Cəfərqulu ağa Mirzə Məhəmməd xan oğlu Bakıxanov (6 fevral 1796, Quba xanlığı – 1867, Quba) — zadəgan, general-leytenant.
Cəfərqulu ağa Bakıxanov | |
---|---|
Baxıxanov Cəfərqulu ağa Mirzə Məhəmməd xan oğlu | |
| |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Quba xanlığı |
Vəfat tarixi | (74 yaşında) |
Vəfat yeri | Quba |
Dəfn yeri | Bibiheybət məscidi, Bakı |
Fəaliyyəti | zabit |
Atası | II Mirzə Məhəmməd xan |
Anası | Sofiya xanım |
Həyat yoldaşı | Çimnaz xanım |
Uşaqları | oğlanları: Həsən ağa, qızları: Nurcahan xanım, Ayna xanım |
Dini | Şiə İslam |
Hərbi xidmət | |
Xidmət illəri | 1820 - 18 oktyabr 1864 19 aprel 1866 - 1867 |
Mənsubiyyəti | Rusiya İmperiyası |
Qoşun növü | Süvari |
Döyüşlər | |
Rütbəsi | General-leytenant |
| |
Təltifləri |
|
Həyatı
Bəzi mənbələrdə 1796 ya da 1799-cu ildə anadan olduğu deyildi. Lakin son araşdırmalarda onun 1793-cü il fevralın 6-da Qubada II Mirzə Məhəmməd xan və Sofiya xanımın ailəsində anadan olduğu ortaya çıxdı. 1827-ci ildə Müşkür və 1830-cu illərdə Şabran mahallarının titul naibini almışdır. Buduqun da naibi idi.
1820-ci ildə orduya qoşuldu. Rusiya-İran müharibəsi onun ilk hərbi təcrübəsi, ardınca Rusiya-Osmanlı müharibəsi idi. Ərzurum Serasker Salih Paşanın tutulduğu Mil döyüşündə iştirak etdi. Hasankale və Ərzurumun tutulmasından sonra podporuçik (leytenant) rütbəsinə qaldırıldı.
Həbsi
Quba sakinləri 1837-ci ildə rusların zülmünə və Cəfərqulunun sərt vergi tətbiqinə qarşı üsyan etdilər. Şamaxıya, sonra Tiflisə çağrıldı və əvvəlki vəzifələrindən uzaqlaşdırıldı. Daha sonra Varşavaya göndərildi və böyük qardaşı Abbasqulu hadisələr haqqında izahat vermək üçün Tiflisə çağrıldı. Çaşqın vəziyyətdə olan Abbasqulu, cinayətkarlar deyil, zərərçəkən olduqlarını izah etməyə çalışdı, çünki qiyam zamanı əmisi oğlu Əli Paşa da öldürülmüşdü.
Hərbi karyera
1838-ci ildə Poruçik (leytenant) rütbəsinə, 1841-ci il Qafqaz müharibəsi dövründə isə kapitan rütbəsinə yüksəldi. 1842–1843-cü illərdəki kampaniyalarda Bakıxanov Samur bölgəsində və dağlıq Dağıstanda dağlılarla döyüşdü; xidmət etdiyi üçün İmperator Qvardiyasının kazak alayının Ştabs-kapitan adı verildi və sonradan ayrı-ayrı Qafqaz Korpusuna təyin edildi və növbəti il qvardiyanın Rotmistri təyin edildi. 1844–1848-ci illərdə Dağıstanda da olmuş və Salta və Gergebil döyüşlərində, o cümlədən Hacı Murada qarşı döyüşlərdə iştirak etmişdir. Xüsusilə son aul (istehkamlı kənd) Axtaya 1848-ci ildə edilən hücum zamanı özünü fərqləndirdi. Xidmətlərinə görə 6 iyun 1848-ci ildə polkovnik vəzifəsinə təyin edildi və "Cəsarətə görə" yazısı olan qızıl qılıncla təltif edildi.
25 illik xidmətdən sonra 26 noyabr 1850-ci ildə general-mayor rütbəsinə yüksəlməklə yanaşı Müqəddəs Georgi ordeni (4-cü dərəcə) ilə təltif edildi. 7 sentyabr 1856-cı ildə Dərbənd nümayəndə heyətini təmsil edərək II Aleksandrın Moskvadakıın tacqoyma mərasimində iştirak etdi. 1857-ci ildən bəri Qafqaz Ordusu sıralarına yerləşdirildi, lakin siyasi səbəblərə görə general-leytenant rütbəsinə yüksəldikdən sonra 1864-cü il oktyabrın 18-də vəzifə maaşına bağlı olaraq pensiya ilə xidmətdən xaric edildi. Bununla birlikdə, 1866-cı il 19 aprel tarixində yenidən xidmətə çağrıldı.
Ailəsi və vəfatı
1867-ci ildə Qubada vəfat etdi, cəsədi Bakıya gətirilərkən Bibiheybətdə dəfn edildi.Ləzgi dili ilə yanaşı Azərbaycan və Rus dilində də danışırdı.Ləzgi bəyi Xanbutay bəy Yarqunvinin (1761–1823) qızı Çimnaz xanımla evləndi. Üç övladı var idi:
- Nurcahan xanım (6 iyul 1832–1912)
- Həsən Bakıxanov (8 may 1833 – 28 noyabr 1898)
- (16 iyun 1837 – 13 aprel 1882)
- Ayna xanım (8 sentyabr 1837)
Tarixçi Abbasqulu ağa Bakıxanovun, general Abdulla ağa Bakıxanovun qardaşıdır. Məşhur yayılmış versiyanın əksinə, Əhməd Bakıxanovun babası deyil.
Ordenləri
- Müqəddəs Anna ordeni (3-cü dərəcə) — 1830-cu il
- Müqəddəs Vladimir ordeni (4-cü dərəcə) — 1830-cu il
- Qızıl silah "Cəsarət naminə" — 1848-ci il
- Müqəddəs Vladimir ordeni (3-cü dərəcə) — 1849-cu il
- Müqəddəs Georgi ordeni (4-cü dərəcə) — 1850-ci il
- Müqəddəs Stanislav ordeni (1-ci dərəcə) — 1851-ci il
- Müqəddəs Anna ordeni (1-ci dərəcə) — 1861-ci il
İstinadlar
- Yearbook of the Russian army for 1869 (rus). 2022-06-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-09-29. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- Acts collected by the Caucasian Archaeological Commission: [In 12 vols.] / Archive of Chief Executive viceroy of the Caucasus; Under the Society. Ed. A. D. Berger. — Tbilisi: Typ. Ch. Ex. Viceroy Cau., 1866–1904. T. 6: Part 2: [1816–1827] / Ed. A. D. Berger. — 1875. — 941 p. — pp. 907–908
- "General Bakıxanovun ən ali mükafatı". Milli.Az (az.). 2016-02-14. 2019-09-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-08-30. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- Bakikhanov, Abbas-Kuli-aga. Compositions, notes, letters (rus). Baku: "Elm". 1983. 148–149. OCLC 862346120.
- Ismailov E. E. Golden weapon with the inscription "For Bravery". Lists of Cavaliers 1788–1913. — Moscow, 2007, p. 222 (in Russian)
- Ismailov, Eldar Elkhanoghlu. Georgievskie kavalery--azerbaĭdzhant︠s︡y. Moskva: Geroi otechestva. 2005. 92. ISBN . OCLC 85041228.
- Sedakqet, Kärimova. Kcḩar. kcḩarvijar : ėnciklopedijadin kḩvatḩal = Qusar, qusarlılar (ləzgi). Baku: Zija. 2011. 465. ISBN . OCLC 844930245.
- "Eldar İsmayılov - Бакихановы: бекские линии рода". 2023-07-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-21. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ceferqulu aga Mirze Mehemmed xan oglu Bakixanov 6 fevral 1796 Quba xanligi 1867 Quba zadegan general leytenant Ceferqulu aga BakixanovBaxixanov Ceferqulu aga Mirze Mehemmed xan ogluCeferqulu aga BakixanovSexsi melumatlarDogum tarixi 6 fevral 1793Dogum yeri Quba xanligiVefat tarixi 12 oktyabr 1867 74 yasinda Vefat yeri QubaDefn yeri Bibiheybet mescidi BakiFealiyyeti zabitAtasi II Mirze Mehemmed xanAnasi Sofiya xanimHeyat yoldasi Cimnaz xanimUsaqlari oglanlari Hesen aga qizlari Nurcahan xanim Ayna xanimDini Sie IslamHerbi xidmetXidmet illeri 1820 18 oktyabr 1864 19 aprel 1866 1867Mensubiyyeti Rusiya ImperiyasiQosun novu SuvariDoyusler Rusiya Iran muharibesi 1826 1828 Rusiya Osmanli muharibesi 1828 1829 Qafqaz muharibesiRutbesi General leytenantTeltifleriHeyatiBezi menbelerde 1796 ya da 1799 cu ilde anadan oldugu deyildi Lakin son arasdirmalarda onun 1793 cu il fevralin 6 da Qubada II Mirze Mehemmed xan ve Sofiya xanimin ailesinde anadan oldugu ortaya cixdi 1827 ci ilde Muskur ve 1830 cu illerde Sabran mahallarinin titul naibini almisdir Buduqun da naibi idi 1820 ci ilde orduya qosuldu Rusiya Iran muharibesi onun ilk herbi tecrubesi ardinca Rusiya Osmanli muharibesi idi Erzurum Serasker Salih Pasanin tutuldugu Mil doyusunde istirak etdi Hasankale ve Erzurumun tutulmasindan sonra podporucik leytenant rutbesine qaldirildi HebsiQuba sakinleri 1837 ci ilde ruslarin zulmune ve Ceferqulunun sert vergi tetbiqine qarsi usyan etdiler Samaxiya sonra Tiflise cagrildi ve evvelki vezifelerinden uzaqlasdirildi Daha sonra Varsavaya gonderildi ve boyuk qardasi Abbasqulu hadiseler haqqinda izahat vermek ucun Tiflise cagrildi Casqin veziyyetde olan Abbasqulu cinayetkarlar deyil zererceken olduqlarini izah etmeye calisdi cunki qiyam zamani emisi oglu Eli Pasa da oldurulmusdu Herbi karyera1838 ci ilde Porucik leytenant rutbesine 1841 ci il Qafqaz muharibesi dovrunde ise kapitan rutbesine yukseldi 1842 1843 cu illerdeki kampaniyalarda Bakixanov Samur bolgesinde ve dagliq Dagistanda daglilarla doyusdu xidmet etdiyi ucun Imperator Qvardiyasinin kazak alayinin Stabs kapitan adi verildi ve sonradan ayri ayri Qafqaz Korpusuna teyin edildi ve novbeti il qvardiyanin Rotmistri teyin edildi 1844 1848 ci illerde Dagistanda da olmus ve Salta ve Gergebil doyuslerinde o cumleden Haci Murada qarsi doyuslerde istirak etmisdir Xususile son aul istehkamli kend Axtaya 1848 ci ilde edilen hucum zamani ozunu ferqlendirdi Xidmetlerine gore 6 iyun 1848 ci ilde polkovnik vezifesine teyin edildi ve Cesarete gore yazisi olan qizil qilincla teltif edildi 25 illik xidmetden sonra 26 noyabr 1850 ci ilde general mayor rutbesine yukselmekle yanasi Muqeddes Georgi ordeni 4 cu derece ile teltif edildi 7 sentyabr 1856 ci ilde Derbend numayende heyetini temsil ederek II Aleksandrin Moskvadakiin tacqoyma merasiminde istirak etdi 1857 ci ilden beri Qafqaz Ordusu siralarina yerlesdirildi lakin siyasi sebeblere gore general leytenant rutbesine yukseldikden sonra 1864 cu il oktyabrin 18 de vezife maasina bagli olaraq pensiya ile xidmetden xaric edildi Bununla birlikde 1866 ci il 19 aprel tarixinde yeniden xidmete cagrildi Ailesi ve vefati1867 ci ilde Qubada vefat etdi cesedi Bakiya getirilerken Bibiheybetde defn edildi Lezgi dili ile yanasi Azerbaycan ve Rus dilinde de danisirdi Lezgi beyi Xanbutay bey Yarqunvinin 1761 1823 qizi Cimnaz xanimla evlendi Uc ovladi var idi Nurcahan xanim 6 iyul 1832 1912 Hesen Bakixanov 8 may 1833 28 noyabr 1898 16 iyun 1837 13 aprel 1882 Ayna xanim 8 sentyabr 1837 Tarixci Abbasqulu aga Bakixanovun general Abdulla aga Bakixanovun qardasidir Meshur yayilmis versiyanin eksine Ehmed Bakixanovun babasi deyil OrdenleriMuqeddes Anna ordeni 3 cu derece 1830 cu il Muqeddes Vladimir ordeni 4 cu derece 1830 cu il Qizil silah Cesaret namine 1848 ci il Muqeddes Vladimir ordeni 3 cu derece 1849 cu il Muqeddes Georgi ordeni 4 cu derece 1850 ci il Muqeddes Stanislav ordeni 1 ci derece 1851 ci il Muqeddes Anna ordeni 1 ci derece 1861 ci ilIstinadlarYearbook of the Russian army for 1869 rus 2022 06 26 tarixinde Istifade tarixi 2019 09 29 redundant parameters redundant parameters redundant parameters redundant parameters Acts collected by the Caucasian Archaeological Commission In 12 vols Archive of Chief Executive viceroy of the Caucasus Under the Society Ed A D Berger Tbilisi Typ Ch Ex Viceroy Cau 1866 1904 T 6 Part 2 1816 1827 Ed A D Berger 1875 941 p pp 907 908 General Bakixanovun en ali mukafati Milli Az az 2016 02 14 2019 09 29 tarixinde Istifade tarixi 2018 08 30 redundant parameters redundant parameters redundant parameters Bakikhanov Abbas Kuli aga Compositions notes letters rus Baku Elm 1983 148 149 OCLC 862346120 Ismailov E E Golden weapon with the inscription For Bravery Lists of Cavaliers 1788 1913 Moscow 2007 p 222 in Russian Ismailov Eldar Elkhanoghlu Georgievskie kavalery azerbaĭdzhant s y Moskva Geroi otechestva 2005 92 ISBN 5910170058 OCLC 85041228 Sedakqet Karimova Kcḩar kcḩarvijar enciklopedijadin kḩvatḩal Qusar qusarlilar lezgi Baku Zija 2011 465 ISBN 9789952345797 OCLC 844930245 Eldar Ismayilov Bakihanovy bekskie linii roda 2023 07 01 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 21 redundant parameters redundant parameters redundant parameters