Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ferents Kazintsi (mac. Kazinczy Ferenc; 27 oktyabr 1759[…], Şimian[d], Bihor judeçi – 23 avqust 1831 və ya 22 avqust 1831, Sefalom[d]) — Macarıstan yazıçısı, şairi, tərcüməçisi, neologisti. O, XIX əsrdə macar dili və ədəbiyyatının bərpasına böyük töhfələr vermişdir. Bu gün onun adı, macar dilinin elmi inkişafa uyğunlaşması və 1844-cü ildə dövlətin rəsmi dilinə çevrilməsi üçün minlərlə sözün birləşdirildiyi və ya yenidən gündəmə gətirildiyi XIX əsr Dil İslahatı ilə əlaqələndirilir. Linqvistik və ədəbi əsərlərinin əhəmiyyəti nəzərə alınaraq, o, David Baroti, Ferents Verşeqhi, Dyörd Beşşeney, Matyaş Rat və Yanoş Kişlə bərabər Macarıstanda islahat dövrünün mədəni qurucularından biri hesab olunur.
| Ferents Kazintsi | |
|---|---|
| mac. Kazinczy Ferenc | |
 | |
| Doğum adı | Kazinczy Ferenc |
| Doğum tarixi | 27 oktyabr 1759[…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 23 avqust 1831(71 yaşında) və ya 22 avqust 1831(71 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | vəba |
| Dəfn yeri |
|
| Həyat yoldaşı | Sofi Török (1804) |
| Uşaqları | Ayfigeniya Evgeniya Taliya Mark Emil Ferents Antal Sofron Ferents Anna Ayfigeniya Balint Sesil Ferents Layoş |
| Təhsili | Debreçen Kolleci (1766) Kejmarok Kolleci (1768) Kolleci (1769-1779) |
| İxtisası | hüquqşünas |
| Fəaliyyəti | yazıçı şair neologist tərcüməçi notarius təhsil müfəttişi |
| İstiqamət | Maarifçilik dövrü Klassisizm |
| Tanınmış əsərləri | Tövisek és virágok (1811) Poétai episztola Vitkovics Mihályhoz (1811) Ortológus és neológus nálunk és más nemzeteknél (1819) |
| Üzvlüyü | |
 Ferents Kazintsi Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
İlk illəri
Ferents Kazintsi Macarıstan krallığının Bihar medyesində yerləşən Erşemyendə (indiki , Rumıniya) anadan olmuşdur. Atası Yojef Kazintsi de Kazints (1732-1784) əsil-nəcabətli ailənin üzvü olub Abov judetsində magistrat kimi işləyirdi. Ferentsin dörd qardaşı və dörd bacısı var idi. Səkkiz yaşına çatanadək onu ana babası Ferents Boşşani böyütmüşdür. Bu yeddi il ərzində xarici dildə bir kəlmə belə eşitməmişdir.
İlk məktubunu 1764-cü ilin dekabrında o zamanlar yaşayan valideynlərinə yazmışdır. 1766-cı ildə xalası xəstələndiyindən onun müalicəsi üçün üç aylıq Debreçenə köçmüşdülər. Kazintsi bu müddət ərzində Debreçen Kollecində təhsil almışdır. Xalasının ölümündən sonra valideynlərinin yanına qayıtmış və burada Kejmark (indiki Kejmarok, Slovakiya) Kollecinin tələbəsindən latın və alman dillərini öyrənmişdir. Nadir hallarda təsirlənən təhsilli və ziyalı atası oğlunun bu hərəkətindən xeyli məmnun olmuş, hətta ona həmin dilləri öyrətməklə yanaşı, bu dillərdə oğlu ilə ünsiyyət də qurmuşdur. Kazintsi 1768-ci ildə Kejmarkda dil məşğələlərinə hazırlıq sinfində davam etmişdir.
Atası Yojef Kazintsi əvvəllər Ferentsin hərbçi olmağını istəsə də, Ferentsin müqavimət göstərməsi və xüsusilə də onun ədəbi qabiliyyətlərinin inkişafı atasını fikrindən daşındırmış və o, öz oğlunu yazıçı kimi görmək istəmişdir. Bununla belə pietist pedaqoq olan atası bir yazıçının dindar olmalı olduğunu düşünürdü; bu səbəbdən on dörd yaşlı oğluna din haqqında dissertasiyalarını latın dilindən macar dilinə tərcümə etməyi tapşırmışdır. Bundan başqa ata oğluna qabaqcıl təhsil də vermişdir: Ferents xarici dillərdə təhsil almış, incəsənət və musiqi ilə məşğul ola bilirdi. O, hətta oğlunu imperator səfər edərkən imperator naharına və yığıncaqlara aparmışdır. 1774-cü ildə atası oğlunu tərcümələrə davam etməyə məcbur etsə də, o, Dyörd Beşşeneyin "Agiş faciəsi"ni (1772), İqnats Meszaroşun "Kártigám"ını (1772) və digər əsərləri oxumağa üstünlük verirdi. O, idilliyaları və Vergili, Horatsi, Anakreonun şeirləri ilə biliklərini genişləndirmişdir.
