Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dörbətlər (monq. дөрвөд, kalm. дөрвд) — Oyratların etnoqrafik qrupu. Onlar Monqolustanda əsasən Ubsunur aymağında yaşayırlar. Bir hissəsi isə Kalmıkiya ərazisində məskunlaşıb.
Tarixi
Bu tayfanın adına Lubsan Dandzanın "Altın Tobçi" və "Monqolların gizli dastanı"nda rastlanır.
Monqollar qəbilələrə, tayfalara və uluslara ayrılırdılar. Monqol cəmiyyəti siniflərə – çöl aristokratiyasına, rəiyyətə və qullara bölünmüşdü. Bu qulların dünyanın digər məmləkətlərindəki qullardan bir fərqi vardı: onları satmırdılar.
XII əsrin ikinci yarısında Dalay-nur və Buar-nur monqol qəbiləsindən olan tatarlar da köçərilik edirdilər. Tatarlardan qərbdə kerait adlı xalq yaşayırdı. Naymanlar isə qərbdə məskən salmışdı. Tatarlardan, keraitlərdən və naymanlardan şimalda monqol adlı qəbilə yaşayırdı.
Monqollardan qərbdə ətəklərində və Baykal gölünün ətraflarında merkitlər, Sayan dağları ilə Baykal gölü arasında oyratlar, Cunqariyada uyğurlar məskunlaşmışdılar.
Oyratlar cunqar, dörbet, xoşut, ələt qollarından ibarət idi.
Ədəbiyyat
- История Калмыкии с древнейших времен до наших дней в 3 томах., том 2, том 3. Коллективная монография. — Элиста: Герел, 2009. — 752 с.
- Э.У. Эрдниев «Калмыки. Историко-этнографические очерки» - 3-е изд., перераб. и доп. - Элиста: Калм. кн. изд-во. 1985. - 282 с.
- Авляев Г.О. ПРОИСХОЖДЕНИЕ КАЛМЫЦКОГО НАРОДА. - 2-е изд., перераб. и исправл, Элиста: Калм. кн. изд-во, 2002. 325 с.
- Рашид ад — Дин «Сборник летописей». М.; Л., 1952. Т. 1. Кн. 1., 2.
- «Сокровенное сказание монголов»
- «Илэтхэл шастир». Москва, «НАУКА», Главная редакция восточной литературы, 1990 г.
- «Сказание о Дербен — ойратах» (Ойратская летопись XVIII века в редакции торгудского эмчи Габан Шараба, а также в более поздней редакции хошудо-хойтского нойона Батур Убаши Тюменя сделанной в XIX веке).
- "Алтан Тобчи" - Монгольская историческая летопись XVII века.
- Источник: http://bumbinorn.ru/history_articles/1138963005-duva_sokhor.html 2016-12-03 at the Wayback Machine
- Митиров А. Г. «Ойраты — Калмыки: Века и поколения», Элиста, Калмыцкое книжное издательство, 1988 г.
- Пальмов Н. Н. «Материалы по истории калмыцкого народа за период пребывания в пределах России», Элиста, Калмыцкое книжное издательство, 2007 г.
- Владимирцов Б. Я. Отчёт о командировке к дэрбэтам Кобдинского округа летом 1908 г. // Работы по истории и этнографии монгольских народов. — М., 2002. — С. 51—61.
- Владимирцов Б. Я. Поездка к кобдоским дэрбэтам летом 1908 г. // Работы по истории и этнографии монгольских народов. — М., 2002. — С. 68—91.
- Дарбакова В. П. Некоторые традиции в сфере семейной обрядности дербетов МНР // Этнографический сборник. Вып. 1. — Элиста, 1976.
- Хойт С. К. Белые пятна в этногенезе дэрбэт // Молодёжь и наука: третье тысячелетие. Материалы II республиканской научно-практической конференции (Элиста, 30 ноября 2005 г.). — Элиста: Джангар, 2006. — С. 104—122.
- Ovtchinnikova O., Druzina E., Galushkin S., Spitsyn V., Ovtchinnikov I. An Azian-specific 9-bp deletion in region V of mitochondrial DNA is found in Europe // Medizinische Genetic. 9 Tahrestagung der Gesellschaft für Humangenetik, 1997, p. 85.
- Galushkin S.K., Spitsyn V.A., Crawford M.H. Genetic Structure of Mongolic-speaking Kalmyks // Human Biology, December 2001, v.73, no. 6, pp. 823—834.
- Хойт С. К. Генетическая структура европейских ойратских групп по локусам ABO, RH, HP, TF, GC, ACP1, PGM1, ESD, GLO1, SOD-A // Проблемы этнической истории и культуры тюрко-монгольских народов. Сборник научных трудов. Вып. I. Элиста: КИГИ РАН, 2009. с. 146—183. — in Russian
- [hamagmongol.narod.ru/library/khoyt_2008_r.htm Хойт С. К. Антропологические характеристики калмыков по данным исследователей XVIII—XIX вв. // Вестник Прикаспия: археология, история, этнография. № 1. Элиста: Изд-во КГУ, 2008. с. 220—243.]
- [hamagmongol.narod.ru/library/khoyt_2012_r.htm Хойт С. К. Калмыки в работах антропологов первой половины XX вв. // Вестник Прикаспия: археология, история, этнография. № 3, 2012. с. 215—245.]
- Boris Malyarchuk, Miroslava Derenko, Galina Denisova, Sanj Khoyt, Marcin Wozniak, Tomasz Grzybowski and Ilya Zakharov Y-chromosome diversity in the Kalmyks at theethnical and tribal levels // Journal of Human Genetics (2013), 1-8.
