Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Herman Hesse (alm. Hermann Hesse; 2 iyul 1877[…] – 9 avqust 1962[…]) — alman-isveçrə yazıçısı, şairi və rəssamı, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (1946).
| Herman Hesse | |
|---|---|
| alm. Hermann Karl Hesse | |
 | |
| Doğum adı | Hermann Karl Hesse |
| Təxəllüsü | Emil Sinclair |
| Doğum tarixi | 2 iyul 1877[…] |
| Vəfat tarixi | 9 avqust 1962[…](85 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | insult |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | roman yazıçısı, şair, ədib, rəssam, filosof, müqavimət döyüşçüsü[d], illüstrasiyaçı[d], yazıçı |
| Əsərlərinin dili | alman dili |
| İstiqamət | Ekzistensializm |
| Tanınmış əsərləri |
|
| Mükafatları |  |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Alman yazıçısı, şair və publisist Herman Hesse Vürtemburqda, missioner ailəsində doğulmuşdu. Valideynləri uzun müddət Hindistanda xristianlığın yayılması ilə məşğul olmuşdular. Onlar Hermanın da ailə ənənəsini davam etdirərək missioner olmasını istəyirdilər. Gələcək yazıçı bu arzuya qarşı çıxmasa da, təhsil aldığı Latın məktəbində və protestant seminariyasında məhz valideynlərinin istəyini yerinə yetirmək baxımından heç bir parlaq nəticə göstərməmişdi. Seminariyadakı nizam-intizam qaydalarını mütəmadi şəkildə pozmağa başlayanda isə onu sərt qaydaları ilə seçilən bu təhsil ocağından yerli-dibli qovmuşdular.
Bir müddət atasının dini kitablar çap edən nəşriyyatında işləmişdi. Sonrakı illərdə də müxtəlif peşələr dəyişmişdi. Nəhayət, 1895-ci ildə Tübingen universitetində kitab satışı ilə məşğul olmağa başlamışdı. Kitablarla gündəlik təmas və daimi mütaliə onun yaradıcılığa həvəslənməsinə təkan vermişdi. 1899-cu ildə "Kiçik dərnək" adlanan ədəbi cəmiyyətə üzv qəbul edilmiş, eyni zamanda poeziya, nəsr və mənsur şeirlərdən ibarət iki kitabının çapına nail olmuşdu.
"Herman Lauşerin ölümündən sonrakı əsərləri və şeirləri" romanı 1901-ci ildə çap edilsə də yazıçı həqiqi ədəbi nailiyyəti üç il sonra, "Peter Kamensind" adlı ikinci romanı ilə qazanmışdı. Bu avtobioqrafik əsərdə Herman Hesse sonralar yaradıcılığında dəfələrlə toxunulan mövzuya – şəxsiyyətin təkmilləşməsi və bütünləşməsi məsələsinə ilk dəfə müraciət etmişdi. Müəyyən qədər tanındıqdan sonra kəndə köçmüş, əsərlərinin nəşrindən gələn gəlir hesabına yaşamışdı.
"Təkərlər altında" (1906) povestində Hesse seminariya illərinin təcrübəsi əsasında burjua cəmiyyətində yaradıcı şəxsiyyətin üzləşdiyi problemləri araşdırmağa çalışmışdı. Birinci Dünya müharibəsinə qədər müəllif çoxlu hekayə və esselər, habelə "Gertruda" (1910) və "Roshalde" (1914) romanlarını çap etdirmişdi. 1911-ci ildə Hindistana səyahəti "Hindistandan" (1913) kitabını meydana çıxarmışdı.
Uzun müddət ailəsi ilə birlikdə İsveçrədə yaşayan yazıçı 1923-cü ildə ölkənin vətəndaşlığını qəbul etmişdi. Almaniyada baş qaldıran millətçilik əleyhinə kəskin çıxışları onun tarixi vətənindəki populyarlığına ciddi zərbə vurmuşdu. Lakin bu, Birinci Dünya müharibəsi illərində Hesseni alman hərbi əsirlərinə mümkün olan bütün vasitələrlə yardım göstərməkdən çəkindirməmişdi. Onun fikrincə, savaş Avropa sivilizasiyasının və dəyərlərinin uğradığı böhranın nəticə idi.