Ferents dini tədqiqatlarına laqeyd yanaşmırdı və hətta evdə nahar və şam yeməyi zamanı dini mövzularda tez-tez müzakirə edirdilər. 1774-cü ildə atasının ölümündən sonra "De religione" əsərini, Gellertin əsərlərini şərh etməyin çətin olduğunu düşünən din müəllimi onu bu işdən azad edənədək, tərcümə etməyə davam etdi. Ferents artıq yavaş-yavaş dini mövzulardan dünyəvi və milli mövzulara keçid etmiş və ölkənin qısa coğrafi təsvirini hazırlamışdır. İştvan Loşontsi Hanyokinin "Üç balaca güzgü" əsəri onun bu işi üçün nümunə qismində çıxış etmişdir. Bu, sonralar "cızma-qara" olaraq adlandırdığı "Macarıstan coğrafiyası" adlı uşaqcasına tərtibat idi və 1775-ci ildə anasının hesabına Macarıstanın Kaşşa şəhərində (indiki Koşitse, Slovakiya) dərc olunmuşdur.
Şaraşpatak (1769-1779)
11 sentyabr 1769-cu ildə Kollecində təhsil almağa və burada özü qədim yunan dilini öyrənməyə başlamışdır. İlk illərdə fəlsəfə və hüquq oxumuşdur. 1773-cü ildə ritorikanı öyrənməyə başladı. Hətta həmin ilin dekabrında Bugyidə kollecin tikintisinə pul bağışlanması ilə əlaqədar keçirilən xüsusi qəbulda kollecin nümayəndə heyətinin üzvü kimi general-qraf Mikloş Beleznayı qarşılamışdı. Onda Kazintsi ilk dəfə idi ki, görürdü. 1775-ci ilədək kollecdə teologiya kurslarında təhsilini davam etdirən Kazintsi Şaraşpataka gəlmiş fransız əsgərdən fransız dilini öyrənmişdi.
O, Dyörd Beşşeneyin alman dilində yazılmış "Die Amerikaner" qısa hekayəsini macar dilinə tərcümə etmiş və 1776-cı ildə Kaşşada "Az amerikai Podoc és Kazimir keresztyén vallásra való megtérése" adı altında dərc etdirmişdir. Bu əsər sayəsində o, deizm və dini tolerantlıq prinsipləri haqqında məlumatlara yiyələnmişdir. Tərcüməsində Kazintsi macar dili tarixində ilk dəfə világosság (aydınlıq, anlaşıqlılıq deməkdir) sözündən istifadə etmişdir. Beşşeney tərcüməni xoş qarşılamış və onun bu cavabı Kazintsini fərəhləndirmişdir. Kazintsi o dövrün ən görkəmli müəlliflərindən biri ilə əlaqə yaratdığına görə çox sevinirdi. Lakin Kazintsi Beşşeneyin ardıcılı olmadı; çünki Beşşeney mədəni siyasətçi və filosof kimi ədəbi məktəb yaradacaq qədər əsərlərini təkmilləşdirməmişdi.
Ferentsin əmisi Vyana kral məhkəməsində medyesinin nümayəndəliyinin üzvü idi və gənc Kazintsini də özü ilə aparırdı. Bu səfər onda böyük təəssürat yaratmışdı. İlk dəfə idi ki, Kazintsi imperatorun yaşadığı şəhəri görürdü və onun möhtəşəm kolleksiyaları, xüsusilə də rəsmləri tamamilə onun diqqətini cəlb etmişdi.
Həmin dövrdə Kazintsi , və David Baroti Sabonun düşüncələrini izləyirdi. Sonralar o, kitabxanasından Şandor Barotsi tərəfindən tərcümə olunmuş "Contes Moraux" əsərini tapmış və bu, onun ən sevdiyi kitaba çevrilmişdi; hətta sonralar Kazintsi onu özü ilə həbsxanaya da aparmışdı. Beləliklə də daha əvvəl Beşşeneydən ruhlanan Kazintsi həyatda əsas məqsədinin tərcüməçi və macar dilinin inkişafına yardım edən şəxs olduğunu aşkar etmişdi.
Kaşşa (1779-1780)
Təhsilini başa vurduqdan sonra 9 sentyabr 1779-cu ildə medyesinin prokuroru Şamuel Milets ilə görüşmək məqsədilə Kaşşaya getmiş, burada hüquqşünas kimi çalışmış və gənclik eşqi Erjibet Rozqoni və nümunə götürmək istədiyi şəxslərdən olan David Baroti Sabo ilə ilk dəfə tanış olmuşdu. O, burada oktyabrın 18-dək qalmışdı.
Kaşşada qaldığı müddətdə onun dünyagörüşündə dəyişikliklər baş vermişdi. O, dini tezislərdən və "lazımsız" teoloji dərslərdən üz döndərmişdi. 1779-1781-ci illərdə Kazintsi dünyəvi, deist dini görüşlərə qoşulmuş və onun baxışları ehkamlardan tamamilə təmizlənmişdi. Bədii gözəlliyə olan vurğunluq itmiş dini təcrübəni əvəz etmişdi. Gözəlliyə olan həvəsi onun bütün fərdiliyini və dünyagörüşünü zəbt edən ehtirasa çevrilmişdi. Təxminən 1780-ci ildə digər işlərlə yanaşı özünün ilk bədii əsəri olan əsərinin tərcüməsinə başladı. Tezliklə 1783-cü ildə "Siegwart" əsərini macar dilində dərc etdirdi. Tərcümələrinə görə bir neçə əcnəbi müəlliflə əlaqə saxlayır və Gessner, və ilə yazışırdı. Görkəmli Avropalı alimlərlə əlaqələri onda seçilmək hissini oyatmışdı. Beləliklə də, Russodan sonra o da özünün adi insanlardan şüurlu olaraq ayrıldığını qeyd etmişdi.
Eyni zamanda 1779-cu ildə o, Macarıstanın (indiki , Rumıniya) şəhərində Mikloş Revai ilə tanış olmuşdu. O, sözlərin təhlilini macar dilindəki morfologiya qaydalarına müvafiq uyğunlaşdıran dilçi idi. Onlar dostlaşmışdılar və tez-tez ədəbiyyat və qrammatika barədə fikirlərini bir-biri ilə bölüşürdülər.
Eperyeş (1781-1782)
11 yanvar 1781-ci ildən 2 iyun 1782-ci ilədək Macarıstanın (indiki Preşov, Slovakiya) kəndində hüquqşünas kimi fəaliyyətinə davam etmişdir. Öz işindən əlavə, vaxtının əksər hissəsini incəsənətlə, rəqs etmək, fleyta çalmaq, rəsm çəkmək və mütaliə ilə keçirirdi. Xüsusilə alman yazıçıları çox sevirdi. Eperyeşdə olduğu müddətdə o, Ninoş Şteynmetzin qızına, ona böyük təsir etmiş "təhsilli xanım"a aşiq olmuşdu.
Peşt (1782-1783)
1782-ci ilin avqustunda Peştdə hüquq üzrə iş təcrübəsinə davam edən Kazintsi burada Yojef Bernatın muzdlu dəftərxanaçısı kimi and içmişdi. Peştdə olarkən o, iki nəfər yaşlı, görkəmli ədib Lörints Ortsi və Gedeon Radai ilə əlaqə yaratmışdı. Radai ona daha çox Qərb ədəbiyyatına dair biliklər verir, həm də qədim macar yazıçıları, xüsusilə də qiymətləndirməyə dəvət edirdi. Bu dostluq Kazintsinin estetik görüşünü çox inkişaf etdirdi və üfüqlərini genişləndirdi. Kazintsi hələ də Salomon Gessnerin idilliyalarının tərcüməsi üzərində işləyirdi və onları Radai və Barotsiyə göstərirdi. Onların həvəsləndirməsi yazıçını daha da həvəsləndirirdi. Kazintsinin Gessnerin maudlin, sentimental idilliyalarının tərcümələri üzərində çox işləməsi qismən həmin dövrdə sentimental trendin gətirdiyi ənənə ilə əlaqələndirilir. Digər tərəfdən Kazintsi emosiyaların və düşkün əhval-ruhiyyənin təsviri fonunda Macar nəsri ilə məşğul olmaq niyyətində idi.
Tezliklə Kazintsi özünü daha aydın bir intellektual və siyasi həyatda tapdı və absolutizm ruhunda doğulmuş II İosifin kilsə siyasəti ilə maraqlanmağa başladı.
