Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hüseynəli Müntəziri (22 sentyabr 1922, Nəcəfabad, İsfahan ostanı – 20 dekabr 2009, Qum) — din xadimi, müctəhid.
| Hüseynəli Müntəziri | |
|---|---|
| fars. حسینعلی منتظری نجف آبادی | |
 | |
| Doğum tarixi | 22 sentyabr 1922 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 20 dekabr 2009(87 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | ürək-damar xəstəliyi[d] |
| Dəfn yeri | |
| Tanınmış yetirmələri | Sadeq Xalxali, Seyid Musa Sədr, Məhəmməd Fazil Lənkərani, Mehdi Kərrubi, Seyyid Əli Xameneyi, اسدالله بیات زنجانی[d], Əkbər Haşemi Rəfsəncani |
| amontazeri.com | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Ayətullah Hüseynəli Müntəziri 1922-ci ildə İsfahan şəhərində dünyaya gəlib. O, 1979-cu ildə İranda baş verən islam inqilabının ideoloqlarından biri olub.
Ayətullah Hüseynəli Müntəziri 19 dekabr 2009-cu ildə vəfat edib.
Müqəddəs Şiə şəhəri olan Qumda təhsilini bitirən Müntəziri, Ayətullah Ruhullah Xomeyninin kurs halqasından keçərək Fəvziyyə Mədrəsəsində müəllimlik etməyə başlamışdır. 1963-cü ildə Ayətullah Xomeyninin çağırışı ilə Şah Rza Pəhləvinin Ağ inqilabına qarşı çıxdı və sonradan İran İslam İnqilabının aparıcı simalarından biri oldu.
Sonuncu İran şahı Məhəmməd Rza Pəhləvi tərəfindən həbs olunan Müntəziri, 1974–1978-ci illər arasında 4 il həbs cəzası çəkmişdir. İnqilabdan əvvəl Ayətullah Taleqani ilə birlikdə etdiyi xütbələr kitab versiyasına çevrildi. İran İnqilabından sonra Dirasat fi Vilayah əl-Faqih (Vilayəti-Fəqih Dərsləri) adlı dərs vəsaiti yazmışdır.
Ayətullah Xomeyni, Müntəziri üçün, "Özüm onda gizlənmişəm" ("Yəni məndən sonra varis odur") demişdi. Ancaq 1988-ci ildə Xalq Mücahidləri təşkilatına və digər müxalifət partiyalarına qarşı yeridilmiş siyasəti və insan hüquqları, qadın haqları, zəncirvari həbslər, təzyiq kimi qabaqlayıcı vasitələrdən istifadə edilməsi kimi mövzularda tənqidi fikirlər səsləndirdi, buna görə də Ayətullah Xomeyninin yerinə keçirilməsi fikrinin üstündən keçildi, gözdən düşdü və adı tarix kitablarından çıxarıldı. 1997-ci ildə İranda keçirilmiş olan prezident seçkilərindən sonra bir məsciddə etdiyi çıxışında, dini lider Ayətullah Əli Xameneinin dini və siyasi nüfuzunu tənqid etdiyinə görə ev dustaqlığına məhkum edilmişdir. Qum şəhərindəki evindən çıxmaq və çox müstəsna hallar istisna olmaqla qonaqlar qəbul etməsinə 6 il müddətinə icazə verilmədi. 6 ildən sonra ev dustaqlığı başa çatdı.
2009-cu il prezident seçkilərində elan edilən seçki nəticələrini qəbul etmədi və dedi: O, "heç bir ağılın onu qəbul edə bilməyəcəyini və etibarlı dəlillərə görə xalqın səslərində çox böyük bir dəyişiklik olduğu" fikrini irəli sürmüşdür. Seçkilərin nəticələrinə etirazlar edilməsindən sonra "İctimaiyyətin və dünyanın gözü qarşısında … bu xalqın və millətin uşaqlarına tam bir təcavüzkarlıqla hücum etdilər, müdafiəsiz qadınlara və kişilərə, əziz tələbələrə hücum etdilər və onları döyərək həbs etdilər" dedi.
Dini liderlik məqamı və İranın idarəedilməsi haqqındakı fikirləri
İrandakı inqilabdan sonra hökuməti insan haqları ilə əlaqədar tənqid edərək demişdir: "Gücə, zülmə, xalqın verilmiş səslərini gizli şəkildə dəyişdirməyə, öldürməyə, qapalı yerdə saxlamağa, həbs etməyə, Stalinist və Orta əsrlərdəki işgəncə metodlarını istifadə etməyə, cəmiyyətin maariflənmiş və elit təbəqələrini saxta səbəblərə görə həbsxanalara atan və orada onları saxta etiraflar etməyə əsaslanan bir rejim lənətlənmiş və qanunsuzdur"
Qum şəhərindəki evində The Guardian müxbirinə dini rəhbərlik məqamı ilə bağlı bunları demişdir: "Mən həqiqəti söyləməyi dini vəzifəm hesab edirəm … Qurandan idarəetmə hüququnun insanlara aid olduğu qənaəti çıxır. Dini lider qanun qarşısında başqaları kimidir; qanundan üstün ola bilməz. Sahəsindən kənarda olan işlərdə, məsələn, iqtisadiyyatda və xarici siyasətdə iştirak edə bilməz. Çox təəssüf edirəm ki, İslam cəmiyyətində bugünkü şərtlərdə idarəçilərdən başqa heç kimin bir söz haqqı yoxdur və inqilabın övladlarının həbsxanalara atılmasına təəssüflənirəm."
Bəhailərin həbsinə gəlincə, "Bəhailərdə iranlılardır, buna görə də vətəndaşlıq hüquqlarından istifadə etməlidirlər" demişdir. "Bəhailərin müqəddəs bir kitabı olmadığı üçün 1979-cu il Konstitusiyasında xristianlar, yəhudilər və zərdüştlər kimi dini azlıq olmadığını" bildirən Müntəziri, "Ancaq Bəhailər bu ölkədən olduqları üçün bu ölkədə doğuşdan gələn haqlara və vətəndaşlıqdan irəli gələn hüquqlara malikdirlər və dolayısı ilə İslamın Quranda və hədislərdə vurğuladığı ləyaqətlə yaşamaq hüququndan istifadə etməli olduqlarını" bildirmişdir.
İstinadlar
- Deutsche Nationalbibliothek Record #118909762 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- "Arxivlənmiş surət". 2017-01-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-02-25.
- "Arxivlənmiş surət". 2017-01-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-02-25.
- "Arxivlənmiş surət". 2017-01-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-02-25.
- "Arxivlənmiş surət". 2017-01-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-02-25.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu adli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Huseyneli Huseyneli Munteziri 22 sentyabr 1922 Necefabad Isfahan ostani 20 dekabr 2009 Qum din xadimi muctehid Huseyneli Muntezirifars حسینعلی منتظری نجف آبادی Dogum tarixi 22 sentyabr 1922 1922 09 22 Dogum yeri Necefabad Necefabad sehristani Isfahan ostani IranVefat tarixi 20 dekabr 2009 2009 12 20 87 yasinda Vefat yeri Qum Merkez bexsi d Qum sehristani Qum ostani IranVefat sebebi urek damar xesteliyi d Defn yeri Fatime i Mesume TurbesiTaninmis yetirmeleri Sadeq Xalxali Seyid Musa Sedr Mehemmed Fazil Lenkerani Mehdi Kerrubi Seyyid Eli Xameneyi اسدالله بیات زنجانی d Ekber Hasemi Refsencaniamontazeri com Vikianbarda elaqeli mediafayllarFatime i Mesume Turbesindeki mezariHeyatiAyetullah Huseyneli Munteziri 1922 ci ilde Isfahan seherinde dunyaya gelib O 1979 cu ilde Iranda bas veren islam inqilabinin ideoloqlarindan biri olub Ayetullah Huseyneli Munteziri 19 dekabr 2009 cu ilde vefat edib Muqeddes Sie seheri olan Qumda tehsilini bitiren Munteziri Ayetullah Ruhullah Xomeyninin kurs halqasindan kecerek Fevziyye Medresesinde muellimlik etmeye baslamisdir 1963 cu ilde Ayetullah Xomeyninin cagirisi ile Sah Rza Pehlevinin Ag inqilabina qarsi cixdi ve sonradan Iran Islam Inqilabinin aparici simalarindan biri oldu Sonuncu Iran sahi Mehemmed Rza Pehlevi terefinden hebs olunan Munteziri 1974 1978 ci iller arasinda 4 il hebs cezasi cekmisdir Inqilabdan evvel Ayetullah Taleqani ile birlikde etdiyi xutbeler kitab versiyasina cevrildi Iran Inqilabindan sonra Dirasat fi Vilayah el Faqih Vilayeti Feqih Dersleri adli ders vesaiti yazmisdir Ayetullah Xomeyni Munteziri ucun Ozum onda gizlenmisem Yeni menden sonra varis odur demisdi Ancaq 1988 ci ilde Xalq Mucahidleri teskilatina ve diger muxalifet partiyalarina qarsi yeridilmis siyaseti ve insan huquqlari qadin haqlari zencirvari hebsler tezyiq kimi qabaqlayici vasitelerden istifade edilmesi kimi movzularda tenqidi fikirler seslendirdi buna gore de Ayetullah Xomeyninin yerine kecirilmesi fikrinin ustunden kecildi gozden dusdu ve adi tarix kitablarindan cixarildi 1997 ci ilde Iranda kecirilmis olan prezident seckilerinden sonra bir mescidde etdiyi cixisinda dini lider Ayetullah Eli Xameneinin dini ve siyasi nufuzunu tenqid etdiyine gore ev dustaqligina mehkum edilmisdir Qum seherindeki evinden cixmaq ve cox mustesna hallar istisna olmaqla qonaqlar qebul etmesine 6 il muddetine icaze verilmedi 6 ilden sonra ev dustaqligi basa catdi 2009 cu il prezident seckilerinde elan edilen secki neticelerini qebul etmedi ve dedi O hec bir agilin onu qebul ede bilmeyeceyini ve etibarli delillere gore xalqin seslerinde cox boyuk bir deyisiklik oldugu fikrini ireli surmusdur Seckilerin neticelerine etirazlar edilmesinden sonra Ictimaiyyetin ve dunyanin gozu qarsisinda bu xalqin ve milletin usaqlarina tam bir tecavuzkarliqla hucum etdiler mudafiesiz qadinlara ve kisilere eziz telebelere hucum etdiler ve onlari doyerek hebs etdiler dedi Dini liderlik meqami ve Iranin idareedilmesi haqqindaki fikirleriIrandaki inqilabdan sonra hokumeti insan haqlari ile elaqedar tenqid ederek demisdir Guce zulme xalqin verilmis seslerini gizli sekilde deyisdirmeye oldurmeye qapali yerde saxlamaga hebs etmeye Stalinist ve Orta esrlerdeki isgence metodlarini istifade etmeye cemiyyetin maariflenmis ve elit tebeqelerini saxta sebeblere gore hebsxanalara atan ve orada onlari saxta etiraflar etmeye esaslanan bir rejim lenetlenmis ve qanunsuzdur Qum seherindeki evinde The Guardian muxbirine dini rehberlik meqami ile bagli bunlari demisdir Men heqiqeti soylemeyi dini vezifem hesab edirem Qurandan idareetme huququnun insanlara aid oldugu qenaeti cixir Dini lider qanun qarsisinda basqalari kimidir qanundan ustun ola bilmez Sahesinden kenarda olan islerde meselen iqtisadiyyatda ve xarici siyasetde istirak ede bilmez Cox teessuf edirem ki Islam cemiyyetinde bugunku sertlerde idarecilerden basqa hec kimin bir soz haqqi yoxdur ve inqilabin ovladlarinin hebsxanalara atilmasina teessuflenirem Behailerin hebsine gelince Behailerde iranlilardir buna gore de vetendasliq huquqlarindan istifade etmelidirler demisdir Behailerin muqeddes bir kitabi olmadigi ucun 1979 cu il Konstitusiyasinda xristianlar yehudiler ve zerdustler kimi dini azliq olmadigini bildiren Munteziri Ancaq Behailer bu olkeden olduqlari ucun bu olkede dogusdan gelen haqlara ve vetendasliqdan ireli gelen huquqlara malikdirler ve dolayisi ile Islamin Quranda ve hedislerde vurguladigi leyaqetle yasamaq huququndan istifade etmeli olduqlarini bildirmisdir IstinadlarDeutsche Nationalbibliothek Record 118909762 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 Arxivlenmis suret 2017 01 16 tarixinde Istifade tarixi 2020 02 25 Arxivlenmis suret 2017 01 16 tarixinde Istifade tarixi 2020 02 25 Arxivlenmis suret 2017 01 18 tarixinde Istifade tarixi 2020 02 25 Arxivlenmis suret 2017 01 16 tarixinde Istifade tarixi 2020 02 25