Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Elaru Mevhibə Qadınəfəndi (6 avqust 1835, Tiflis, Gürcüstan quberniyası – 21 fevral 1936, İstanbul, Şişli, Türkiyə) — 33-cü Osmanlı sultanı V Muradın xanımlarından biri, Baş qadınəfəndi.
| Elaru Qadınəfəndi | |
|---|---|
| osman. إلارو قادين افندى | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | موهبه تركانشولى |
| Doğum tarixi | 6 avqust 1835 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 21 fevral 1936 (100 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | əsilzadə |
| Atası | Əhməd bəy Tarkanişvili |
| Həyat yoldaşı | |
| Ailəsi | Osmanlı xanədanı |
Həyatı
Əsl adı Mevhibə olub, 6 avqust 1835-ci ildə Tiflisdə dünyaya gəldi. Əslən gürcü olan Əhməd bəy Tarkanişvilinin qızıdır. O illərdə Trabzon valisi olan Gürcü Xeyrəddin Paşa tərəfindən qardaşı Xəlil bəylə birlikdə 1839-cu ildə saraya hədiyyə olaraq göndərildilər. Qardaşı daha sonra sarayda yüksələrək İstabl-ı amirədə (padşah atlarının saxlanıldığı yer) xidmət etmişdir. Hərəmdə saray tərbiyəsi aldı və saray ənənələrinə uyğun olaraq, adı Elaru olaraq dəyişdirildi. Sultan Əbdülməcidin qızlarıyla birlikdə böyüdü.
Anası Şövqəfza Sultanın istəyilə, 2 yanvar 1857-ci ildə Dolmabağça sarayında o illərdə hələ şahzadə olan və özündən 5 yaş kiçik Murad Əfəndi ilə nigahlandı. Cütlüyün övladı olmamışdır. 1861-ci ildə Sultan Əbdülməcidin vəfatıyla qardaşı Sultan Əbdüləziz taxta çıxdı və Murad Əfəndi taxt varisi təyin edildi. Bu səbəblə varisin ilk xanımı olaraq sarayda nüfuz qazandı. Yay aylarını vəliəhdin Qurbağalıdərədəki köşkündə, qış aylarını isə Dolmabağça sarayındakı vəliəhd dairəsində yaşadı.
30 may 1876-cı ildə Sultan Əbdüləzizin taxtdan endirilməsinin ardından taxta çıxan Sultan Muradın baş qadınəfəndisi elan edildi. Ancaq cəmi 3 ay sonra əqli zəifliyi səbəbilə taxtdan endirilən Sultan Muradla birlikdə Çırağan sarayına həbs olundu. Oğluyla birlikdə Çırağan sarayında həbs tutulan Şövqəfza Sultanın 1889-cu ildə ölümüylə, saraydakı hərəmin idarəsinə gətirildi. 23 iyul 1885-ci ildə ögey oğlu Şahzadə Səlahəddin Əfəndini qardaşı Xəlil bəyin qızı Gültər xanımla evləndirdi. Bu illərdə hərəm əhalisinin adından bir neçə dəfə Sultan Əbdülhəmidə məktub yazdı. Bu məktublarda Çırağan sarayındakı bəzi çatışmazlıqları dilə gətirən Elaru xanım, Sultan Muradın ölüm xəbərini də qardaşı Sultan Əbdülhəmidə yazdığı 5 sentyabr 1904 tarixli bir məktubla xəbər verdi.
Sultan Muradın ölümünün ardından Çırağan sarayındakı həbs həyatı başa çatan Elaru xanım, vaxtilə Zəkiyə Sultana aid olan Ortaköydəki Tarlabaşı sarayında məskunlaşdı. Ancaq İkinci Məşrutiyyətin elanı və Sultan Əbdülhəmidin taxtdan endirilməsinin ardından bu saraydan çıxarıldı və Şişlidə bir mənzil satın alaraq qalan ömrünü burada yaşadı. Yaşadığı mənzildən nadir hallarda çıxan Elaru xanım, mərhum padşahın dul xanımı olaraq 1924-cü ilin martında qəbul edilən sürgün qərarından kənarda tutuldu. 21 fevral 1936-cı ildə Şişlidə yaşadığı mənzildə vəfat edən Elaru xanım Ortaköydəki məzarlığa dəfn olundu. Öldüyü əsnada 100 yaşında idi və bu səbəblə, Osmanlı sülaləsində ən uzun ömürlü xanımlardan biri hesab olunur.