Kazintsi Macarıstanın ədəbi həyatını formalaşdırarkən, Sofi daha çox ev işləri ilə məşğul olur və uşaqların qeydinə qalırdı. Sofi öz uşaqlarından başqa, rəfiqələrinin uşaqlarının da dərsləri ilə məşğul olurdu. Kazintsinin yazdıqlarına görə, Sofinin təbabətdən anlayışı var idi və evdə dərman hazırlaya bilirdi; ona görə də 1831-ci ildə vəba pandemiyası zamanı bir çox infeksiyaya yoluxmuş şəxslərə kömək edə bilmişdi.
Şəxsi həyatı
11 noyabr 1804-cü ildə Kazintsi keçmiş rəhbəri Qraf Layoş Törökün qızı ilə Natkazimirdə (indiki , Slovakiya) evləndi. Həyat yoldaşı Sofi Török Kazintsidən 21 yaş cavan idi və varlı və tanınmış ailədən gəlirdi. Kazintsi illərlə elə hesab edirdi ki, ona layiq davranmayıb. Öz gündəliyində nəyə görə Sofini seçdiyini yazırdı:
"Qərar verildi ki, evlənim (...) Amma niyə? harada? necə? Düşüncəm dinclik tapa bilmirdi. Sonra ağlımdan belə bir fikir keçdi ki, özümə Sofidə olduğunun heç olmasa yarısı qədər mədəniyyəti, yetkin ruhu və nəzakəti olan birini tapa bilsəydim. Sofini xəyal etməyə cəsarət edə bilmədim (...) Sofi haqqında xatirələrimi ağlımdan çıxarmaq istədikcə, daha inadkar bir düşüncə içərisində qalırdım."
Orijinal mətn (mac.)„el vala végezve, hogy megházasodom (…) De kit? hol? miként? – Nem tudtam elmémet senkin megnyugtatni. Sokára az a gondolat repült végig fejemen, hogy bárcsak valakit lelhetnék, akiben félannyi kultúra, érett lélek s kedvesség volna, mint Sophie-ban ismerek. Sophie felől nem mertem álmodni. (…) Azonban Sophie-nak emlékezetét elmémből elűzni akarván annál makacsabbul tapadott beléje a gondolat.”
Sofi Kazintsini sevdiyinə görə evlənmişdi. Sofinin atası qızının həyat yoldaşı ilə dostu kimi davranırdı.
Birlikdə 27 il yaşadılar. Həmişə ciddi maliyyə problemləri ilə mübarizə aparsalar da, hər ikisinin gündəliyi və məktublarına əsasən, birlikdə xoşbəxt həyat tərzi keçirdiblər. Dörd oğlu və dörd qızı vardı. Bədbəxtlikdən, 1806-cı ildə ilk qızı körpə ikən tələf olmuşdu.
- Ayfigeniya (1805 - 1806)
- Evgeniya (1807 - 1903)
- Taliya (1809 - 1866)
- Mark Emil Ferents (1811 - 1890)
- Antal Sofron Ferents (1813 - 1885)
- Anna Ayfigeniya (1817 - 1890)
- Balint Sesil Ferents (1818 - 1873)
- Layoş (1820 - 1849)
Qalereya
-
![image]()
Ferents Kazintsinin Karoy Kişfaludi ilə ilk görüşü (1828), Şoma Orlai Petriçin rəsm əsəri -
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Ferenc Kazinczy // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Ferenc Kazinczy // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Wurzbach D. C. v. Kazinczy, Franz (alm.). // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben Wien: 1856. Vol. 11. S. 97.
- "1759. október 27. Kazinczy Ferenc születése". www.rubicon.hu. 2021-07-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-03-12.
- "AZ IRODALOMTÖRTÉNET ÉS KRITIKA. - Magyar irodalomtörténet - Kézikönyvtár". www.arcanum.hu. 2018-07-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-03-12.
- . www.macse.org. 2018-12-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-14.
- Kft., BioDigit. "Kazinczy - Lexikon ::". www.kislexikon.hu. 2021-07-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-03-14.
- István Nagy : Kazinczy és Debrecen. Karcagi ref. gimnázium értesítője. 1888.
- "Tanulóévek és pályakezdés (1759–1789)". mek.oszk.hu. 2018-06-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-03-14.
- "Kazinczy Ferenc - Pályám Emlékezete published by Debreceni Egyetemi Kiadió 2009" (PDF). 2017-10-09 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-03-14.
- "műemlékem.hu - Beleznay-kastély, Bugyi". www.muemlekem.hu. 2018-06-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-03-22.
- "Kazinczy Ferenc - Pályám emlékezete published by Debreceni Egyetemi Kiadó, 2009" (PDF). 2017-10-09 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-03-14.
- "Révai Miklós - A Révai Miklós Gimnázium honlapja". www.revai.hu. 2019-04-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-03-26.
- ""A világnak sok jó lelke van, (…) de bizony kevés Sophie-ja" – Kazinczyné Török Zsófia portréja". 8 March 2017. 19 May 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 9 April 2019.
- . www.macse.org. 2017-10-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-04-09.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ferents Kazintsi mac Kazinczy Ferenc 27 oktyabr 1759 Simian d Bihor judeci 23 avqust 1831 ve ya 22 avqust 1831 Sefalom d Macaristan yazicisi sairi tercumecisi neologisti O XIX esrde macar dili ve edebiyyatinin berpasina boyuk tohfeler vermisdir Bu gun onun adi macar dilinin elmi inkisafa uygunlasmasi ve 1844 cu ilde dovletin resmi diline cevrilmesi ucun minlerle sozun birlesdirildiyi ve ya yeniden gundeme getirildiyi XIX esr Dil Islahati ile elaqelendirilir Linqvistik ve edebi eserlerinin ehemiyyeti nezere alinaraq o David Baroti Ferents Verseqhi Dyord Besseney Matyas Rat ve Yanos Kisle beraber Macaristanda islahat dovrunun medeni qurucularindan biri hesab olunur Ferents Kazintsimac Kazinczy FerencDogum adi Kazinczy FerencDogum tarixi 27 oktyabr 1759 1759 10 27 Dogum yeri Simian d Bihor judeci RuminiyaVefat tarixi 23 avqust 1831 1831 08 23 71 yasinda ve ya 22 avqust 1831 1831 08 22 71 yasinda Vefat yeri Sefalom d MacaristanVefat sebebi vebaDefn yeri Satoralyauyhey d Heyat yoldasi Sofi Torok 1804 Usaqlari Ayfigeniya Evgeniya Taliya Mark Emil Ferents Antal Sofron Ferents Anna Ayfigeniya Balint Sesil Ferents LayosTehsili Debrecen Kolleci 1766 Kejmarok Kolleci 1768 Kolleci 1769 1779 Ixtisasi huquqsunasFealiyyeti yazici sair neologist tercumeci notarius tehsil mufettisiIstiqamet Maarifcilik dovru KlassisizmTaninmis eserleri Tovisek es viragok 1811 Poetai episztola Vitkovics Mihalyhoz 1811 Ortologus es neologus nalunk es mas nemzeteknel 1819 Uzvluyu Macaristan Elmler AkademiyasiFerents Kazintsi Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiIlk illeri Ferents Kazintsi Macaristan kralliginin Bihar medyesinde yerlesen Ersemyende indiki Ruminiya anadan olmusdur Atasi Yojef Kazintsi de Kazints 1732 1784 esil necabetli ailenin uzvu olub Abov judetsinde magistrat kimi isleyirdi Ferentsin dord qardasi ve dord bacisi var idi Sekkiz yasina catanadek onu ana babasi Ferents Bossani boyutmusdur Bu yeddi il erzinde xarici dilde bir kelme bele esitmemisdir Ilk mektubunu 1764 cu ilin dekabrinda o zamanlar yasayan valideynlerine yazmisdir 1766 ci ilde xalasi xestelendiyinden onun mualicesi ucun uc ayliq Debrecene kocmusduler Kazintsi bu muddet erzinde Debrecen Kollecinde tehsil almisdir Xalasinin olumunden sonra valideynlerinin yanina qayitmis ve burada Kejmark indiki Kejmarok Slovakiya Kollecinin telebesinden latin ve alman dillerini oyrenmisdir Nadir hallarda tesirlenen tehsilli ve ziyali atasi oglunun bu hereketinden xeyli memnun olmus hetta ona hemin dilleri oyretmekle yanasi bu dillerde oglu ile unsiyyet de qurmusdur Kazintsi 1768 ci ilde Kejmarkda dil mesgelelerine hazirliq sinfinde davam etmisdir Ferents Kazintsinin anasi Jujana Bossani de Nagibossaynin 1740 1812 portreti Atasi Yojef Kazintsi evveller Ferentsin herbci olmagini istese de Ferentsin muqavimet gostermesi ve xususile de onun edebi qabiliyyetlerinin inkisafi atasini fikrinden dasindirmis ve o oz oglunu yazici kimi gormek istemisdir Bununla bele pietist pedaqoq olan atasi bir yazicinin dindar olmali oldugunu dusunurdu bu sebebden on dord yasli ogluna din haqqinda dissertasiyalarini latin dilinden macar diline tercume etmeyi tapsirmisdir Bundan basqa ata ogluna qabaqcil tehsil de vermisdir Ferents xarici dillerde tehsil almis incesenet ve musiqi ile mesgul ola bilirdi O hetta oglunu imperator sefer ederken imperator naharina ve yigincaqlara aparmisdir 1774 cu ilde atasi oglunu tercumelere davam etmeye mecbur etse de o Dyord Besseneyin Agis faciesi ni 1772 Iqnats Meszarosun Kartigam ini 1772 ve diger eserleri oxumaga ustunluk verirdi O idilliyalari ve Vergili Horatsi Anakreonun seirleri ile biliklerini genislendirmisdir Ferents dini tedqiqatlarina laqeyd yanasmirdi ve hetta evde nahar ve sam yemeyi zamani dini movzularda tez tez muzakire edirdiler 1774 cu ilde atasinin olumunden sonra De religione eserini Gellertin eserlerini serh etmeyin cetin oldugunu dusunen din muellimi onu bu isden azad edenedek tercume etmeye davam etdi Ferents artiq yavas yavas dini movzulardan dunyevi ve milli movzulara kecid etmis ve olkenin qisa cografi tesvirini hazirlamisdir Istvan Losontsi Hanyokinin Uc balaca guzgu eseri onun bu isi ucun numune qisminde cixis etmisdir Bu sonralar cizma qara olaraq adlandirdigi Macaristan cografiyasi adli usaqcasina tertibat idi ve 1775 ci ilde anasinin hesabina Macaristanin Kassa seherinde indiki Kositse Slovakiya derc olunmusdur Saraspatak 1769 1779 Saraspatak Kollecinin kitabxanasi Kazintsi burada vaxtini mutalie ve oyrenmekle kecirirdi 11 sentyabr 1769 cu ilde Kollecinde tehsil almaga ve burada ozu qedim yunan dilini oyrenmeye baslamisdir Ilk illerde felsefe ve huquq oxumusdur 1773 cu ilde ritorikani oyrenmeye basladi Hetta hemin ilin dekabrinda Bugyide kollecin tikintisine pul bagislanmasi ile elaqedar kecirilen xususi qebulda kollecin numayende heyetinin uzvu kimi general qraf Miklos Beleznayi qarsilamisdi Onda Kazintsi ilk defe idi ki gorurdu 1775 ci iledek kollecde teologiya kurslarinda tehsilini davam etdiren Kazintsi Saraspataka gelmis fransiz esgerden fransiz dilini oyrenmisdi O Dyord Besseneyin alman dilinde yazilmis Die Amerikaner qisa hekayesini macar diline tercume etmis ve 1776 ci ilde Kassada Az amerikai Podoc es Kazimir keresztyen vallasra valo megterese adi altinda derc etdirmisdir Bu eser sayesinde o deizm ve dini tolerantliq prinsipleri haqqinda melumatlara yiyelenmisdir Tercumesinde Kazintsi macar dili tarixinde ilk defe vilagossag aydinliq anlasiqliliq demekdir sozunden istifade etmisdir Besseney tercumeni xos qarsilamis ve onun bu cavabi Kazintsini ferehlendirmisdir Kazintsi o dovrun en gorkemli muelliflerinden biri ile elaqe yaratdigina gore cox sevinirdi Lakin Kazintsi Besseneyin ardicili olmadi cunki Besseney medeni siyasetci ve filosof kimi edebi mekteb yaradacaq qeder eserlerini tekmillesdirmemisdi Ferentsin emisi Vyana kral mehkemesinde medyesinin numayendeliyinin uzvu idi ve genc Kazintsini de ozu ile aparirdi Bu sefer onda boyuk teessurat yaratmisdi Ilk defe idi ki Kazintsi imperatorun yasadigi seheri gorurdu ve onun mohtesem kolleksiyalari xususile de resmleri tamamile onun diqqetini celb etmisdi Hemin dovrde Kazintsi ve David Baroti Sabonun dusuncelerini izleyirdi Sonralar o kitabxanasindan Sandor Barotsi terefinden tercume olunmus Contes Moraux eserini tapmis ve bu onun en sevdiyi kitaba cevrilmisdi hetta sonralar Kazintsi onu ozu ile hebsxanaya da aparmisdi Belelikle de daha evvel Besseneyden ruhlanan Kazintsi heyatda esas meqsedinin tercumeci ve macar dilinin inkisafina yardim