Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ceyms Harold Vilson (ing. James Harold Wilson; 11 mart 1916[…], Haddersfild – 24 may 1995[…], London) — Britaniya dövlət və siyasi xadimi, 1964–1970-ci və 1974–1976-cı illərdə Böyük Britaniyanın 67-ci və 69-cu Baş naziri.
| Harold Vilson | |
|---|---|
| ing. James Harold Wilson | |
 | |
| 16 oktyabr 1964 – 19 iyun 1970 | |
| Monarx | II Elizabet |
| Əvvəlki | |
| Sonrakı | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 11 mart 1916[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 24 may 1995[…](79 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | kolorektal xərçəng, Altsheymer xəstəliyi |
| Dəfn yeri |
|
| Partiya | Leyboristlər partiyası |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, esperantoçu, statistik |
| Dini | |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elm sahəsi | siyasət |
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Oksford Universitetini bitirmişdir (1937-ci ildə İsa Məsih Kolleci). Burada yeni və ən yeni tarixi, sonra isə fəlsəfə, siyasi elmlər və iqtisadiyyatı öyrənmişdir. Həmin ildən o, alma materdə iqtisadi tarixi tədris etmişdir: əvvəlcə Nyu kollecdə, sonra isə (1938–1945) universitet kollecində.
İkinci Dünya müharibəsinin başlanğıcından etibarən, könüllü orduya qoşulmaq üçün çalışsa da, kömür sənayesində statistik və iqtisadçı kimi işləməyə göndərildi. 1943–44-cü illərdə Yanacaq və Energetika Nazirliyinin iqtisadiyyat və statistika şöbəsinə rəhbərlik edir; buradakı fəaliyyətinə görə Britaniya İmperiyası ordeni ilə təltif olunur.
1945-ci il seçkilərində Ormskirk bölgəsindən İcmalar Palatasına seçildi (1950-ci ildən 1983-cü ilə qədər Huyton rayonundan seçildi). 1947-ci ildən Klement Ettlinin ofisində ticarət naziri vəzifəsində çalışmışdır. 1951-ci ilin aprelində, Leyborist Hökuməti Koreya müharibəsi səbəbindən müdafiə xərclərini pulsuz səhiyyə xidmətinə xələl gətirdikdən sonra Vilson Enyurin Biven və Con Friman ilə birlikdə hökumətdən ayrıldı.
50-ci illərin ortalarına qədər partiya içərisindəki sol qanad nümayəndəsi Vilson, partiyanın sağ qanadının lideri Hyu Geytskellə qatıldı. 1955–61-ci illərdə Vilson 1961–63-cü illərdə xəzinə kansleri idi. 1963-cü il yanvarın 18-də Hyu Gateskell öldü və Vilson yeni partiya lideri seçildi. Partiya lideri vəzifəsi ilə Vilson da müxalifət lideri oldu.
1964-cü ilin oktyabr ayında keçirilmiş parlament seçkilərində, leyborist lider Vilson ötən seçkilərdən daha 59 yerə çatıb, 630 yerlik İcmalarda yalnız 317 mandata malikdir. Yeni baş nazir olmuş olan Vilson, ehtiyatlı bir siyasət apardı və 1966-cı ildə erkən seçkilərə çağırmaq üçün, partiyanın artıq 630-dan 364 yerini aldı.
Baş nazir olaraq, Vilson bir sıra yeni vergilər tətbiq etdi və 1967-ci ildə iqtisadi vəziyyətin canlanması üçün hökumət funt sterlinqin devalvasiyanı aradan qaldırdı.
1965-ci ildə İcmalar palatası ölüm cəzasının ömürlük həbslə əvəz olunmasını təsdiqlədi, Ancaq ölüm cəzası hələ də xəyanət, casusluq, piratlıq, yandırma və bir neçə növ müharibə cinayətləri halında istifadə edilə bilər. 1967-ci ildən etibarən homoseksualizm artıq qanuni olaraq cinayət məsuliyyəti hesab olundu; Abortlar qanuniləşdirildi. Vilson dövründə İngiltərəyə immiqrasiyaya məhdudiyyətlər qoyuldu. Təhsil islahatı aparıldı.
1970-ci il seçkilərindən qısa bir müddət əvvəl, iqtisadi statistika açıqlandı: bu Leyborist Partiyasının reytinqinə mənfi təsir etdi və partiya məğlubiyyətinin səbəblərindən birinə çevrildi.
Vilson Kral Statistika Cəmiyyətinin prezidenti (1972–1973) olmuşdur.