Mənbə
- Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu Mülkün Kadın Sultanları: Vâlide Sultanlar, Hâtunlar, Hasekiler, Kandınefendiler, Sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık.
- Adra, Jamil (2005). Genealogy of the Imperial Ottoman Family 2005. p. 3
- Açba, Harun (2007). Kadın efendiler: 1839-1924. Profil.
İstinadlar
- Uluçay, M. Çağatay (2011). Padişahların kadınları ve kızları. Ötüken.
- Peirce, Leslie (1993). The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. Oxford University Press. p. 108.
- Açba, Harun. Kadın efendiler: 1839–1924 2021-08-24 at the Wayback Machine. — Profil, 2007. — С. 212. — 221 p. —
- Toraman, Ömer. Trabzon Eyaletinde Yurtluk-Ocaklık Suretiyle Arazi Tasarrufuna Son Verilmesi (1847-1864). Uluslararası Karadeniz İncelemeleri Dergisi. p. 60
- Roudometof, Victor (2001). Nationalism, Globalization, and Orthodoxy: The Social Origins of Ethnic Conflict in the Balkans. Greenwood Publishing Group. pp. 86–87.
- Yanatma, Servet (2007). The Deaths and Funeral Ceremonies of Ottoman Sultans (From Sultan Mahmud II to Sultan Mehmed VI Vahideddin) (Master Thesis). Boğazici University. p. 40
- Çavdar, Döndü (2015). Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Mefruşat-ı Hümayun İdaresi (PhD Thesis). Selçuk University Institute of Social Sciences. p. 213
- Vâsıb, Ali; Osmanoğlu, Osman Selaheddin (2004). Bir şehzadenin hâtırâtı: vatan ve menfâda gördüklerim ve işittiklerim. YKY. p. 28. ISBN 978-9-750-80878-4
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Elaru Mevhibe Qadinefendi 6 avqust 1835 Tiflis Gurcustan quberniyasi 21 fevral 1936 Istanbul Sisli Turkiye 33 cu Osmanli sultani V Muradin xanimlarindan biri Bas qadinefendi Elaru Qadinefendiosman إلارو قادين افندىSexsi melumatlarDogum adi موهبه تركانشولىDogum tarixi 6 avqust 1835 1835 08 06 Dogum yeri Tiflis Tiflis qezasi Gurcustan quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 21 fevral 1936 1936 02 21 100 yasinda Vefat yeri Istanbul Sisli TurkiyeFealiyyeti esilzadeAtasi Ehmed bey TarkanisviliHeyat yoldasi V MuradAilesi Osmanli xanedaniHeyatiEsl adi Mevhibe olub 6 avqust 1835 ci ilde Tiflisde dunyaya geldi Eslen gurcu olan Ehmed bey Tarkanisvilinin qizidir O illerde Trabzon valisi olan Gurcu Xeyreddin Pasa terefinden qardasi Xelil beyle birlikde 1839 cu ilde saraya hediyye olaraq gonderildiler Qardasi daha sonra sarayda yukselerek Istabl i amirede padsah atlarinin saxlanildigi yer xidmet etmisdir Heremde saray terbiyesi aldi ve saray enenelerine uygun olaraq adi Elaru olaraq deyisdirildi Sultan Ebdulmecidin qizlariyla birlikde boyudu Anasi Sovqefza Sultanin isteyile 2 yanvar 1857 ci ilde Dolmabagca sarayinda o illerde hele sahzade olan ve ozunden 5 yas kicik Murad Efendi ile nigahlandi Cutluyun ovladi olmamisdir 1861 ci ilde Sultan Ebdulmecidin vefatiyla qardasi Sultan Ebduleziz taxta cixdi ve Murad Efendi taxt varisi teyin edildi Bu sebeble varisin ilk xanimi olaraq sarayda nufuz qazandi Yay aylarini veliehdin