Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Harun ər-Rəşid (ərəb. هَارُون الرَشِيد) (d. 7 mart 766 - ö. 24 mart 809) — 5. Abbasi xəlifəsi.
| Harun ər-Rəşid | |
|---|---|
| ərəb. هَارُون الرَشِيد | |
 Ər-Rəşid dönəminə aid qızıl dinarlar | |
| Əvvəlki | Əl-Hadi |
| Sonrakı | Əl-Amin |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 19 fevral 766 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, şair, Xəlifə |
| Atası | Əl-Mehdi |
| Anası | |
| Həyat yoldaşları | Zübeydə bint Cəfər Mərəcil |
| Uşaqları | Əl-Mötəsim Əl-Məmun Əl-Amin |
| Ailəsi | Abbasilər |
| Dini | islam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Harun ər-Rəşid (l)Abbasilər sülaləsinin xəlifəsi idi. Miladi 763-cü ildə atası Mehdinin yaşadığı İranın Rey şəhərində (indiki Tehran yaxınlığında) doğulmuşdur. Xəlifə olan qardaşı Hadinin 786-cı ildə ölməsindən sonra Xilafətə başçılıq etməyə başladı. Həyatının çoxunu Bağdadda Rakka şəhərində keçirmişdir. 24 mart 809-cu ildə Xorasanda Tus şəhərində ölmüşdür və orada da dəfn edilmişdir. Harun əl-Rəşidin xilafəti dönəmində İslam xilafəti hərbi, siyasi, mədəni ve elmi baxımdan sürətli inkişaf etmişdir.
Xəlifə Harun ər-Rəşid(l) haqqında zamanında yazılmış bir çox şəxsi və dövləti məsələlərə aid əhvalatlar, rəvayətlər, hekəyələr və məsəllər günümüzə qədər gəlib çatmış, məşhurlaşmışdır. Bunların bir çoxu həqiqəti əks etdirərək tutarlı səhih sənədlərlə əsaslansa da, bəziləri də uydurmadır.
Harun ər-Rəşidlə (l)bağlı bir çox sənədli əsərlərdə onun əxlaq və fəhminə dair bir çox səhih rəvayətlər əks olunub. Məsələn, ibn Abd-əl-Barrdan səhih rəvayətdə bildirilir ki, Xəlifə Harun ər-Rəşid(l) Kəbə evini təvaf edən zaman ona bir nəfər yaxınlaşıb: "Ey möminlərin əmiri, sənə nəsihət etmək istəyirəm, lakin mənim sözlərim kəskin olacaq, ona görə də buna səbir etməni rica edirəm." Xəlifə: "Yox, mən bunu sənə hörmət olaraq belə qəbul edə bilmərəm. Çünki Allahu Təalə səndən daha xeyirlisi olan Musa peyğəmbəri məndən daha pis olan Fironun yanına göndərərkən, "Onunla yumşaq danış" əmr etmişdir" dedi. Sonra da Qurandan bu ayəni oxudu "Onunla yumşaq danışın. Bəlkə, öyüd-nəsihət qəbul etsin, yaxud qorxsun!"
Ailəsi
Xanımları
- Zübeydə bint Cəfər (d. 766 - ö. 10 iyul 831) – əmisi Cəfər ibn Əl-Mənsurla xalası Salsal bint Atanın qızıdır. 781-ci ildə Bağdadda evlənmişdir.
- Əzizə bint Qitrif – dayısı Qitrif ibn Atanın qızıdır. Daha öncə Süleyman ibn Əbu Cəfərlə evli olub boşanmışdır.
- Əmətələziz (ö. 789) – vəzir Rabi ibn Yunisin kölələrindəndir. Qardaşı Əl-Hadinin kənizi idi.
- Ümmül-Məhəmməd – Saleh Əl-Miskin qızı və qardaşı İbrahim ibn Əl-Mehdinin dul xanımıdır. 803-cü ilin dekabrında Raqqada evlənmişdir.
- Abbasə bint Süleyman – Süleyman ibn Əbu Cəfərin qızıdır.
- Cüreyşə bint Abdullah – Raşidi xəlifələrindən Osmanın törəməsi olub, Abdullah ibn Məhəmmədin qızıdır.
Kənizləri
- Heylanə (ö. 789) – vəzir Yəhya ibn Xalidin kölələrindəndir.
- Dənanir – fars əsilli olub, vəzir Yəhya ibn Xalidin kölələrindəndir. İlk xanımı Zübeydə bint Cəfər tərəfindən hədiyyə edilən 10 kənizdən biridir. Mədinədə təlim-tərbiyə edilmişdir.
