Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mömin Fridrix (alm. Friedrich III. von der Pfalz, der Fromme, 14 fevral 1515, Zimmern – 26 oktyabr 1576, Heydelberq) — Vittelsbax sülaləsinin Pfals-Zimmern qolundan ilk Pfals kürfürstü. Pfalsı 1559-cu ildə uşaqsız kürfürst Otto-Henridən miras almışdı. O, qatı kalvinist olmuş və irəli çəkərək təlimi öz dövlətinin rəsmi dini elan etmişdi. Onun kalvinizmi dəstəkləməsi Alman Reformasiya hərəkatını Müqəddəs Roma İmperiyası daxilində möhkəmlətdi.
| III Fridrix | |
|---|---|
| alm. Friedrich III der Fromme | |
 | |
| 12 fevral 1559 – 26 oktyabr 1576 (ləqəbi: Mömin) | |
| Əvvəlki | Otto Henri |
| Sonrakı | VI Lüdviq |
| 18 may 1557 – 12 fevral 1559 | |
| Əvvəlki | |
| Sonrakı | Titul ləğv edildi |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 14 fevral 1515 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 26 oktyabr 1576 (61 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Atası | |
| Uşağı | VI Lüdviq |
| Ailəsi | Vittelsbax sülaləsi |
| Dini | Kalvinizm |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Gəncliyi
1515-ci ildə Zimmerndə doğulmuşdu. Valideynləri Zimmern hakimi (1492-1557) və Badenli Beatris (1492-1535) idi. Fridrix atasının və V Karlın sarayında, daha sonra 1528-ci ildə qardaşları və (1521–1598) birlikdə Köln Universitetində qatı katolik təhsili almışdı.
Reformasiya
Fridrix atasının sarayında və Kölndə ciddi şəkildə katolik inancında təhsil almışdı, lakin 1537-ci ildə evləndiyi arvadı, Brandenburq-Kulmbax markqrafı qızı Mariyadan (1519-1567) təsirlənərək, Reformasiyanı izlədi və 1546-cı ildə rəsmi şəkildə imanını dəyişdirdiyini elan etdi. O, 18 may 1557-ci ildə atası II İohannın yerinə II Fridrix adı ilə Zimmern hersoqu oldu və 12 fevral 1559-cu ildə Otto Henrinin ölümü ilə kürfürstlüyə yüksəldi. Onun sələfi dövründə Tileman Hezuzius kimi lüteranlar, Melanxtonianlar və Kalvinistlər kimi qruplar Pfalsda yer tapmışdılar. Lakin 1559-cu ilin yayında onların arasında kəskin mübahisələr yarandı. Heydelberq diakonu Vilhelm Klebitz tərəfindən hazırlanan Yevxaristiya haqqında tezislər onunla Hezuzius arasında kəskin mübahisəyə səbəb oldu. Vasitəçilik səyləri uğursuz olduqda, Fridrix 16 sentyabr 1559-cu ildə hər iki şəxsi vəzifəsindən azad etdi. Mübahisələri aydın şəkildə başa düşmək üçün Fridrix vaxtını hər gün-hər gecə teoloji tədqiqatlarda keçirirdi və bununla da getdikcə daha çox reformasiya tərəfdarı olurdu. 1560-cı ilin iyununda sakson ilahiyyatçıları İohan Stössel və Yoahim Mörlin ilə heydelberqlilər Pyer Bokvin, Tomas Erastus və Paul Aynhorn arasında baş verən mübahisə Fridrixin lüteran dindarlara olan nifrətini artırdı. 1561-ci ilin yanvarındakı Naumburq Konvensiyasından sonra Frederik Reformasiya doqmalarını tamamilə qəbul etdi.
1561-ci ilin martında Emmanuel Tremelliusu, sentyabrda isə məşhur Zaxarius Ursinusu Heydelberqə dəvət etmişdi. Artıq bütün kilsə dəyişdirilmişdi. Bir başqa reformator Kaspar Olevian da 1560-cı ilin yanvarından orada idi. Müqəddəslərin təsvirləri, paltarlar, vəftiz hovuzları və digər "bütpərəst işləri", hətta orqanlar amansızcasına kilsələrdən çıxarıldı. Yevxaristiya ritualı üçün çörəyin parçalanmasına başlanıldı. Monastırlardan və fondlardan əldə edilən gəlirlər müsadirə edildi və protestant kilsə məqsədləri və ya xeyriyyəçilik üçün istifadə edildi. Ursinusun rəhbərlik etdiyi ilahiyyatçılar və nazirlərdən ibarət bir komitə tərəfindən hazırlanan Heydelberq katexizmi indi doktrina norması və gənclərin təlimatlandırılması üçün xidmət edirdi.
