Herbert Aaron Hauptman (14 fevral 1917[…], Nyu-York, Nyu-York ştatı – 23 oktyabr 2011[…], Buffalo, Nyu-York ştatı[…]) — Amerika riyaziyyatçısı, 1985-ci ildə "Kristal strukturların müəyyənləşdirilməsi üçün birbaşa metodların təkmilləşdirilməsindəki uğurlarına görə" Kimya üzrə Nobel Mükafatı laureatı. mükafatı həmkarı Cerom Karle ilə paylaşdı.
Herbert Aaron Hauptman | |
---|---|
ing. Herbert Aaron Hauptman | |
Doğum tarixi | 14 fevral 1917[…] |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 23 oktyabr 2011[…](94 yaşında) |
Vəfat yeri |
|
Elm sahəsi | riyaziyyat |
Elmi dərəcəsi | |
İş yeri |
|
Təhsili |
|
Elmi rəhbərləri | Cerom Karle |
Üzvlüyü |
|
Mükafatları | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
1917-ci ilin fevralın 14-də Nyu-Yorkda anadan olmuşdur. 1937-ci ildə Hauptman kolleci bitirərək bakalavr dərəcəsi 1939-cu ildə Kolumbiya universitetini bitirərək riyaziyyat üzrə magistr dərəcəsi almışdır. 1955-ci ildə Merilend universitetində fəlsəfə doktoru dərəcəsi alır. 1969-cu ilə qədər Vaşinqtonda ABŞ-nin hərbi dəniz donanmasının tədqiqat laboratoriyasında işləmişdir. 1970-ci ildən Buffoloda Nyu-York universitetinin professoru, 1972-ci ildən Buffoloda Tibb mərkəzində iş rəhbəri və vitse prezident işləmişdir.
1955-ci ildə onun fəlsəfə doktoru dərəcəsi alması rentgenstruktur analizi üzrə idi və riyaziyyat üzrə verilmişdir.
Hauptman hormonlar, antibiotiklər və vitaminlər kristallarının molekulların fəza strukturunu müəyyən etmək üçün riyazi üsul yaratdı. Fotolent üzərində alınan ləkələrin intensivliyini analiz edərək o, rentgen şüaları dəstəsinin əyilmə bucağını hesablaya bilirdi və bu hesablamalardan tədqiq olunan maddənin molekulyar strukturunun dəqiq şəklini yığa bilirdi.
1950-ci ildə Hauptman öz üsulu haqqında məlumatları çap etdirdikdə az sayda alimlər onun yeni üsulunu layiqincə qiymətləndirə bildilər, əksəriyyəti ilə onu açıq inamsızlıqla qarşıladılar və 15 il ərzində Hauptmanın üsulu istifadəsiz qaldı. 1985-ci ildə Hauptman "Kristalların strukturunun bir başqa təyin olunması üsulunu işlənib hazırlanmasındakı uğurlarına görə" kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Nobel mükafatı ilə yanaşı onun bir sıra təltifləri də var:
Amerika tədqiqat cəmiyyətinin mükafatı; Amerika kristalloqrafiya cəmiyyətinin A. Z. Patersonun xatirə mükafatı. O, kristalloqrafiya üzrə ABŞ-nin Milli komitəsinin və Amerika azad tədqiqatlar institutları assosiyasının üzvüdür.
1986-cı ildə Nyu-York universiteti nəzdində Siti kollecin fəxri doktoru dərəcəsinə layiq görülmüşdür.
Hauptmanın yaratdığı üsul kristalloqrafiyada ciddi uğurlara gətirib çıxarmışdır.
Hauptmanın hobbilərindən biri müxtəlif kristallardan başsındıran düzəltməkdir. Alim onları təkcə uğurla yığmır, həm də bir neçə yeni modellər yığmışdır ki, onun adı ilə adlanır.
Sosial fəaliyyəti
- 1992-ci ildə "İnsanlığa Xəbərdarlıq"ı imzaladı.
Mükafatları
- 1985-ci il -Kimya üzrə Nobel Mükafatı — "Kristal strukturların müəyyənləşdirilməsi üçün birbaşa metodların təkmilləşdirilməsindəki uğurlarına görə"
İstinadlar
- Herbert Aaron Hauptman // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Herbert Aaron Hauptman // Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (xorv.). 2009.
- (ing.). // The Buffalo News Buffalo: 2011. ISSN 0745-2691
- Herbert A. Hauptman // Herbert A. Hauptman (ing.).
- http://czlonkowie.pan.pl/czlonkowie/sites/WynikiWyszukiwania.html?s=HAUPTMAN,%20Herbert%20A..
- Herbert Hauptman dies at 94; won Nobel Prize in chemistry (ing.). // Los Angeles Times LA: 2011. ISSN 0458-3035; 2165-1736
- How Did Dr. Herbert Hauptman Contribute to Medicine?. // Medical Daily 2011.
- World Scientists' Warning To Humanity (англ.). stanford.edu (18 ноября 1992). Дата обращения: 25 июня 2019. Архивировано из оригинала 6 декабря 1998 года.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-12-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-01-22.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Herbert Aaron Hauptman 14 fevral 1917 Nyu York Nyu York stati 23 oktyabr 2011 Buffalo Nyu York stati Amerika riyaziyyatcisi 1985 ci ilde Kristal strukturlarin mueyyenlesdirilmesi ucun birbasa metodlarin tekmillesdirilmesindeki ugurlarina gore Kimya uzre Nobel Mukafati laureati mukafati hemkari Cerom Karle ile paylasdi Herbert Aaron Hauptmaning Herbert Aaron HauptmanDogum tarixi 14 fevral 1917 1917 02 14 Dogum yeri Nyu York Nyu York statiVefat tarixi 23 oktyabr 2011 2011 10 23 94 yasinda Vefat yeri Buffalo Nyu York stati ABS Elm sahesi riyaziyyatElmi derecesi felsefe doktoruIs yeri Buffalo Universiteti d Tehsili Buffalo Universiteti d Kolumbiya Universiteti Nyu York Seher Kolleci Merilend Universiteti Nyu York Universiteti Cons Hopkins UniversitetiElmi rehberleri Cerom KarleUzvluyu ABS Milli Elmler Akademiyasi Polsa Elmler Akademiyasi d Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati1917 ci ilin fevralin 14 de Nyu Yorkda anadan olmusdur 1937 ci ilde Hauptman kolleci bitirerek bakalavr derecesi 1939 cu ilde Kolumbiya universitetini bitirerek riyaziyyat uzre magistr derecesi almisdir 1955 ci ilde Merilend universitetinde felsefe doktoru derecesi alir 1969 cu ile qeder Vasinqtonda ABS nin herbi deniz donanmasinin tedqiqat laboratoriyasinda islemisdir 1970 ci ilden Buffoloda Nyu York universitetinin professoru 1972 ci ilden Buffoloda Tibb merkezinde is rehberi ve vitse prezident islemisdir 1955 ci ilde onun felsefe doktoru derecesi almasi rentgenstruktur analizi uzre idi ve riyaziyyat uzre verilmisdir Hauptman hormonlar antibiotikler ve vitaminler kristallarinin molekullarin feza strukturunu mueyyen etmek ucun riyazi usul yaratdi Fotolent uzerinde alinan lekelerin intensivliyini analiz ederek o rentgen sualari destesinin eyilme bucagini hesablaya bilirdi ve bu hesablamalardan tedqiq olunan maddenin molekulyar strukturunun deqiq seklini yiga bilirdi 1950 ci ilde Hauptman oz usulu haqqinda melumatlari cap etdirdikde az sayda alimler onun yeni usulunu layiqince qiymetlendire bildiler ekseriyyeti ile onu aciq inamsizliqla qarsiladilar ve 15 il erzinde Hauptmanin usulu istifadesiz qaldi 1985 ci ilde Hauptman Kristallarin strukturunun bir basqa teyin olunmasi usulunu islenib hazirlanmasindaki ugurlarina gore kimya uzre Nobel mukafatina layiq gorulmusdur Nobel mukafati ile yanasi onun bir sira teltifleri de var Amerika tedqiqat cemiyyetinin mukafati Amerika kristalloqrafiya cemiyyetinin A Z Patersonun xatire mukafati O kristalloqrafiya uzre ABS nin Milli komitesinin ve Amerika azad tedqiqatlar institutlari assosiyasinin uzvudur 1986 ci ilde Nyu York universiteti nezdinde Siti kollecin fexri doktoru derecesine layiq gorulmusdur Hauptmanin yaratdigi usul kristalloqrafiyada ciddi ugurlara getirib cixarmisdir Hauptmanin hobbilerinden biri muxtelif kristallardan bassindiran duzeltmekdir Alim onlari tekce ugurla yigmir hem de bir nece yeni modeller yigmisdir ki onun adi ile adlanir Sosial fealiyyeti1992 ci ilde Insanliga Xeberdarliq i imzaladi Mukafatlari1985 ci il Kimya uzre Nobel Mukafati Kristal strukturlarin mueyyenlesdirilmesi ucun birbasa metodlarin tekmillesdirilmesindeki ugurlarina gore IstinadlarHerbert Aaron Hauptman Brockhauz Ensiklopediyasi alm Herbert Aaron Hauptman Proleksis enciklopedija Opca i nacionalna enciklopedija xorv 2009 ing The Buffalo NewsBuffalo 2011 ISSN 0745 2691 Herbert A Hauptman Herbert A Hauptman ing http czlonkowie pan pl czlonkowie sites WynikiWyszukiwania html s HAUPTMAN 20Herbert 20A Herbert Hauptman dies at 94 won Nobel Prize in chemistry ing Los Angeles TimesLA 2011 ISSN 0458 3035 2165 1736 How Did Dr Herbert Hauptman Contribute to Medicine Medical Daily2011 World Scientists Warning To Humanity angl stanford edu 18 noyabrya 1992 Data obrasheniya 25 iyunya 2019 Arhivirovano iz originala 6 dekabrya 1998 goda Arxivlenmis suret 2023 12 06 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 01 22