Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Drenaj (ing. drain - qurutmaq) - Torpağı, yeri qurutmaq üçün qrunt və ya axıntı sularının süni yolla axıdılmasıdır. Açıq drenaj arxlarla, qapalı drenaj isə yeraltından çəkilən borularla suyun arxlara, yaxud kanallara buraxılmasıdır.
Drenajın əhəmiyyəti
Torpaqların qurudulması zamanı qurutma drenajı, quraqlıq rayonlarda torpağın şorlaşmasına qarşı mübarizə məqsədilə ilə duzsuzlaşdırma drenajı, ağır gilli torpaqlarda qaz mübadiləsini qüvvətləndirmək üçün areasiya drenajından istifadə edilir.Kənd təsərrüfatında iki cür drenaj aparılır:
- Üfuqi drenaj - bu drenaj özü iki cür olur:
Açıq drenaj - kanallar sadəcə elə yerləşdirilir ki, tarlada kənd təsərrüfatı işlərinin mexanikləşdirilməsinə və müvəqqəti suvarma arxlarının çəkilməsinə maneçilik törətməsin.
Qapalı drenaj - Torpaq itkisinə yol verməmək üçün istifadə olunur. Kanalların dərinliyi 2,5–3 m, drenaj arasında məsafəsi 200–800 m olur
- Şaquli drenaj
Drenajlardan binaları və tikililəri qrunt sularının təsirindən qorumaq üçün də istifadə olunur. Bunlar suları toplayan və kənara axıdan mühəndis (kəhriz, quyu, yeraltı lağımlar və s.) ibarətdir. Tikinti ərazisində yeraltı suların ümumi səviyyəsinin aşağı salınması (adətən yer səthindən 3-3,5 m dərinlikdə olmalıdır) lazımı effekt vermədikdə yerli drenaj sistemləri, yəni lay drenaji, divaryanı drenaj və dairəvi drenaj tətbir olunur.
Süni drenajın səbəbləri
Sulu torpaqlar kənd təsərrüfatında istifadə üçün drenaja ehtiyac duya bilər. ABŞ-ın şimalında və Avropada buzlaşma tədricən humusla doldurularaq bataqlığa çevrilən çoxlu kiçik göllər yaratdı, bunlardan bəziləri bataqlıqlar yaratmaq üçün açıq arxlar və xəndəklərdən istifadə edilərək qurudulub, bunlar əsasən tərəvəz kimi qiymətli bitkilər üçün istifadə olunur.
Sahil düzənlikləri və çay deltaları mövsümi və ya daimi yüksək su səviyyəsinə malik ola bilər və kənd təsərrüfatı üçün istifadə ediləcəksə, yaxşılaşdırılmış drenaja malik olmalıdır. Güclü yağış dövrlərindən sonra, həddindən artıq nəm torpaqdan sitrus bağlarının zədələnməsinin qarşısını almaq üçün drenaj nasosları istifadə olunur. Torpaq eroziyasına lilli torpaqlar səbəb olur. Bu palçıqlı səthlər ərazidə su yığılmasının nəticəsidir və torpağın deqradasiyasına səbəb olur.
Digər torpaqlarda bərk torpaq adlanan minerallaşmış torpağın keçirməyən təbəqəsi ola bilər və ya incə torpaqların altında nisbətən keçirməyən qaya təbəqələri ola bilər. Meyvə ağaclarını yetişdirərkən drenaj xüsusilə vacibdir. Başqa cür əla olan torpaqlar ilin bir həftəsi ərzində bataqlığa düşə bilər ki, bu da meyvə ağaclarını öldürmək və əvəzedicisi quraşdırılana qədər torpağın məhsuldarlığını azaltmaq üçün kifayətdir.
Quru ərazilər tez-tez suvarma yolu ilə becərilir və drenaja ehtiyac yoxdur. Bununla belə, suvarma suyunda həmişə minerallar və duzlar var ki, buxarlanma yolu ilə zəhərli səviyyələrə çata bilər. Torpağın şoranlığına nəzarət etmək üçün suvarılan torpaqların həddindən artıq suvarma suyu ilə vaxtaşırı yuyulmasına və drenaja ehtiyacı ola bilər.
Həmçinin bax
Xarici keçid
Suvarma sistemləri
İstinadlar
- Məmmədov Q.Ş. Xəlilov M.Y. Ensiklopedik ekoloji lüğət Bakı 2008
- Qərib Məmmədov, Mahmud Xəlilov. Ekoloqların məlumat kitabı. Bakı-Elm-2003.
- "Water logged soil". agropedia.iitk.ac.in. 2023-07-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-08.
- "Drainage" (PDF). indiancc.mygov.in. İstifadə tarixi: 2023-07-08.
- "Sydney Drainage Plumbers". optimisedplumbingservices.com.au. 2023-07-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-08.
- "Groundwater". encyclopedia.com. 2023-07-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-08.
- "Managing Water: Irrigation and Drainage". sare.org. 2023-07-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-08.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Drenaj ing drain qurutmaq Torpagi yeri qurutmaq ucun qrunt ve ya axinti sularinin suni yolla axidilmasidir Aciq drenaj arxlarla qapali drenaj ise yeraltindan cekilen borularla suyun arxlara yaxud kanallara buraxilmasidir Drenaj boru ve drenaj xendekDrenajin ehemiyyetiTorpaqlarin qurudulmasi zamani qurutma drenaji quraqliq rayonlarda torpagin sorlasmasina qarsi mubarize meqsedile ile duzsuzlasdirma drenaji agir gilli torpaqlarda qaz mubadilesini quvvetlendirmek ucun areasiya drenajindan istifade edilir Kend teserrufatinda iki cur drenaj aparilir Ufuqi drenaj bu drenaj ozu iki cur olur Aciq drenaj kanallar sadece ele yerlesdirilir ki tarlada kend teserrufati islerinin mexaniklesdirilmesine ve muveqqeti suvarma arxlarinin cekilmesine manecilik toretmesin Qapali drenaj Torpaq itkisine yol vermemek ucun istifade olunur Kanallarin derinliyi 2 5 3 m drenaj arasinda mesafesi 200 800 m olur Saquli drenaj Drenajlardan binalari ve tikilileri qrunt sularinin tesirinden qorumaq ucun de istifade olunur Bunlar sulari toplayan ve kenara axidan muhendis kehriz quyu yeralti lagimlar ve s ibaretdir Tikinti erazisinde yeralti sularin umumi seviyyesinin asagi salinmasi adeten yer sethinden 3 3 5 m derinlikde olmalidir lazimi effekt vermedikde yerli drenaj sistemleri yeni lay drenaji divaryani drenaj ve dairevi drenaj tetbir olunur Suni drenajin sebebleriSulu torpaqlar kend teserrufatinda istifade ucun drenaja ehtiyac duya biler ABS in simalinda ve Avropada buzlasma tedricen humusla doldurularaq bataqliga cevrilen coxlu kicik goller yaratdi bunlardan bezileri bataqliqlar yaratmaq ucun aciq arxlar ve xendeklerden istifade edilerek qurudulub bunlar esasen terevez kimi qiymetli bitkiler ucun istifade olunur Sahil duzenlikleri ve cay deltalari movsumi ve ya daimi yuksek su seviyyesine malik ola biler ve kend teserrufati ucun istifade edilecekse yaxsilasdirilmis drenaja malik olmalidir Guclu yagis dovrlerinden sonra heddinden artiq nem torpaqdan sitrus baglarinin zedelenmesinin qarsisini almaq ucun drenaj nasoslari istifade olunur Torpaq eroziyasina lilli torpaqlar sebeb olur Bu palciqli sethler erazide su yigilmasinin neticesidir ve torpagin deqradasiyasina sebeb olur Diger torpaqlarda berk torpaq adlanan minerallasmis torpagin kecirmeyen tebeqesi ola biler ve ya ince torpaqlarin altinda nisbeten kecirmeyen qaya tebeqeleri ola biler Meyve agaclarini yetisdirerken drenaj xususile vacibdir Basqa cur ela olan torpaqlar ilin bir heftesi erzinde bataqliga duse biler ki bu da meyve agaclarini oldurmek ve evezedicisi qurasdirilana qeder torpagin mehsuldarligini azaltmaq ucun kifayetdir Quru eraziler tez tez suvarma yolu ile becerilir ve drenaja ehtiyac yoxdur Bununla bele suvarma suyunda hemise minerallar ve duzlar var ki buxarlanma yolu ile zeherli seviyyelere cata biler Torpagin soranligina nezaret etmek ucun suvarilan torpaqlarin heddinden artiq suvarma suyu ile vaxtasiri yuyulmasina ve drenaja ehtiyaci ola biler Hemcinin baxMeliorasiya RekultivasiyaXarici kecidSuvarma sistemleriIstinadlarMemmedov Q S Xelilov M Y Ensiklopedik ekoloji luget Baki 2008 Qerib Memmedov Mahmud Xelilov Ekoloqlarin melumat kitabi Baki Elm 2003 Water logged soil agropedia iitk ac in 2023 07 08 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 08 Drainage PDF indiancc mygov in Istifade tarixi 2023 07 08 Sydney Drainage Plumbers optimisedplumbingservices com au 2023 07 08 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 08 Groundwater encyclopedia com 2023 07 08 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 08 Managing Water Irrigation and Drainage sare org 2023 07 08 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 08