15 noyabr 1563-cü il tarixli kilsə əmri və 1564-cü il konstruktiv əmri dəyişiklikləri rəsmiləşdirdi. Lüteranlığa meylli nazirlərin işdən çıxarıldı. Lüteranlar arasında Fridrixin tədbirləri böyük sensasiyaya səbəb oldu. 1564-cü ilin aprelində Maulbronnda keçirilən dini məsclis düşmənçiliyi daha da artırdı. Şikayətlərdən sonra 1565-ci ildə II Maksimilian dəyişikliklərin ləğv edilməsini əmr etdi. 1566-cı il Auqsburg reyxstaqının yekdil qərarı da dəyişikliklərin ləğvini tələb etdi. Fərman yerinə yetirilmədi. Reyn Pfalsında islahat işini başa vurduqdan sonra Fridrix onu Yuxarı Pfalsda da davam etdirməyə çalışdı; lakin burada ona dindar lüteran feodallar müqavimət göstərirdi. O, 1570-ci ildə ciddi kilsə nizam-intizamı tətbiq etməklə Reyn vilayətində islahat işini davam etdirdi. Fridrix, 23 dekabr 1572-ci ildə Olevian, Ursinus və Bokvin tərəfindən imzalanmış rəyə əsaslanaraq antitrinitar İohann Silvan haqqında ölüm hökmü vermişdi.
1562-ci ildə Frederik Frankentalı Niderlanddan qovulan protestantlara sığınacaq olaraq verdi. O, 1567-ci ildə və 1576-cı ildə həmfikir oğlu Huqenotlara kömək üçün Fransaya göndərdi. 1569-cu ildə o, Fransaya gedərkən 14000 nəfər muzdlu ilə hugenotlara köməyə gedən qohumu Volfqanqa yardım etmişdi.
Ölümü
Fridrix son illərində məişət problemlərindən əziyyət çəkirdi. Böyük oğlu Lüdviq qatı lüteran olduğundan, ölümündən sonra işinin davam etdiriləcəyinə ümid edə bilməzdi. 1576-cı ildə öldü və oğlu VI Lüdviq adı ilə kürfürst oldu. Fridrix, üstünlük verdiyi ikinci oğlu İohann Kazimir üçün Aşağı Pfals torpağından "Pfals-Lautern" adlı bir ərazini reformasiyanın davamlı mövcudluğunu təmin etmək üçün bir anklav olaraq ayırmışdı. İohann Kasimir, Lüdviqin ölümündən sonra Pfals kürfürstləri üçün qəyyum kimi xidmət edəcək və reformasiyanın Pfalsa qaytarılmasına kömək edəcəkdi.
Ailəsi
Fridrix 2 dəfə evlənmişdi. 1537-ci ildə evləndiyi arvadı, Brandenburq-Kulmbax markqrafı qızı Mariyadan (1519-1567) 11 övladı olub:
- Alberta (4 aprel 1538 - 19 mart 1553)
- VI Lüdviq (4 iyul 1539 - 22 oktyabr 1583)
- Elizabet (30 iyun 1540 - 8 fevral 1594), 1558-ci ildə Saksoniya hersoqu ilə evləndi.
- Hermann Lüdviq (6 oktyabr 1541 - 1 iyul 1556)
- (7 mart 1543 - 16 yanvar 1592); 1570-ci ildə Saksoniyalı Elizabet (18 oktyabr 1552 - 2 aprel 1590) ilə evləndi
- Dorotea Suzanna (15 noyabr 1544 - 8 aprel 1592), 1560-cı ildə Saksen-Veymar hersoqu ilə evləndi.
- Albert (30 sentyabr 1546 - 30 aprel 1547)
- Anna Elizabet (23 iyul 1549 - 20 sentyabr 1609), 1569-cu ildə Hessen-Reynfels lanqrafı , 1599-cu ildə Veldenzdən evləndi
- Kristof (13 iyun 1551 - 14 aprel 1574)
- Karl (28 dekabr 1552 - 12 sentyabr 1555)
- Kuniqunda Yakobea (9 oktyabr 1556 - 26 yanvar 1586), 1580-ci ildə Nassau-Dillenburq qrafı ilə evləndi.
İkinci dəfə, 1569-cu ildə Neuenarlı Amaliya ilə evləndi (1539 – 1602), lakin bu evlilik uşaqsız idi.
İstinadlar
- . Band 9, Sp. 1969 f.
Ədəbiyyat
- August von Kluckhohn: Friedrich III., zubenannt der Fromme, Kurfürst von der Pfalz. In: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 7, Duncker & Humblot, Leipzig 1877, S. 606–612.Friedrich Wilhelm Bautz: Friedrich III. der Fromme. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 2, Bautz, Hamm 1990, ISBN 3-88309-032-8, Sp. 127–128.
- Peter Fuchs: Friedrich III. der Fromme. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 5, Duncker & Humblot, Berlin 1961, ISBN 3-428-00186-9, S. 530–532.
- Friedrich Wilhelm Bautz: Friedrich III. der Fromme. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 2, Bautz, Hamm 1990, ISBN 3-88309-032-8, Sp. 127–128.
- Volkmar Joestel: Kurfürst Friedrich III. von der Pfalz (1515–1576). In: Rolf Straubel (Hrsg.): Kaiser – König – Kardinal. Leipzig 1991, S. 124–130.
- Andreas Wirsching: „Ob ich gleych eyn armer eynfeltiger lay bin“. Kurfürst Friedrich III. von der Pfalz und das konfessionelle Zeitalter. In: Elke Axmacher (Hrsg.): Belehrter Glaube. Frankfurt am Main 1994, S. 373–399.
- Rudolf Zimmer: Pfalzgraf Friedrich II. von Pfalz-Simmern (1557–1559). Spätreformation und Politik. In: Jahrbuch für westdeutsche Landesgeschichte, 39, 2013, S. 187–212.
- Hans-Joachim Böttcher: Elisabeth von Sachsen und Johann Kasimir von der Pfalz – Ein Ehe- und Religionskonflikt. Dresdner Buchverlag, Dresden 2018, ISBN 978-3-946906-06-3.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Momin Fridrix alm Friedrich III von der Pfalz der Fromme 14 fevral 1515 Zimmern 26 oktyabr 1576 Heydelberq Vittelsbax sulalesinin Pfals Zimmern qolundan ilk Pfals kurfurstu Pfalsi 1559 cu ilde usaqsiz kurfurst Otto Henriden miras almisdi O qati kalvinist olmus ve ireli cekerek telimi oz dovletinin resmi dini elan etmisdi Onun kalvinizmi desteklemesi Alman Reformasiya herekatini Muqeddes Roma Imperiyasi daxilinde mohkemletdi III Fridrixalm Friedrich III der Fromme Pfals kurfurstu12 fevral 1559 26 oktyabr 1576 leqebi Momin EvvelkiOtto HenriSonrakiVI LudviqPfals Zimmern hersoqu18 may 1557 12 fevral 1559EvvelkiSonrakiTitul legv edildiSexsi melumatlarDogum tarixi 14 fevral 1515Dogum yeri Zimmern Reynland PfaltsVefat tarixi 26 oktyabr 1576 61 yasinda Vefat yeri Heydelberq Pfals kurfurstluyuDefn yeri Muqeddes Ruh kilsesiAtasiUsagi VI LudviqAilesi Vittelsbax sulalesiDini Kalvinizm Vikianbarda elaqeli mediafayllarGencliyi1515 ci ilde Zimmernde dogulmusdu Valideynleri Zimmern hakimi 1492 1557 ve Badenli Beatris 1492 1535 idi Fridrix atasinin ve V Karlin sarayinda daha sonra 1528 ci ilde qardaslari ve 1521 1598 birlikde Koln Universitetinde