Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
I Abbas Hilmi Paşa və ya Kavalalı Hilmi Paşa (d. 1 iyul 1812 - ö. 13 iyul 1854) — Osmanlıların Misir və Sudan hakimi.
| I Abbas Hilmi Paşa | |
|---|---|
| ərəb. عباس حلمي الأول | |
 | |
| 10 noyabr 1848 – 13 iyul 1854 | |
| Əvvəlki | Kavalalı İbrahim Paşa |
| Sonrakı | Kavalalı Səid Paşa |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Ciddə, Hicaz vilayəti, Osmanlı imperiyası |
| Vəfat tarixi | (42 yaşında) |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, monarx |
| Atası | Əhməd Tosun Paşa |
| Anası | Bamba Qadınəfəndi |
| Uşağı | İbrahim Hilmi Paşa |
| Ailəsi | Kavalalı ailəsi |
| Dini | Sünni, İslam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
1 iyul 1812-ci ildə Ciddədə dünyaya gəldi. Atası Kavalalı ailəsinin banisi Mehmed Əli Paşanın oğlu Tosun Paşa, anası isə xanımı Bamba xanımdır. Babasının yaşlı olması səbəbilə Misirin idarəsini əmisi İbrahim Paşa ələ almış, ancaq bir neçə ay sonra o da vəfat etmiş, nəticədə Abbas Hilmi Paşa Misir hakimiyyətinə gətirilmişdir (10 noyabr 1848). Gənclik illəriylə bağlı yetərli məlumat yoxdur.
Səltənəti əlinə aldıqdan sonra qəbul etdiyi ilk fərmanla anası Bamba xanımı Misirin Validə Paşası elan etdi. Bu, Misir tarxində bir ilk idi və Misirdəki Osmanlı mədəniyyətinə olan rəğbəti göstərirdi. Misirdəki səltənətinin ilk illərində Avropanın təsiriylə başlayan reformasiya hərəkatına qarşı çıxdı və xüsusilə babasının zamanında açılan bəzi müəssisələr və məktəblər bağlandı. Bununla bağlı bu müəssisələrdə çalışan əcnəbi məsləhətçi və müəllimlər vəzifədən alındı. Bununla yanaşı bəzi ərəb mütəfəkkirlərinə üksək qiymət verildi. Belə ki, tanınmış ərəb alimi Rifaə Təhtavini 1850-ci ildə yeni bir məktəb açması üçün Hartuma təyinatla göndərdi. Dövlət məsrəflərini böyük həcmdə azaldaraq əhalinin üzərindəki vergi yükünü yüngülləşdirdi və beləcə, əhalinin gəlir səviyyəsi normallaşdı. Bölgədə ticarətlə məşğul olan və xüsusilə Suriyadan gələn tacirlərin vəziyyəti yaxşılaşdı. Səltənəti dönəmində İngiltərəylə dost münasibət saxladı və Tənzimatın Misirdə tədbiqi məsələsində Osmanlılarla apardığı mübarizədə onların dəstəyini qazandı. İngiltərə isə bunun qarşılığında 18 iyun 1851-ci ildə Nil və Süveyş arasında dəmiryolu xəttinin çəkilməsi imtiyazını aldı. Beləliklə, ingilis dominion olan Hindistana gediş-gəliş problemi aradan qalxdı. Bununla yanaşı, Abbas Hilmi Paşa özündən öncəki dönəmlərdə xidmət edən bəzi dövlət adamlarına və öz ailəsindən bəzi kəslərə qarşı qəddar qərarlar aldığı üçün haqqında tez-tez İstanbuldakı Osmanlı hökumətinə şikayətlər göndərilirdi. Tənzimatın Misirdə tədbiq edilməsi məsələsiylə bağlı müzakirələri yürütmək üçün Fuad Paşa Misirə göndərildi. Müzakirələr müsbət istiqamətdə davam etdi və Abbas Hilmi Paşa Fuad Paşanın rəğbətini qazandı.
Bundan sonrakı dövrdə Osmanlılara sadiq qalan Abbas Hilmi Paşanın ən sevimli hobbisi ərəb atı yetişdirilməsi idi. Babası tərəfindən yaradılan atçılıq təsərrüfatına 23 yaşından bəri rəhbərlik edən Abbas Hilmi Paşa Misirdəki səltənəti dönəmində təsərrüfatı daha da genişləndirdi. Hər bir atın anatomik şəcərəsi və sənədləri tutuldu, xüsusi at cinsləri yüksək məbləğlərə satın alındı. Atların baxımına xüsusi bədəvilər təyin edildi və yeni doğulan atların bəslənməsi üçün 300 dəvəlik ayrıca bir təsərrüfat sahəsi də yaratdı.
