Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hacı Məhəmmədəli xan (1682 – 1763, Ağsu) — 1747-ci ildən 1761-ci ilə kimi Yeni Şamaxıda hakimiyyət sürən Şirvan xanı.
| Hacı Məhəmmədəli xan | |
|---|---|
| 1747 – 1761 | |
| Sonrakı | Ağası xan və Məhəmmədsəid xan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Atası | Sufi Nəbi |
| Uşağı | Manaf Zərnəvai |
Həyatı
Təxminən 1682-ci ildə Sufi Nəbi Zərnəvainin ailəsində doğulmuşdur.1747-ci ildə Nadir şah Əfşar tərəfindən Yeni Şamaxının hakimi kimi təsdiqlənmişdir. Zərnava kəndindən Hacı Məhəmmədəli xan oturaq əyan-əşrəfin nümayəndəsi idi. Köçəri əmirlər onun başçılığı ilə barışa bilmirdilər. Xançobanlı elindən çıxmış Əsgər bəy Allahverdi bəy oğlu ona qarşı mübarizə aparırdı.
1749-cu ildə şəkili Hacı Çələbi xan, qarabağlı Pənahəli xan, gəncəli Şahverdi xan ilə birlikdə Kartli-Kaxetiyaya hücum etmək üçün razılığa gəlmişdi. Lakin İrəvan xanının xəbərdarlığı ilə baş verə biləcək hadisəyə qarşı II İraklinin hazırlığı bu ittifaqın pozulması ilə nəticələndi.
Şamaxı xanlığında ikihakimiyyətliliyin mövcud olması xanlığın mübarizə qüdrətinə mənfi təsir göstərirdi. 1755-ci ildə Hacı Çələbi xan çox sayda qoşunla Şirvanı almaq məqsədilə gəlib Ağsu şəhərini mühasirə etdikdə Yeni Şamaxı hakimi Hacı Məhəmmədəli xan Quba hakimi Hüseynəli xandan kömək istədi. Hacı Məhəmmədəli ilə Hüseynəli xanın birləşmiş qüvvələri Hacı Çələbini məğlub edə bilirlər. Lakin 1758-ci ildə Qubalı Hüseynəli xanın ölümü ilə əlaqədar yaranan qarışıqlıqdan istifadə edən Sərkərlər ailəsindən dərhal Qubanın Bərmək mahalını qarət edir və 200 ailəni özü ilə Şirvan xanlığına köçürür. Buna cavab olaraq Fətəli xan Şamaxıya hərəkət edəndə Ağarəzi bəy onun qarşısına çıxır və şəhərin yaxınlığında məğlub edilərək öldürülür.
Hakimiyyətinin sonu
1763-cü (bəzi mənbələrə görə 1765), Nailə Bayramlının təsbitinə əsasən isə 1761-cı ildə Hacı Məhəmmədəli xanın Məhəmmədsəid xan tərəfindən devrilməsi ilə Şamaxı xanlığı birləşdirildi. Hücuma səbəb kimi Kərim xan Zəndlə mübarizədə məğlub olan urmiyalı Fətəli xanın sərkərdəsi Azad xan öz dəstələri ilə 1761-ci ildə Yeni Şamaxıya gəlməsi göstərilir. Azad xan çox keçmir ki, yerli əhalini təhqir edərək incitməyə başlayır. Yeni Şamaxının hakimi Hacı Məhəmmədəli xan isə xalqın narazılığına baxmayaraq, bütün bunlara göz yumurdu. Bu da yerli əyanlardan dəstək alan Məhəmmədsəid xana yürüş üçün bəhanə verir. Məhəmmədəli xan 1762-ci ildə Şamaxıda vəfat etmişdir.
Ailəsi
Oğlu Manaf Zərnəvai atasının məğlubiyyətindən sonra Şəkiyə qaçmış, 1768-ci ildə Şəki xanlığına tabe Yeni Şamaxı naibliyi vəzifəsini icra etmişdir.
İstinadlar
- Nailə Bayramova (2009), səh. 23
- azadliq.info. "Ikihakimiyyətli Şamaxı xanlığı" (az.). 05 Oktyabr 2011. 2021-06-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-02-06.
- Nailə Bayramova (2009), səh. 44
- A. Bakıxanov, Gülüstani-Irəm, Bakı, 2001, səh.188-189.