eden sexs oldugunu askar etmisdi Kassa 1779 1780 Ferents Kazintsi huquqsunas 1779 1780 ve daha sonra tehsil mufettisi 1785 1790 kimi islediyi illerde Kassada yasamisdir Tehsilini basa vurduqdan sonra 9 sentyabr 1779 cu ilde medyesinin prokuroru Samuel Milets ile gorusmek meqsedile Kassaya getmis burada huquqsunas kimi calismis ve genclik esqi Erjibet Rozqoni ve numune goturmek istediyi sexslerden olan David Baroti Sabo ile ilk defe tanis olmusdu O burada oktyabrin 18 dek qalmisdi Kassada qaldigi muddetde onun dunyagorusunde deyisiklikler bas vermisdi O dini tezislerden ve lazimsiz teoloji derslerden uz dondermisdi 1779 1781 ci illerde Kazintsi dunyevi deist dini goruslere qosulmus ve onun baxislari ehkamlardan tamamile temizlenmisdi Bedii gozelliye olan vurgunluq itmis dini tecrubeni evez etmisdi Gozelliye olan hevesi onun butun ferdiliyini ve dunyagorusunu zebt eden ehtirasa cevrilmisdi Texminen 1780 ci ilde diger islerle yanasi ozunun ilk bedii eseri olan eserinin tercumesine basladi Tezlikle 1783 cu ilde Siegwart eserini macar dilinde derc etdirdi Tercumelerine gore bir nece ecnebi muellifle elaqe saxlayir ve Gessner ve ile yazisirdi Gorkemli Avropali alimlerle elaqeleri onda secilmek hissini oyatmisdi Belelikle de Russodan sonra o da ozunun adi insanlardan suurlu olaraq ayrildigini qeyd etmisdi Eyni zamanda 1779 cu ilde o Macaristanin indiki Ruminiya seherinde Miklos Revai ile tanis olmusdu O sozlerin tehlilini macar dilindeki morfologiya qaydalarina muvafiq uygunlasdiran dilci idi Onlar dostlasmisdilar ve tez tez edebiyyat ve qrammatika barede fikirlerini bir biri ile bolusurduler Eperyes 1781 1782 Ferents Kazintsinin portreti 1780 11 yanvar 1781 ci ilden 2 iyun 1782 ci iledek Macaristanin indiki Presov Slovakiya kendinde huquqsunas kimi fealiyyetine davam etmisdir Oz isinden elave vaxtinin ekser hissesini incesenetle reqs etmek fleyta calmaq resm cekmek ve mutalie ile kecirirdi Xususile alman yazicilari cox sevirdi Eperyesde oldugu muddetde o Ninos Steynmetzin qizina ona boyuk tesir etmis tehsilli xanim a asiq olmusdu Pest 1782 1783 1782 ci ilin avqustunda Pestde huquq uzre is tecrubesine davam eden Kazintsi burada Yojef Bernatin muzdlu defterxanacisi kimi and icmisdi Pestde olarken o iki nefer yasli gorkemli edib Lorints Ortsi ve Gedeon Radai ile elaqe yaratmisdi Radai ona daha cox Qerb edebiyyatina dair bilikler verir hem de qedim macar yazicilari xususile de qiymetlendirmeye devet edirdi Bu dostluq Kazintsinin estetik gorusunu cox inkisaf etdirdi ve ufuqlerini genislendirdi Kazintsi hele de Salomon Gessnerin idilliyalarinin tercumesi uzerinde isleyirdi ve onlari Radai ve Barotsiye gosterirdi Onlarin heveslendirmesi yazicini daha da heveslendirirdi Kazintsinin Gessnerin maudlin sentimental idilliyalarinin tercumeleri uzerinde cox islemesi qismen hemin dovrde sentimental trendin getirdiyi enene ile elaqelendirilir Diger terefden Kazintsi emosiyalarin ve duskun ehval ruhiyyenin tesviri fonunda Macar nesri ile mesgul olmaq niyyetinde idi Tezlikle Kazintsi ozunu daha aydin bir intellektual ve siyasi heyatda tapdi ve absolutizm ruhunda dogulmus II Iosifin kilse siyaseti ile maraqlanmaga basladi Kazintsi Macaristanin edebi heyatini formalasdirarken Sofi daha cox ev isleri ile mesgul olur ve usaqlarin qeydine qalirdi Sofi oz usaqlarindan basqa refiqelerinin usaqlarinin da dersleri ile mesgul olurdu Kazintsinin yazdiqlarina gore Sofinin tebabetden anlayisi var idi ve evde derman hazirlaya bilirdi ona gore de 1831 ci ilde veba pandemiyasi zamani bir cox infeksiyaya yoluxmus sexslere komek ede bilmisdi