Abbas Hilmi Paşa 13 iyul 1854-cü ildə gözlərdən uzaq yaşadığı Banha sarayında 2 xidmətçisi tərəfindən qətlə yetirildi. Sui-qəsdin səbəbi olaraq onun xidmətçilərinə etdiyi işgəncə və zülmlər göstərilir. Belə ki, yayılan şayələrə görə, Abbas Hilmi Paşa atların dırnaqlarına düzgün qulluq etmədiyi üçün xidmətçilərdən birinin ayağına qızmış at nalı vurdurmuşdu.
Abbas Hilmi Paşanın ölümündən sonra Misir hakimiyyətinə əmisi Səid Paşa təyin olundu. Məşhur at təsərrüfatı böyük oğlu İbrahim Hilmi bəyə qalsa da, 18 yaşlı gənc bu sahəylə maraqlanmadı. Cins atların bəziləri satıldı, bir hissəsi isə hədiyyə göndərildi. 1861-ci ildə təsərrüfat ailənin uzaq qohumlarından olan (Mustafa Fazil Paşanın kürəkəni Xəlil Şərif Paşanın qardaşı) Əli Şərif Paşa tərəfindən satın alınaraq genişləndirildi.
Ailəsi
Xanımları
- Mehvəş xanım (ö. 13 noyabr 1889) — 1860-cı illərdən etibarən İstanbul, Aksarayda yaşamağa başladı. 1870-ci ildə Aksaray təkkəsinin, 1871-1872-ci illərdə isə Aksaraydakı Murad Paşa məscidi çeşməsinin bərpasına maddi dəstək verdi. Cənazəsi Qahirədəki Mahmud Həmdi Paşa türbəsinə dəfn edildi.
- Sazdil Qadınəfəndi
- Həvayə Qadınəfəndi
- Həmdəm Qadınəfəndi
- Parlanda Qadınəfəndi
Oğul övladları
- İbrahim Hilmi Paşa (d. 3 yanvar 1836 - ö. 9 sentyabr 1860)
- Mustafa bəy
- Mehmed Sadiq bəy
Qız övladları
- Həvva xanım
- Ayşə Sidiqə xanım
Mənbə
- BA, Mısır İrâdeleri, nr. 581, 583.
- Cevdet Paşa, Tezâkir (nşr. Cavid Baysun), Ankara 1953, I, 8, 9, 13, 40, 41; Ankara 1960, II, 114; Ankara 1967, IV, 58–60.
- Lutfî, Târih, IX, 14, 28, 29, 30, 31, 55, 68, 98, 100.
- P. K. Hitti, Lebanon in History, London 1957, s. 474.
- Uluçay, Padişahların Kadınları, s. 157.
- Albert Hourani, Arabic Thought in the Liberal Age 1798–1939, Cambridge 1984, s. 72.
- J. Oestrup, "Abbas I.", İA, I, 10–11.
- M. Colombe, "ʿAbbās Ḥilmī I", EI2 (İng.), I, 13.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
I Abbas Hilmi Pasa ve ya Kavalali Hilmi Pasa d 1 iyul 1812 o 13 iyul 1854 Osmanlilarin Misir ve Sudan hakimi I Abbas Hilmi Pasaereb عباس حلمي الأول Misir ve Sudan hakimi10 noyabr 1848 13 iyul 1854EvvelkiKavalali Ibrahim PasaSonrakiKavalali Seid PasaSexsi melumatlarDogum tarixi 1 iyul 1812Dogum yeri Cidde Hicaz vilayeti Osmanli imperiyasiVefat tarixi 13 iyul 1854 42 yasinda Fealiyyeti siyasetci monarxAtasi Ehmed Tosun PasaAnasi Bamba QadinefendiUsagi Ibrahim Hilmi PasaAilesi Kavalali ailesiDini Sunni Islam Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati1 iyul 1812 ci ilde Ciddede dunyaya geldi Atasi Kavalali ailesinin banisi Mehmed Eli Pasanin oglu Tosun Pasa anasi ise xanimi Bamba xanimdir Babasinin yasli olmasi sebebile Misirin idaresini emisi Ibrahim Pasa ele almis ancaq bir nece ay sonra o da vefat etmis neticede Abbas Hilmi Pasa Misir hakimiyyetine getirilmisdir 10 noyabr 1848 Genclik illeriyle bagli yeterli melumat yoxdur Selteneti eline aldiqdan sonra qebul etdiyi ilk fermanla anasi Bamba xanimi Misirin Valide Pasasi elan etdi Bu Misir tarxinde bir ilk idi ve Misirdeki Osmanli medeniyyetine olan regbeti gosterirdi Misirdeki seltenetinin ilk illerinde Avropanin tesiriyle baslayan reformasiya herekatina qarsi cixdi ve xususile babasinin zamaninda acilan bezi muessiseler ve mektebler baglandi Bununla bagli bu muessiselerde calisan ecnebi meslehetci ve muellimler vezifeden alindi Bununla yanasi bezi ereb mutefekkirlerine uksek qiymet verildi Bele ki taninmis ereb alimi Rifae Tehtavini 1850 ci ilde yeni bir mekteb acmasi ucun Hartuma teyinatla gonderdi Dovlet mesreflerini boyuk hecmde azaldaraq ehalinin uzerindeki vergi yukunu yungullesdirdi ve belece ehalinin gelir seviyyesi normallasdi Bolgede ticaretle mesgul olan ve xususile Suriyadan gelen tacirlerin veziyyeti yaxsilasdi Selteneti doneminde Ingiltereyle dost munasibet saxladi ve Tenzimatin Misirde tedbiqi meselesinde Osmanlilarla apardigi mubarizede onlarin desteyini qazandi Ingiltere ise bunun qarsiliginda 18 iyun 1851 ci ilde Nil ve Suveys arasinda demiryolu xettinin cekilmesi imtiyazini aldi Belelikle ingilis dominion olan Hindistana gedis gelis problemi aradan qalxdi Bununla yanasi Abbas Hilmi Pasa ozunden onceki donemlerde xidmet eden bezi dovlet adamlarina ve oz ailesinden bezi keslere qarsi qeddar qerarlar aldigi ucun haqqinda tez tez Istanbuldaki Osmanli hokumetine sikayetler gonderilirdi Tenzimatin Misirde tedbiq edilmesi meselesiyle bagli muzakireleri yurutmek ucun Fuad Pasa Misire gonderildi Muzakireler musbet istiqametde davam etdi ve Abbas Hilmi Pasa Fuad Pasanin regbetini qazandi Bundan sonraki dovrde Osmanlilara sadiq qalan Abbas Hilmi Pasanin en sevimli hobbisi ereb ati yetisdirilmesi idi Babasi terefinden yaradilan atciliq teserrufatina 23 yasindan beri rehberlik eden Abbas Hilmi Pasa Misirdeki selteneti doneminde teserrufati daha da genislendirdi Her bir atin anatomik seceresi ve senedleri tutuldu xususi at cinsleri yuksek mebleglere satin alindi Atlarin baximina xususi bedeviler teyin edildi ve yeni dogulan atlarin beslenmesi ucun 300 develik ayrica bir teserrufat sahesi de yaratdi Abbas Hilmi Pasa 13 iyul 1854 cu ilde gozlerden uzaq yasadigi Banha sarayinda 2 xidmetcisi terefinden qetle yetirildi Sui qesdin sebebi olaraq onun xidmetcilerine etdiyi isgence ve zulmler gosterilir Bele ki yayilan sayelere gore Abbas Hilmi Pasa atlarin dirnaqlarina duzgun qulluq etmediyi ucun xidmetcilerden birinin ayagina qizmis at nali vurdurmusdu Abbas Hilmi Pasanin olumunden sonra Misir hakimiyyetine emisi Seid Pasa teyin olundu Meshur at teserrufati boyuk oglu Ibrahim Hilmi beye qalsa da 18 yasli genc bu saheyle maraqlanmadi Cins atlarin bezileri satildi bir hissesi ise hediyye gonderildi 1861 ci ilde teserrufat ailenin uzaq qohumlarindan olan Mustafa Fazil Pasanin kurekeni Xelil Serif Pasanin qardasi Eli Serif Pasa terefinden satin alinaraq genislendirildi AilesiXanimlari Mehves xanim o 13 noyabr 1889 1860 ci illerden etibaren Istanbul Aksarayda yasamaga basladi 1870 ci ilde Aksaray tekkesinin 1871 1872 ci illerde ise Aksaraydaki Murad Pasa mescidi cesmesinin berpasina maddi destek verdi Cenazesi Qahiredeki Mahmud Hemdi Pasa turbesine defn edildi Sazdil Qadinefendi Hevaye Qadinefendi Hemdem Qadinefendi Parlanda QadinefendiOgul ovladlari Ibrahim Hilmi Pasa d 3 yanvar 1836 o 9 sentyabr 1860 Mustafa bey Mehmed Sadiq beyQiz ovladlari Hevva xanim Ayse Sidiqe xanimMenbeBA Misir Iradeleri nr 581 583 Cevdet Pasa Tezakir nsr Cavid Baysun Ankara 1953 I 8 9 13 40 41 Ankara 1960 II 114 Ankara 1967 IV 58 60 Lutfi Tarih IX 14 28 29 30 31 55 68 98 100 P K Hitti Lebanon in History London 1957 s 474 Ulucay Padisahlarin Kadinlari s 157 Albert Hourani Arabic Thought in the Liberal Age 1798 1939 Cambridge 1984 s 72 J Oestrup Abbas I IA I 10 11 M Colombe ʿAbbas Ḥilmi I EI2 Ing I 13