Ermənistan ərazisindəki Azərbaycan mədəni irsinə aid abidələrin siyahısı

Ermənistan ərazisindəki Azərbaycan mədəni irsinə aid abidələrin siyahısı — İrəvan xanlığı, indiki Ermənistan ərazisində islam dini VII əsrdən etibarən yayılmışdır. Bu ərazidə yüzlərlə məscid və digər dini ibadət yerləri mövcud olmuşdur. Bu bölgədə mövcud olan dini abidələr haqqında İrəvanda olmuş səyyahların əsərlərində kifayət qədər məlumat əldə etmək mümkündür. Ümumiyyətlə, 1912-ci ilə qədər Qərbi Azərbaycan (indiki Ermənistan) ərazisində İrəvan qəzasında 42, Eçmiədzin qəzasında 33, Zəngəzur qəzasında 35 məscid fəaliyyət göstərmişdir

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

Dini abidələr

A

• Abbas Mirzə məscidi — Tamamən dağıdılmışdır.

Ə

• Əxi Təvəkkül zaviyəsi
• Ərgəz məscidi

D

• Dəmirbulaq məscidi (1909–1990) — Tamamən dağıdılmışdır.

G

Göy məscid

• Göy məscid (1776) — Ermənilər məscidi "Fars məscidi" kimi təqdim edirlər.

X

• Xudabəndə məscidi

H

• (XVIII əsr) — Tamamən dağıdılmışdır.

N

• Novruzəli bəy məscidi — Tamamən dağıdılmışdır.

R

• Rəcəb Paşa məscidi (1725–1828) — 1930-cu illərdə tamamən dağıdılmışdır.

S

• Sərdar məscidi (1510–1918) — Sovet Ermənistanı dövründə Sərdar məscidi hissə-hissə sökülərək onun yerində yaşayış evləri tikimişdir. — Tamamən dağıdılmışdır.

Ş

Zal xan məscidi

• Şah Abbas məscidi
• Şükürbəyli məscidi — Hazırda Rus pavodlav kilsəsi kimi fəaliyyətdədir.

T

• Təpəbaşı məscidi — Məscidin həyətində və ətrafında ermənilər gecəqondular inşa etmişlər.

Z

• Zalxan məscidi (1649–1685) — Sovet dönəmində sərgi kimi istifadə edilirdi.

Tarixi abidələr

A

Aşıq Ələsgərin doğulduğu Ağkilsə kəndindəki qəbirüstü abidəsi.

• Aşıq Ələsgərin qəbirüstü abidəsi — dağıdılması ehtimal edilir.

İ

İrəvan qalası

• İrəvan qalası — 1930-cu illərdə qala divarları tamamilə məhv edilmişdir.

P

Pir Hüseyin türbəsi (İrəvan)

• Pir Hüseyin türbəsi (İrəvan)

O

Oxçu qalası

• Oxçu qalası

S

• Səlim karvansarası
• Sərdar sarayı
• Sərdarabad qalası

Ş

Şəki qalası

• Şəki qalası (Sünik) — ermənilər öz adlarına çıxarırlar.

U

Urud məzarlığında Qaraqoyunlular dövrünə aid qoç formalı məzar daşı

• Urud abidələr kompleksi — qoç heykəllər dağıdılmış, digərlərini isə ermənilər öz adlarına çıxarırlar.

İstinadlar

1. "İrənan şəhəri. Məscidlər". 2016-01-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-03-17.
2. J. Giyasi, I. Bozyel — Armenian cultural terror, Ankara, 1996
3. A. Alekperli — Monuments of West Azerbaijan, Baku, Nurlan, 2007

Mənbə

• Əziz Ələkbərli. Qərbi Azərbaycan abidələri. Bakı,2007.
• С.Асадов. Историческая география Западного Азербайджана. Баку,1998
• Könül Səmədova. Qərbi Azərbaycan etnotoponimlərinin arealları. Bakı,2008
• Bayramov İbrahim. Qərbi Azərbaycan: tarixi həqiqətlər və Ermənistanın etnik təmizləmə siyasəti. Bakı, Çıraq, 2012.

Xarici keçidlər

• Məscidlər
• "Qərbi Azərbaycan abidələri — Əziz Ələkbərli". İstifadə tarixi: 25 iyul 2015..
• Qərbi Azərbaycan abidələri
• Erməni vandalizminə uğrayan Urud abidələr kompleksi 2015-01-25 at the Wayback Machine
• Fəxrəddin Şərifli — Tarix elmləri doktoru, professor, AMEA Naxçıvan bölməsi. Şəhid və əsir abidələrimiz 2016-03-10 at the Wayback Machine
• Qərbi Azərbaycan abidələri. Fotolar.
• "Qərbi Azərbaycan yadddaşlardan silinməkdədir" – Müsahibə
• Ermənilərin Azərbaycan xalqına qarşı törətdiyi mənəvi genosid^{[ölü keçid]}
• "Erməni vandalizmi: əsirlikdə olan Azərbaycan abidələri"
• Qərbi Azərbaycan abidələri
• . Archived from the original on 2015-07-24. İstifadə tarixi: 24 iyul 2015..
• Monumental incəsənət nümunələri və müsəlman dini abidələrinin ermənilər tərəfindən dağıdılmasının səbəbləri" mövzusunda növbəti diskussiya 2016-03-05 at the Wayback Machine
• "Erməni işğalındakı Alban abidələri: dünya mediasının manşeti". 2015-07-24 tarixində . İstifadə tarixi: 24 iyul 2015.
• İrəvanın tarixi – memarlıq abidələri 2018-01-21 at the Wayback Machine
• Ermənilər Azərbaycana məxsus qədim tikililər üzərində özlərinə "tarix" yaradırlar — FOTOLAR
• Ermənilər məhv edirlər^{[ölü keçid]}
• Alban dövrü memarlıq abidələri niyə erməniləşdirilir?^{[ölü keçid]} — FOTO