- Mərəcil – fars əsilli olub, Ər-Rəşid taxta çıxdığı gün yeganə övladı olan Abdullah Əl-Məmunu dünyaya gətirmiş, doğum əsnasında vəfat etmişdir. Ölümündən sonra övladı xəlifənin xanımı Zübeydə tərəfindən övladlığa götürülmüşdür.
- Qasif – in və Şukəynanın anasıdır.
- Maridə bint Şəbib – Soğd əsilli olub, Kufədə doğulmuşdur. İlk xanımı Zübeydə bint Cəfər tərəfindən hədiyyə edilən 10 kənizdən biridir.
- Diya
- Zatəlxal – xəlifənin bacısı Abbasənin xidmətçilərindən birinin köləsi idi.
- Sehr
- İnan bint Abdullah – 2 oğlu olsa da, uşaq yaşlarında vəfat etmişdir.
- Müsəffa
- Rim
- İrbah
- Səhdrəh
- Rəvah
- Dəvac
- Kitman
- Hülab
- İraba
- Şükkar
- Rahiq
- Xizk
- Hali
- Anik
- Samandal
- Zinəh
Oğulları
- Məhəmməd Əl-Amin
- Əli – Əmətələzizin oğludur.
- Abdullah Əl-Məmun
- Əbu İshaq Əl-Mötəsim
- Əbu İsmayıl – Maridə bint Şəbibin oğludur.
- Əbu Məhəmməd Əl-Abbas – Zatəlxalın oğludur.
- Saleh – Rimin oğludur.
- Əbu İsa Məhəmməd – İrbahın oğludur.
- Əbu Yaqub Məhəmməd – Səhdrəhin oğludur.
- Əbu Süleyman Məhəmməd – Rəvahın oğludur.
- Əbu Əli Məhəmməd – Dəvacın oğludur.
- Əbu Əhməd Məhəmməd – Kitmanın oğludur.
Qızları
- Şukəyna – Qasifin qızıdır.
- Ümmül-həbibə – Maridə bint Şəbibin qızıdır.
- Xədicə – Zatəlxalın qızıdır.
- Xarib – Zatəlxalın qızıdır.
- Fatimə – Müsəffanın qızıdır. Əmisi xəlifə Əl-Hadinin oğlu Cəfər ilə evlənmişdir.
- Həmdunə – Müsəffanın qızıdır. Əmisi xəlifə Əl-Hadinin oğlu İsmayıl ilə evlənmişdir.
- Arva – Hülabın qızıdır.
- Ümmül-həsən – İrabanın qızıdır.
- Ümmül-əbihə – Şükkarın qızıdır.
- Ümmül-salamə –Rahiqin qızıdır.
- Ümmül-qasım – Xizkin qızıdır.
- Ümmül-cəfər Rəmlə – Halinin qızıdır.
- Ümmül-əli – Anikin qızıdır.
- Ümmül-qaliyə – Samandalın qızıdır.
- Rayta – Zinəhin qızıdır.
İstinadlar
- Taha, 20:44
- İbn Abd-əl-Bərr, əl-Məcaləsət va cavahir əl-ilm 3/364
Həmçinin bax
- Islam Xəlifələri
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Harun er Resid ereb ه ار ون الر ش يد d 7 mart 766 o 24 mart 809 5 Abbasi xelifesi Harun er Residereb ه ار ون الر ش يد Er Resid donemine aid qizil dinarlar5 Abbasi xelifesiEvvelkiEl HadiSonrakiEl AminSexsi melumatlarDogum tarixi 19 fevral 766Dogum yeri Rey Abbasiler xilafetiVefat tarixi 24 mart 809Vefat yeri Tus IranFealiyyeti siyasetci sair XelifeAtasi El MehdiAnasiHeyat yoldaslari Zubeyde bint Cefer MerecilUsaqlari El Motesim El Memun El AminAilesi AbbasilerDini islam Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiHarun er Resid l Abbasiler sulalesinin xelifesi idi Miladi 763 cu ilde atasi Mehdinin yasadigi Iranin Rey seherinde indiki Tehran yaxinliginda dogulmusdur Xelife olan qardasi Hadinin 786 ci ilde olmesinden sonra Xilafete basciliq etmeye basladi Heyatinin coxunu Bagdadda Rakka seherinde kecirmisdir 24 mart 809 cu ilde Xorasanda Tus seherinde olmusdur ve orada da defn edilmisdir Harun el Residin xilafeti doneminde Islam xilafeti herbi siyasi medeni ve elmi baximdan suretli inkisaf etmisdir Xelife Harun er Resid l haqqinda zamaninda yazilmis bir cox sexsi ve dovleti meselelere aid ehvalatlar revayetler hekeyeler ve meseller gunumuze qeder gelib catmis meshurlasmisdir Bunlarin bir coxu heqiqeti eks etdirerek tutarli sehih senedlerle esaslansa da bezileri de uydurmadir Harun er Residle l bagli bir cox senedli eserlerde onun exlaq ve fehmine dair bir cox sehih revayetler eks olunub Meselen ibn Abd el Barrdan sehih revayetde bildirilir ki Xelife Harun er Resid l Kebe evini tevaf eden zaman ona bir nefer yaxinlasib Ey mominlerin emiri sene nesihet etmek isteyirem lakin menim sozlerim keskin olacaq ona gore de buna sebir etmeni rica edirem Xelife Yox men bunu sene hormet olaraq bele qebul ede bilmerem Cunki Allahu Teale senden daha xeyirlisi olan Musa peygemberi menden daha pis olan Fironun yanina gondererken Onunla yumsaq danis emr etmisdir dedi Sonra da Qurandan bu ayeni oxudu Onunla yumsaq danisin Belke oyud nesihet qebul etsin yaxud qorxsun AilesiXanimlari Zubeyde bint Cefer d 766 o 10 iyul 831 emisi Cefer ibn El Mensurla xalasi Salsal bint Atanin qizidir 781 ci ilde Bagdadda evlenmisdir Ezize bint Qitrif dayisi Qitrif ibn Atanin qizidir Daha once Suleyman ibn Ebu Ceferle evli olub bosanmisdir Emeteleziz o 789 vezir Rabi ibn Yunisin kolelerindendir Qardasi El Hadinin kenizi idi Ummul Mehemmed Saleh El Miskin qizi ve qardasi Ibrahim ibn El Mehdinin dul xanimidir 803 cu ilin dekabrinda Raqqada evlenmisdir Abbase bint Suleyman Suleyman ibn Ebu Ceferin qizidir Cureyse bint Abdullah Rasidi xelifelerinden Osmanin toremesi olub Abdullah ibn Mehemmedin qizidir Kenizleri Heylane o 789 vezir Yehya ibn Xalidin kolelerindendir Denanir fars esilli olub vezir Yehya ibn Xalidin kolelerindendir Ilk xanimi Zubeyde bint Cefer terefinden hediyye edilen 10 kenizden biridir Medinede telim terbiye edilmisdir Merecil fars esilli olub Er Resid taxta cixdigi gun yegane ovladi olan Abdullah El Memunu dunyaya getirmis dogum esnasinda vefat etmisdir Olumunden sonra ovladi xelifenin xanimi Zubeyde terefinden ovladliga goturulmusdur Qasif in ve Sukeynanin anasidir Maride bint Sebib Sogd esilli olub Kufede dogulmusdur Ilk xanimi Zubeyde bint Cefer terefinden hediyye edilen 10 kenizden biridir Diya Zatelxal xelifenin bacisi Abbasenin xidmetcilerinden birinin kolesi idi Sehr Inan bint Abdullah 2 oglu olsa da usaq yaslarinda vefat etmisdir Museffa Rim Irbah Sehdreh Revah Devac Kitman Hulab Iraba Sukkar Rahiq Xizk Hali Anik Samandal ZinehOgullari Mehemmed El Amin Eli Emetelezizin ogludur Abdullah El Memun Ebu Ishaq El Motesim Ebu Ismayil Maride bint Sebibin ogludur Ebu Mehemmed El Abbas Zatelxalin ogludur Saleh Rimin ogludur Ebu Isa Mehemmed Irbahin ogludur Ebu Yaqub Mehemmed Sehdrehin ogludur Ebu Suleyman Mehemmed Revahin ogludur Ebu Eli Mehemmed Devacin ogludur Ebu Ehmed Mehemmed Kitmanin ogludur Qizlari Sukeyna Qasifin qizidir Ummul hebibe Maride bint Sebibin qizidir Xedice Zatelxalin qizidir Xarib Zatelxalin qizidir Fatime Museffanin qizidir Emisi xelife El Hadinin oglu Cefer ile evlenmisdir Hemdune Museffanin qizidir Emisi xelife El Hadinin oglu Ismayil ile evlenmisdir Arva Hulabin qizidir Ummul hesen Irabanin qizidir Ummul ebihe Sukkarin qizidir Ummul salame Rahiqin qizidir Ummul qasim Xizkin qizidir Ummul cefer Remle Halinin qizidir Ummul eli Anikin qizidir Ummul qaliye Samandalin qizidir Rayta Zinehin qizidir IstinadlarTaha 20 44 Ibn Abd el Berr el Mecaleset va cavahir el ilm 3 364Hemcinin baxIslam Xelifeleri