Həştərxanilər sülaləsi (özb. Ashtarxoniylar sulolasi; bu sülaləyə bəzən Canilər və ya Canoğulları və ya Cani xanədanı da deyilir) — Buxara xanlığını idarə edən özbək sülaləsi.1598-1785 illər arasında bugünkü Özbəkistan və Türkmənistan torpaqlarına yayılan Buxara xanlığını idarə edən xanədanlardan biri.
Tarixi
Xanədanın adını aldığı (Canibek), oğullarından olub Çingiz xanın oğullarından Cuçi xanin onüçüncü oğlu Toğa Teymur xanın soyundandır.
Həştərxan xanlığından gəlen (Canibekin oğlu), Şeybani xanlığından ələ keçirdikləri xanlığın mərkəzini sələfləri kimi Buxara şəhərini etdilər. Əsasən xanlıq 30 iyul 1598-ci ildə Məşhədi, 12 avqust 1598-ci ildə də Heratı Səfəvilər dövlətinə uduzmuşdu.
1602-ci ildə Baki xan Səfəvi şahı I Şah Abbasın olduğu İran ordusunu böyük bir məğlubiyyətə uğradaraq Qızılbaş ordusunun irəliləyişini durdurmuşdur.
1644-cü ildə Nəzir xan taxtda görə oğlu Əbdüləziz ilə ixtilaf yaşamış ve Osmanlı dövlətinin o dönəmdəki padişahı (1640-48) həkəm seçilmiş ve padişahın hükmü ilə saltanat 1645-ci ildə Əbdüləzizə keçmişdir.
Canoğullarının bir müddət sonra qüdrətlərini itirmələriylə xanlıq 1700-cü ildə Fərqanə və 1752-ci ildə Cənubi Türkistanı kayb etmiş ve toprakları epey daralmıştır. Hatta Nadir şah Özbək paytaxtı Buxaranı da 22 sentyabr 1740-20 iyun 1747 arasında İran işğalinda tutmuş, Canoğulları her nə qədər başkentlerini istirdad ettilərsə də, əski güclərinə heç bir zaman ulaşamamışlar və yerlərini Manqıtlar xanədanına buraxmışdılar.
Sülalənin hökmdarları
Canoğulları xanları sırasıyla bunlardır:
- Baki Muhammed (1598-1605), Din Muhammed'in küçük kardeşi
- Vali Muhammed (1605-1611), Din Muhammed'in küçük kardeşi
- İmam Kuli (1611-1642), Baki Muhammed'in oğlu
- Nadir Muhammed (1642-1645), Baki Muhammed'in oğlu
- Abdülaziz (1645-1680), Nadir Muhammed'in oğlu
- Sübhan Kulı (1680-1702), Nadir Muhammed'in oğlu
- I. Ubeydullah (1702-1711), Sübhan Kulı'nın oğlu
- Ebulfeyz (1711-1747), Sübhan Kulı'nın oğlu
- Abdülmümin (1747-1751), Ebulfeyz'in oğlu
- II. Ubeydullah (1751-1753), Ebulfeyz'in oğlu
- Abdurrahim (1756-1758), (Mangıt)
- Ebulgazi (1753-1756 ve 1758-1785)
İstinadlar
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Анке фон Кюгельген, Легитимация среднеазиатской династии мангитов в произведениях их историков (XVIII-XIX вв.). Алматы: Дайк-пресс, 2004,c.68-69
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hesterxaniler sulalesi ozb Ashtarxoniylar sulolasi bu sulaleye bezen Caniler ve ya Canogullari ve ya Cani xanedani da deyilir Buxara xanligini idare eden ozbek sulalesi 1598 1785 iller arasinda bugunku Ozbekistan ve Turkmenistan torpaqlarina yayilan Buxara xanligini idare eden xanedanlardan biri TarixiXanedanin adini aldigi Canibek ogullarindan olub Cingiz xanin ogullarindan Cuci xanin onucuncu oglu Toga Teymur xanin soyundandir Hesterxan xanligindan gelen Canibekin oglu Seybani xanligindan ele kecirdikleri xanligin merkezini selefleri kimi Buxara seherini etdiler Esasen xanliq 30 iyul 1598 ci ilde Meshedi 12 avqust 1598 ci ilde de Herati Sefeviler dovletine uduzmusdu 1602 ci ilde Baki xan Sefevi sahi I Sah Abbasin oldugu Iran ordusunu boyuk bir meglubiyyete ugradaraq Qizilbas ordusunun irelileyisini durdurmusdur 1644 cu ilde Nezir xan taxtda gore oglu Ebduleziz ile ixtilaf yasamis ve Osmanli dovletinin o donemdeki padisahi 1640 48 hekem secilmis ve padisahin hukmu ile saltanat 1645 ci ilde Ebdulezize kecmisdir Canogullarinin bir muddet sonra qudretlerini itirmeleriyle xanliq 1700 cu ilde Ferqane ve 1752 ci ilde Cenubi Turkistani kayb etmis ve topraklari epey daralmistir Hatta Nadir sah Ozbek paytaxti Buxarani da 22 sentyabr 1740 20 iyun 1747 arasinda Iran isgalinda tutmus Canogullari her ne qeder baskentlerini istirdad ettilerse de eski guclerine hec bir zaman ulasamamislar ve yerlerini Manqitlar xanedanina buraxmisdilar Sulalenin hokmdarlariCanogullari xanlari sirasiyla bunlardir Baki Muhammed 1598 1605 Din Muhammed in kucuk kardesi Vali Muhammed 1605 1611 Din Muhammed in kucuk kardesi Imam Kuli 1611 1642 Baki Muhammed in oglu Nadir Muhammed 1642 1645 Baki Muhammed in oglu Abdulaziz 1645 1680 Nadir Muhammed in oglu Subhan Kuli 1680 1702 Nadir Muhammed in oglu I Ubeydullah 1702 1711 Subhan Kuli nin oglu Ebulfeyz 1711 1747 Subhan Kuli nin oglu Abdulmumin 1747 1751 Ebulfeyz in oglu II Ubeydullah 1751 1753 Ebulfeyz in oglu Abdurrahim 1756 1758 Mangit Ebulgazi 1753 1756 ve 1758 1785 IstinadlarHemcinin baxToga Teymur xanXarici kecidlerAnke fon Kyugelgen Legitimaciya sredneaziatskoj dinastii mangitov v proizvedeniyah ih istorikov XVIII XIX vv Almaty Dajk press 2004 c 68 69