qati katolik tehsili almisdi ReformasiyaFridrix atasinin sarayinda ve Kolnde ciddi sekilde katolik inancinda tehsil almisdi lakin 1537 ci ilde evlendiyi arvadi Brandenburq Kulmbax markqrafi qizi Mariyadan 1519 1567 tesirlenerek Reformasiyani izledi ve 1546 ci ilde resmi sekilde imanini deyisdirdiyini elan etdi O 18 may 1557 ci ilde atasi II Iohannin yerine II Fridrix adi ile Zimmern hersoqu oldu ve 12 fevral 1559 cu ilde Otto Henrinin olumu ile kurfurstluye yukseldi Onun selefi dovrunde Tileman Hezuzius kimi luteranlar Melanxtonianlar ve Kalvinistler kimi qruplar Pfalsda yer tapmisdilar Lakin 1559 cu ilin yayinda onlarin arasinda keskin mubahiseler yarandi Heydelberq diakonu Vilhelm Klebitz terefinden hazirlanan Yevxaristiya haqqinda tezisler onunla Hezuzius arasinda keskin mubahiseye sebeb oldu Vasitecilik seyleri ugursuz olduqda Fridrix 16 sentyabr 1559 cu ilde her iki sexsi vezifesinden azad etdi Mubahiseleri aydin sekilde basa dusmek ucun Fridrix vaxtini her gun her gece teoloji tedqiqatlarda kecirirdi ve bununla da getdikce daha cox reformasiya terefdari olurdu 1560 ci ilin iyununda sakson ilahiyyatcilari Iohan Stossel ve Yoahim Morlin ile heydelberqliler Pyer Bokvin Tomas Erastus ve Paul Aynhorn arasinda bas veren mubahise Fridrixin luteran dindarlara olan nifretini artirdi 1561 ci ilin yanvarindaki Naumburq Konvensiyasindan sonra Frederik Reformasiya doqmalarini tamamile qebul etdi 1561 ci ilin martinda Emmanuel Tremelliusu sentyabrda ise meshur Zaxarius Ursinusu Heydelberqe devet etmisdi Artiq butun kilse deyisdirilmisdi Bir basqa reformator Kaspar Olevian da 1560 ci ilin yanvarindan orada idi Muqeddeslerin tesvirleri paltarlar veftiz hovuzlari ve diger butperest isleri hetta orqanlar amansizcasina kilselerden cixarildi Yevxaristiya rituali ucun coreyin parcalanmasina baslanildi Monastirlardan ve fondlardan elde edilen gelirler musadire edildi ve protestant kilse meqsedleri ve ya xeyriyyecilik ucun istifade edildi Ursinusun rehberlik etdiyi ilahiyyatcilar ve nazirlerden ibaret bir komite terefinden hazirlanan Heydelberq katexizmi indi doktrina normasi ve genclerin telimatlandirilmasi ucun xidmet edirdi 15 noyabr 1563 cu il tarixli kilse emri ve 1564 cu il konstruktiv emri deyisiklikleri resmilesdirdi Luteranliga meylli nazirlerin isden cixarildi Luteranlar arasinda Fridrixin tedbirleri boyuk sensasiyaya sebeb oldu 1564 cu ilin aprelinde Maulbronnda kecirilen dini mesclis dusmenciliyi daha da artirdi Sikayetlerden sonra 1565 ci ilde II Maksimilian deyisikliklerin legv edilmesini emr etdi 1566 ci il Auqsburg reyxstaqinin yekdil qerari da deyisikliklerin legvini teleb etdi Ferman yerine yetirilmedi Reyn Pfalsinda islahat isini basa vurduqdan sonra Fridrix onu Yuxari Pfalsda da davam etdirmeye calisdi lakin burada ona dindar luteran feodallar muqavimet gosterirdi O 1570 ci ilde ciddi kilse nizam intizami tetbiq etmekle Reyn vilayetinde islahat isini davam etdirdi Fridrix 23 dekabr 1572 ci ilde Olevian Ursinus ve Bokvin terefinden imzalanmis reye esaslanaraq antitrinitar Iohann Silvan haqqinda olum hokmu vermisdi 1562 ci ilde Frederik Frankentali Niderlanddan qovulan protestantlara siginacaq olaraq verdi O 1567 ci ilde ve 1576 ci ilde hemfikir oglu Huqenotlara komek ucun Fransaya gonderdi 1569 cu ilde o Fransaya gederken 14000 nefer muzdlu ile hugenotlara komeye geden qohumu Volfqanqa yardim etmisdi OlumuFridrix son illerinde meiset problemlerinden eziyyet cekirdi Boyuk oglu Ludviq qati luteran oldugundan olumunden sonra isinin davam etdirileceyine umid ede bilmezdi 1576 ci ilde oldu ve oglu VI Ludviq adi ile kurfurst oldu Fridrix ustunluk verdiyi ikinci oglu Iohann Kazimir ucun Asagi Pfals torpagindan Pfals Lautern adli bir erazini reformasiyanin davamli movcudlugunu temin etmek ucun bir anklav olaraq ayirmisdi Iohann Kasimir Ludviqin olumunden sonra Pfals kurfurstleri ucun qeyyum kimi xidmet edecek ve reformasiyanin Pfalsa qaytarilmasina komek edecekdi AilesiFridrix 2 defe evlenmisdi 1537 ci ilde evlendiyi arvadi Brandenburq Kulmbax markqrafi qizi Mariyadan 1519 1567 11 ovladi olub Alberta 4 aprel 1538 19 mart 1553 VI Ludviq 4 iyul 1539 22 oktyabr 1583 Elizabet 30 iyun 1540 8 fevral 1594 1558 ci ilde Saksoniya hersoqu ile evlendi Hermann Ludviq 6 oktyabr 1541 1 iyul 1556 7 mart 1543 16 yanvar 1592 1570 ci ilde Saksoniyali Elizabet 18 oktyabr 1552 2 aprel 1590 ile evlendi Dorotea Suzanna 15 noyabr 1544 8 aprel 1592 1560 ci ilde Saksen Veymar hersoqu ile evlendi Albert 30 sentyabr 1546 30 aprel 1547 Anna Elizabet 23 iyul 1549 20 sentyabr 1609 1569 cu ilde Hessen Reynfels lanqrafi 1599 cu ilde Veldenzden evlendi Kristof 13 iyun 1551 14 aprel 1574 Karl 28 dekabr 1552 12 sentyabr 1555 Kuniqunda Yakobea 9 oktyabr 1556 26 yanvar 1586 1580 ci ilde Nassau Dillenburq qrafi ile evlendi Ikinci defe 1569 cu ilde Neuenarli Amaliya ile evlendi 1539 1602 lakin bu evlilik usaqsiz idi Istinadlar Band 9 Sp 1969 f EdebiyyatAugust von Kluckhohn Friedrich III zubenannt der Fromme Kurfurst von der Pfalz In Allgemeine Deutsche Biographie ADB Band 7 Duncker amp Humblot Leipzig 1877 S 606 612 Friedrich Wilhelm Bautz Friedrich III der Fromme In Biographisch Bibliographisches Kirchenlexikon BBKL Band 2 Bautz Hamm 1990 ISBN 3 88309 032 8 Sp 127 128 Peter Fuchs Friedrich III der Fromme In Neue Deutsche Biographie NDB Band 5 Duncker amp Humblot Berlin 1961 ISBN 3 428 00186 9 S 530 532 Friedrich Wilhelm Bautz Friedrich III der Fromme In Biographisch Bibliographisches Kirchenlexikon BBKL Band 2 Bautz Hamm 1990 ISBN 3 88309 032 8 Sp 127 128 Volkmar Joestel Kurfurst Friedrich III von der Pfalz 1515 1576 In Rolf Straubel Hrsg Kaiser Konig Kardinal Leipzig 1991 S 124 130 Andreas Wirsching Ob ich gleych eyn armer eynfeltiger lay bin Kurfurst Friedrich III von der Pfalz und das konfessionelle Zeitalter In Elke Axmacher Hrsg Belehrter Glaube Frankfurt am Main 1994 S 373 399 Rudolf Zimmer Pfalzgraf Friedrich II von Pfalz Simmern 1557 1559 Spatreformation und Politik In Jahrbuch fur westdeutsche Landesgeschichte 39 2013 S 187 212 Hans Joachim Bottcher Elisabeth von Sachsen und Johann Kasimir von der Pfalz Ein Ehe und Religionskonflikt Dresdner Buchverlag Dresden 2018 ISBN 978 3 946906 06 3