Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dürrizadə Mustafa Əfəndi (1702, Konstantinopol – 8 fevral 1775, Konstantinopol) — Osmanlı dövlət xadimi, müdərris, qazı və şeyxülislam. Məşhur Dürrizadələr ailəsinə mənsubdur.
| Dürrizadə Mustafa Əfəndi | |
|---|---|
| Əvvəlki | Kürəkənzadə Feyzullah Əfəndi |
| Sonrakı | Kürəkənzadə Feyzullah Əfəndi |
| 29 aprel 1762 – 23 aprel 1767 | |
| Əvvəlki | |
| Sonrakı | Vəliüddin Əfəndi |
| 28 yanvar 1774 – 29 sentyabr 1774 | |
| Əvvəlki | |
| Sonrakı | İvazpaşazadə İbrahim Bəyəfəndi |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | İstanbul, Osmanlı imperiyası |
| Vəfat tarixi | (73 yaşında) |
| Vəfat yeri | İstanbul, Osmanlı imperiyası |
| Atası | Dürri Mehmed Əfəndi |
| Həyat yoldaşı | Şərifə Safiyə xanım |
| Uşaqları | Mehmed Ataullah Əfəndi Mehmed Arif Əfəndi Şərifə Ayşə xanım |
Həyatı
1702-ci ildə İstanbulda dünyaya gəldi. Atası Sultan Mahmud səltənətinin məşhur şeyxülislamlarından Dürri Mehmed Əfəndidir. Təhsilini tamamladıqdan sonra müdərrisliyə yüksəldi və müxtəlif mədrəsələrdə xidmət etdi. Atasının şeyxülislamlığı dönəmində 1734-cü ildə Qalata, ardından Ədirnə və Məkkə qazılığına gətirildi. Atasının ölümünün ardından 3 il boyunca dövlət vəzifələrindən uzaq tutuldu və 1739-cu ildə İstanbul qazısı olaraq yenidən vəzifəyə gətirildi. Ertəsi il vəzifədən alınsa da, 1746-cı ilin oktyabrında Anadolu qazəsgərliyinə təyin edildi. Ardından 26 iyun 1751-ci ildə və 10 may 1756-cı ildə 2 dəfə Rumeli qazəsgəri oldu. Ancaq ikinci təyinatından bir neçə ay sonra 26 iyulda şeyxülislamlığa yüksəldi. 7 ay bu vəzifədə qalan Mustafa Əfəndi 18 fevral 1757-ci ildə vəzifədən alınaraq Gəliboluya sürgün edildi. Sürgündə keçən 5 ilin ardından 29 aprel 1762-ci ildə ikinci dəfə şeyxülislam oldu və bu dəfə 5 il bu vəzifədə qaldı. 23 aprel 1767-ci ildə vəzifədən alınan Mustafa Əfəndiyə bu xəbəri ənənəyə zidd olaraq rəisülküttab Ömər Əfəndi bildirmişdir.
7 il boyunca dövlət işlərindən uzaq qalan Mustafa Əfəndi həm daha öncəki şeyxülislamlıq təcrübəsi, həm də o əsnada üləmanın ən yaşlı üzvü olması səbəbilə 28 yanvar 1774-cü ildə üçüncü dəfə şeyxülislamlığa gətirildi. Ancaq bu dəfə çox yaşlı idi və olduqca yorulmuşdu. Bu səbəblə həmin ilin 29 sentyabrında vəzifədən alındı və 8 fevral 1775-ci ildə vəfat etdi. Cənazəsi Ədirnəqapıdan kənarda ailə məzarlığına dəfn olunmuşdur.
Mustafa Əfəndi tanınmış üləma ailəsi olan Başmaqçızadələrdən Seyid Abdullah Əfəndinin qızı Şərifə Safiyə xanımla (ö. 1773) evlənmiş, beləcə ailə Seyid ünvanı almışdır. Dünyaya gələn 5 oğlundan ikisi – Ataullah Əfəndi və Arif Əfəndi şeyxülislam, biri Rumeli qazəsgəri, digərləri isə qazı və müdərris olmuşdur. Qızı Şərifə Ayşə xanım isə (ö. 1817) gənc yaşda vəfat etmişdir.
Mənbə
- TSMA, nr. E. 2885/30.
- İzzî, Târih, vr. 77b, 143b, 249b, 273b.
- Vâsıf, Târih, II, 285–286.
- Cevdet, Târih, II, 81.
- Îżâḥu’l-meknûn, I, 457.
- Devhatü’l-meşâyih, s. 100.
- Sicill-i Osmânî, IV, 444.
- Osmanlı Müellifleri, I, 308.
- İlmiyye Salnâmesi, s. 529.
- Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, IV/2, s. 484.
- Erünsal, Türk Kütüphaneleri Tarihi II, s. 200.
İstinadlar
- Ayvansarâyî, Hadîkatü’l-cevâmi‘, I, 237.
- Şem‘dânîzâde, Müri’t-tevârîh (Aktepe), I, 160, 162; III, 24–25, 30.
- Çeşmîzâde, Târih (nşr. Bekir Kütükoğlu), İstanbul 1959, s. 10, 12, 18, 23, 26, 41.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Durrizade Mustafa Efendi 1702 Konstantinopol 8 fevral 1775 Konstantinopol Osmanli dovlet xadimi muderris qazi ve seyxulislam Meshur Durrizadeler ailesine mensubdur Durrizade Mustafa Efendi93 Osmanli seyxulislamiEvvelkiKurekenzade Feyzullah EfendiSonrakiKurekenzade Feyzullah Efendi99 Osmanli seyxulislami29 aprel 1762 23 aprel 1767EvvelkiSonrakiVeliuddin Efendi104 Osmanli seyxulislami28 yanvar 1774 29 sentyabr 1774EvvelkiSonrakiIvazpasazade Ibrahim BeyefendiSexsi melumatlarDogum tarixi 1702Dogum yeri Istanbul Osmanli imperiyasiVefat tarixi 8 fevral 1775 73 yasinda Vefat yeri Istanbul Osmanli imperiyasiAtasi Durri Mehmed EfendiHeyat yoldasi Serife Safiye xanimUsaqlari Mehmed Ataullah Efendi Mehmed Arif Efendi Serife Ayse xanimHeyati1702 ci ilde Istanbulda dunyaya geldi Atasi Sultan Mahmud seltenetinin meshur seyxulislamlarindan Durri Mehmed Efendidir Tehsilini tamamladiqdan sonra muderrisliye yukseldi ve muxtelif medreselerde xidmet etdi Atasinin seyxulislamligi doneminde 1734 cu ilde Qalata ardindan Edirne ve Mekke qaziligina getirildi Atasinin olumunun ardindan 3 il boyunca dovlet vezifelerinden uzaq tutuldu ve 1739 cu ilde Istanbul qazisi olaraq yeniden vezifeye getirildi Ertesi il vezifeden alinsa da 1746 ci ilin oktyabrinda Anadolu qazesgerliyine teyin edildi Ardindan 26 iyun 1751 ci ilde ve 10 may 1756 ci ilde 2 defe Rumeli qazesgeri oldu Ancaq ikinci teyinatindan bir nece ay sonra 26 iyulda seyxulislamliga yukseldi 7 ay bu vezifede qalan Mustafa Efendi 18 fevral 1757 ci ilde vezifeden alinaraq Geliboluya surgun edildi Surgunde kecen 5 ilin ardindan 29 aprel 1762 ci ilde ikinci defe seyxulislam oldu ve bu defe 5 il bu vezifede qaldi 23 aprel 1767 ci ilde vezifeden alinan Mustafa Efendiye bu xeberi eneneye zidd olaraq reisulkuttab Omer Efendi bildirmisdir 7 il boyunca dovlet islerinden uzaq qalan Mustafa Efendi hem daha onceki seyxulislamliq tecrubesi hem de o esnada ulemanin en yasli uzvu olmasi sebebile 28 yanvar 1774 cu ilde ucuncu defe seyxulislamliga getirildi Ancaq bu defe cox yasli idi ve olduqca yorulmusdu Bu sebeble hemin ilin 29 sentyabrinda vezifeden alindi ve 8 fevral 1775 ci ilde vefat etdi Cenazesi Edirneqapidan kenarda aile mezarligina defn olunmusdur Mustafa Efendi taninmis ulema ailesi olan Basmaqcizadelerden Seyid Abdullah Efendinin qizi Serife Safiye xanimla o 1773 evlenmis belece aile Seyid unvani almisdir Dunyaya gelen 5 oglundan ikisi Ataullah Efendi ve Arif Efendi seyxulislam biri Rumeli qazesgeri digerleri ise qazi ve muderris olmusdur Qizi Serife Ayse xanim ise o 1817 genc yasda vefat etmisdir MenbeTSMA nr E 2885 30 Izzi Tarih vr 77b 143b 249b 273b Vasif Tarih II 285 286 Cevdet Tarih II 81 Izaḥu l meknun I 457 Devhatu l mesayih s 100 Sicill i Osmani IV 444 Osmanli Muellifleri I 308 Ilmiyye Salnamesi s 529 Uzuncarsili Osmanli Tarihi IV 2 s 484 Erunsal Turk Kutuphaneleri Tarihi II s 200 IstinadlarAyvansarayi Hadikatu l cevami I 237 Sem danizade Muri t tevarih Aktepe I 160 162 III 24 25 30 Cesmizade Tarih nsr Bekir Kutukoglu Istanbul 1959 s 10 12 18 23 26 41