- Hüsü Abdullayev, Azərbaycan XVIII əsrdə və onun Rusiya ilə əlaqələri. Bakı, Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Nəşriyyatı. 1965, səh. 102 və 217
Ədəbiyyat
- Bayramova Nailə. (PDF). Bakı: "Təhsil". 2009. Archived from the original on 2016-12-28. İstifadə tarixi: 2018-02-19.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Haci Mehemmedeli xan 1682 1763 Agsu 1747 ci ilden 1761 ci ile kimi Yeni Samaxida hakimiyyet suren Sirvan xani Haci Mehemmedeli xanSirvan xani Yeni Samaxida 1747 1761SonrakiAgasi xan ve Mehemmedseid xanSexsi melumatlarDogum tarixi 1682Vefat tarixi 1762Vefat yeri Agsu AzerbaycanAtasi Sufi NebiUsagi Manaf ZernevaiHeyatiTexminen 1682 ci ilde Sufi Nebi Zernevainin ailesinde dogulmusdur 1747 ci ilde Nadir sah Efsar terefinden Yeni Samaxinin hakimi kimi tesdiqlenmisdir Zernava kendinden Haci Mehemmedeli xan oturaq eyan esrefin numayendesi idi Koceri emirler onun basciligi ile barisa bilmirdiler Xancobanli elinden cixmis Esger bey Allahverdi bey oglu ona qarsi mubarize aparirdi 1749 cu ilde sekili Haci Celebi xan qarabagli Penaheli xan genceli Sahverdi xan ile birlikde Kartli Kaxetiyaya hucum etmek ucun raziliga gelmisdi Lakin Irevan xaninin xeberdarligi ile bas vere bilecek hadiseye qarsi II Iraklinin hazirligi bu ittifaqin pozulmasi ile neticelendi Samaxi xanliginda ikihakimiyyetliliyin movcud olmasi xanligin mubarize qudretine menfi tesir gosterirdi 1755 ci ilde Haci Celebi xan cox sayda qosunla Sirvani almaq meqsedile gelib Agsu seherini muhasire etdikde Yeni Samaxi hakimi Haci Mehemmedeli xan Quba hakimi Huseyneli xandan komek istedi Haci Mehemmedeli ile Huseyneli xanin birlesmis quvveleri Haci Celebini meglub ede bilirler Lakin 1758 ci ilde Qubali Huseyneli xanin olumu ile elaqedar yaranan qarisiqliqdan istifade eden Serkerler ailesinden derhal Qubanin Bermek mahalini qaret edir ve 200 aileni ozu ile Sirvan xanligina kocurur Buna cavab olaraq Feteli xan Samaxiya hereket edende Agarezi bey onun qarsisina cixir ve seherin yaxinliginda meglub edilerek oldurulur Hakimiyyetinin sonu1763 cu bezi menbelere gore 1765 Naile Bayramlinin tesbitine esasen ise 1761 ci ilde Haci Mehemmedeli xanin Mehemmedseid xan terefinden devrilmesi ile Samaxi xanligi birlesdirildi Hucuma sebeb kimi Kerim xan Zendle mubarizede meglub olan urmiyali Feteli xanin serkerdesi Azad xan oz desteleri ile 1761 ci ilde Yeni Samaxiya gelmesi gosterilir Azad xan cox kecmir ki yerli ehalini tehqir ederek incitmeye baslayir Yeni Samaxinin hakimi Haci Mehemmedeli xan ise xalqin naraziligina baxmayaraq butun bunlara goz yumurdu Bu da yerli eyanlardan destek alan Mehemmedseid xana yurus ucun behane verir Mehemmedeli xan 1762 ci ilde Samaxida vefat etmisdir AilesiOglu Manaf Zernevai atasinin meglubiyyetinden sonra Sekiye qacmis 1768 ci ilde Seki xanligina tabe Yeni Samaxi naibliyi vezifesini icra etmisdir IstinadlarNaile Bayramova 2009 seh 23 azadliq info Ikihakimiyyetli Samaxi xanligi az 05 Oktyabr 2011 2021 06 24 tarixinde Istifade tarixi 2018 02 06 Naile Bayramova 2009 seh 44 A Bakixanov Gulustani Irem Baki 2001 seh 188 189 Husu Abdullayev Azerbaycan XVIII esrde ve onun Rusiya ile elaqeleri Baki Azerbaycan Elmler Akademiyasinin Nesriyyati 1965 seh 102 ve 217EdebiyyatBayramova Naile PDF Baki Tehsil 2009 Archived from the original on 2016 12 28 Istifade tarixi 2018 02 19