Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hacı Molla Şükür Məhhərrəmzadə (1820 və ya 1821, Ağanus, Laçın rayonu) — dövrünün məşhur ziyalılarından biri, müəllim olmuşdur. Müqəddəs bir şəxsiyyət kimi tanınmışdır, Şuşa şəhərinin qazısı olmuşdur. Şuşa qalasındakı "Təzə pir" məscidinin baş ruhanisi olmuşdur.
| Hacı Molla Şükür Məhərrəmzadə | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 1820 və ya 1821 |
| Doğum yeri | |
| Fəaliyyəti | müəllim |
Həyatı
Hacı Axund Molla Şükür 1820, yaxud 1821-ci ildə Şuşadan təxminən 40 km məsafədə yerləşən indiki Laçın rayonunun Ağanus kəndində doğulmuşdu. Mollaxanada oxuduqdan sonra 10 il Bağdad və Nəcəf şəhərlərində İslam dini ilə yanaşı, dünyəvi elmlərin də dərinliklərinə yiyələnmişdi. 1850-ci illərin ortalarında Vətənə döndükdən sonra o vaxtkı Zaqafqaziya şeyxülislamı onu Şuşa şəhərinin axundu təyin etmişdi. O, da qısa müddətdə Qarabağ camaatının hörmətini qazanmışdı.
Hacı Mоlla Şükür Yasəmən Rəhim qızı və Bəyaz xanımla ailə qurmuşdu. Nəsir, Əbuturab, Məhəmməd, Əhməd, Əsədulla adlı оğlanları vardı.
Yazıçı-publisist Əslixan Hüseynoğlu özünün "Geriyə bax, qoca!.." adlı romanında yazır: "...Hacı Molla Şükürdə övliyalıq, olmuş, yaxud olacaq hadisələr barədə qeybdən xəbər vermək qabiliyyəti də varmış. Hətta Sovet hakimiyyətinin 70 il sürəcəyini də öncədən söyləyirmiş.
Mübarizəsi
O, erməni terroruna, təcavüzünə qarşı mübarizədə də fəal iştirak etmişdir. Mir Möhsün Nəvvab "1905-1906-cı illərdə erməni-müsəlman davası" kitabında yazır ki, Hacı Axundun başçılıq etdiyi dəstə Qarabağ xanı İbrahim xanın qızı mərhumə Gövhər ağanın evinin ətrafında mövqe tutub ermənilərə qarşı döyüşürdü...
1905-ci ildə Ermənilər Əsgəran qalasını tutaraq yolu kəsirlər, Şuşaya Ağdam tərəfdən ərzaq buraxmırlar. Rəhim Kərbəlayi Hüseyn oğlu Şuşanın axundu ilə görüşür və Əsgəran qalasının azad edilməsinin vacib olduğunu öyrənir. O, Əsgəran qalasını düşməndən təmizləyir, döyüşçülərindən bir dəstə orada daimi müdafiədə dayanır və yüzlərlə araba Şuşaya ərzaq daşımağa başlayır.Tək Qarabağdan deyil, digər yerlərdən – Bakıdan, Təbrizdən, Dərbənddən, Aşqabaddan, Daşkənddən də varlı Azərbaycan bəyləri Şuşaya həm ərzaq, həm silah göndərirlər. Şuşanı ermənidən qorumaq üçün aralarında bir neçə ay fasilə olmaqla 2 qanlı dava gedir. Hər iki döyüşdə azərbaycanlılar, xüsusən Şükür böyük şücaətlər göstərir, Rəhim Kərbəlayi Hüseyn oğlu həlak olur. Az keçmir ki, Rəhimin qardaşı da Tuğda ermənilər tərəfində öldürülür. Azərbaycanlıların sərt müqaviməti ilə qarşılaşan və məğlubiyyətə uğrayaraq çoxlu itki verən ermənilər barışıq üçün müraciət edirlər..