- Рашид ад-дин. Сборник летописей. М.; Л., 1952. Т. 1. Кн. 1. С. 257.
 | Etnik qrup ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dorbetler monq dorvod kalm dorvd Oyratlarin etnoqrafik qrupu Onlar Monqolustanda esasen Ubsunur aymaginda yasayirlar Bir hissesi ise Kalmikiya erazisinde meskunlasib TarixiXIV XVII esrlerde monqol dovleti Monqol Imperiyasi Oyrat xanligi ve Mogolustan Bu tayfanin adina Lubsan Dandzanin Altin Tobci ve Monqollarin gizli dastani nda rastlanir Monqollar qebilelere tayfalara ve uluslara ayrilirdilar Monqol cemiyyeti siniflere col aristokratiyasina reiyyete ve qullara bolunmusdu Bu qullarin dunyanin diger memleketlerindeki qullardan bir ferqi vardi onlari satmirdilar XII esrin ikinci yarisinda Dalay nur ve Buar nur monqol qebilesinden olan tatarlar da kocerilik edirdiler Tatarlardan qerbde kerait adli xalq yasayirdi Naymanlar ise qerbde mesken salmisdi Tatarlardan keraitlerden ve naymanlardan simalda monqol adli qebile yasayirdi Monqollardan qerbde eteklerinde ve Baykal golunun etraflarinda merkitler Sayan daglari ile Baykal golu arasinda oyratlar Cunqariyada uygurlar meskunlasmisdilar Oyratlar cunqar dorbet xosut elet qollarindan ibaret idi EdebiyyatIstoriya Kalmykii s drevnejshih vremen do nashih dnej v 3 tomah tom 2 tom 3 Kollektivnaya monografiya Elista Gerel 2009 752 s E U Erdniev Kalmyki Istoriko etnograficheskie ocherki 3 e izd pererab i dop Elista Kalm kn izd vo 1985 282 s Avlyaev G O PROISHOZhDENIE KALMYCKOGO NARODA 2 e izd pererab i ispravl Elista Kalm kn izd vo 2002 325 s Rashid ad Din Sbornik letopisej M L 1952 T 1 Kn 1 2 Sokrovennoe skazanie mongolov Ilethel shastir Moskva NAUKA Glavnaya redakciya vostochnoj literatury 1990 g Skazanie o Derben ojratah Ojratskaya letopis XVIII veka v redakcii torgudskogo emchi Gaban Sharaba a takzhe v bolee pozdnej redakcii hoshudo hojtskogo nojona Batur Ubashi Tyumenya sdelannoj v XIX veke Altan Tobchi Mongolskaya istoricheskaya letopis XVII veka Istochnik http bumbinorn ru history articles 1138963005 duva sokhor html 2016 12 03 at the Wayback Machine Mitirov A G Ojraty Kalmyki Veka i pokoleniya Elista Kalmyckoe knizhnoe izdatelstvo 1988 g Palmov N N Materialy po istorii kalmyckogo naroda za period prebyvaniya v predelah Rossii Elista Kalmyckoe knizhnoe izdatelstvo 2007 g Vladimircov B Ya Otchyot o komandirovke k derbetam Kobdinskogo okruga letom 1908 g Raboty po istorii i etnografii mongolskih narodov M 2002 S 51 61 Vladimircov B Ya Poezdka k kobdoskim derbetam letom 1908 g Raboty po istorii i etnografii mongolskih narodov M 2002 S 68 91 Darbakova V P Nekotorye tradicii v sfere semejnoj obryadnosti derbetov MNR Etnograficheskij sbornik Vyp 1 Elista 1976 Hojt S K Belye pyatna v etnogeneze derbet Molodyozh i nauka trete tysyacheletie Materialy II respublikanskoj nauchno prakticheskoj konferencii Elista 30 noyabrya 2005 g Elista Dzhangar 2006 S 104 122 Ovtchinnikova O Druzina E Galushkin S Spitsyn V Ovtchinnikov I An Azian specific 9 bp deletion in region V of mitochondrial DNA is found in Europe Medizinische Genetic 9 Tahrestagung der Gesellschaft fur Humangenetik 1997 p 85 Galushkin S K Spitsyn V A Crawford M H Genetic Structure of Mongolic speaking Kalmyks Human Biology December 2001 v 73 no 6 pp 823 834 Hojt S K Geneticheskaya struktura evropejskih ojratskih grupp po lokusam ABO RH HP TF GC ACP1 PGM1 ESD GLO1 SOD A Problemy etnicheskoj istorii i kultury tyurko mongolskih narodov Sbornik nauchnyh trudov Vyp I Elista KIGI RAN 2009 s 146 183 in Russian hamagmongol narod ru library khoyt 2008 r htm Hojt S K Antropologicheskie harakteristiki kalmykov po dannym issledovatelej XVIII XIX vv Vestnik Prikaspiya arheologiya istoriya etnografiya 1 Elista Izd vo KGU 2008 s 220 243 hamagmongol narod ru library khoyt 2012 r htm Hojt S K Kalmyki v rabotah antropologov pervoj poloviny XX vv Vestnik Prikaspiya arheologiya istoriya etnografiya 3 2012 s 215 245 Boris Malyarchuk Miroslava Derenko Galina Denisova Sanj Khoyt Marcin Wozniak Tomasz Grzybowski and Ilya Zakharov Y chromosome diversity in the Kalmyks at theethnical and tribal levels Journal of Human Genetics 2013 1 8 Rashid ad din Sbornik letopisej M L 1952 T 1 Kn 1 S 257 Etnik qrup ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin