Edvard Qriq

Edvard Qriq (15 iyun 1843^[…], Bergen – 4 sentyabr 1907^[…], Bergen) — Norveç bəstəkarı, musiqi xadimi, pianoçu və dirijoru. E.Qriq romantizm üslubunda Norveç xalq yaradıcılığının təsiri altında yazıb yaratmışdır. Daha çox "Dağ kralının mağarasında" əsəri ilə dünyada tanınır.

Edvard Qriq
norv. Edvard Hagerup Grieg
Doğum tarixi	15 iyun 1843(1843-06-15)^[…]
Doğum yeri	Bergen, Norveç
Vəfat tarixi	4 sentyabr 1907(1907-09-04)^[…](64 yaşında)
Vəfat yeri	Bergen, Norveç
Vəfat səbəbi	vərəm
Uşağı	1
Təhsili	Leypsiq Musiqi və Teatr Universiteti^[d]
Fəaliyyəti	bəstəkar, pianoçu
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Edvard Qriq Norveçin Bergen şəhərində anadan olmuşdur. O vaxtlar Bergen şəhəri, xüsusilə şəhərin teatr həyatı Avropada özünəməxsus milli yaradıcılıq ənənələri ilə seçilirdi. Belə ki, burada Henrik İbsen və Byörnstern Byörnson kimi ədiblər öz ədəbi fəaliyyətlərinə başlamışdılar.Bergende Edvardın istedadını ilk dəfə görən digər norveç bəstəkarı Ole Bull da həyatının böyük hissəsini yaşamışdır. Məhz bu bəstəkar Edvardın valideynlərinə gənc və istedadlı Edvardı Almaniyaya, Leypsiq konservatoriyasına göndərməyi məsləhət görür.1858-ci ildə Qriq Leypsiqə gedir.

Edvard Qriqin yaratmış olduğu ən məşhur əsərləri Henrik İbsenin "Per Günt" dramına bəstələdiyi- "İnqridin giley-güzarları", "Ərəb rəqsi", "Per Güntün vətənə qayıdışı", "Solveyqin nəğməsi" kimi ölməz əsərləridir.

"İnqridin giley-güzarları" dram pyesindən bir rəqs parçası Griqin Nina Hagerupla toy mərasimində səslənmişdir. Bu izdivacdan cütlüyün Aleksandr adlı qızları dünyaya gəlmiş, lakin körpə cəmi bir yaşında dünyasını dəyışır. Bu hadisə sonralar gənc ailədə münasibətlərin kəskin soyumasına səbəb olur.

Qriq 12 mahnı və romans nəşr etdirmişdir. Ölümündən sonra isə daha 5 pyesi işıq üzü görür. Əsərlərinini bir qayda olaraq Norveç və Danimarka şairlərinin şeirləri üzərində yazmış Qriq nadir hallarda H. Heyne, A. Şamisso və L.Ulanda kimi alman şairlərinə də müraciət etmişdir. Bəstəkar Skandinaviya ədəbiyyatına, xususən də doğma Norveçinin ədəbiyyatına maraq göstərmişdir.

Qriq 4 sentyabr 1907-ci ildə Bergendə vəfat etmiş və həyat yoldaşı Nina Hagerupla eyni məzarda dəfn edilmişdir.

Maraqlı

Axirətdən zəng

Qriq Osloda əsələrindən ibarət konsert verir. Lakin konsertin sonunda gözlənilmədən sonuncu musiqisini Bethovenin əsəri ilə əvəzləyir. Ertəsi gün paytaxt qəzetlərinin birində Qriq yaradacılığını bəyənməyən tanınmış Norveç tənqidçilərindən birinin qərəzli tənqidi rəyi çap edilir. Tənqidçi xüsusən konsertin sonuncu nömrəsinə diqqət yönəldir və yekun əsəri gülünc və qətiyyən qəbuledliməz adlandırır. Rəyi oxuduqdan dərhal sonra Qriq həmin tənqidçiyə zəng vurub deyir:

— Bağışlayin, sizi narahat edən Bethovenin ruhudur. Sadəcə bildirmək istəyirəm ki, Qriqin konsertində ifa olunan sonuncu əsər mənim- Bethovenindir!

Pərt və rüsvay edilmiş tənqidçi aldığı qeyri-adi və gözlənilməz zəngdən infarkt keçirir.

Yaradıcılığı

Əsas əsərləri

• "Holberq zamanından" suitası, Op. 40
• Fortepiano üçün altı lirik pyes, Op. 54
• Simfonik rəqslər" Op, 64 (1898)
• Norveç rəqsləri" Op, 35 (1881)
• Simli kvartet sol minor Op. 27 (1877–78)
• Üç skripkalı sonata Op. 8 (1865)
• Violenç üçün sonata lya minor Op. 36 (1882)
• "Payızda" konsert üçün üvertura, (I Hst, op. 11) (1865)
• "Sigurd Yorsalfar" Op. 26, (1879) (B. Byornsonun faciə dramına yazdığı musiqidən üç orkestrli pyesi)
• "Troldhaugendə toy günü" Op. 65, No. 6
• "Ürək yaraları" (Hjertesar) iki həzin melodiyasından, Op.34
• "Sigurd Yorsalfar" Op.56 – Ehtiram marşı
• "Per Günt" Suita No. 1, Op.46
• "Per Günt" Suita No. 2, Op.46
• "Son bahar" iki həzin parçasından, Op. 34
• Piano üçün konsert, A minorda, Op. 16

Filmoqrafiya

1. Hər şey yaxşılığa doğru

İstinadlar

1. Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
2. Edvard Grieg // Internet Broadway Database (ing.). 2000.
3. Григ Эдвард // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
4. Archivio Storico Ricordi. 1808.