1916-cı ildə müharibənin məhrumiyyətləri, oğlunun mütəmadi xəstəlikləri, psixikası pozulmuş arvadının problemləri, atasının ölümü Herman Hessenin dərin əsəb sarsıntısı keçirməsinə səbəb olmuşdu. O, bir müddət, Karl Yunqun şagirdlərindən birinin klinikasında psixoanaliz metodu ilə müalicə almışdı. Həyatının bu səhifəsi Emil Sinkler təxəllüsü ilə çap etdirdiyi "Demian" romanında (1919) öz əksini tapmışdı. "Demian" müharibədən sonrakı Almaniya gəncliyinin ən çox oxuduğu kitablardan biri idi. Həmvətəni Tomas Mann "Demian"ı Coysun "Uliss" və Andre Jidin "Qəlp pul kəsənlər" romanları qədər cəsarətli əsər sayırdı.
Valideynlərinin Hindistanla bağlılığı kiçik yaşlarından Herman Hessedə də bu ölkəyə və ümumən Şərq mədəniyyətinə, fəlsəfəsinə böyük maraq doğurmuşdu. 1922-ci ildə yazılan "Siddharta" povestini də bu marağın nəticəsi hesab etmək mümkündür. Mövzu baxımından povest müəyyən dərəcədə ekzotik görünürdü. Çünki hadisələr Budda dövrü Hindistanında cərəyan edirdi.
20-ci illərin sonunda yenidən alman reallığı ilə bağlı mövzulara qayıdan Hesse "Yalquzaq" (1928) romanında həyatda yerini tapa bilməyən insanların timsalında "Faust" dualizmini inkişaf etdirmişdi. "Narsis və Holdmunm" (1930) romanında isə hadisələr orta əsr Almaniyasında cərəyan edirdi. Müəllif bu əsərdə ruh – həyat, tərkidünyalıq – həyatsevərlik anlayışlarını üz-üzə qoymuşdu. Nəhayət, 30-cu illərdə Hesse yaradıcılığının başlıca nəticələrindən biri saydığı "Muncuq oyunu" romanını tamamlamışdı. Əsər ilk dəfə 1943-cü ildə nəşr olunmuşdu. Herman Hesse 1946-cı ildə "humanizmin klassik ideallarının getdikcə daha böyük yer aldığı ilhamlı yaradıcılığına və parlaq üslubuna görə" Nobel mükafatı almışdı. İsveç Akademiyasının bəşəriyyətə sağalmaz yaralar vuran İkinci Dünya müharibəsindən dərhal sonra alman yazıçısını fərqləndirməsi Hitler faşizmi ilə alman xalqı və alman mədəniyyəti arasında heç bir bağlılığın olmamasının rəmzi ifadəsi idi. Yazıçının minnətdarlıq sözlərini təqdimat mərasiminin iştirakçılarına İsveçin mədəniyyət naziri Henri Valloton çatdırmışdı.
Herman Hesse Almaniya və İsveçrənin bir sıra ədəbi mükafatlarına da layiq görülmüşdü. Hələ faşistlərin hakimiyyətə gəlmədiyi 1926-cı ildə o, Prussiya Yazıçılar Akademiyasının üzvü seçilmişdi. Lakin Almaniyada nasional-sosialistlərin yürütdükləri siyasətə etiraz əlaməti olaraq 1930-cu ildə Hesse bəyanat verərək həmin qurumun tərkibindən çıxdığını elan etmişdi.
Nobel mükafatı laureatı olduqdan sonra Hesse ortaya elə bir samballı əsər qoymamışdı. Daha çox məqalə və esselər yazmış, romanlarının yeni nəşrləri və xarici dillərə tərcüməsi ilə məşğul olmuşdu. Bu dövrdə o, əsasən almandilli mədəni arealda tanınırdı. Ötən əsrin 60-80-ci illərində kitablarının bir sıra xarici dillərə tərcüməsi Herman Hesseyə ölümündən sonra müəyyən populyarlıq qazandırmışdı.
Mükafatları
- (1906) Bauernfeld-Preis
- (1928) Mejstrik-Preis, Vyanada Şiller Fondu
- (1936) Gottfried-Keller-Preis
- (1946) Göte mükafatı
- (1946) Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı
- (1947) Bern Universitetinin Fəxri Doktoru
- (1950) Uilhelm Raabe Ədəbiyyat Mükafatı
- (1954) Pour le Mérite
- (1955) Almaniya kitab satıcıların Sülh Mükafatı
Əsərləri
- (1900) Herman Lauşerin ölümündən sonrakı əsərləri və şeirləri
- (1904) Peter Kamensind
- (1906) Çarxlar arasında
- (1908) Freunde. Novella.
