Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dizaq mahalı — Qarabağ xanlığının inzibati bölgələrindən biri.
Mahal haqqında qısa məlumat
- Sahəsi -
- Əhalisi -
- Yaranması — 1737-ci il
- Paytaxtı— Tuğ kəndi
- Sərhədləri —Qərbdən Bərgüşad mahalı, şimaldan Vərəndə mahalı, şərqdən Cavanşir-Dizaq mahalı, cənubdan Xırdapara-Dizaq mahalı.
Tarixi
Adı «qalaça» kimi açıqlanır. Dizaq adı VII əsrə aid hadisələrdə çəkilir. Mirzə Yusif Qarabağlıya görə mahalın uzunluğu Əkərə çayı və Gültəpədən başlayaraq Maltəpəyə kimi, eni isə Arazdan Xurat dağına qədər olan ərazinin əhatə edir. Başqa sözlə, indiki Füzuli və Cəbrayıl rayonlarının ərazilərini əhatə edirdi. XVIII əsrdə İrəvan xanlığının Qırxbulaq mahalında Dizək kənd adı ilə mənaca eynidir. Orta fars dilində dizək “qüvvətləndirilmiş yer“ sözündəndir. Nizami Gəncəvinin “Xosrov və Şirin“ poemasında Dizaknak kimidir. Sınır-sərhəddi dürlü dönəmlərdə gah azalmış, gah da genişlənmişdir. Tarixçi Mirzə Yusif Qarabaği Xəmsə mahallarından danışarkən Dizağı birinci qeyd edir və sınırlarını özü bildiyi kimi cızır. O, yazır: "Birinci Dizaq mahalıdır ki, uzunu Həkəri çayı və Kültəpədən başlayaraq, kimi, eni isə Araz çayından Xurat (Ziyarət) dağına kimidir» . Əslində mahalın ərazisi tarixçinin göstərdiyindən bir az qısıq idi. Dizaq mahalı güneydən Xırdapara-Dizaq, günbatandan Dizaq-Cəbrayıllı, quzeydən Vərəndə və gündoğandan Cavanşir-Dizaq mahalları ilə çevrələnirdi.
Dizaq mahalının baş kəndi Tuğ şenliyi idi. Bu mahala Füzuli bölgəsinin Hoğa (Üçbulaq), Cuvarlı, Xələfşə, , Arış, Şıxımlı, kəndləri bağlı idi.
23 dekabr 1832-ci ildə başlanıb, 6 yanvar 1833-cü ildə qurtaran siyahıya alınmada Dizaq mahalında qərar tutan kəndlərin qeydiyyatı var.
Dizaq mahalı
- Arış kəndi-bəy rəiyyəti 12 tüstü, 26 kişi
- Hoğa kəndi-bəy rəiyyəti 5 tüstü, 7 kişi
- Rəfəddinli kəndi-bəy 2 tüstü, 5 kişi, dövlət kəndlisi 14 tüstü, 48 kişi
- Cuvarlı kəndi-dövlət kəndlisi 8 tüstü, 25 kişi
- Xələfşəli kəndi-dövlət kəndlisi 13 tüstü, 26 kişi
- Gavşatlı kəndi-bəy rəiyyəti 10 tüstü, 27 kişi
- Şıxımlı kəndi-bəy 4 tüstü, 14 kişi, dövlət kənlisi 1 tüstü, 25 kişi
Dizaq mahalı 1840-cı ildə ləğv edildi. Mahalın ərazisi yeni yaranan Şuşa qəzasının Vərəndə sahəsinə bağlandı.
Dizaq mahalının məlikləri
| Titul | Adı | Başlanığıcı | Sonu |
|---|---|---|---|
| Məlik | Məlik Yeqan | 1737 | 1744 |
| Məlik | Məlik Aram | 1744 | 1746 |
| Məlik | Məlik İsay | 1746 | 1781 |
| Məlik | 1781 | 1785 | |
| Məlik | 1785 | 1789 | |
| Məlik | 1789 | 1805 | |
| Məlik | Məlik Aslan bəy | 1805 | 1822 |
Qalereya
-
![image]()
Mehdi un evi -
![image]()
-
![image]()
Qalanın çöl divarları -
![image]()
Mehdi un evi -
![image]()
-
![image]()
İstinadlar
- . 2013-10-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-11-18.