Hacı Molla Şükür, eyni zamanda, rus imperiyasının islami, milli dəyərlərimizi məhv etməyə yönəlmiş tədbirləri ilə də barışmırdı.
Nəslinin davamçıları
Sovet hökuməti yıxılana qədər çoxları kimi Hacı Molla Şükürün nəslinə də böyük zərbələr vurdu. Ölümündən sonra ailəsi, bütün əzizləri repressiyaya, təzyiqlərə məruz qaldı. Oğullarından biri, Müsavatın fəallarından olmuş Mirzə Məhəmməd 1937-ci ildə həbsə alınaraq sürgün edilir.
Mirzə Məhəmməd Müsavat hökuməti vaxtında əvvəl Qubadlıda qəza pristavı, son dövrlərdə isə Xosrov bəy Sultanovun əmri ilə Şuşa qəzasının rəisi işləyirmiş. Cümhuriyyət süquta uğrayandan sonra repressiyaya məruz qalaraq həbs olunmuşdu. Sonra Şuşaya qayıdıb gələndə isə yenidən təqiblərlə üzləşdiyi üçün ailəsini də götürüb Ağdama köçmüşdü.
İlyas Əfəndiyev bayaq xatırlatdığımız "Hacı Axund Molla Şükürün cənnət bağı necə oldu?" hekayəsində Mirzə Məhəmmədin uşaqlıqda Hacı Molla Şükürün bağında birlikdə oynadıqları qızı Səriyyənin sonrakı acınacaqlı taleyini də yanıqlı notlarla təsvir edir (Hacının həyat yoldaşı Bəyaz xanım məşhur yazıçımızın anasının xalası imiş)... Uzun müddət maarif sahəsində çalışmış filoloq-müəllim, yazıçı publisist Əslixan Hüseynoğlu Hacının nəticələrindəndir. Hacı Molla Şükürün oğlu Mirzə Məhəmmədin nəvəsi Flora xanım Qasımova hazırda Milli Məclisin üzvüdür. Respublikanın Əməkdar müəllimi, Laçın rayonu Ağsaqqallar Şurasının sədri Ağayar İsmayılov, Sahibkarlar Şurasının üzvü, "Bakond" şirkətinin prezidenti Ruslan Sadıqov, Sumqayıt Şəhər İcra Hakimiyyəti başçısının müavini Rövşən Sadıqov və başqaları Hacı Molla Şükürün yadigarlarıdır.
Əlyazmaları
Hacı Axund Molla Şükürün Əlyazmalar İnstitutunda saxlanılan əski əlifbada əlyazmaları müxtəlif dini bilgilərdən, göy cisimləri ilə Quran əlifbası arasında əlaqələrdən və s. bəhs edir. Represiyalar zamanı yaxınları onun bir çox əlyazmalarını yandırmağa məcbur olmuşlar.
Hacı Mоlla Şükür Məhərrəmzadə 1890-cı ildə “Risaleyi-hüruf və hüquq” adlı kitab yazmışdı. Bu kitab o dövrün məktəb və mədrəsələrində Azərbaycan dili, hesab və başqa fənlərin tədrisi üzrə qiymətli dərslik hesab olunurdu. Dərsliyin müsbət xüsusiyyətləri orada müəllimlər üçün metodiki göstərişlərin olması, dilinin sadəliyi və asanlığı ilə əlaqədar idi.
İstinadlar
- Ənvər Çingizoğlu, jurnalist-etnoqraf. "Hacı Molla Şükür Məhhərrəmzadə: "Difai"nin axund üzvü" (azər.). https://xudaferin.eu. 03.11.2021 tarixində .
- Sultan Laçın. "Xan qızı Natəvanın kəbinini kəsən kişi..." (azər.). Həftə içi.- 2013.- 12-14 oktyabr.- S.8. 03.11.2021 tarixində .
- Yasəmən MUSAYEVA. "İlham Əliyev Qarabağı öz sahiblərinə qaytardı" (azər.). https://www.azerbaijan-news.az. 03.11.2021 tarixində .
- Ənvər Çingizoğlu, jurnalist-etnoqraf. "Hacı Molla Şükür Məhhərrəmzadə: "Difai"nin axund üzvü" (azər.). https://xudaferin.eu. 03.11.2021 tarixində .
Xarici keçidlər
- İlham Əliyev Qarabağı öz sahiblərinə qaytardı.
- HACI AXUND MOLLA ŞÜKÜRÜN CƏNNƏT BAĞI NECƏ OLDU?
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Haci Molla Sukur Mehherremzade 1820 ve ya 1821 Aganus Lacin rayonu dovrunun meshur ziyalilarindan biri muellim olmusdur Muqeddes bir sexsiyyet kimi taninmisdir Susa seherinin qazisi olmusdur Susa qalasindaki Teze pir mescidinin bas ruhanisi olmusdur Haci Molla Sukur MeherremzadeDogum tarixi 1820 ve ya 1821Dogum yeri Aganus Lacin rayonu Azerbaycan SSRFealiyyeti muellimHeyatiHaci Axund Molla Sukur 1820 yaxud 1821 ci ilde Susadan texminen 40 km mesafede yerlesen indiki Lacin rayonunun Aganus kendinde dogulmusdu Mollaxanada oxuduqdan sonra 10 il Bagdad ve Necef seherlerinde Islam dini ile yanasi dunyevi elmlerin de derinliklerine yiyelenmisdi 1850 ci illerin ortalarinda Vetene dondukden sonra o vaxtki Zaqafqaziya seyxulislami onu Susa seherinin axundu teyin etmisdi O da qisa muddetde Qarabag camaatinin hormetini qazanmisdi Haci Molla Sukur Yasemen Rehim qizi ve Beyaz xanimla aile qurmusdu Nesir Ebuturab Mehemmed Ehmed Esedulla adli oglanlari vardi Yazici publisist Eslixan Huseynoglu ozunun Geriye bax qoca adli romaninda yazir Haci Molla Sukurde ovliyaliq olmus yaxud olacaq hadiseler barede qeybden xeber vermek qabiliyyeti de varmis Hetta Sovet hakimiyyetinin 70 il sureceyini de onceden soyleyirmis MubarizesiO ermeni terroruna tecavuzune qarsi mubarizede de feal istirak etmisdir Mir Mohsun Nevvab 1905 1906 ci illerde ermeni muselman davasi kitabinda yazir ki Haci Axundun basciliq etdiyi deste Qarabag xani Ibrahim xanin qizi merhume Govher aganin evinin etrafinda movqe tutub ermenilere qarsi doyusurdu 1905 ci ilde Ermeniler Esgeran qalasini tutaraq yolu kesirler Susaya Agdam terefden erzaq buraxmirlar Rehim Kerbelayi Huseyn oglu Susanin axundu ile gorusur ve Esgeran qalasinin azad edilmesinin vacib oldugunu oyrenir O Esgeran qalasini dusmenden temizleyir doyusculerinden bir deste orada daimi mudafiede dayanir ve yuzlerle araba Susaya erzaq dasimaga baslayir Tek Qarabagdan deyil diger yerlerden Bakidan Tebrizden Derbendden Asqabaddan Daskendden de varli Azerbaycan beyleri Susaya hem erzaq hem silah gonderirler Susani ermeniden qorumaq ucun aralarinda bir nece ay fasile olmaqla 2 qanli dava gedir Her iki doyusde azerbaycanlilar xususen Sukur boyuk sucaetler gosterir Rehim Kerbelayi Huseyn oglu helak olur Az kecmir ki Rehimin qardasi da Tugda ermeniler terefinde oldurulur Azerbaycanlilarin sert muqavimeti ile qarsilasan ve meglubiyyete ugrayaraq coxlu itki