Gavduşan döyüşü — 1774-cü ildə Xudat yaxınlığındakı Gavduşan çölündə Qarabağ, Şəki xanlıqları və Dağıstan hakimlərinin birləşmiş qüvvələri ilə Quba xanlığı arasında böyük döyüş oldu. Birləşmiş qüvvələr Qubanı və Şamaxını tutdular. Bu zaman Fətəli xan Salyana çəkildiyindən Dərbəndin müdafiəsinə həyat yoldaşı Tuti Bikə rəhbərlik edirdi.
Gavduşan döyüşü | |||
---|---|---|---|
Azərbaycandakı döyüşlər | |||
| |||
Tarix | 1774-cü ilin iyulu | ||
Yeri | Xudat yaxınlığı | ||
Səbəbi | Fətəli xandan Avar xanının və oğlanlarının intiqamını almaq | ||
Nəticəsi | Fətəli xanın ağır məğlubiyyəti | ||
Ərazi dəyişikliyi | Birləşmiş qüvvələr Qubanı və Şamaxını tutdular. | ||
Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
Komandan(lar) | |||
| |||
Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
İtkilər | |||
| |||
Əmir Həmzə və Fətəli xan
1774-cü ildə Qaraqaytaq usmisi Əmir Həmzənin, qazıqumuqlu Məhəmməd xanın, avarlı Ümmə xanın birləşmiş qüvvələri, habelə Tabasaran kadisi Rüstəmin, canqutaylı Əli sultanın, Dişsiz Məhəmmədin dəstələri Qubaya doğru hərəkət etdilər. Kostyukov, Əndəri və başqa yerlərin feodalları da bu koalisiyanın tərəfindən çıxış edirdilər. Yürüşün təşkilatçısı Fətəli xanın barışmaz düşməni Əmir Həmzə idi. Cənubi Dağıstan feodalları sürətlə hərəkət edirdilər ki, qubalılar onları dəf etmək üçün yeni qüvvə toplamağı bacarmadılar. Digər yandan onların müttəfiqləri Tarku şamxalı və Bunyak hakimi Tarku və Bunyakı müdafiə etməyə məcbur idilər. Qubaya yürüşün iştirakçıların məqsədləri Avar xanının və oğlanlarının intiqamını almaq idi.
Fətəli xan və onun düşmənləri Xudatın yaxınlığına Gavduşan çölündə qarşılaşdılar. Üstünlük əvvəlcə Fətəli xanın tərəfində idi. Lakin usminin oğlu Əli bəy Quba qoşunlarının mərkəzinə xəsarətli zərbə vurdu və döyüşün gedişi dəyişdi. Hər iki tərəfdən böyük itkilər oldu. Dişsiz Məhəmməd, Qazıqumuqlu Eldar bəy və şeyx Əli bəy həlak oldular. Məğlubiyyətə uğramış Fətəli xan Qubada duruş gətirə bilməyərək Salyana çəkildi. Ağır məğlubiyyətdən sonra Fətəli xan yaxın adamlarından birini Qızlar qalasında məskunlaşan rus ordu komandanı general-mayor Medemlə danışıqlara göndərdi.
Mənbə
- Абдуллаев, Г.Б. Азербайджан в XVIII веке и взаимоотношения его с Россией. Баку: Изд-во Академии наук Азербайджанской ССР. 1965.
- Bakıxanov, Abbasqulu ağa. Gülüstani-İrəm (az.). Əsgərli, M. tərəfindən tərcümə olunub. Bakı: Minarə. 2000. 224 səh.
İstinadlar
- А. К. Бакиханов. Гюлистан-и Ирам. Период пятый.
- В. Г. Гаджиев. Русско-дагестанские отношения в XVIII — начале XIX века: сборник документов. — М.: Наука, 1988. — С. 152
- Абдуллаев, 1965. səh. 524
- Абдуллаев, 1965. səh. 525
- Bakıxanov, 2000. səh. 162
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Gavdusan doyusu 1774 cu ilde Xudat yaxinligindaki Gavdusan colunde Qarabag Seki xanliqlari ve Dagistan hakimlerinin birlesmis quvveleri ile Quba xanligi arasinda boyuk doyus oldu Birlesmis quvveler Qubani ve Samaxini tutdular Bu zaman Feteli xan Salyana cekildiyinden Derbendin mudafiesine heyat yoldasi Tuti Bike rehberlik edirdi Gavdusan doyusuAzerbaycandaki doyuslerGavdusan doyusuTarix 1774 cu ilin iyuluYeri Xudat yaxinligiSebebi Feteli xandan Avar xaninin ve oglanlarinin intiqamini almaqNeticesi Feteli xanin agir meglubiyyetiErazi deyisikliyi Birlesmis quvveler Qubani ve Samaxini tutdular Munaqise terefleriQuba xanligi Qarabag xanligi Seki xanligi Qaziqumuq xanligi Avar xanligi ve diger Dagistan hakimleri Komandan lar Feteli xan yarali Ibrahimxelil xan Mehemmedhuseyn xan Emir Hemze Mehemmed xan Eldar bey Umme xan Tabasaranli Rustem Canqutayli Eli sultan Dissiz Mehemmed Seyx Eli Tereflerin quvvesi8 min 4 6 minItkileragir agirEmir Hemze ve Feteli xan1774 cu ilde Qaraqaytaq usmisi Emir Hemzenin qaziqumuqlu Mehemmed xanin avarli Umme xanin birlesmis quvveleri habele Tabasaran kadisi Rustemin canqutayli Eli sultanin Dissiz Mehemmedin desteleri Qubaya dogru hereket etdiler Kostyukov Enderi ve basqa yerlerin feodallari da bu koalisiyanin terefinden cixis edirdiler Yurusun teskilatcisi Feteli xanin barismaz dusmeni Emir Hemze idi Cenubi Dagistan feodallari suretle hereket edirdiler ki qubalilar onlari def etmek ucun yeni quvve toplamagi bacarmadilar Diger yandan onlarin muttefiqleri Tarku samxali ve Bunyak hakimi Tarku ve Bunyaki mudafie etmeye mecbur idiler Qubaya yurusun istirakcilarin meqsedleri Avar xaninin ve oglanlarinin intiqamini almaq idi Feteli xan ve onun dusmenleri Xudatin yaxinligina Gavdusan colunde qarsilasdilar Ustunluk evvelce Feteli xanin terefinde idi Lakin usminin oglu Eli bey Quba qosunlarinin merkezine xesaretli zerbe vurdu ve doyusun gedisi deyisdi Her iki terefden boyuk itkiler oldu Dissiz Mehemmed Qaziqumuqlu Eldar bey ve seyx Eli bey helak oldular Meglubiyyete ugramis Feteli xan Qubada durus getire bilmeyerek Salyana cekildi Agir meglubiyyetden sonra Feteli xan yaxin adamlarindan birini Qizlar qalasinda meskunlasan rus ordu komandani general mayor Medemle danisiqlara gonderdi MenbeAbdullaev G B Azerbajdzhan v XVIII veke i vzaimootnosheniya ego s Rossiej Baku Izd vo Akademii nauk Azerbajdzhanskoj SSR 1965 Bakixanov Abbasqulu aga Gulustani Irem az Esgerli M terefinden tercume olunub Baki Minare 2000 224 seh IstinadlarA K Bakihanov Gyulistan i Iram Period pyatyj V G Gadzhiev Russko dagestanskie otnosheniya v XVIII nachale XIX veka sbornik dokumentov M Nauka 1988 S 152 Abdullaev 1965 seh 524 Abdullaev 1965 seh 525 Bakixanov 2000 seh 162