Coberti Vinçenso 5 4 1801 Turin 26 10 1852 Paris italyan filosofu publisist dövlət xadimi Risorcimentonun başlıca ideolo

Coberti Vinçenso (5.4.1801, Turin – 26.10.1852, Paris) — italyan filosofu, publisist, dövlət xadimi, Risorcimentonun başlıca ideoloqlarından biri.

Coberti Vinçenso
ing. Vincenzo Gioberti
Coberti Vinçenso
Sardiniyanın 5-ci Baş Naziri
16 Dekabr 1848 – 21 Fevral 1849
Əvvəlki	Ettore Perron San-Martino
Sonrakı	Aqostino Çiodo
Şəxsi məlumatlar
Doğum adı	Vincenzo Gioberti
Doğum tarixi	5 aprel 1801
Doğum yeri	Turin, Sardiniya krallığı
Vəfat tarixi	26 oktyabr 1852 (51 yaşında)
Vəfat yeri	Paris, İkinci Fransa İmperiyası
Vəfat səbəbi	insult
Dəfn yeri	Turin xatirə qəbiristanlığı^[d]
Təhsili	Turin Universiteti^[d]
Fəaliyyəti	filosof, professor, siyasətçi, yazıçı
Dini	Roma-Katolik kilsəsi
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Turin Universitetinin ilahiyyət fakültəsini bitirmişdir (1823). 1825-ci ildən keşiş, 1826-cı ildən Pyemontda saray kapellanı olmuşdur. Gizli cəmiyyətlə əlaqədə şüb həli bilinərək 1833-cü ildə həbs edilmiş və Pyemontdan sürgün edilmiş, Parisdə və 1834–45-ci illərdə əsas əsərlərinin buraxıldığı Brüsseldə yaşamışdır. Onun İtaliyanın milli dirçəlişi və papanın başçılığı altında dövlətlər federasiyasında birləşməsi proqramından ibarət “İtalyanların mənəvi və sivil birinciliyi haqqında” (“Del primato morale e civile degli Italiani”, 1843) və “Müasir yezuit” (“Il gesuita moderno”, vol. 1–7, 1846–47) əsərləri, həmçinin dini-fəlsəfi kitabları çox geniş populyarlıq qazanmışdı.

Fəaliyyəti

İtaliyaya zəfərlə qayıdışı Cobertinin Pyemontun deputatlar palatasına deputat seçilməsi (1848), onun prezidenti olması ilə başa çatmışdı; 1848-ci ilin dekabrından 1849-cu ilin fevralınadək nazirlər kabinetinə başçılıq etmişdir. Avstriya ilə müharibədə Pyemontun məğlubiyyətindən (1849) sonra Parisdə könüllü sürgündə olmuş, başlıca fəlsəfi əsəri “Protologiya”nın (“Della Protologia”; tamamlanmamışdır, 1857-ci ildə nəşr edilmişdir) üzərində işləmişdir. “İtaliyanın sivil bərpasına dair” (“Del rinno vamento civile d`Italia”, vol. 1–2, 1851) siyasi traktatında gələcəyin İtaliyası unitar dünyəvi dövlət kimi təsəvvür edilmişdir. “Fəlsəfənin öyrənilməsinə giriş” (“İn -troduzione allo studio della filosofia”, vol. 1–4, 1840) əsərində dində (protestantizm) və fəlsəfədə “psixologizm”in tənqidi ilə çıxış edən Coberti xristian platonizmi ənənəsinə əsaslanaraq “ontologizm” prinsipini ona qarşı qoymuşdur. Cobertinin fəlsəfi sisteminin mərkəzində yaratma ideyası durur, onun düsturu: “Var olan mövcud olanı yaradır” (L`Ente crea l`esistente). Var olanın (yəni Tanrının) mövcudiyyətlə eyniləşdirilməsi panteizmə, yaxud hətta materializmə aparıb çıxarır. “İkinci yaradıcı tsikl” insanın mənən başqa şəklə düşməsi prosesi və onun Tanrıya yetməsidir. Cobertinin əsərləri Vatikan tərəfindən “Yasaqlanmış kitablar indeksi”nə daxil edilmişdi. C. Centilinin aktual idealizminə və M.F. Şakkanın dini spiritualizminə Cobertinin təsiri olmuşdur.

Əsərləri

Epistolario. Firenze, 1927-1937. Vol. 1-11;
Edizione nazionale delle opere… Mil.;Padova, 1938-1977. Vol. 1-31.

Həmçinin bax

Din
Panteizm

İstinadlar

Coberti// Büssel – Çimli-podzol torpaqlar / baş red. M.K. Kərimov. — Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. — Bakı: “Azərbaycan Milli Ensiklopediyası” Elmi Mərkəzi, 2014. — 25 cilddə. — V cild. — Səhifələrin sayı: 592. — Səh.: 372. — 25 000 nüsx. — .

Xarici keçidlər

Bioqrafiyası 2017-01-12 at the Wayback Machine
Coberti Vinçenso

[:0-1] Coberti// Büssel – Çimli-podzol torpaqlar / baş red. M.K. Kərimov. — Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. — Bakı: “Azərbaycan Milli Ensiklopediyası” Elmi Mərkəzi, 2014. — 25 cilddə. — V cild. — Səhifələrin sayı: 592. — Səh.: 372. — 25 000 nüsx. — .