Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Harun Tletseruk (d. 1879, Osmanlı imperiyası, Düzcə - ö. 7 dekabr 1938, Türkiyə Respublikası, Düzcə) — Tletseruk ailəsinə mənsub Adıgey əsilli maarifçi və yazıçı.
| Harun Tletseruk | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Düzcə, Osmanlı imperiyası |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Düzcə, Türkiyə Respublikası |
| Vətəndaşlığı | Osmanlı imperiyası Türkiyə Respublikası |
| Milliyyəti | Çərkəz |
| Dini | Sünni İslam |
Həyatı
Harun Tletseruk 1864-cü ildə zamanı Şimali Qafqazdan Osmanlı imperiyasına köç edən Hacı Yusif bəyin oğludur. Təhsilini Düzcədə və İstanbul Fateh Mədrəsəsində tamamlamışdır.
Fəaliyyəti
Harun İstanbulda müəllimlik etmişdir. 1908-ci ildə Çərkəz İttihad və Təavün Cəmiyyətinin üzvləri arasında yer alaraq mühüm vəzifələrdə çalışmışdır. Ərəb hərfləri ilə Adıge dilində hazırladığı əsər İstanbul İttihad və Təavün Cəmiyyətinin nəşrləri arasında yayımlanmışdır. 1911-ci ildə bəzi çərkəz ziyalıların formalaşdırdığı qrupla Qafqaza getmişdir. Ərəb hərfləri ilə adıgecə əlifba hazırlayıb nəşr etdirmişdir. Kuban ətrafındakı Taxtamukay, Bjıhekuay, Şovgenovski və digər bəzi məntəqələrdə yaradılan məktəblərdə müəllimlik və direktorluq etmişdir. Cəmiyyətin nəşr etdirdiyi adıgecə kitabların və Giaze adlı qəzetin Qafqazda paylaşdırılmasına nəzarət etmişdir. Xüsusilə malyariya ilə mübarizə sahəsində mühüm fəaliyyətləri olmuşdur.
Qafqazda ana dilində qəzet nəşr edilməsi üçün də işlər görmüşdür və eyni il bügünkü Kransodar ətrafında iqtidarı ələ keçirən Kuban-Qara dəniz İnqilab Komitəsi tərəfindən nəşrə hazırlanan Krasna Kuban qəzetinin redaktoru təyin edildi. 1912-ci ildə yenə dəstəyi ilə Pşimaho Kosok, Lu Traho, Kaspolet Ulagay, Batırbek Şardan, Paşabek Sultan, Sultan Dövlət Gəray, Məcid Hataoğlu, Yediç Hatağogu, İsmayıl Bekuh, Keleşbek Tuğuruğ, Pşumaf Varço, Mahomet Şovmız, Canhot Hatko, Mişevost Nabeko, Kambulet Bjıhako, Kalevubat Siotoko, Tliukh Tliap və İbrahim Hıdzetl kimi adlarla Krasnodarda qurulan Çerkeskaya Blagotvoritelnoye Obşestva adlı mədəniyyət və sosial həmrəylik dərnəyinin qurucuları arasında yer almışdır.
Harun Ağ Qvardiyanın Kubanda iqtidarı ələ keçirməsindən sonra Şimali Qafqazın son prezidenti Pşimaho Kosok ilə birlikdə həbs olunmaqdan Kuban Çərkəz Süvari Alayının komandanı general Sultan Qılınc Gərayın evinə sığınmaqla qurtula bilmişdi. Ölkənin Qırmızı Ordu tərəfindən işğalından sonra bir çox ziyalı kimi o da əvvəl Gürcüstana, sonra da Türkiyəyə köç etməyə məcbur oldu (1922). Harun doğulduğu Hampıyhable kəndində imamlıq, əkinçilik və muxtarlıq etmişdir. Harun bəyin ilk həyat yoldaşı və ilk uşağı Qafqazda vəfat etmişdir. İkincə həyat yoldaşından olan Lütfiyyə və Eminet adlarında iki qızı və nəvələri hələ də Düzcedə yaşayırlar. TBMM Üstün Xidmət Medalı sahibi və kənd uşaqlarının "təhsil atası" olaraq tanınan Üstad Kazım Taymaz Harun bəyin kürəkəni olmuşdur. Həyatını Xabze mədəniyyəti mübarizəsinə həsr edən Harun 7 dekabr 1938-ci ildə vəfat etmişdir. Harunun sağlığında qələmə aldığı əsərləri o öldükdən sonra nəşr edilmişdir.
Harun bəyin böyük qardaşı Ədürrəhman Neşet Tletseruk (1877-1938) Süleyman Çələbinin "Mevlit" adlı əsərini Adıge dilinə çevirmiş və 1916-cı ildə nəşr etdirmişdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Berzeg Sefer E. Kafkas Diasporası'nda Edebiyatçılar ve Yazarlar Sözlüğü. Sönmez Neşriyat. 1995. səh. 242.
- M.A. Kumakhof. The Circassian Encyclopedıa. Moskva. 2006. səh. 778.
- Haydar Taymaz. Sözlü anlatımı. Düzcə. 2009.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Harun Tletseruk d 1879 Osmanli imperiyasi Duzce o 7 dekabr 1938 Turkiye Respublikasi Duzce Tletseruk ailesine mensub Adigey esilli maarifci ve yazici Harun TletserukDogum tarixi 1864Dogum yeri Duzce Osmanli imperiyasiVefat tarixi 7 dekabr 1938Vefat yeri Duzce Turkiye RespublikasiVetendasligi Osmanli imperiyasi Turkiye RespublikasiMilliyyeti CerkezDini Sunni IslamHeyatiHarun Tletseruk 1864 cu ilde zamani Simali Qafqazdan Osmanli imperiyasina koc eden Haci Yusif beyin ogludur Tehsilini Duzcede ve Istanbul Fateh Medresesinde tamamlamisdir FealiyyetiHarun Istanbulda muellimlik etmisdir 1908 ci ilde Cerkez Ittihad ve Teavun Cemiyyetinin uzvleri arasinda yer alaraq muhum vezifelerde calismisdir Ereb herfleri ile Adige dilinde hazirladigi eser Istanbul Ittihad ve Teavun Cemiyyetinin nesrleri arasinda yayimlanmisdir 1911 ci ilde bezi cerkez ziyalilarin formalasdirdigi qrupla Qafqaza getmisdir Ereb herfleri ile adigece elifba hazirlayib nesr etdirmisdir Kuban etrafindaki Taxtamukay Bjihekuay Sovgenovski ve diger bezi menteqelerde yaradilan mekteblerde muellimlik ve direktorluq etmisdir Cemiyyetin nesr etdirdiyi adigece kitablarin ve Giaze adli qezetin Qafqazda paylasdirilmasina nezaret etmisdir Xususile malyariya ile mubarize sahesinde muhum fealiyyetleri olmusdur Qafqazda ana dilinde qezet nesr edilmesi ucun de isler gormusdur ve eyni il bugunku Kransodar etrafinda iqtidari ele keciren Kuban Qara deniz Inqilab Komitesi terefinden nesre hazirlanan Krasna Kuban qezetinin redaktoru teyin edildi 1912 ci ilde yene desteyi ile Psimaho Kosok Lu Traho Kaspolet Ulagay Batirbek Sardan Pasabek Sultan Sultan Dovlet Geray Mecid Hataoglu Yedic Hatagogu Ismayil Bekuh Kelesbek Tugurug Psumaf Varco Mahomet Sovmiz Canhot Hatko Misevost Nabeko Kambulet Bjihako Kalevubat Siotoko Tliukh Tliap ve Ibrahim Hidzetl kimi adlarla Krasnodarda qurulan Cerkeskaya Blagotvoritelnoye Obsestva adli medeniyyet ve sosial hemreylik derneyinin quruculari arasinda yer almisdir Harun Ag Qvardiyanin Kubanda iqtidari ele kecirmesinden sonra Simali Qafqazin son prezidenti Psimaho Kosok ile birlikde hebs olunmaqdan Kuban Cerkez Suvari Alayinin komandani general Sultan Qilinc Gerayin evine siginmaqla qurtula bilmisdi Olkenin Qirmizi Ordu terefinden isgalindan sonra bir cox ziyali kimi o da evvel Gurcustana sonra da Turkiyeye koc etmeye mecbur oldu 1922 Harun doguldugu Hampiyhable kendinde imamliq ekincilik ve muxtarliq etmisdir Harun beyin ilk heyat yoldasi ve ilk usagi Qafqazda vefat etmisdir Ikince heyat yoldasindan olan Lutfiyye ve Eminet adlarinda iki qizi ve neveleri hele de Duzcede yasayirlar TBMM Ustun Xidmet Medali sahibi ve kend usaqlarinin tehsil atasi olaraq taninan Ustad Kazim Taymaz Harun beyin kurekeni olmusdur Heyatini Xabze medeniyyeti mubarizesine hesr eden Harun 7 dekabr 1938 ci ilde vefat etmisdir Harunun sagliginda qeleme aldigi eserleri o oldukden sonra nesr edilmisdir Harun beyin boyuk qardasi Edurrehman Neset Tletseruk 1877 1938 Suleyman Celebinin Mevlit adli eserini Adige diline cevirmis ve 1916 ci ilde nesr etdirmisdir Hemcinin baxTletseruk soyuIstinadlarBerzeg Sefer E Kafkas Diasporasi nda Edebiyatcilar ve Yazarlar Sozlugu Sonmez Nesriyat 1995 seh 242 M A Kumakhof The Circassian Encyclopedia Moskva 2006 seh 778 Haydar Taymaz Sozlu anlatimi Duzce 2009