Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Het mədəniyyəti — e.ə. 18-12-ci əsrlərdə Kiçik Asiyada mövcud olan Het adlı qədim dövlətin mədəniyyətidir. Bu e.ə. 20-19-cu əsrlərdə hetlər, hattilər və etnik qrupların təmsil olunduğu şəhər dövlətlərinin (Kanes, Xattusa və s.) birləşməsi nəticəsində yaranmışdır. E.ə. təqribən XVIII əsrdə Kuşşara padşahı Anitta Anadolunun bəzi vilayətlərini birləşdirmiş, e.ə. 17-ci əsrin əvvəllərində isə digər Het sülaləsinin əsasını qoyan Labarna Het dövlətinin ərazisini daha da genişləndirmişdir.
Het mədəniyyətinin formalaşması
Het mədəniyyətində əsasən hatt ənənələri üstünlük təşkil edir. Şumer-Akkad mədəniyyətinin bəzi cəhətləri də Het mədəniyyətində öz əksini tapmışdır. Akkad sülaləsinin ən görkəmli nümayəndələri olan Sarqon (2316-2261) və Naram-Suen (2236-2200) ilə bağlı rəvayətlər Het ədəbiyyatında da öz əksini tapmışdır.
Şumer-Akkad mixi yazı sistemindən hetlər də istifadə etmiş, hətta “Gilqameş dastanı” het dilinə tərcümə olunmuşdur. Hetlər Şumer-Akkad yazılı nümunələrindən asan istifadə etmək üçün üçdilli lüğət Şumer-Akkad-Het lüğəti də tərtib etmişdilər.
Din
Hetlərdə çoxallahlılıq mövcud olmuş və allahların da əksər hissəsi hatt mənşəli hesab edilmişlər. Arinna şəhərinin Günəş ilahəsi Vurusem, Səma tufan allahı və onun qadını Het panteonunda baş allahlardan hesab olunur. Eyni zamanda, Het panteonunda Hatt, Hurri, Akkad, Hind-Avropa (luvi, nesi, pala, Hind-İran), prototürk və hələ də mənşəyi məlum olmayan etnos və xalqların dini baxışları da öz ifadəsini tapmışdır. Het dövlətinin hər bir vilayət və icmasında yerli ibadətgahlar olmuşdur. Allah və ilahələrə isə xüsusi ibadətgahlarda sitayiş edilmişdir.
Ədəbiyyat nümunələri
Het hökmdarlarının kitabələri və salnamələri də ilkin ədəbiyyat nümunələrindən hesab olunur. Buraya “Anitanın kitabəsi”, I Hattuşilin, I Suppiluliumun “Salnamələri” və s. daxildir.
Memarlıq
Hetlərə qədərki memarlıq saxsı-gil qablar və əşyalar istehsalından ibarət olmuşdur. Yeni Het padşahlığı dövründə isə artıq əzəmətli daş heykəllər yaradılmışdır. Belə maddi-mədəniyyət nümunələrini hökmdar saraylarında və yaxud qayalıqlarda hazırlayırdılar. Heykəllərin çoxu Het hökmdarlarını təsvir edirdi.
Het möhürləri
Hetlər maraqlı möhürlər hazırlayırdılar. Dairəvi və yaxud dördbucaq şəklində olan bu möhürlərin üzərində hökmdar təsvirləri, kənarlarında isə heroqlif işarələri həkk olunurdu. Het möhürləri həm forma, həm də məzmun baxımından Şumer-Akkad möhürlərindən fərqlənirdi.
Mənbə
- “Mədəniyyətşünaslıq”, Sədaqət Məmmədova, “Kooperasiya nəşriyyatı”
 | Mədəniyyət ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | Tarix ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Het medeniyyeti e e 18 12 ci esrlerde Kicik Asiyada movcud olan Het adli qedim dovletin medeniyyetidir Bu e e 20 19 cu esrlerde hetler hattiler ve etnik qruplarin temsil olundugu seher dovletlerinin Kanes Xattusa ve s birlesmesi neticesinde yaranmisdir E e teqriben XVIII esrde Kussara padsahi Anitta Anadolunun bezi vilayetlerini birlesdirmis e e 17 ci esrin evvellerinde ise diger Het sulalesinin esasini qoyan Labarna Het dovletinin erazisini daha da genislendirmisdir Het medeniyyetinin formalasmasiHet medeniyyetinde esasen hatt eneneleri ustunluk teskil edir Sumer Akkad medeniyyetinin bezi cehetleri de Het medeniyyetinde oz eksini tapmisdir Akkad sulalesinin en gorkemli numayendeleri olan Sarqon 2316 2261 ve Naram Suen 2236 2200 ile bagli revayetler Het edebiyyatinda da oz eksini tapmisdir Sumer Akkad mixi yazi sisteminden hetler de istifade etmis hetta Gilqames dastani het diline tercume olunmusdur Hetler Sumer Akkad yazili numunelerinden asan istifade etmek ucun ucdilli luget Sumer Akkad Het lugeti de tertib etmisdiler DinHetlerde coxallahliliq movcud olmus ve allahlarin da ekser hissesi hatt menseli hesab edilmisler Arinna seherinin Gunes ilahesi Vurusem Sema tufan allahi ve onun qadini Het panteonunda bas allahlardan hesab olunur Eyni zamanda Het panteonunda Hatt Hurri Akkad Hind Avropa luvi nesi pala Hind Iran prototurk ve hele de menseyi melum olmayan etnos ve xalqlarin dini baxislari da oz ifadesini tapmisdir Het dovletinin her bir vilayet ve icmasinda yerli ibadetgahlar olmusdur Allah ve ilahelere ise xususi ibadetgahlarda sitayis edilmisdir Edebiyyat numuneleriHet hokmdarlarinin kitabeleri ve salnameleri de ilkin edebiyyat numunelerinden hesab olunur Buraya Anitanin kitabesi I Hattusilin I Suppiluliumun Salnameleri ve s daxildir MemarliqHetlere qederki memarliq saxsi gil qablar ve esyalar istehsalindan ibaret olmusdur Yeni Het padsahligi dovrunde ise artiq ezemetli das heykeller yaradilmisdir Bele maddi medeniyyet numunelerini hokmdar saraylarinda ve yaxud qayaliqlarda hazirlayirdilar Heykellerin coxu Het hokmdarlarini tesvir edirdi Het mohurleriHetler maraqli mohurler hazirlayirdilar Dairevi ve yaxud dordbucaq seklinde olan bu mohurlerin uzerinde hokmdar tesvirleri kenarlarinda ise heroqlif isareleri hekk olunurdu Het mohurleri hem forma hem de mezmun baximindan Sumer Akkad mohurlerinden ferqlenirdi Menbe Medeniyyetsunasliq Sedaqet Memmedova Kooperasiya nesriyyati Medeniyyet ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Tarix ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin