Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Hüseyn Namaz oğlu Qurbanov (tam adı:Hüseyn Qurbanov; 23 fevral 1948, Saraçlı, Bolnisi rayonu) — , AMEA akademik Yusif Məmmədəliyev adına Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunun Kimya elmləri doktoru, Baş elmi işçi.
Hüseyn Qurbanov | |
---|---|
Hüseyn Namaz oğlu Qurbanov | |
Doğum tarixi | 23 fevral 1948 (76 yaş) |
Doğum yeri | |
Milliyyəti | azərbaycanlı |
Elm sahəsi | kimya |
Elmi dərəcəsi | kimya elmləri doktoru |
İş yeri | |
Təhsili |
Həyatı
Hüseyn Namaz oğlu Qurbanov 23 fevral 1948-ci ildə Gürcüstan SSR-nin Bolnisi rayonunun Saraçlı kəndində anadan olmuşdur. 1954–1965-ci illərdə kənd orta məktəbində təhsil almışdır. Məktəbi gümüş medalla bitirdikdən sonra 1965-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin kimya fakültəsinə daxil olmuş, 1970-ci ildə fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir.
Universiteti bitirdikdən sonra 1970–1972-ci illərdə Tərtər rayonunun Cəmilli kənd orta məktəbində, 1997–2002-ci illərdə isə Bakı şəhərindəki kimya müəllimi işləmişdir.
1972-ci ildən 1983-cü ilədək Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunda çalışmışdır. 1983–1986-cı illərdə həmin institutunun aspiranturasında oxumuş, 1988-ci ildə "Sintetik neopolyolların mürəkkəb efirlərinin sintezi, onların sürtkü materiallarının əsası və komponent kimi tədqiqi" mövzusunda dissertasiya müdafiə edib kimya elmləri namizədi elmi dərəcəsi almışdır.
1989-cu ildən hal-hazıra kimi AMEA-nın akademik Y.H.Məmmədəliyev adına Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunda işləyir. Neft Kimya Prosesləri İnstitunun "Efir tipli sintetik sürtkü yağları" laboratoriyasında baş elmi işçi, qrup rəhbəridir.
Elmi-təşkilatı fəaliyyəti
- Hüseyn Qurbanov Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunun Elmi Şurasının və Müdafiə Şurasının nəzdindəki Birləşmiş Seminarın üzvüdür.
- NKPİ-nin nəzdində olan Müdafiə Şurasına təqdim olunmaq üçün 6 elmlər doktoru və 30 nəfər fəlsəfə üzrə elmlər doktorlarının dissertasiyalarına rəy vermişdir. 1 nəfər kimya elmləri doktoru və 3 nəfər fəlsəfə üzrə elmlər doktorlarının rəsmi opponenti olmuşdur.
Fəlsəfə üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün iki nəfər dissertantın elmi rəhbəri də olmuşdur.
Əsas elmi nailiyyətləri
H.N.Qurbanov müəllifi olduğu elmi tədqiqatların əsas elmi istiqaməti müasir və perspektiv tələblərə cavab verən yeni növ sürtkü yağlarının yaradılmasından ibarətdir. Bunun üçün o 150-yə qədər tərkibcə yeni sinif üzvi maddələr sintez etmiş, xassələrini tədqiq etmiş və həmin yağların Moskva (ВНИИНП, в/ч 74242, ЦИАМ), Kiyev (ПО "МАСМА", ВНИИПКнефтехим), (ЖПО "АЗОТ"), Sankt-Peterburq (Neftayırma zavodu) və s. müəssisələrdə müxtəlif sınaqlarından müvəffəqiyyətlə keçirmiş və həmin yağlar yüksək temperaturadavamlı aviasiya yağları, xüsusi şəraitdə işləyən (yüksək temperaturda və təzyiq altında) kompressor yağları, hərbi məqsədli sualtı gəmilərdə xüsusi təyinatlı yağlar kimi, yuxarı temperaturadavamlı plastik yağlayıcının dispers mühiti kimi, xüsusi təyinatlı soyuducı-yağlayıcı mayelər kimi və s. tövsiyə olunmuşdur.
H.N.Qurbanov tərəfindən mürəkkəb efir tipli yağ molekullarının tərkibinə heteroatomların (N, P, S, Si) daxil edilməsilə onların heteroatomlu törəmələri sintez olunmuşdur. Bu işin aparılması ilə eyni vaxtda iki vacib məsələ həll edilmiş olur: bir tərəfdən yağlar üçün çətin problem olan aşqarların seçilməsi məsələsi həll edilir, digər tərəfdən isə yüksək keyfiyyətli, müasir standartlara cavab verən yeni yağların yaradılması ilə hazırda mövcud olan yağların çeşidinin artırılması mümkün olur.
Müəllifin apardığı elmi-tədqiqat işlərinin bir istiqaməti də sintez olunmuş efir yağlarının və onların heteroatomlu törəmələrinin digər efir yağlarına (pentaeritrit efirlərinə), neft yağlarına (M-8, M-10, M-12, T-46) əlavəsilə yüksək keyfiyyətli yeni yağ kompozisiyalarının yaradılmasından ibarətdir.
H.N.Qurbanov tərəfindən aparılan elmi tədqiqat işlərində sintez olunmuş maddələrin quruluşu ilə onların xassələri arasındakı asılılıq sistematik öyrənilmiş, bir sıra qanunauyğunluqlar aşqar edilmiş, yeni sinif sürtkü yağlarının yaradılmasının elmi əsasları işlənib hazırlanmışdır ki, bu da bu sinif yağlar haqqında əvvəlcədən proqnoz verməyə, elmi tədqiqatları məqsədyönlü və sistemli şəkildə aparılmasına imkan vermişdir.
H.N.Qurbanovun rus alimlərindən P.P.Zaskalko, E.M.Nikonorov, akademik M.İ.Tomilov, V.M.Şkolnikov, O.V.Svetkov, O.P.Parenaqo ilə birgə əməkdaşlığı öz müsbət bəhrəsini vermişdir, nəticədə yeni elmi layihələrin əsasları qoyulmuşdur.
Neopoliolların mürəkkəb efirləri bazasında yaradılmış sürtkü yağlarına olan tələbatı nəzərə alaraq yağların alınmasının texnoloqiyası işlənib hazırlanmış, prosesin reqlamenti və texniki şərtləri tərtib edilmişdir. Texniki-iqtisadi göstəricilərinə görə bu yağların pentaeritrit sənaye yağlarından maya dəyərinin xeyli aşağı olduğu müəyyən olunmuşdur.
СПО "АЗОТ" müəssisəsinin (Ukrayna, Severodonetsk şəhəri) sifarişi əsasında H.N.Qurbanovun hazırlandığı texnoloqiya əsasında ildə 50 min ton sürtkü yağı istehsal edən qurğu inşa edilmiş və işə salınmışdır. Nəticədə alınan sürtkü yağları xaricdən valyuta ilə alınan "Ondina" yağını əvəz etmək üçün tövsiyə edilmişdir.
Heteroatomlu efirlərin dizel və reaktiv yanacaqlarına 0,004% əlavəsilə onların termooksidləşmə stabilliyi xeyli yüksəlmiş, çöküntü əmələgətirmə sıfra qədər endirilmişdir. Bu efirlərin əlavəsilə yeni konservasiya mayeləri hazırlanmış və onların yüksək göstəricilərə malik olması müəyyən edilmişdir.
Müəllifin məqalələri Moskvada "Нефтехимия", "Химия и технология топлив и масел" jurnallarda çap olunduqdan və ingilis dilində tərcümə edildikdən sonra H.N.Qurbanovun ünvanına müxtəlif ölkələrdən: ABŞ, İslandiya, Yunanıstan, Hindistan və s. əməkdaşlıq haqqında müxtəlif təklif və məktublar daxil olmuşdur.
O, 2011-ci ildə Azərbaycan Respublikası prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu tərəfindən kimya üzrə keçirilmiş "Müasir və perspektiv texnikanın tələblərinə cavab verən mürəkkəb efir tipli yeni sintetik sürtkü yağlarının yaradılması" mövzusu üzrə qrant müsabiqəsinin qalibi və layihə rəhbəri olmuşdur.
O, həmçinin 2013-ci ildə Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti tərəfindən keçirilən qrant müsabiqəsində qalib olmuş "Perspektiv taxnikanın tələbələrinə cavab verən yeni növ konservasiya materiallarının yaradılması" mövzusu üzrə qrant layihəsinin məsul icraçılarındandır. Hazırda H.N.Qurbanov "Sintetik sürtkü yağlarının kimyası" mövzusunda yeni monoqrafiyanın yazılması üzərində işləyir.
2015–2016-cı illərdə Elmin İnkişafı Fondu tərəfindən keçirilmiş "Müxtəlif funksional qruplar saxlayan vitsinal dikarbon turşularının və tsiklik neopoliolların mürəkkəb efirlərinin sintezi və onların perspektiv texnikanın tələblərinə cavab verən yanacaq-sürtkü materiallarının komponenti kimi tədqiqi" mövzusunda qrant layihəsinin məsul icraçılarındandır.
2017-ci ildə H.N.Qurbanovun müəllifi olduğu "Sintetik sürtkü yağları (quruluş və xassələri)" adlı monoqrafiyası Moskva şəhərində çap olunmuşdur.
Elmi tədqiqatları
Hüseyn Qurbanov 85 çapdan çıxmış elmi əsərin, o cümlədən xaricdə çap olunmuş 18 əsərin müəllifidir. 6 müəlliflik şəhadətnamələrinin və patentin müəllifidir. 10-dan çox ittifaq və respublika konfranslarında iştirak etmişdir.
Aparılmış elmi tədqiqatların nəticələri 145 elmi məqalə (65-i xaricdə), 4 müəlliflik şəhadətnaməsi və 9 Azərbaycan Milli Patentində öz əksini tapmışdır. O, həmçinin 2017-ci ildə Moskvanın "Научный Мир" nəşriyyatında çap olunmuş "sintetik sürtkü yağları" monoqrafiyasının müəlliflərindəndir.
O, həmçinin 40-a qədər Respublika, beynəlxalq konfrans və simpoziumlarda neft kimya sintezi və sintetik sürtkü yağlarına həsr olunmuş məruzə ilə çıxış etmişdir.
Əsas elmi əsərləri
- Синтез диалканоатов 2,3(бицикло/2.2.1/гепт-5-ен) ди-метанола и исследование их в качестве смазочных масел//Нефтехимия, 2008, т.48,№ 6, с.482–485.
- Термоокислительная стабильность эфиров цикли-ческих многоатомных спиртов// Химия и технология топлив и масел, 2008, № 1, с.36–39.
- Влияние химической структуры на вязкостно-температурные и термоокислительные свойства эфиров циклических полиолов// Нефтехимия, 2008, т.48,№ 5,с. 395–400.
- Новые смазочные композиции на базе эфиров С5-С6 алициклических неополиолов.// " Доклады НАНА", 2012, № 4, с.27–33.
- Синтез и исследование в качестве смазочных масел сложных эфиров 1,2-диметилолциклогекс-4-ена.//Химия и технология топлив и масел, 2014, № 1,s.6–8.
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2022-01-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-01-13.
- "Hüseyn Qurbanov — saracli.ucoz.ru saytı". 2019-08-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-02-17.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Huseyn Namaz oglu Qurbanov tam adi Huseyn Qurbanov 23 fevral 1948 Saracli Bolnisi rayonu AMEA akademik Yusif Memmedeliyev adina Neft Kimya Prosesleri Institutunun Kimya elmleri doktoru Bas elmi isci Huseyn QurbanovHuseyn Namaz oglu QurbanovDogum tarixi 23 fevral 1948 1948 02 23 76 yas Dogum yeri Saracli Bolnisi rayonu Gurcustan SSR SSRIMilliyyeti azerbaycanliElm sahesi kimyaElmi derecesi kimya elmleri doktoruIs yeri AMEA Neft Kimya Prosesleri InstitutuTehsili Baki Dovlet UniversitetiHeyatiHuseyn Namaz oglu Qurbanov 23 fevral 1948 ci ilde Gurcustan SSR nin Bolnisi rayonunun Saracli kendinde anadan olmusdur 1954 1965 ci illerde kend orta mektebinde tehsil almisdir Mektebi gumus medalla bitirdikden sonra 1965 ci ilde Azerbaycan Dovlet Universitetinin kimya fakultesine daxil olmus 1970 ci ilde ferqlenme diplomu ile bitirmisdir Universiteti bitirdikden sonra 1970 1972 ci illerde Terter rayonunun Cemilli kend orta mektebinde 1997 2002 ci illerde ise Baki seherindeki Zengi liseyinde kimya muellimi islemisdir 1972 ci ilden 1983 cu iledek Azerbaycan Elmler Akademiyasinin Neft Kimya Prosesleri Institutunda calismisdir 1983 1986 ci illerde hemin institutunun aspiranturasinda oxumus 1988 ci ilde Sintetik neopolyollarin murekkeb efirlerinin sintezi onlarin surtku materiallarinin esasi ve komponent kimi tedqiqi movzusunda dissertasiya mudafie edib kimya elmleri namizedi elmi derecesi almisdir 1989 cu ilden hal hazira kimi AMEA nin akademik Y H Memmedeliyev adina Neft Kimya Prosesleri Institutunda isleyir Neft Kimya Prosesleri Institunun Efir tipli sintetik surtku yaglari laboratoriyasinda bas elmi isci qrup rehberidir Elmi teskilati fealiyyetiHuseyn Qurbanov Neft Kimya Prosesleri Institutunun Elmi Surasinin ve Mudafie Surasinin nezdindeki Birlesmis Seminarin uzvudur NKPI nin nezdinde olan Mudafie Surasina teqdim olunmaq ucun 6 elmler doktoru ve 30 nefer felsefe uzre elmler doktorlarinin dissertasiyalarina rey vermisdir 1 nefer kimya elmleri doktoru ve 3 nefer felsefe uzre elmler doktorlarinin resmi opponenti olmusdur Felsefe uzre elmler doktoru elmi derecesi almaq ucun iki nefer dissertantin elmi rehberi de olmusdur Esas elmi nailiyyetleriH N Qurbanov muellifi oldugu elmi tedqiqatlarin esas elmi istiqameti muasir ve perspektiv teleblere cavab veren yeni nov surtku yaglarinin yaradilmasindan ibaretdir Bunun ucun o 150 ye qeder terkibce yeni sinif uzvi maddeler sintez etmis xasselerini tedqiq etmis ve hemin yaglarin Moskva VNIINP v ch 74242 CIAM Kiyev PO MASMA VNIIPKneftehim ZhPO AZOT Sankt Peterburq Neftayirma zavodu ve s muessiselerde muxtelif sinaqlarindan muveffeqiyyetle kecirmis ve hemin yaglar yuksek temperaturadavamli aviasiya yaglari xususi seraitde isleyen yuksek temperaturda ve tezyiq altinda kompressor yaglari herbi meqsedli sualti gemilerde xususi teyinatli yaglar kimi yuxari temperaturadavamli plastik yaglayicinin dispers muhiti kimi xususi teyinatli soyuduci yaglayici mayeler kimi ve s tovsiye olunmusdur H N Qurbanov terefinden murekkeb efir tipli yag molekullarinin terkibine heteroatomlarin N P S Si daxil edilmesile onlarin heteroatomlu toremeleri sintez olunmusdur Bu isin aparilmasi ile eyni vaxtda iki vacib mesele hell edilmis olur bir terefden yaglar ucun cetin problem olan asqarlarin secilmesi meselesi hell edilir diger terefden ise yuksek keyfiyyetli muasir standartlara cavab veren yeni yaglarin yaradilmasi ile hazirda movcud olan yaglarin cesidinin artirilmasi mumkun olur Muellifin apardigi elmi tedqiqat islerinin bir istiqameti de sintez olunmus efir yaglarinin ve onlarin heteroatomlu toremelerinin diger efir yaglarina pentaeritrit efirlerine neft yaglarina M 8 M 10 M 12 T 46 elavesile yuksek keyfiyyetli yeni yag kompozisiyalarinin yaradilmasindan ibaretdir H N Qurbanov terefinden aparilan elmi tedqiqat islerinde sintez olunmus maddelerin qurulusu ile onlarin xasseleri arasindaki asililiq sistematik oyrenilmis bir sira qanunauygunluqlar asqar edilmis yeni sinif surtku yaglarinin yaradilmasinin elmi esaslari islenib hazirlanmisdir ki bu da bu sinif yaglar haqqinda evvelceden proqnoz vermeye elmi tedqiqatlari meqsedyonlu ve sistemli sekilde aparilmasina imkan vermisdir H N Qurbanovun rus alimlerinden P P Zaskalko E M Nikonorov akademik M I Tomilov V M Skolnikov O V Svetkov O P Parenaqo ile birge emekdasligi oz musbet behresini vermisdir neticede yeni elmi layihelerin esaslari qoyulmusdur Neopoliollarin murekkeb efirleri bazasinda yaradilmis surtku yaglarina olan telebati nezere alaraq yaglarin alinmasinin texnoloqiyasi islenib hazirlanmis prosesin reqlamenti ve texniki sertleri tertib edilmisdir Texniki iqtisadi gostericilerine gore bu yaglarin pentaeritrit senaye yaglarindan maya deyerinin xeyli asagi oldugu mueyyen olunmusdur SPO AZOT muessisesinin Ukrayna Severodonetsk seheri sifarisi esasinda H N Qurbanovun hazirlandigi texnoloqiya esasinda ilde 50 min ton surtku yagi istehsal eden qurgu insa edilmis ve ise salinmisdir Neticede alinan surtku yaglari xaricden valyuta ile alinan Ondina yagini evez etmek ucun tovsiye edilmisdir Heteroatomlu efirlerin dizel ve reaktiv yanacaqlarina 0 004 elavesile onlarin termooksidlesme stabilliyi xeyli yukselmis cokuntu emelegetirme sifra qeder endirilmisdir Bu efirlerin elavesile yeni konservasiya mayeleri hazirlanmis ve onlarin yuksek gostericilere malik olmasi mueyyen edilmisdir Muellifin meqaleleri Moskvada Neftehimiya Himiya i tehnologiya topliv i masel jurnallarda cap olunduqdan ve ingilis dilinde tercume edildikden sonra H N Qurbanovun unvanina muxtelif olkelerden ABS Islandiya Yunanistan Hindistan ve s emekdasliq haqqinda muxtelif teklif ve mektublar daxil olmusdur O 2011 ci ilde Azerbaycan Respublikasi prezidenti yaninda Elmin Inkisafi Fondu terefinden kimya uzre kecirilmis Muasir ve perspektiv texnikanin teleblerine cavab veren murekkeb efir tipli yeni sintetik surtku yaglarinin yaradilmasi movzusu uzre qrant musabiqesinin qalibi ve layihe rehberi olmusdur O hemcinin 2013 ci ilde Azerbaycan Dovlet Neft Sirketi terefinden kecirilen qrant musabiqesinde qalib olmus Perspektiv taxnikanin telebelerine cavab veren yeni nov konservasiya materiallarinin yaradilmasi movzusu uzre qrant layihesinin mesul icracilarindandir Hazirda H N Qurbanov Sintetik surtku yaglarinin kimyasi movzusunda yeni monoqrafiyanin yazilmasi uzerinde isleyir 2015 2016 ci illerde Elmin Inkisafi Fondu terefinden kecirilmis Muxtelif funksional qruplar saxlayan vitsinal dikarbon tursularinin ve tsiklik neopoliollarin murekkeb efirlerinin sintezi ve onlarin perspektiv texnikanin teleblerine cavab veren yanacaq surtku materiallarinin komponenti kimi tedqiqi movzusunda qrant layihesinin mesul icracilarindandir 2017 ci ilde H N Qurbanovun muellifi oldugu Sintetik surtku yaglari qurulus ve xasseleri adli monoqrafiyasi Moskva seherinde cap olunmusdur Elmi tedqiqatlariHuseyn Qurbanov 85 capdan cixmis elmi eserin o cumleden xaricde cap olunmus 18 eserin muellifidir 6 muelliflik sehadetnamelerinin ve patentin muellifidir 10 dan cox ittifaq ve respublika konfranslarinda istirak etmisdir Aparilmis elmi tedqiqatlarin neticeleri 145 elmi meqale 65 i xaricde 4 muelliflik sehadetnamesi ve 9 Azerbaycan Milli Patentinde oz eksini tapmisdir O hemcinin 2017 ci ilde Moskvanin Nauchnyj Mir nesriyyatinda cap olunmus sintetik surtku yaglari monoqrafiyasinin muelliflerindendir O hemcinin 40 a qeder Respublika beynelxalq konfrans ve simpoziumlarda neft kimya sintezi ve sintetik surtku yaglarina hesr olunmus meruze ile cixis etmisdir Esas elmi eserleriSintez dialkanoatov 2 3 biciklo 2 2 1 gept 5 en di metanola i issledovanie ih v kachestve smazochnyh masel Neftehimiya 2008 t 48 6 s 482 485 Termookislitelnaya stabilnost efirov cikli cheskih mnogoatomnyh spirtov Himiya i tehnologiya topliv i masel 2008 1 s 36 39 Vliyanie himicheskoj struktury na vyazkostno temperaturnye i termookislitelnye svojstva efirov ciklicheskih poliolov Neftehimiya 2008 t 48 5 s 395 400 Novye smazochnye kompozicii na baze efirov S5 S6 aliciklicheskih neopoliolov Doklady NANA 2012 4 s 27 33 Sintez i issledovanie v kachestve smazochnyh masel slozhnyh efirov 1 2 dimetilolciklogeks 4 ena Himiya i tehnologiya topliv i masel 2014 1 s 6 8 Istinadlar Arxivlenmis suret 2022 01 13 tarixinde Istifade tarixi 2022 01 13 Huseyn Qurbanov saracli ucoz ru sayti 2019 08 22 tarixinde Istifade tarixi 2014 02 17