Qurbagalideredeki koskunde qis aylarini ise Dolmabagca sarayindaki veliehd dairesinde yasadi 30 may 1876 ci ilde Sultan Ebdulezizin taxtdan endirilmesinin ardindan taxta cixan Sultan Muradin bas qadinefendisi elan edildi Ancaq cemi 3 ay sonra eqli zeifliyi sebebile taxtdan endirilen Sultan Muradla birlikde Ciragan sarayina hebs olundu Ogluyla birlikde Ciragan sarayinda hebs tutulan Sovqefza Sultanin 1889 cu ilde olumuyle saraydaki heremin idaresine getirildi 23 iyul 1885 ci ilde ogey oglu Sahzade Selaheddin Efendini qardasi Xelil beyin qizi Gulter xanimla evlendirdi Bu illerde herem ehalisinin adindan bir nece defe Sultan Ebdulhemide mektub yazdi Bu mektublarda Ciragan sarayindaki bezi catismazliqlari dile getiren Elaru xanim Sultan Muradin olum xeberini de qardasi Sultan Ebdulhemide yazdigi 5 sentyabr 1904 tarixli bir mektubla xeber verdi Sultan Muradin olumunun ardindan Ciragan sarayindaki hebs heyati basa catan Elaru xanim vaxtile Zekiye Sultana aid olan Ortakoydeki Tarlabasi sarayinda meskunlasdi Ancaq Ikinci Mesrutiyyetin elani ve Sultan Ebdulhemidin taxtdan endirilmesinin ardindan bu saraydan cixarildi ve Sislide bir menzil satin alaraq qalan omrunu burada yasadi Yasadigi menzilden nadir hallarda cixan Elaru xanim merhum padsahin dul xanimi olaraq 1924 cu ilin martinda qebul edilen surgun qerarindan kenarda tutuldu 21 fevral 1936 ci ilde Sislide yasadigi menzilde vefat eden Elaru xanim Ortakoydeki mezarliga defn olundu Olduyu esnada 100 yasinda idi ve bu sebeble Osmanli sulalesinde en uzun omurlu xanimlardan biri hesab olunur MenbeSakaoglu Necdet 2008 Bu Mulkun Kadin Sultanlari Valide Sultanlar Hatunlar Hasekiler Kandinefendiler Sultanefendiler Oglak Yayincilik ISBN 978 6 051 71079 2 Adra Jamil 2005 Genealogy of the Imperial Ottoman Family 2005 p 3 Acba Harun 2007 Kadin efendiler 1839 1924 Profil ISBN 978 9 759 96109 1IstinadlarUlucay M Cagatay 2011 Padisahlarin kadinlari ve kizlari Otuken ISBN 978 9 754 37840 5 Peirce Leslie 1993 The Imperial Harem Women and Sovereignty in the Ottoman Empire Oxford University Press p 108 ISBN 0 19 508677 5 Acba Harun Kadin efendiler 1839 1924 2021 08 24 at the Wayback Machine Profil 2007 S 212 221 p ISBN 978 9 759 96109 1 Toraman Omer Trabzon Eyaletinde Yurtluk Ocaklik Suretiyle Arazi Tasarrufuna Son Verilmesi 1847 1864 Uluslararasi Karadeniz Incelemeleri Dergisi p 60 Roudometof Victor 2001 Nationalism Globalization and Orthodoxy The Social Origins of Ethnic Conflict in the Balkans Greenwood Publishing Group pp 86 87 ISBN 978 0 313 31949 5 Yanatma Servet 2007 The Deaths and Funeral Ceremonies of Ottoman Sultans From Sultan Mahmud II to Sultan Mehmed VI Vahideddin Master Thesis Bogazici University p 40 Cavdar Dondu 2015 Tanzimat tan Cumhuriyet e Mefrusat i Humayun Idaresi PhD Thesis Selcuk University Institute of Social Sciences p 213 Vasib Ali Osmanoglu Osman Selaheddin 2004 Bir sehzadenin hatirati vatan ve menfada gorduklerim ve isittiklerim YKY p 28 ISBN 978 9 750 80878 4