- (1910) Gertruda
- (1914) Roshalde
- (1915) Knulp
- (1919) Demian
- (1919) Klein and Wagner
- (1920) Klingsors letzter Sommer
- (1922) Siddhartha
- (1927) Yalquzaq
- (1930) Narsis və Holdmunm
- (1932) Şərq səyahəti
- (1943) Muncuq oyunu
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Hermann Hesse (nid.).
- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
Mənbə
- Vilayət Quliyev. Ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatı laureatları. Bakı: "Kitab aləmi" Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2009, səh.
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu adli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Herman Herman Hesse alm Hermann Hesse 2 iyul 1877 9 avqust 1962 alman isvecre yazicisi sairi ve ressami Edebiyyat uzre Nobel mukafati laureati 1946 Herman Hessealm Hermann Karl Hesse Dogum adi Hermann Karl HesseTexellusu Emil SinclairDogum tarixi 2 iyul 1877 1877 07 02 Vefat tarixi 9 avqust 1962 1962 08 09 85 yasinda Vefat sebebi insultTehsili Maulbron ve Blaubeuren Evangelik seminari d Fealiyyeti roman yazicisi sair edib ressam filosof muqavimet doyuscusu d illustrasiyaci d yaziciEserlerinin dili alman diliIstiqamet EkzistensializmTaninmis eserleri Yalquzaq d Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiAlman yazicisi sair ve publisist Herman Hesse Vurtemburqda missioner ailesinde dogulmusdu Valideynleri uzun muddet Hindistanda xristianligin yayilmasi ile mesgul olmusdular Onlar Hermanin da aile enenesini davam etdirerek missioner olmasini isteyirdiler Gelecek yazici bu arzuya qarsi cixmasa da tehsil aldigi Latin mektebinde ve protestant seminariyasinda mehz valideynlerinin isteyini yerine yetirmek baximindan hec bir parlaq netice gostermemisdi Seminariyadaki nizam intizam qaydalarini mutemadi sekilde pozmaga baslayanda ise onu sert qaydalari ile secilen bu tehsil ocagindan yerli dibli qovmusdular Bir muddet atasinin dini kitablar cap eden nesriyyatinda islemisdi Sonraki illerde de muxtelif peseler deyismisdi Nehayet 1895 ci ilde Tubingen universitetinde kitab satisi ile mesgul olmaga baslamisdi Kitablarla gundelik temas ve daimi mutalie onun yaradiciliga heveslenmesine tekan vermisdi 1899 cu ilde Kicik dernek adlanan edebi cemiyyete uzv qebul edilmis eyni zamanda poeziya nesr ve mensur seirlerden ibaret iki kitabinin capina nail olmusdu Herman Lauserin olumunden sonraki eserleri ve seirleri romani 1901 ci ilde cap edilse de yazici heqiqi edebi nailiyyeti uc il sonra Peter Kamensind adli ikinci romani ile qazanmisdi Bu avtobioqrafik eserde Herman Hesse sonralar yaradiciliginda defelerle toxunulan movzuya sexsiyyetin tekmillesmesi ve butunlesmesi meselesine ilk defe muraciet etmisdi Mueyyen qeder tanindiqdan sonra kende kocmus eserlerinin nesrinden gelen gelir hesabina yasamisdi Tekerler altinda 1906 povestinde Hesse seminariya illerinin tecrubesi esasinda burjua cemiyyetinde yaradici sexsiyyetin uzlesdiyi problemleri arasdirmaga calismisdi Birinci Dunya muharibesine qeder muellif coxlu hekaye ve esseler habele Gertruda 1910 ve Roshalde 1914 romanlarini cap etdirmisdi 1911 ci ilde Hindistana seyaheti Hindistandan 1913 kitabini meydana cixarmisdi Ernst Wurtenberger 1868 1934 terefinden 1905 ci ilde cekilmis portret Uzun muddet ailesi ile birlikde Isvecrede yasayan yazici 1923 cu ilde olkenin vetendasligini qebul etmisdi Almaniyada bas qaldiran milletcilik eleyhine keskin cixislari onun tarixi vetenindeki populyarligina ciddi zerbe vurmusdu Lakin bu Birinci Dunya muharibesi illerinde Hesseni alman herbi esirlerine mumkun olan butun vasitelerle yardim gostermekden cekindirmemisdi Onun fikrince savas Avropa sivilizasiyasinin ve deyerlerinin ugradigi bohranin netice idi 1916 ci ilde muharibenin mehrumiyyetleri oglunun mutemadi xestelikleri psixikasi pozulmus arvadinin problemleri atasinin olumu Herman Hessenin derin eseb sarsintisi kecirmesine sebeb olmusdu O bir muddet Karl Yunqun sagirdlerinden birinin klinikasinda psixoanaliz metodu ile mualice almisdi Heyatinin bu sehifesi Emil Sinkler texellusu ile cap etdirdiyi Demian romaninda 1919 oz eksini tapmisdi Demian muharibeden sonraki Almaniya gencliyinin en cox oxudugu kitablardan biri idi Hemveteni Tomas Mann Demian i Coysun Uliss ve Andre Jidin Qelp pul kesenler romanlari qeder cesaretli eser sayirdi Herman Hesse 1927 Valideynlerinin Hindistanla bagliligi kicik yaslarindan Herman Hessede de bu olkeye ve umumen Serq medeniyyetine felsefesine boyuk maraq dogurmusdu 1922 ci ilde yazilan Siddharta povestini de bu maragin neticesi hesab etmek mumkundur Movzu baximindan povest mueyyen derecede ekzotik gorunurdu Cunki hadiseler Budda dovru Hindistaninda cereyan edirdi 20 ci illerin sonunda yeniden alman realligi ile bagli movzulara qayidan Hesse Yalquzaq 1928 romaninda heyatda yerini tapa bilmeyen insanlarin timsalinda Faust dualizmini inkisaf etdirmisdi Narsis ve Holdmunm 1930 romaninda ise hadiseler orta esr Almaniyasinda cereyan edirdi Muellif bu eserde ruh heyat terkidunyaliq heyatseverlik anlayislarini uz uze qoymusdu Nehayet 30 cu illerde Hesse yaradiciliginin baslica neticelerinden biri saydigi Muncuq oyunu romanini tamamlamisdi Eser ilk defe 1943 cu ilde nesr olunmusdu Herman Hesse 1946 ci ilde humanizmin klassik ideallarinin getdikce daha boyuk yer aldigi ilhamli yaradiciligina ve parlaq uslubuna gore Nobel mukafati almisdi Isvec Akademiyasinin beseriyyete sagalmaz yaralar vuran Ikinci Dunya muharibesinden derhal sonra alman yazicisini ferqlendirmesi Hitler fasizmi ile alman xalqi ve alman medeniyyeti arasinda hec bir bagliligin olmamasinin remzi ifadesi idi Yazicinin minnetdarliq sozlerini teqdimat merasiminin istirakcilarina Isvecin medeniyyet naziri Henri Valloton catdirmisdi Herman Hesse Almaniya ve Isvecrenin bir sira edebi mukafatlarina da layiq gorulmusdu Hele fasistlerin hakimiyyete gelmediyi 1926 ci ilde o Prussiya Yazicilar Akademiyasinin uzvu secilmisdi Lakin Almaniyada nasional sosialistlerin yurutdukleri siyasete etiraz elameti olaraq 1930 cu ilde Hesse beyanat vererek hemin qurumun terkibinden cixdigini elan etmisdi Nobel mukafati laureati olduqdan sonra Hesse ortaya ele bir samballi eser qoymamisdi Daha cox meqale ve esseler yazmis romanlarinin yeni nesrleri ve xarici dillere tercumesi ile mesgul olmusdu Bu dovrde o esasen almandilli medeni arealda taninirdi Oten esrin 60 80 ci illerinde kitablarinin bir sira xarici dillere tercumesi Herman Hesseye olumunden sonra mueyyen populyarliq qazandirmisdi Mukafatlari 1906 Bauernfeld Preis 1928 Mejstrik Preis Vyanada Siller Fondu 1936 Gottfried Keller Preis 1946 Gote mukafati 1946 Edebiyyat uzre Nobel mukafati 1947 Bern Universitetinin Fexri Doktoru 1950 Uilhelm Raabe Edebiyyat Mukafati 1954 Pour le Merite 1955 Almaniya kitab saticilarin Sulh MukafatiEserleri 1900 Herman Lauserin olumunden sonraki eserleri ve seirleri 1904 Peter Kamensind 1906 Carxlar arasinda 1908 Freunde Novella 1910 Gertruda 1914 Roshalde 1915 Knulp 1919 Demian 1919 Klein and Wagner 1920 Klingsors letzter Sommer 1922 Siddhartha 1927 Yalquzaq 1930 Narsis ve Holdmunm 1932 Serq seyaheti 1943 Muncuq oyunuIstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Hermann Hesse nid Cex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi MenbeVilayet Quliyev Edebiyyat sahesinde Nobel mukafati laureatlari Baki Kitab alemi Nesriyyat Poliqrafiya Merkezi 2009 seh Xarici kecidlerHemcinin bax