veren ermeniler barisiq ucun muraciet edirler Haci Molla Sukur eyni zamanda rus imperiyasinin islami milli deyerlerimizi mehv etmeye yonelmis tedbirleri ile de barismirdi Neslinin davamcilariSovet hokumeti yixilana qeder coxlari kimi Haci Molla Sukurun nesline de boyuk zerbeler vurdu Olumunden sonra ailesi butun ezizleri repressiyaya tezyiqlere meruz qaldi Ogullarindan biri Musavatin feallarindan olmus Mirze Mehemmed 1937 ci ilde hebse alinaraq surgun edilir Mirze Mehemmed Musavat hokumeti vaxtinda evvel Qubadlida qeza pristavi son dovrlerde ise Xosrov bey Sultanovun emri ile Susa qezasinin reisi isleyirmis Cumhuriyyet suquta ugrayandan sonra repressiyaya meruz qalaraq hebs olunmusdu Sonra Susaya qayidib gelende ise yeniden teqiblerle uzlesdiyi ucun ailesini de goturub Agdama kocmusdu Ilyas Efendiyev bayaq xatirlatdigimiz Haci Axund Molla Sukurun cennet bagi nece oldu hekayesinde Mirze Mehemmedin usaqliqda Haci Molla Sukurun baginda birlikde oynadiqlari qizi Seriyyenin sonraki acinacaqli taleyini de yaniqli notlarla tesvir edir Hacinin heyat yoldasi Beyaz xanim meshur yazicimizin anasinin xalasi imis Uzun muddet maarif sahesinde calismis filoloq muellim yazici publisist Eslixan Huseynoglu Hacinin neticelerindendir Haci Molla Sukurun oglu Mirze Mehemmedin nevesi Flora xanim Qasimova hazirda Milli Meclisin uzvudur Respublikanin Emekdar muellimi Lacin rayonu Agsaqqallar Surasinin sedri Agayar Ismayilov Sahibkarlar Surasinin uzvu Bakond sirketinin prezidenti Ruslan Sadiqov Sumqayit Seher Icra Hakimiyyeti bascisinin muavini Rovsen Sadiqov ve basqalari Haci Molla Sukurun yadigarlaridir ElyazmalariHaci Axund Molla Sukurun Elyazmalar Institutunda saxlanilan eski elifbada elyazmalari muxtelif dini bilgilerden goy cisimleri ile Quran elifbasi arasinda elaqelerden ve s behs edir Represiyalar zamani yaxinlari onun bir cox elyazmalarini yandirmaga mecbur olmuslar Haci Molla Sukur Meherremzade 1890 ci ilde Risaleyi huruf ve huquq adli kitab yazmisdi Bu kitab o dovrun mekteb ve medreselerinde Azerbaycan dili hesab ve basqa fenlerin tedrisi uzre qiymetli derslik hesab olunurdu Dersliyin musbet xususiyyetleri orada muellimler ucun metodiki gosterislerin olmasi dilinin sadeliyi ve asanligi ile elaqedar idi IstinadlarEnver Cingizoglu jurnalist etnoqraf Haci Molla Sukur Mehherremzade Difai nin axund uzvu azer https xudaferin eu 03 11 2021 tarixinde Sultan Lacin Xan qizi Natevanin kebinini kesen kisi azer Hefte ici 2013 12 14 oktyabr S 8 03 11 2021 tarixinde Yasemen MUSAYEVA Ilham Eliyev Qarabagi oz sahiblerine qaytardi azer https www azerbaijan news az 03 11 2021 tarixinde Enver Cingizoglu jurnalist etnoqraf Haci Molla Sukur Mehherremzade Difai nin axund uzvu azer https xudaferin eu 03 11 2021 tarixinde Xarici kecidlerIlham Eliyev Qarabagi oz sahiblerine qaytardi HACI AXUND MOLLA SUKURUN CENNET BAGI NECE OLDU