Seçkilərdə məğlubiyyətə baxmayaraq, Vilson partiyanın lideri olaraq qaldı və 1974-cü ilin oktyabr ayının erkən seçkilərində 1974-cü ilin fevral ayında keçirilən seçkilərdə 635 yerdən 301 və 635-dən 319-a çıxdı.
Vilson neft böhranının təsirləri səbəbindən çətin olmasına baxmayaraq, iqtisadiyyatdakı vəziyyəti qismən sabitləşdirməyə nail oldu. O, həmçinin Şimali İrlandiyadakı vəziyyəti həll etmək üçün səy göstərdi, lakin 16 mart 1976-cı ildə Vilson gözlənilmədən istefa etdi (5 aprel təsdiq edildi). Növbəti partiya lideri və Baş nazir Ceyms Kallaqan oldu.
1995-ci ildə altsheymer xəstəliyindən əziyyət çəkən Vilson Londonda vəfat etdi.
Biblioqrafiya
- Wilson, Harold. A Personal Record: The Labour Government, 1964–1970 (1971).
- Wilson, Harold. The Labour Government 1964–1970: A Personal Record (1979)
Ədəbiyyat
Əsas
- Farr, Martin. "Wilson, (James) Harold, 1st Baron Wilson 1916–1995." in David Loades, ed., Reader's Guide to British History London: Routledge, 2003. online at Credo Reference; historiography
- Jenkins, Roy. "Wilson, (James) Harold, Baron Wilson of Rievaulx (1916–1995)," Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004; online edn, January 2009 accessed 15 October 2012; a short scholarly biography.
- . Harold Wilson. . 1992. ISBN .; 830pp; a standard scholarly biography.
- . Wilson. Series: The 20 British Prime Ministers of the 20th Century. . 2006. ISBN .
- . Wilson: The authorised life of Lord Wilson of Rievaulx. . 1993. ISBN ., the authorized biography
Əlavə
- Blick, Andrew. "Harold Wilson, Labour and the machinery of government." Contemporary British History 20#3 (2006): 343–362.
- Butler, David, and Anthony King. The British General Election of 1964 (1965)
- Butler, David and M. Pinto-Duschinsky. The British General Election of 1970 (1971).
- Butler, Butler and David Kavanagh. The British General Election of 1974 (1974).
- . Nye Bevan and the Mirage of British Socialism. London: Weidenfeld & Nicolson. 1987. ISBN .
- Childs, David. Britain since 1945: A Political History (7th ed. 2012), pp. 117–61, 179–96. excerpt
- Coopey, Richard, and Steven Fielding. The Wilson Governments, 1964–1970 (1993).
- Davies, Andrew. To build a new Jerusalem: the British Labour movement from the 1880s to the 1990s (1992), pp. 209–31.
- Dell, Edmund. The Chancellors: A History of the Chancellors of the Exchequer, 1945–90 (HarperCollins, 1997) (covers economic policy under the Attlee and Wilson governments)
- Donoughue, Bernard. Prime Minister: the conduct of policy under Harold Wilson and James Callaghan (1987), highly favourable report by insider.
- Dorey, Pete. "‘Well, Harold Insists on Having It!’—The Political Struggle to Establish The Open University, 1965–67." Contemporary British History 29#2 (2015): 241–272.
- Fielding, Steven, ed. The Labour governments, 1964–70, volume 1: Labour and cultural change (Manchester UP, 2003).
- Holmes, Martin. The labour government, 1974–79: political aims and economic reality (Macmillan, 1985).
- King, Anthony. The British General Election of 1966 (1966).
- Lapping, Brian. The Labour Government, 1964–70 (Penguin books, 1970).
- Morgan, Kenneth O. The People's Peace: British History 1945–1989 (1990), pp. 239–313.
- O'Hara, Glen. From dreams to disillusionment: economic and social planning in 1960s Britain (Palgrave Macmillan, 2007) online PhD version
- Ponting, Clive. Breach of promise: Labour in power, 1964–1970 (Penguin, 1989).
- Pugh, Martin. Speak for Britain!: A New History of the Labour Party (2010), pp. 319–52.
- Rogers, Chris. "From Social Contract to ‘Social Contrick’: The Depoliticisation of Economic Policy‐Making under Harold Wilson, 1974–751." British Journal of Politics & International Relations 11#4 (2009): 634–651. online
- Sked, Alan and Chris Cook. Post-War Britain: A Political History (4th ed. 1993), pp. 200–53, 292–311.
Xarici keçidlər
- Lord Wilson of Rievaulx 2019-06-01 at the Wayback Machine obituary in The Daily Telegraph (ing.)