- Qarabağnamələr, 1-ci kitab, Bakı, «Yazıçı», 1989,səh.
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu. Dizaq mahalı, "Soy" dərgisi, 12 (24), 2009, səh.48-57.
- Ənvər Çingizoğlu. Fazil Baxşəliyev, Qarabağın el və obaları, Bakı, "Şuşa", 2007.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dizaq mahali Qarabag xanliginin inzibati bolgelerinden biri Mahal haqqinda qisa melumatSahesi Ehalisi Yaranmasi 1737 ci il Paytaxti Tug kendi Serhedleri Qerbden Bergusad mahali simaldan Verende mahali serqden Cavansir Dizaq mahali cenubdan Xirdapara Dizaq mahali TarixiMehdi un evi Adi qalaca kimi aciqlanir Dizaq adi VII esre aid hadiselerde cekilir Mirze Yusif Qarabagliya gore mahalin uzunlugu Ekere cayi ve Gultepeden baslayaraq Maltepeye kimi eni ise Arazdan Xurat dagina qeder olan erazinin ehate edir Basqa sozle indiki Fuzuli ve Cebrayil rayonlarinin erazilerini ehate edirdi XVIII esrde Irevan xanliginin Qirxbulaq mahalinda Dizek kend adi ile menaca eynidir Orta fars dilinde dizek quvvetlendirilmis yer sozundendir Nizami Gencevinin Xosrov ve Sirin poemasinda Dizaknak kimidir Sinir serheddi durlu donemlerde gah azalmis gah da genislenmisdir Tarixci Mirze Yusif Qarabagi Xemse mahallarindan danisarken Dizagi birinci qeyd edir ve sinirlarini ozu bildiyi kimi cizir O yazir Birinci Dizaq mahalidir ki uzunu Hekeri cayi ve Kultepeden baslayaraq kimi eni ise Araz cayindan Xurat Ziyaret dagina kimidir Eslinde mahalin erazisi tarixcinin gosterdiyinden bir az qisiq idi Dizaq mahali guneyden Xirdapara Dizaq gunbatandan Dizaq Cebrayilli quzeyden Verende ve gundogandan Cavansir Dizaq mahallari ile cevrelenirdi Dizaq mahalinin bas kendi Tug senliyi idi Bu mahala Fuzuli bolgesinin Hoga Ucbulaq Cuvarli Xelefse Aris Siximli kendleri bagli idi 23 dekabr 1832 ci ilde baslanib 6 yanvar 1833 cu ilde qurtaran siyahiya alinmada Dizaq mahalinda qerar tutan kendlerin qeydiyyati var Dizaq mahali Aris kendi bey reiyyeti 12 tustu 26 kisi Hoga kendi bey reiyyeti 5 tustu 7 kisi Refeddinli kendi bey 2 tustu 5 kisi dovlet kendlisi 14 tustu 48 kisi Cuvarli kendi dovlet kendlisi 8 tustu 25 kisi Xelefseli kendi dovlet kendlisi 13 tustu 26 kisi Gavsatli kendi bey reiyyeti 10 tustu 27 kisi Siximli kendi bey 4 tustu 14 kisi dovlet kenlisi 1 tustu 25 kisi Dizaq mahali 1840 ci ilde legv edildi Mahalin erazisi yeni yaranan Susa qezasinin Verende sahesine baglandi Dizaq mahalinin melikleriTitul Adi Baslanigici SonuMelik Melik Yeqan 1737 1744Melik Melik Aram 1744 1746Melik Melik Isay 1746 1781Melik 1781 1785Melik 1785 1789Melik 1789 1805Melik Melik Aslan bey 1805 1822QalereyaMehdi un evi Qalanin col divarlari Mehdi un eviIstinadlar 2013 10 29 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 11 18 Qarabagnameler 1 ci kitab Baki Yazici 1989 seh MenbeEnver Cingizoglu Dizaq mahali Soy dergisi 12 24 2009 seh 48 57 Enver Cingizoglu Fazil Baxseliyev Qarabagin el ve obalari Baki Susa 2007 Hemcinin baxDizaq qezasi Tug Xocavend