəməri var. Dilimlərin yuxarı cərgəsində qırmızı fondadə gül motivləri çəkilib. Orta cərgədəki dilimlər arasında əsas bəzək elementləri kimi qızılgüllər, çiçəklər və yarpaqlardan istifadə edilib. Aşağı cərgədəki dilimlərdə “S” və “C” bükülmüş motivlər var. Landşaft təsvirləri sonrakı kəmər boyu görünür. Ortada qübbəli, sütunlu tikili və hər iki tərəfə maili olan qıvrımlı damları olan boşluqlar var. Digər ornamentdə isə at minən iki insan fiquru işlənilib. Mavi rəngə boyanmış mənzərə və fiqurlar altında tərs palmet naxışı və mənzərə təsviri mövcuddur. Təsvirlərin altında müqərnəs dilimlərində müxtəlif rəngli fonda nəbati motivlər var. Müqərnəsin altında mənzərə təsvirləri, ceyran və leylək fiqurları göz oxşayır. Təsvirlər arasında ağ fonda qırmızı boya ilə işlənmiş nəbati motivlər işlənib. Davam edən başlıq əyri şəkildə bitir. Bu hissədə simmetrik formada əyri budaqlar və yarpaq üzərində gül motivləri var. Taxça divarında çörəyə sancılmış bıçaq və arxa hissədə mənzərə təsviri həkk olunub.
Son mərtəbədəki otağa girməzdən əvvəl qarşımıza dar bir keçid sahəsi çıxır. Otağın divarlarında düzbucaqlı taxçalar, ortada isə böyük otağa açılan pəncərə var. Otağın bir divarında sadə müqərnəs zolağı, üstündə isə rəflər yerləşdirilib. Rəflərin küncləri müqərnəslə bəzədilib. Müqərnəslər üçbucaq şəklində çəkilmişdir. Otağın tavanında sadə şəmsə motivi var.
Kəbir evinin plan və bəzək kompozisyaları ölkəmizdə yerləşən memarlıq abidələrində də qarşımıza çıxır. Şəki xan sarayının Kəbir evi ilə fasad tənzimləməsi, karnizlərin yerləşdirilməsi və əllə çəkilmiş bəzəklər kimi ortaq xüsusiyyətləri var. Şəki xan sarayında əl ilə çəkilmiş ornamentlər sıxlıq və müxtəliflik baxımından Xoydakı tikilidən nisbətən daha çoxdur. Buna baxmayraq taxçaların müqərnəs frizləri Kəbir evi ilə oxşar xüsusiyyətlərdəndir. Şəki xan sarayında gördüyümüz əl işi güllər arasında əjdaha motivləri Kəbir evinin gips tavan bəzəyində də təkrarlanıb.
İstinadlar
- Wiki Loves Monuments monuments database. 2017.
- (fars). Archived from the original on 2019-08-26. İstifadə tarixi: 2023-05-24.
- "Milli əsərlər siyahısı". (#archive_missing_date) tarixində .
- Kıanı, 1989. səh. 36
- Yelen, 2014. səh. 49
- Yelen, 2017. səh. 7
- Yelen, 2017. səh. 8
- Yelen, 2017. səh. 12
- Yelen, 2014. səh. 50
- Yelen, 2014. səh. 51
- Yelen, 2017. səh. 13
- Yelen, 2014. səh. 53
- Yelen, 2014. səh. 54
- Yelen, 2014. səh. 55
- Yelen, 2017. səh. 9
Həmçinin bax
Mənbə
- M.Y.Kıanı. Iranian Arcitecture of The Islamic Period vol. 2 a List of Monuments. Tehran. 1989. səh. 296.
- Resul Yelen. İRAN’DA BİR SİVİL MİMARİ ÖRNEĞİ ÜZERİNE GÖZLEMLER “HOY- HANE-İ KEBİR”. Van. 2017.
- Resul Yelen. İran-Hoydaki Mimari Eserler. Van. T.C. YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ SANAT TARİHİ ANABİLİM DALI. 2014. 49–56.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kebiri evi fars خانه کبیری Iranin Qerbi Azerbaycan ostaninin Xoy seherinde yerlesen Qacar dovru memarliq abidesi Eser 1978 ci il aprel ayinin 25 de Iranin Milli eserler siyahisina 1613 nomresi ile qeyde alinmisdir Gunumuzde muzey olaraq fealiyyet gosterir Kebiri evifars خانه کبیری Olke IranSeher Xoy seheriRayon Qerbi Azerbaycan ostaniYerlesir Emir yolu ile Sina kucesinin kesismesiAidiyyati Qacar dovletiVeziyyeti Muzey kimi fealiyyeet gosterir Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiEserin tikilme tarixi haqqinda deqiq melumat yoxdur lakin Zend xanedanliginin sonu Qacar dovrunun evvellerinde tikildiyi ehtimal edilir Binanin uzerindeki bezekler Qacar dovrunun sonlarinda islenmisdir Hetta bezi qaynaqlarda bu bezeklerin Muzeffereddin sah Qacar dovrunde yeni 1896 1907 ci iller arasinda islenildiyi haqqinda melumatlar oz eksini tapir Abide 1978 ci il aprel ayinin 25 de Iranin Milli eserler siyahisina 1613 nomresi ile qeyde alinmisdir Memarliq xususiyyetleriBinanin cenub fasadi Bina heyet icerisinde ufiqi istiqametde 3 mertebe uzerinde duzbucaqli planda insa edilib Girisi cenub terefdedir Cenub fasadinin birinci mertebesinin sag ve sol tereflerinde binaya girisi temin eden dordbucaqli qapilar var Serq terefdeki qapinin iki kuncunde de balaca kvadrat pencereler var Birinci mertebenin ortasinda iki sivri tagli yanlarda ise kvadrat pencere bosluqlari nezere carpir Bu bosluq torlu gilyotin pencerelerle ortulub Pencerenin sabit hissesinde sonsuzluq anlayisina uygun olaraq bir birine baglanmis 24 guseli tam ve yarim ulduzlar var Pencerenin hereket eden hissesinde ortada bosluq var ve 16 guseli ulduzlar sira ile mekani ehate edir Fasadin qerb kenarinda dordbucaqli enli pencere ve qapi bosluqlari var Fasadin serq ve qerb tereflerinin ikinci ve ucuncu mertebelerinde dordbucaqli enli pencereler vardir Fasadin ortasinda birinci mertebe istisna olmaqla eni iki qat genislikde taxta pencere qurulusu var Iki mertebede qurulus sistemde umumilikde 14 sebekeli pencere var Asagi mustevideki pencerelerde ortada cercive daxilinde ve relslerle duzeldilmis duzbucaqlilar var Cercivenin yuxari hissesinde her iki terefden S formali ve sade nebati ornamentler ustunluk teskil edir Pencerenin dord kuncu ortada 12 guseli ulduz ve her iki terefde yarimtikisli ulduz naxislari ile doludur Pencereler kenardan adi taxta tirelerle ehate olunub Ust mertebe ise intensiv dekorativ gorunus var Pencereler arasindaki bezek sebekeleri bir biri ile elaqeli sekilde formalasib Tixaclar arasinda paxlava dilimli cengeller bir birinden kecir ve uclarda birlesir Qovusma noqtelerinde 24 qollu radial motiv yaranir Radial motivler tam ve yarim quruluslu olub dogusu ve qurubu simvolize edir 24 qollu radial motivin etrafinda on iki eded 16 qollu ulduz motivi var Paxlava dilimlerinin xaricindeki hisseler yene tam ve yarim cox qollu ulduz motivleri ile islenmisdir Iki basdaki radial motivler kenardan 5 guseli ulduzlarla hasiyelenib Ust mustevideki pencereler dord istiqametden 12 guseli ulduz ve yarim ulduzlarla ehate olunub Sebekelenmis pencerelerin ustundeki pencerelerle eyni sirada yeddi cerge