- on the Downing Street website
- Roy Hattersley, The truth about Harold Wilson – after 30 years of scandalous rumours in The Daily Mail, 24 June 2007
- Harold Wilson article on MSN Encarta ( 2009-11-01 at the Wayback Machine 31 October 2009)
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- James Harold Wilson // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Вильсон Гарольд // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ceyms Harold Vilson ing James Harold Wilson 11 mart 1916 Haddersfild 24 may 1995 London Britaniya dovlet ve siyasi xadimi 1964 1970 ci ve 1974 1976 ci illerde Boyuk Britaniyanin 67 ci ve 69 cu Bas naziri Harold Vilsoning James Harold WilsonBoyuk Britaniya ve Simali Irlandiya Birlesmis Kralliginin 67 ci ve 69 cu bas naziri16 oktyabr 1964 19 iyun 1970MonarxII ElizabetEvvelkiSonrakiSexsi melumatlarDogum tarixi 11 mart 1916 1916 03 11 Dogum yeri Haddersfild Birlesmis KralliqVefat tarixi 24 may 1995 1995 05 24 79 yasinda Vefat yeri London Boyuk London Ingiltere Birlesmis KralliqVefat sebebi kolorektal xerceng Altsheymer xesteliyiDefn yeri Kornuoll d Partiya Leyboristler partiyasiFealiyyeti siyasetci esperantocu statistikDiniElmi fealiyyetiElm sahesi siyaset Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiOksford Universitetini bitirmisdir 1937 ci ilde Isa Mesih Kolleci Burada yeni ve en yeni tarixi sonra ise felsefe siyasi elmler ve iqtisadiyyati oyrenmisdir Hemin ilden o alma materde iqtisadi tarixi tedris etmisdir evvelce Nyu kollecde sonra ise 1938 1945 universitet kollecinde Ikinci Dunya muharibesinin baslangicindan etibaren konullu orduya qosulmaq ucun calissa da komur senayesinde statistik ve iqtisadci kimi islemeye gonderildi 1943 44 cu illerde Yanacaq ve Energetika Nazirliyinin iqtisadiyyat ve statistika sobesine rehberlik edir buradaki fealiyyetine gore Britaniya Imperiyasi ordeni ile teltif olunur Vilson 1964 cu ilde 1945 ci il seckilerinde Ormskirk bolgesinden Icmalar Palatasina secildi 1950 ci ilden 1983 cu ile qeder Huyton rayonundan secildi 1947 ci ilden Klement Ettlinin ofisinde ticaret naziri vezifesinde calismisdir 1951 ci ilin aprelinde Leyborist Hokumeti Koreya muharibesi sebebinden mudafie xerclerini pulsuz sehiyye xidmetine xelel getirdikden sonra Vilson Enyurin Biven ve Con Friman ile birlikde hokumetden ayrildi 50 ci illerin ortalarina qeder partiya icerisindeki sol qanad numayendesi Vilson partiyanin sag qanadinin lideri Hyu Geytskelle qatildi 1955 61 ci illerde Vilson 1961 63 cu illerde xezine kansleri idi 1963 cu il yanvarin 18 de Hyu Gateskell oldu ve Vilson yeni partiya lideri secildi Partiya lideri vezifesi ile Vilson da muxalifet lideri oldu 1964 cu ilin oktyabr ayinda kecirilmis parlament seckilerinde leyborist lider Vilson oten seckilerden daha 59 yere catib 630 yerlik Icmalarda yalniz 317 mandata malikdir Yeni bas nazir olmus olan Vilson ehtiyatli bir siyaset apardi ve 1966 ci ilde erken seckilere cagirmaq ucun partiyanin artiq 630 dan 364 yerini aldi Bas nazir olaraq Vilson bir sira yeni vergiler tetbiq etdi ve 1967 ci ilde iqtisadi veziyyetin canlanmasi ucun hokumet funt sterlinqin devalvasiyani aradan qaldirdi 1965 ci ilde Icmalar palatasi olum cezasinin omurluk hebsle evez olunmasini tesdiqledi Ancaq olum cezasi hele de xeyanet casusluq piratliq yandirma ve bir nece nov muharibe cinayetleri halinda istifade edile biler 1967 ci ilden etibaren homoseksualizm artiq qanuni olaraq cinayet mesuliyyeti hesab olundu Abortlar qanunilesdirildi Vilson dovrunde Ingiltereye immiqrasiyaya mehdudiyyetler qoyuldu Tehsil islahati aparildi Harold Vilson 1986 ci ilde 1970 ci il seckilerinden qisa bir muddet evvel iqtisadi statistika aciqlandi bu Leyborist Partiyasinin reytinqine menfi tesir etdi ve partiya meglubiyyetinin sebeblerinden birine cevrildi Vilson Kral Statistika Cemiyyetinin prezidenti 1972 1973 olmusdur Seckilerde meglubiyyete baxmayaraq Vilson partiyanin lideri olaraq qaldi ve 1974 cu ilin oktyabr ayinin erken seckilerinde 1974 cu ilin fevral ayinda kecirilen seckilerde 635 yerden 301 ve 635 den 319 a cixdi Vilson neft bohraninin tesirleri sebebinden cetin olmasina baxmayaraq iqtisadiyyatdaki veziyyeti qismen sabitlesdirmeye nail oldu O hemcinin Simali Irlandiyadaki veziyyeti hell etmek ucun sey gosterdi lakin 16 mart 1976 ci ilde Vilson gozlenilmeden istefa etdi 5 aprel tesdiq edildi Novbeti partiya lideri ve Bas nazir Ceyms Kallaqan oldu 1995 ci ilde altsheymer xesteliyinden eziyyet ceken Vilson Londonda vefat etdi BiblioqrafiyaWilson Harold A Personal Record The Labour Government 1964 1970 1971 Wilson Harold The Labour Government 1964 1970 A Personal Record 1979 EdebiyyatEsas Farr Martin Wilson James Harold 1st Baron Wilson 1916 1995 in David Loades ed Reader s Guide to British History London Routledge 2003 online at Credo Reference historiography Jenkins Roy Wilson James Harold Baron Wilson of Rievaulx 1916 1995 Oxford Dictionary of National Biography Oxford University Press 2004 online edn January 2009 accessed 15 October 2012 a short scholarly biography Harold Wilson 1992 ISBN 978 0 00 215189 4 830pp a standard scholarly biography Wilson Series The 20 British Prime Ministers of the 20th Century 2006 ISBN 978 1 904950 68 4 Wilson The authorised life of Lord Wilson of Rievaulx 1993 ISBN 978 0 297 81276 0 the authorized biographyElave Blick Andrew Harold Wilson Labour and the machinery of government Contemporary British History 20 3 2006 343 362 Butler David and Anthony King The British General Election of 1964 1965 Butler David and M Pinto Duschinsky The British General Election of 1970 1971 Butler Butler and David Kavanagh The British General Election of 1974 1974 Nye Bevan and the Mirage of British Socialism London Weidenfeld amp Nicolson 1987 ISBN 978 0 297 78998 7 Childs David Britain since 1945 A Political History 7th ed 2012 pp 117 61 179 96 excerpt Coopey Richard and Steven Fielding The Wilson Governments 1964 1970 1993 Davies Andrew To build a new Jerusalem the British Labour movement from the 1880s to the 1990s 1992 pp 209 31 Dell Edmund The Chancellors A History of the Chancellors of the Exchequer 1945 90 HarperCollins 1997 covers economic policy under the Attlee and Wilson governments Donoughue Bernard Prime Minister the conduct of policy under Harold Wilson and James Callaghan 1987 highly favourable report by insider Dorey Pete Well Harold Insists on Having It The Political Struggle to Establish The Open University 1965 67 Contemporary British History 29 2 2015 241 272 Fielding Steven ed The Labour governments 1964 70 volume 1 Labour and cultural change Manchester UP 2003 Holmes Martin The labour government 1974 79 political aims and economic reality Macmillan 1985 King Anthony The British General Election of 1966 1966 Lapping Brian The Labour Government 1964 70 Penguin books 1970 Morgan Kenneth O The People s Peace British History 1945 1989 1990 pp 239 313 O Hara Glen From dreams to disillusionment economic and social planning in 1960s Britain Palgrave Macmillan 2007 online PhD version Ponting Clive Breach of promise Labour in power 1964 1970 Penguin 1989 Pugh Martin Speak for Britain A New History of the Labour Party 2010 pp 319 52 Rogers Chris From Social Contract to Social Contrick The Depoliticisation of Economic Policy Making under Harold Wilson 1974 751 British Journal of Politics amp International Relations 11 4 2009 634 651 online Sked Alan and Chris Cook Post War Britain A Political History 4th ed 1993 pp 200 53 292 311 Xarici kecidlerLord Wilson of Rievaulx 2019 06 01 at the Wayback Machine obituary in The Daily Telegraph ing on the Downing Street website Roy Hattersley The truth about Harold Wilson after 30 years of scandalous rumours in The Daily Mail 24 June 2007 Harold Wilson article on MSN Encarta 2009 11 01 at the Wayback Machine 31 October 2009 IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 James Harold Wilson Brockhauz Ensiklopediyasi alm Vilson Garold Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Cex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi