Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dağ yəhudiləri teatrı — əsasən dağ yəhudiləri tərəfindən yaradılmış, dağ yəhudisi mövzularında tamaşaların səhnələşdirilməsi üzrə ixtisaslaşmış teatr. Pyeslər ana dilində (çuhuri) oynanılırdı.
| Dağ yəhudiləri teatrı | |
|---|---|
| Rambam Dağ yəhudiləri teatrı | |
 Dağ yəhudiləri teatrının aktyorları, 1984-cı il | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Teatrın tipi | dram teatrı |
| Əsası qoyulub | 1903-ci il |
| Heyət | |
| Baş rejissor | Eva Şalver-Abramova |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə | SSRİ Rusiya İsrail |
| Yerləşir | Dağıstan Dərbənd Hadera |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Yaradılması
Dərbənddə dağ yəhudilərinin teatr sənətinin doğulduğu tarix 1903-cü il dekabr ayında, müəllim və sionist Asəf Aqarunovun Naum Şoykoviçin ivrit dilindən tərcümə etdiyi "Yanmaq üçün yandır" hekayəsini səhnələşdirdiyi tarix hesab olunur. Tamaşa məktəb müəllimi Naqdimun ben Simonun (Şimunov) toyu şərəfinə səhnəyə qoyulub.
Ənənəvi olaraq, dağ yəhudiləri teatrı Dərbənddə mövcud idi və işləyirdi, çünki burada ən çox dağ yəhudisi yaşayırdı. 1918-ci ildə Dərbənddə ravvin Yaşaiyo Rabinoviçin rəhbərlik etdiyi dram studiyası açıldı. 1924-cü ildən dağ yəhudi kollektivi qısaldılmış "GEM Circle" adını almış Dağ Yəhudi gənclərinin mədəni-maarif dairəsi adlandırılmağa başladı. Ona Yuno Sauloviç Semyonov və Manaşir Şalumov rəhbərlik edirdi.
1924-cü ildə Yuno Sauloviç Semyonov Dərbənd dağ-yəhudi dərnəyində iki pyes — "İki dəri satıcısı" və "Hiyləgər çöpçatan" tamaşasını səhnələşdirir.
1935-ci ildə Dərbənddə üç truppanın — rus, dağ yəhudisi və türk truppasının daxil olduğu ilk sovet teatrı açıldı. Onun əsasını Manaşir və Xanım Şalumovların rəhbərlik etdiyi dram dərnəyləri təşkil edirdi. Əvvəlcə qadın rollarını dərnəkdə kişilər oynayırdı, sonra ilk qadın aktrisalar gəldi.
Bu vaxt teatrın çiçəklənmə dövrü başladı: teatrın səhnəsində çoxlu tamaşalar qoyuldu. 1939-cu ildə Dağ Yəhudiləri Teatrı Dağıstanda keçirilən teatrlar festivalının qalibi oldu. Tamaşanın musiqisini bəstəkar, teatrın musiqi rəhbəri Dağıstanın əməkdar incəsənət xadimi Cümşüd (Şümşun) Şevanyayeviç Aşurov (1913–1980), yazmışdır. 1941-ci ilin əvvəllərində teatrda B.Lavrenyovun "Sınıq" və Cəfər Cabbarlının "Aydın" tamaşalarının məşqləri gedirdi.
Azərbaycanda Krasnaya Slobodada dram qrupu
1920-ci ildən 1932-ci ilə kimi Azərbaycanın Krasnaya Sloboda yəhudi qəsəbəsində dağ-yəhudi dram qrupu fəaliyyət göstərirdi.
Teatr müharibə illərində
Böyük Vətən müharibəsi illərində aktyorların əksəriyyəti orduya çağırılıb. Bir çox teatr aktyorları müharibədə həlak oldu.
1943-cü ildə teatr fəaliyyətini bərpa etdi, 1948-ci ildə isə bağlandı. Rəsmi səbəb onun gəlirsizliyi idi.
Müharibədən sonrakı dövr
28 aprel 1959-cu ildə Stalin adına kolxozun idarə və partiya təşkilatı kolxozun həvəskar sənət dərnəyi əsasında Dağ Yəhudi xalq teatrı yaratmaq xahişi ilə şəhər partiya komitəsinə müraciət etdilər.
Teatrın təşkili və sonrakı fəaliyyəti üçün Bakıdan "SSRİ Dövlət Radio və Televiziyasının fəxri işçisi" Petr Rafailoviç Aqarunov (1930–2006) dəvət olundu. Teatr direktoru vəzifəsinə milliyyətcə azərbaycanlı olan Musaib Məmmədəlieviç Cüm Cüm (1905–1974) dəvət edildi. O, dağ yəhudilərinin dilini və mentalitetini mükəmməl bilirdi. Bəstəkar Cümşüd (Şümşun) Aşurov musiqi rəhbəri, idarəçi vəzifəsinə Dağıstan Respublikasının Əməkdar Mədəniyyət İşçisi Mixail Borisoviç Qavrilov (1926–2014) təyin edildi.
1960-cı illərdə teatr fəaliyyətini bərpa etdi və ikinci çiçəklənmə dövrünü yaşadı. Xalqın sevimlisi, "Dağıstan MSSR-in əməkdar artisti" Axso İlyaqevna Şalumova (1909–1985) teatra qayıtdı. O, yazıçı Xızgil Avşalumovun (1913–2001) hekayələri əsasında Şimi Dərbəndinin həyat yoldaşı — Şahnuqor rolunu ifa etmişdir.
1970-ci illərdə Dağ Yəhudiləri Xalq Teatrı təşkil edildi. Uzun illər onun direktoru "Dağıstan MSSR-in əməkdar mədəniyyət işçisi", müğənni, aktyor və dramaturq Abram Baazoviç Avdalimov (1929–2004) olub. Onun davamçısı xidmətlərinə görə ilə təltif edilmiş Roman Savieviç İzyayev (1940–2018) idi. 1990-cı illərdə dağ yəhudiləri teatrı daha bir böhran dövrü yaşadı. O, nadir hallarda tamaşalar göstərirdi və premyeralar vermirdi. Yalnız 2000-ci ildə teatr bələdiyyə balansına keçdikdən sonra fəaliyyətini bərpa etdi. 2000–2002-ci illərdə teatra Dağıstan Respublikasının Əməkdar Mədəniyyət İşçisi, aktyor və musiqiçi Raziil Semenoviç İlyaquev (1945–2016) rəhbərlik edib. Sonrakı iki ildə teatra Alesya İsakova rəhbərlik edirdi.
2004-cü ildə "Dağıstan Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi" Lev Yakovleviç Manaximov (1950–2021) teatrın bədii rəhbəri oldu. Manaximovun ölümündən sonra teatra Boris Yudayev rəhbərlik edirdi.
Mövcud olduğu uzun müddət ərzində Dağ Yəhudiləri teatrının səhnəsində Bikel Peysaxovna Matatova (1928–2013), "Dağıstan MSSR-in əməkdar mədəniyyət işçisi" Avşalum Yakuboviç Naxşunov (1925–1997), "Dağıstanın xalq artisti" Mozol Aleksandrovna İzrailova, "Dağıstan Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi" Anatoli Yusupov, Raya Novaxova, İsrail Tsvaygenbaum, Eva Şalver-Abramova kimi bir çox aktyorlar çıxış ediblər.
İsraildə məskunlaşma
2001-ci ildə İsrailin Hadera şəhərində rejissor, aktyor, ssenarist və dekorator Roman Savieviç İzyaev "Rambam Dağ yəhudiləri teatrı"nın əsasını qoydu. Qrup fəaliyyət göstərdiyi müddətdə təkcə Qafqaz yəhudilərinin yığcam məskunlaşdıqları İsrail şəhərlərində deyil: Beer-Şeva, Aşdod, Hadera, Pardes-Hana, Nazaret-İlit, Kiryat Yam, Əkka, Hayfa; həm də ABŞ-da, Azərbaycanda, Kanadada, Rusiyanın paytaxtı Moskvada tamaşalar göstərmişdir.
2018-ci ildə Roman Savieviç İzyaevin ölümündən sonra Eva Şalver-Abramova "Rambam teatrı"nın baş rejissoru oldu.
İstinadlar
- Книга "Татская литература", Aвтор: Мусаханова Г. Б., Махачкала, Россия. 1993.
- П. Р. Агарунов. "Театральное искусство горских евреев", Журнал "Миньян", № 5.
- Книга "Самородки Дагестана", Aвтор: Михайлова И. X., Махачкала, Россия. 2014.
- "Театр "Рамбам" выступил перед жителями Пардес-Ханы". 2021-10-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-03-14.
Xarici keçidlər
- Горско-еврейский театр Дербента поставил спектакль о "лихих 90-х"
- В помещение горско-еврейского театра в Хадере установили мезузу
- Единственный в мире горско-еврейский театр из Израиля впервые выступил в России
- Горские евреи выходят на сцену
- Татский (горско-еврейский) театр
- Единственный в мире горско-еврейский театр впервые выступит в Москве
- Занавес опустился. Памяти главного режиссера театра "Рамбам" Романа Изьяева
- Театр "Рамбам" поставил в Хадере комедию "Кишти Хьомоли"
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dag yehudileri teatri esasen dag yehudileri terefinden yaradilmis dag yehudisi movzularinda tamasalarin sehnelesdirilmesi uzre ixtisaslasmis teatr Pyesler ana dilinde cuhuri oynanilirdi Dag yehudileri teatriRambam Dag yehudileri teatriDag yehudileri teatrinin aktyorlari 1984 ci ilUmumi melumatlarTeatrin tipi dram teatriEsasi qoyulub 1903 ci ilHeyetBas rejissor Eva Salver AbramovaYerlesmesiOlke SSRI Rusiya IsrailYerlesir Dagistan Derbend Hadera Vikianbarda elaqeli mediafayllarYaradilmasiDerbendde dag yehudilerinin teatr senetinin doguldugu tarix 1903 cu il dekabr ayinda muellim ve sionist Asef Aqarunovun Naum Soykovicin ivrit dilinden tercume etdiyi Yanmaq ucun yandir hekayesini sehnelesdirdiyi tarix hesab olunur Tamasa mekteb muellimi Naqdimun ben Simonun Simunov toyu serefine sehneye qoyulub Enenevi olaraq dag yehudileri teatri Derbendde movcud idi ve isleyirdi cunki burada en cox dag yehudisi yasayirdi 1918 ci ilde Derbendde ravvin Yasaiyo Rabinovicin rehberlik etdiyi dram studiyasi acildi 1924 cu ilden dag yehudi kollektivi qisaldilmis GEM Circle adini almis Dag Yehudi genclerinin medeni maarif dairesi adlandirilmaga basladi Ona Yuno Saulovic Semyonov ve Manasir Salumov rehberlik edirdi 1924 cu ilde Yuno Saulovic Semyonov Derbend dag yehudi derneyinde iki pyes Iki deri saticisi ve Hiyleger copcatan tamasasini sehnelesdirir 1935 ci ilde Derbendde uc truppanin rus dag yehudisi ve turk truppasinin daxil oldugu ilk sovet teatri acildi Onun esasini Manasir ve Xanim Salumovlarin rehberlik etdiyi dram derneyleri teskil edirdi Evvelce qadin rollarini dernekde kisiler oynayirdi sonra ilk qadin aktrisalar geldi Bu vaxt teatrin ciceklenme dovru basladi teatrin sehnesinde coxlu tamasalar qoyuldu 1939 cu ilde Dag Yehudileri Teatri Dagistanda kecirilen teatrlar festivalinin qalibi oldu Tamasanin musiqisini bestekar teatrin musiqi rehberi Dagistanin emekdar incesenet xadimi Cumsud Sumsun Sevanyayevic Asurov 1913 1980 yazmisdir 1941 ci ilin evvellerinde teatrda B Lavrenyovun Siniq ve Cefer Cabbarlinin Aydin tamasalarinin mesqleri gedirdi Azerbaycanda Krasnaya Slobodada dram qrupu 1920 ci ilden 1932 ci ile kimi Azerbaycanin Krasnaya Sloboda yehudi qesebesinde dag yehudi dram qrupu fealiyyet gosterirdi Teatr muharibe illerindeBoyuk Veten muharibesi illerinde aktyorlarin ekseriyyeti orduya cagirilib Bir cox teatr aktyorlari muharibede helak oldu 1943 cu ilde teatr fealiyyetini berpa etdi 1948 ci ilde ise baglandi Resmi sebeb onun gelirsizliyi idi Muharibeden sonraki dovrAktyor Ilisir Ilyusa Abramov Dag yehudi teatri Derbend SSRI 1980 ci ilAsiq Qerib tamasasinda aktyorlar truppasi Derbend SSRI 1984 cu il 28 aprel 1959 cu ilde Stalin adina kolxozun idare ve partiya teskilati kolxozun heveskar senet derneyi esasinda Dag Yehudi xalq teatri yaratmaq xahisi ile seher partiya komitesine muraciet etdiler Teatrin teskili ve sonraki fealiyyeti ucun Bakidan SSRI Dovlet Radio ve Televiziyasinin fexri iscisi Petr Rafailovic Aqarunov 1930 2006 devet olundu Teatr direktoru vezifesine milliyyetce azerbaycanli olan Musaib Memmedelievic Cum Cum 1905 1974 devet edildi O dag yehudilerinin dilini ve mentalitetini mukemmel bilirdi Bestekar Cumsud Sumsun Asurov musiqi rehberi idareci vezifesine Dagistan Respublikasinin Emekdar Medeniyyet Iscisi Mixail Borisovic Qavrilov 1926 2014 teyin edildi 1960 ci illerde teatr fealiyyetini berpa etdi ve ikinci ciceklenme dovrunu yasadi Xalqin sevimlisi Dagistan MSSR in emekdar artisti Axso Ilyaqevna Salumova 1909 1985 teatra qayitdi O yazici Xizgil Avsalumovun 1913 2001 hekayeleri esasinda Simi Derbendinin heyat yoldasi Sahnuqor rolunu ifa etmisdir 1970 ci illerde Dag Yehudileri Xalq Teatri teskil edildi Uzun iller onun direktoru Dagistan MSSR in emekdar medeniyyet iscisi mugenni aktyor ve dramaturq Abram Baazovic Avdalimov 1929 2004 olub Onun davamcisi xidmetlerine gore Seref nisani ordeni ile teltif edilmis Roman Savievic Izyayev 1940 2018 idi 1990 ci illerde dag yehudileri teatri daha bir bohran dovru yasadi O nadir hallarda tamasalar gosterirdi ve premyeralar vermirdi Yalniz 2000 ci ilde teatr belediyye balansina kecdikden sonra fealiyyetini berpa etdi 2000 2002 ci illerde teatra Dagistan Respublikasinin Emekdar Medeniyyet Iscisi aktyor ve musiqici Raziil Semenovic Ilyaquev 1945 2016 rehberlik edib Sonraki iki ilde teatra Alesya Isakova rehberlik edirdi 2004 cu ilde Dagistan Respublikasinin emekdar medeniyyet iscisi Lev Yakovlevic Manaximov 1950 2021 teatrin bedii rehberi oldu Manaximovun olumunden sonra teatra Boris Yudayev rehberlik edirdi Movcud oldugu uzun muddet erzinde Dag Yehudileri teatrinin sehnesinde Bikel Peysaxovna Matatova 1928 2013 Dagistan MSSR in emekdar medeniyyet iscisi Avsalum Yakubovic Naxsunov 1925 1997 Dagistanin xalq artisti Mozol Aleksandrovna Izrailova Dagistan Respublikasinin emekdar medeniyyet iscisi Anatoli Yusupov Raya Novaxova Israil Tsvaygenbaum Eva Salver Abramova kimi bir cox aktyorlar cixis edibler Israilde meskunlasma Rambam Dag yehudi teatrinin aktyorlari Roman Izyaev ve Rambam Misiyev Israil 2011 ci il 2001 ci ilde Israilin Hadera seherinde rejissor aktyor ssenarist ve dekorator Roman Savievic Izyaev Rambam Dag yehudileri teatri nin esasini qoydu Qrup fealiyyet gosterdiyi muddetde tekce Qafqaz yehudilerinin yigcam meskunlasdiqlari Israil seherlerinde deyil Beer Seva Asdod Hadera Pardes Hana Nazaret Ilit Kiryat Yam Ekka Hayfa hem de ABS da Azerbaycanda Kanadada Rusiyanin paytaxti Moskvada tamasalar gostermisdir 2018 ci ilde Roman Savievic Izyaevin olumunden sonra Eva Salver Abramova Rambam teatri nin bas rejissoru oldu IstinadlarKniga Tatskaya literatura Avtor Musahanova G B Mahachkala Rossiya 1993 P R Agarunov Teatralnoe iskusstvo gorskih evreev Zhurnal Minyan 5 Kniga Samorodki Dagestana Avtor Mihajlova I X Mahachkala Rossiya 2014 Teatr Rambam vystupil pered zhitelyami Pardes Hany 2021 10 18 tarixinde Istifade tarixi 2022 03 14 Xarici kecidlerGorsko evrejskij teatr Derbenta postavil spektakl o lihih 90 h V pomeshenie gorsko evrejskogo teatra v Hadere ustanovili mezuzu Edinstvennyj v mire gorsko evrejskij teatr iz Izrailya vpervye vystupil v Rossii Gorskie evrei vyhodyat na scenu Tatskij gorsko evrejskij teatr Edinstvennyj v mire gorsko evrejskij teatr vpervye vystupit v Moskve Zanaves opustilsya Pamyati glavnogo rezhissera teatra Rambam Romana Izyaeva Teatr Rambam postavil v Hadere komediyu Kishti Homoli