Hovard Baskervil (tam adı: Hovard Konklin Baskervil, ing. Howard Conklin Baskerville; 10 aprel 1885, Nort-Platt[d], ABŞ – 19 aprel 1909, Təbriz, Qacar dövləti) — Təbrizdəki Amerikan Memorial Məktəbinin (presviteriyan missiya məktəbi) amerikalı müəllimi. O, Məşrutə hərəkatı zamanı konstitusiya uğrunda apardığı mübarizə zamanı qətlə yetirilmişdir. Hovard "İranın amerikalı Lafayeti " adlandırılır.
Hovard Baskervil | |
---|---|
ing. Howard Conklin Baskerville | |
Doğum tarixi | 10 aprel 1885 |
Doğum yeri |
|
Vəfat tarixi | 19 aprel 1909 (24 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Milliyyəti | Amerikan |
Dini | Xristian |
Təhsili | Prinston Universiteti |
Fəaliyyəti | müəllim |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Hovard Paskervil 10 aprel 1885 -ci ildə Nebraska ştatının Şimali Platt şəhərində anadan olmuşdur. Onun atası və babası presviteriyan rahibləri idilər. O, 1907-ci ildə Prinston Universitetindən məzun olmuşdur, bununla yanaşı dini və boks təhsili almışdır. O, ABŞ prezidenti Vudro Vilsonla birlikdə hüquqşünaslıq və konstitusiya hökuməti barədə birlikdə kurs keçmişdir.
Hovard Paskervil 19 aprel 1909-cu ildə Təbriz şəhərində vəfat edib.
Cənubi Azərbaycandakı fəaliyyəti
1907-ci ildə Hovard İrana missioner fəaliyyətinə gəlmişdir. O, Təbrizdəki missioner məktəbi olan işləməyə başlamış, tarix, ingilis dili və coğrafiya elmlərini tədris etmişdir. O, həmçinin qızlarla oğlanların birlikdə təhsil aldığı məktəbdə tennis və at sürmə peşəsini də tədris etmiş və şagirdlərə "Venesiya tacirləri"ni əsərini öyrətmişdir.
1909-cu ildə İranda konstitusiya inqilabı gedən zaman o, konstitusiyalı demokratiyanı müdafiə etmək üçün könüllü qüvvələr toplamaq qərarına gəldi. Təbrizdəki amerikan konsulu Uilyam F. Doti onu bu işdən çəkindirməyə çalışsa da, Hovard yüz nəfərdən ibarət dəstə düzəldərək Qacar royalistləri tərəfindən mühasirəyə alınan Təbriz şəhərinin mühasirədən azad edilməsi üçün döyüşdü. Bir qrup şagirdlə şəhəri mühasirədən çıxarmaq üçün etdiyi hücum zamanı Məhəmmədəli şahın ordusu tərəfindən snayper atəşi ilə qətlə yetirildi. Öldürülən zaman Hovardın 24 yaşı var idi.
Hovard demişdi:
Mənimlə bu insanlar arasındakı yeganə fərq doğum yerimdir, bu da böyük fərq deyildir. |
Hovardın dəfn mərasiminə minlərlə azərbaycanlı qatılmış və o, insanlar tərəfindən qəhrəman kimi qəbul edilmişdir. Hovard Təbrizdəki xristian qəbirstanlığında dəfn edilmişdir. Hovardın ölümündən 5 gün sonra Təbriz royalistlər tərəfindən ələ keçirilmişdir.
Dəfn mərasimində çıxış edən bu sözləri demişdi:
Gənc Amerika gənc Barkervillin timsalında gənc İran konstitusiyasına öz qurbanını verdi. |
Təbriz xalçaçıları Hovardın Amerikada yaşayan anasına göndərilməsi üçün üzərində onun şəkli əks etdirilən xalça toxusa da, bu xalçanı Amerikaya göndərmək mümkün olmadı. Xalça Hovardın cəsarəti və qurbanlarına həsr edilmişdi.
Xatirəsi
ABŞ-İran münasibətlərinin ən pis olduğu dövrlərdə belə Hovard Baskervillin xatirəsi istisna olaraq qalmışdır. 1979-cu il girov böhranı zamanı münasibətləri yumşatmaq üçün bir qrup amerikalı ruhani İranı ziyarət etmişdi. Qrup məscidi ziyarət edən zaman ortayaşlı bir iranlı ayağa qalxmış və "bugünkü amerikan baskervilləri haradadır?" deyə qışqırmışdı.
Hovardın xatirəsi bir çox İran millətçisi tərəfindən mütəmadi olaraq yad edilmişdir. Onun adı küçələrə və məktəblərə verilmişdir.}} İnsanlar sərbəst formada onun məzarını ziyarət edirlər. Özünü "sehirli heyran" olaraq təqdim edən bilinməyən şəxs onun məzarının üzərinə sarı qızılgül əkir.Təbrizdəki Konstitusiya Evində onun büstü vardır. Büstün üzərində "vətənpərvər və tarixin yaradıcısı" sözləri yazılmışdır.
Həmçinin bax
Mənbə
İstinadla
- Kinzer, Stephen. Reset: Iran, Turkey, and America's Future. New York: Times Books. 2010. səh. 2. ISBN .
- Calafi, Farnaz; Dadpay, Ali; Mashayekh, Pouyan. "Iran's Yankee Hero". New York Times. 18 April 2009. 30 December 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 30 April 2020.
- Kinzer, 2010. səh. 5
- Kinzer, 2010. səh. 14
- "An American hero in Iran". www.webcitation.org. 2016-03-05 tarixində .
- Kinzer, 2010. səh. 6
- Molavi, Afshin. The Soul of Iran. New York: Norton. 2005. səh. 218. ISBN .
Ədəbiyyat
- Kinzer, Stephen. Reset: Iran, Turkey, and America's Future (ing. ). New York: Times Books. 2010. ISBN .
Əlavə ədəbiyyat
- Lorentz, John H. Historical Dictionary of Iran. Lanham, Maryland: Scarecrow Press. 1995. ISBN .
Xarici keçidlər
- A very detailed discussion of his life and efforts from Princeton University:
- Princeton.edu
- Tribute to Howard Baskerville (Persia's American Hero) — YouTube
- Images of Revolution. The Constitutionalist Revolution: 1906–1909.
- Article on Iranian.com
- "I am Persia's" — American wife of a missionary in Tabriz writes on Baskerville's death.
- Image of a carpet made by people of Tabriz for his mother as a sign of appreciation
- NYTimes profile
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hovard Baskervil tam adi Hovard Konklin Baskervil ing Howard Conklin Baskerville 10 aprel 1885 Nort Platt d ABS 19 aprel 1909 Tebriz Qacar dovleti Tebrizdeki Amerikan Memorial Mektebinin presviteriyan missiya mektebi amerikali muellimi O Mesrute herekati zamani konstitusiya ugrunda apardigi mubarize zamani qetle yetirilmisdir Hovard Iranin amerikali Lafayeti adlandirilir Hovard Baskerviling Howard Conklin BaskervilleDogum tarixi 10 aprel 1885 1885 04 10 Dogum yeri Nort Platt d ABSVefat tarixi 19 aprel 1909 1909 04 19 24 yasinda Vefat yeri Tebriz Qacar dovletiDefn yeri TebrizMilliyyeti AmerikanDini XristianTehsili Prinston UniversitetiFealiyyeti muellim Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiHovard Paskervil 10 aprel 1885 ci ilde Nebraska statinin Simali Platt seherinde anadan olmusdur Onun atasi ve babasi presviteriyan rahibleri idiler O 1907 ci ilde Prinston Universitetinden mezun olmusdur bununla yanasi dini ve boks tehsili almisdir O ABS prezidenti Vudro Vilsonla birlikde huquqsunasliq ve konstitusiya hokumeti barede birlikde kurs kecmisdir Iran Mesrute Herekati zamani Erk qalasi yaxinligindaki ABS konsullugunda dalgalanan ABS bayragi Hovard Paskervil 19 aprel 1909 cu ilde Tebriz seherinde vefat edib Cenubi Azerbaycandaki fealiyyeti1907 ci ilde Hovard Irana missioner fealiyyetine gelmisdir O Tebrizdeki missioner mektebi olan islemeye baslamis tarix ingilis dili ve cografiya elmlerini tedris etmisdir O hemcinin qizlarla oglanlarin birlikde tehsil aldigi mektebde tennis ve at surme pesesini de tedris etmis ve sagirdlere Venesiya tacirleri ni eserini oyretmisdir 1909 cu ilde