Sexsi heyatiLayos Kazintsi Ferentsin en kicik oglu Macaristanin milli qehremani 11 noyabr 1804 cu ilde Kazintsi kecmis rehberi Qraf Layos Torokun qizi ile Natkazimirde indiki Slovakiya evlendi Heyat yoldasi Sofi Torok Kazintsiden 21 yas cavan idi ve varli ve taninmis aileden gelirdi Kazintsi illerle ele hesab edirdi ki ona layiq davranmayib Oz gundeliyinde neye gore Sofini secdiyini yazirdi Qerar verildi ki evlenim Amma niye harada nece Dusuncem dinclik tapa bilmirdi Sonra aglimdan bele bir fikir kecdi ki ozume Sofide oldugunun hec olmasa yarisi qeder medeniyyeti yetkin ruhu ve nezaketi olan birini tapa bilseydim Sofini xeyal etmeye cesaret ede bilmedim Sofi haqqinda xatirelerimi aglimdan cixarmaq istedikce daha inadkar bir dusunce icerisinde qalirdim Orijinal metn mac el vala vegezve hogy meghazasodom De kit hol mikent Nem tudtam elmemet senkin megnyugtatni Sokara az a gondolat repult vegig fejemen hogy barcsak valakit lelhetnek akiben felannyi kultura erett lelek s kedvesseg volna mint Sophie ban ismerek Sophie felol nem mertem almodni Azonban Sophie nak emlekezetet elmembol eluzni akarvan annal makacsabbul tapadott beleje a gondolat Sofi Kazintsini sevdiyine gore evlenmisdi Sofinin atasi qizinin heyat yoldasi ile dostu kimi davranirdi Birlikde 27 il yasadilar Hemise ciddi maliyye problemleri ile mubarize aparsalar da her ikisinin gundeliyi ve mektublarina esasen birlikde xosbext heyat terzi kecirdibler Dord oglu ve dord qizi vardi Bedbextlikden 1806 ci ilde ilk qizi korpe iken telef olmusdu Ayfigeniya 1805 1806 Evgeniya 1807 1903 Taliya 1809 1866 Mark Emil Ferents 1811 1890 Antal Sofron Ferents 1813 1885 Anna Ayfigeniya 1817 1890 Balint Sesil Ferents 1818 1873 Layos 1820 1849 QalereyaFerents Kazintsinin Karoy Kisfaludi ile ilk gorusu 1828 Soma Orlai Petricin resm eseriIstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Ferenc Kazinczy Encyclopaedia Britannica ing Ferenc Kazinczy Brockhauz Ensiklopediyasi alm Wurzbach D C v Kazinczy Franz alm Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich enthaltend die Lebensskizzen der denkwurdigen Personen welche seit 1750 in den osterreichischen Kronlandern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt habenWien 1856 Vol 11 S 97 1759 oktober 27 Kazinczy Ferenc szuletese www rubicon hu 2021 07 11 tarixinde Istifade tarixi 2019 03 12 AZ IRODALOMTORTENET ES KRITIKA Magyar irodalomtortenet Kezikonyvtar www arcanum hu 2018 07 17 tarixinde Istifade tarixi 2019 03 12 www macse org 2018 12 15 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 03 14 Kft BioDigit Kazinczy Lexikon www kislexikon hu 2021 07 09 tarixinde Istifade tarixi 2019 03 14 Istvan Nagy Kazinczy es Debrecen Karcagi ref gimnazium ertesitoje 1888 Tanuloevek es palyakezdes 1759 1789 mek oszk hu 2018 06 12 tarixinde Istifade tarixi 2019 03 14 Kazinczy Ferenc Palyam Emlekezete published by Debreceni Egyetemi Kiadio 2009 PDF 2017 10 09 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 03 14 muemlekem hu Beleznay kastely Bugyi www muemlekem hu 2018 06 12 tarixinde Istifade tarixi 2019 03 22 Kazinczy Ferenc Palyam emlekezete published by Debreceni Egyetemi Kiado 2009 PDF 2017 10 09 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 03 14 Revai Miklos A Revai Miklos Gimnazium honlapja www revai hu 2019 04 15 tarixinde Istifade tarixi 2019 03 26 A vilagnak sok jo lelke van de bizony keves Sophie ja Kazinczyne Torok Zsofia portreja 8 March 2017 19 May 2021 tarixinde Istifade tarixi 9 April 2019 www macse org 2017 10 10 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 04 09