dairevi tagli sethi taxcalar vardir Cenub fasadinin serq kenarindaki girisden sonra bir dehliz vasitesile binanin birinci ve yuxari mertebelerine pillekenler cixir Birinci mertebenin girisinde duzbucaqli bir otaq yerlesir Otagin divarlarinda duzbucaqli formali derin taxcalar var Taxcalarin ustunde butun otagi ehateleyen sade bir muqernes silsilesi var Bu silsilenin ustunde ise otagi ehate eden ve ref kimi istifade olunan taxcalar yerlesir Taxcalarin kunclerinde de muqernes iclikleri var Otagin tavaninda semse ve qosa salbek bezek elementleri var Her iki ucunda palmetsekilli elementleri olan semse kolgesinin merkezi stilize edilmis bitki ornamentleri yaratmaq ucun ajur texnikasi ile oyulmusdur Salbeklerin uzerinde ajur isciliyi gorulse de salbekin uclarinda eyri budaqlardan qus fiqurlari nezere carpir Pencerelerin daxilden gorunusu Diger mekana kecerken qarsimiza T planli dehliz cixir Mekanin divarlarinda duzbucaqli taxcalar oldugu halda taxcalarin kuncleri muqernes dolgulari ile canlandirilmisdir Taxcalarin ustunde mekani ehate eden bir sira muqernesler var Silsileden yuxarida kuncleri muqernesli otaq boyu dolanan refler yerlesir T planli dehlizin sonundaki hissenin divarinda duzbucaqli cerciveler daxilinde dairevi taglari olan derin taxca var Otagin tavaninda medalyon dekorasiyasi ustunluk teskil edir Ortada semse motivi S ve C formali eyri budaqlarla islenmisdir Budaqlardan uslublu yarpaq motivleri ve qus fiqurlari cixir Semsenin ortasinda ajur isciliyi goze carpir Tavanin kunclerinde stilize edilmis yarpaqlar cicekler qus fiqurlari ve stilize edilmis heyvan motivleri var Palmetsekilli salbeklerde de ajur seneti ve stilize olunmus nebati motivler tekrarlanir T formali dehlizin cixintili hissesinin tavani stilize edilmis ornamentlerle mehdudlasib Tavanin ortasinda semse ve qutb ornamenti var Gilyotin pencerelerdeki suselerde benovseyi sari yasil ve mavi renglerden istifade olundugu halda dekorasiyanin merkezi yarimciq qalmisdir Kebiri evinin pencereleri Otaga iki qapi vasitesile daxil olmaq mumkundur Otagin qerb hissesindeki bolmeye kecerken hem colden girisi temin eden bosluq hem de yuxari mertebeye kecidi temin eden pillekenler var Bolmenin divarlarinda duzbucaqli taxcalar vardir Yuxari qalxdiqda divarlarinda taxcalar olan sade bir otaq goruruk Otagin tavaninda bir birine qarismis semse motivi ve qosa salbek tertibati var Kenarlari dilimli semselerin ici ajur texnikasi ile stilize edilmis cicekler ve palmetlerle islenib Salbeklerde lent ve palmet motivlerinden de istifade olunub Ajur texnikasi ile duzeldilmis salbeklerde stilize edilmis cicek qus fiqurlari ve palmetler var Bu hisseden iki mertebe hundurluyunde esas otaga kecid var Buradaki dehliz de birinci mertebedeki kimi T planli ve duzdur Diger bolmelere giris buradan temin edilir Otagin divarlarinda duzbucaqli ve uclu tagvari taxcalar sivri tagvari pencere bosluqlari var Muqernesli taxcalar kenardan yivli cercivelerle hasiyelenir Taxcalarda semse ve qosa salbek diqqet celb edir Bezi semse motivleri 10 guseli ulduzlarla bezileri ise stilize olunmus cicek motivleri ile bezedilib Salbeklerde stilize edilmis cicekler ve palmetlerden istifade edilerken palmetlerin uclarinda qus fiqurlari gorunur Otagin yuxari ve asagi hisseleri qosa muqernes silsile ile bir birinden ayrilir Yuxari hissede duzbucaqli cercivede uclu taglari ve pencere bosluqlari olan taxcalar var Pencereler gilyotin ve skaf pencere formasindadir Uclu taglarda bitki menseli ornamentler islenmisdir Taxca muqernesle zengindir Otagin divarlari da bir sira muqernesle tamamlanmisdir Otagin tavaninda murekkeb dekorasiya konsepsiyasi ustunluk teskil edir Ornament cercive ile ehate olunub Cerciveden kenarda damali zolaqlar dovr edir Ikinci cergede S formali eyri budaqlar ve stilize olunmus bitki motivleri movcuddur Bitki formalari palmetsekilli bir kemere yerlesdirilib Sonraki hissede paxlava motivi bir birinin ardinca laylarla tekrarlanib Sonuncu cerciveye ise baliq sumuyu naxisi cekilib Simmetrik sekilde duzulmus tavan bezeklerinde stilize edilmis bitki ve heyvan motivleri kabaralar ve gerceye benzer heyvan fiqurlarina yer verilib Semsenin ortasinda ajur texnikasi ile duzeldilmis kabara var Ust hissede stilize edilmis nebati motivler gorunur Motifin etrafinda ulduzlar yerlesdirilib Kabara duz ve eyri xetleri olan almaz formali medalyonla ehate olunub Medalyonun qisa uclarinda ajur texnikali kabara var Medalyonun uzun ucunda paxlava sekilli dord salbek motivi vardir Kabara motivleri arasinda ulduza benzer dekorativ elementler var Esas motiv xaricden duz ve qivrimli xetlerle hasiyelenib Tavanin diger hisseleri gerceye yaxin eyri budaqlar stilize edilmis cicekler yarpaqlar mifoloji varliqlar ve ceyran ve qus motivleri ile zengindir Hemcinin bitkinin ve yarpaq motivlerinin ici de bos buraxilmayib El ile islenmis qizilgul bezekleri Dehlizin sonundaki tavanda esas motivde ajur texnikasi ile stilize edilmis bitki formalari ile yaradilmis ulduz motivi var Tavanda stilize edilmis nebati motivler mifoloji varliqlar ve heyvan fiqurlari gerceye yaxin sekilde islenib Otagin asagi hissesinde divar mustevisi boyunca elle cekilmis bezekler var Burada iki ornament silsilesi diqqet cekir Onlarii stilize olunmus nebati motivlerle yaradilmis S eyri suvaq ornament qursagi ayirir Asagi hisselerdeki ornamentlerde esas motiv kimi ust uste qoyulmus medalyona benzer nebati ornamentler var Medalyonlarin icerisinde yarpaqlar qivrilmis budaqlar qerenfiller cobanyastigi ve muxtelif nov guller qus fiqurlari gorunur Lakin medalyonlardaki ornamental movzular bir birinden ferqli islenmisdir Ortadan cixan eyri budaqlar S ve C seklinde yanlara acilir Eyri budaqlarda yarpaq ve cobanyastigi motivleri gorunur Bundan elave medalyonlar arasinda qizilgul ve cobanyastigi buketleri cekilib Buradaki bezekler arasinda nar motivlerine de rast gelinir Ust mustevide el ile cekilmis uc muxtelif ornament numunesi var Ortada vazanin her iki terefinden asilmis qizilguller enli bezek lovhelerinde ise akantus yarpaqlari uzerinde yukselen qizilgul ve qerenfiller var Esas motivin her iki terefinde qanadlarini hereketde acan qus fiqurlari gorunur Eyri budaqlarda stilize edilmis cicekler yarpaqlar ve buketler goz oxsayir Diger bezek qrupunda qizilgul buketleri esas motiv kimi yer aldigi halda motiv eyri budaqlarda cicek ve yarpaqlarla ehate olunub Buketin her iki terefinde boyunlari arxaya cevrilmis qus fiqurlari da diqqeti celb edir Diger elle cekilmis bezek qrupu qizilguller buketler ve qivrilmis budaqlarla tekrarlanib Amma bu qrupda hec bir qus fiqurundan istifade olunmayib Taxca bolmesi Dekorasiya baximindan otagin en diqqet ceken hissesi taxca hissesidir Bu bolmede hec bir yer bos buraxilmayib Uclu tagvari taxca seklinde yaradilmis bolme kenardan cercivelere ehatelenib Alinliqda semse ve salbekler var Hasiyeden ve alinliqdan sonra gelen hisse naturalist uslubda cekilmis qizilgul qerenfil ve qus fiqurlari ile bezedilib Yivli hasiyeden sonra gelen kemerde qirmizi fonda uzerinde nebati motivlerle bezedilmis muxtelif renglerde semse motivleri var Qosa yivli hasiyeden sonra uclu tagli taxca ve basliq yerlesir Uclu tagin kunclerine vazada gul buketleri resmi islenilib Basligin yuxari hissesinde tund goy fondade gul motivleri nezere carpir Bu motivlerin altinda 3 sira paxlava dilimli bezek kemeri var Dilimlerin yuxari cergesinde qirmizi fondade gul motivleri cekilib Orta cergedeki dilimler arasinda esas bezek elementleri kimi qizilguller cicekler ve yarpaqlardan istifade edilib Asagi cergedeki dilimlerde S ve C bukulmus motivler var Landsaft tesvirleri sonraki kemer boyu gorunur Ortada qubbeli sutunlu tikili ve her iki terefe maili olan qivrimli damlari olan bosluqlar var Diger ornamentde ise at minen iki insan fiquru islenilib Mavi renge boyanmis menzere ve fiqurlar altinda ters palmet naxisi ve menzere tesviri movcuddur Tesvirlerin altinda muqernes dilimlerinde muxtelif rengli fonda nebati motivler var Muqernesin altinda menzere tesvirleri ceyran ve leylek fiqurlari goz oxsayir Tesvirler arasinda ag fonda qirmizi boya ile islenmis nebati motivler islenib Davam eden basliq eyri sekilde bitir Bu hissede simmetrik formada eyri budaqlar ve yarpaq uzerinde gul motivleri var Taxca divarinda coreye sancilmis bicaq ve arxa hissede menzere tesviri hekk olunub Son mertebedeki otaga girmezden evvel qarsimiza dar bir kecid sahesi cixir Otagin divarlarinda duzbucaqli taxcalar ortada ise boyuk otaga acilan pencere var Otagin bir divarinda sade muqernes zolagi ustunde ise refler yerlesdirilib Reflerin kuncleri muqernesle bezedilib Muqernesler ucbucaq seklinde cekilmisdir Otagin tavaninda sade semse motivi var Kebir evinin plan ve bezek kompozisyalari olkemizde yerlesen memarliq abidelerinde de qarsimiza cixir Seki xan sarayinin Kebir evi ile fasad tenzimlemesi karnizlerin yerlesdirilmesi ve elle cekilmis bezekler kimi ortaq xususiyyetleri var Seki xan sarayinda el ile cekilmis ornamentler sixliq ve muxteliflik baximindan Xoydaki tikiliden nisbeten daha coxdur Buna baxmayraq taxcalarin muqernes frizleri Kebir evi ile oxsar xususiyyetlerdendir Seki xan sarayinda gorduyumuz el isi guller arasinda ejdaha motivleri Kebir evinin gips tavan bezeyinde de tekrarlanib IstinadlarWiki Loves Monuments monuments database 2017 fars Archived from the original on 2019 08 26 Istifade tarixi 2023 05 24 Milli eserler siyahisi archive missing date tarixinde Kiani 1989 seh 36 Yelen 2014 seh 49 Yelen 2017 seh 7 Yelen 2017 seh 8 Yelen 2017 seh 12 Yelen 2014 seh 50 Yelen 2014 seh 51 Yelen 2017 seh 13 Yelen 2014 seh 53 Yelen 2014 seh 54 Yelen 2014 seh 55 Yelen 2017 seh 9Hemcinin baxSeki xan sarayiMenbeM Y Kiani Iranian Arcitecture of The Islamic Period vol 2 a List of Monuments Tehran 1989 seh 296 Resul Yelen IRAN DA BIR SIVIL MIMARI ORNEGI UZERINE GOZLEMLER HOY HANE I KEBIR Van 2017 Resul Yelen Iran Hoydaki Mimari Eserler Van T C YUZUNCU YIL UNIVERSITESI SOSYAL BILIMLER ENSTITUSU SANAT TARIHI ANABILIM DALI 2014 49 56