Iranda konstitusiya inqilabi geden zaman o konstitusiyali demokratiyani mudafie etmek ucun konullu quvveler toplamaq qerarina geldi Tebrizdeki amerikan konsulu Uilyam F Doti onu bu isden cekindirmeye calissa da Hovard yuz neferden ibaret deste duzelderek Qacar royalistleri terefinden muhasireye alinan Tebriz seherinin muhasireden azad edilmesi ucun doyusdu Bir qrup sagirdle seheri muhasireden cixarmaq ucun etdiyi hucum zamani Mehemmedeli sahin ordusu terefinden snayper atesi ile qetle yetirildi Oldurulen zaman Hovardin 24 yasi var idi Tebrizdeki amerikan qebirstanliginda Baskervilin basdasi Hovard demisdi Menimle bu insanlar arasindaki yegane ferq dogum yerimdir bu da boyuk ferq deyildir Hovardin defn merasimine minlerle azerbaycanli qatilmis ve o insanlar terefinden qehreman kimi qebul edilmisdir Hovard Tebrizdeki xristian qebirstanliginda defn edilmisdir Hovardin olumunden 5 gun sonra Tebriz royalistler terefinden ele kecirilmisdir Defn merasiminde cixis eden bu sozleri demisdi Genc Amerika genc Barkervillin timsalinda genc Iran konstitusiyasina oz qurbanini verdi Tebriz xalcacilari Hovardin Amerikada yasayan anasina gonderilmesi ucun uzerinde onun sekli eks etdirilen xalca toxusa da bu xalcani Amerikaya gondermek mumkun olmadi Xalca Hovardin cesareti ve qurbanlarina hesr edilmisdi XatiresiTebriz xalcacilari terefinden hazirlanmis ve uzerine Baskervilin sekli hekk olunmus xalca ABS Iran munasibetlerinin en pis oldugu dovrlerde bele Hovard Baskervillin xatiresi istisna olaraq qalmisdir 1979 cu il girov bohrani zamani munasibetleri yumsatmaq ucun bir qrup amerikali ruhani Irani ziyaret etmisdi Qrup mescidi ziyaret eden zaman ortayasli bir iranli ayaga qalxmis ve bugunku amerikan baskervilleri haradadir deye qisqirmisdi Hovardin xatiresi bir cox Iran milletcisi terefinden mutemadi olaraq yad edilmisdir Onun adi kucelere ve mekteblere verilmisdir Insanlar serbest formada onun mezarini ziyaret edirler Ozunu sehirli heyran olaraq teqdim eden bilinmeyen sexs onun mezarinin uzerine sari qizilgul ekir Tebrizdeki Konstitusiya Evinde onun bustu vardir Bustun uzerinde vetenperver ve tarixin yaradicisi sozleri yazilmisdir Hemcinin baxMesrute inqilabiMenbeIstinadla Kinzer Stephen Reset Iran Turkey and America s Future New York Times Books 2010 seh 2 ISBN 978 0 8050 9127 4 Calafi Farnaz Dadpay Ali Mashayekh Pouyan Iran s Yankee Hero New York Times 18 April 2009 30 December 2018 tarixinde Istifade tarixi 30 April 2020 Kinzer 2010 seh 5 Kinzer 2010 seh 14 An American hero in Iran www webcitation org 2016 03 05 tarixinde Kinzer 2010 seh 6 Molavi Afshin The Soul of Iran New York Norton 2005 seh 218 ISBN 0 393 32597 0 Edebiyyat Kinzer Stephen Reset Iran Turkey and America s Future ing New York Times Books 2010 ISBN 978 0 8050 9127 4 Elave edebiyyat Lorentz John H Historical Dictionary of Iran Lanham Maryland Scarecrow Press 1995 ISBN 0 8108 2994 0 Xarici kecidlerA very detailed discussion of his life and efforts from Princeton University Princeton edu Tribute to Howard Baskerville Persia s American Hero YouTube Images of Revolution The Constitutionalist Revolution 1906 1909 Article on Iranian com I am Persia s American wife of a missionary in Tabriz writes on Baskerville s death Image of a carpet made by people of Tabriz for his mother as a sign of appreciation NYTimes profile