Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ceyn Addams (6 sentyabr, 1860 Cedarville, İllinoys, ABŞ- 21 may, 1935 Çikaqo, İllinoys, ABŞ) — Rəngli İnsanların İnkişafı Milli Assosiasiyasının, Amerika Vətəndaş Azadlıqları Birliyinin qurucu üzvü, Nobel Sülh Mükafatını alan ilk Amerikalı qadın.
| Ceyn Addams | |
|---|---|
| Laura Jane Addams | |
 | |
| Doğum adı | Laura Jane Addams |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Cedarville, İllinoys, ABŞ |
| Vəfat tarixi | (74 yaşında) |
| Vəfat yeri | Çikaqo, İllinoys, ABŞ |
| Vəfat səbəbi | xərçəng xəstəliyi |
| Vətəndaşlığı | Amerika |
| Elm sahələri | Amerikalı islahatçı, ictimai filosof, siyasi fəal. |
| Təhsili | Rockford Universiteti |
| Mükafatları |  Nobel Sülh Mükafatı |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Ceyn Addams 1860-cı ildə ABŞ-nin İllinoys ştatının Cedarville şəhərində bölgənin zəngin ailələrindən biri olan Adamsların ailəsində dünyaya gəlib. 1935-ci il mayın 21-də əziyyət çəkdiyi xəstəlikdən vəfat etdi və ABŞ-nin Sedervilldəki qəbiristanlığında dəfn edildi.
Təhsili
Ceyn Addams 1877-ci ildə Rokford qızlar üçün missioner məktəbinə daxil olur və 1881-ci ildə məktəbi əla qiymətlərlə bitirir. Bir il sonra isə bakalavr dərəcəsi alır.
İctimai-siyasi və sosial fəaliyyət
- 1910-cu ildə Addams Milli Sosial İş Konfransının ilk qadın prezidenti olub;
- 1911-ci ildən 1914-cü ilədək Qadınların Seçki Hüququ Uğrunda Amerika Assosiasiyasının vitse-prezidenti olub;
- 1915-ci ildə Dünya Qadınlar Partiyasının sədri olub;
- 1919-cu ildə sülh və azadlıq uğrunda təsis edilmiş Beynəlxalq Qadın Liqasının ilk prezidenti olub;
- 1931-ci ildə Nobel Sülh Mükafatına layiq görülüb;
- "Settlement House Movement"-in təsisçisi olub
- Amerika sosial reformizminin ilk xadimlərindən biri olub.
"Hull House"nin yaradıcısı
1883-cü ildə Ceyn Addams dostu Elen Qeyts Starrla birgə Avropaya gedir. İngiltərədə olan zaman sosial sahədəki problemlər onun diqqətini daha çox çəkir. Beləliklə, o, müşahidə etdiyi hadisələri qələmə almağa başlayır.
Ceyn Adams rəfiqəsi Ellen Qeyts Starrla Londonun East-End məhəlləsində Oksford universitetinin bir qrup tələbələrinin xidmət göstərdiyi "Toynbi-holl" sığınacağına baş çəkirlər. Onların işindən çox təsirlənərək, Adams və Starr ABŞ-yə qayıdırlar və hər ikisi "həyatı həyatın özündən öyrənmək mümkün ola biləcək" yer tapmağa qərarı verərək, bu fikri reallaşdırmağa başlayırlar. Axtarışlar onları yoxsulların, kasıb mühacirlərin məskunlaşdığı bölgəyə – Çikaqonun 19-cu məhəlləsinə gətirib çıxarır. 1889-cu ilin sentyabr ayında rəfiqələr Çarlz Hullın evinə köçürlər və orada gələcəyin bir çox görkəmli islahatçılarının diqqətini çəkən eksperiment təşkil edirlər. Rəfiqəsi Ellen Starrla birlikdə Ceyn Addams 1889-cu ildə Çikaqonun ucqar yerlərindən birində "Hull Haus"u ("Hull House") təsis edirlər. Bir neçə il ərzində Çikaqoda "Hull-House"da rəfiqəsi E.Starrla bərabər uşaq bağçası, kitabxana, gimnastika zalı, nəşr işləri emalatxanası, kommunal mətbəx, bədii studiya, əmək muzeyi, gənc işçi qadınlar üçün yataqxanalı məktəb qururlar. Burada onlarca klub, rəqs qrupları, musiqi məktəbi və hətta aktyor truppası yerləşirdi. Məhəllə sakinləri burada ingilis dili, kulinariya, dərzilik və ədəbiyyat dərsləri ala bilərdilər. Xarabalıqların minlərlə sakini müxtəlif zamanlarda "Hull-House"a baş çəkirdilər.
Bu gün "Hull Haus", Jane Addams'a və təhsil və sosial inkişaf üçün birlikdə çalışan qadınlara həsr olunmuş bir muzeyə çevrildi.
I Dünya Müharibəsində
Pasifist olan Ceyn Addams Birinci Dünya Müharibəsi zamanı barışın tərəfdarı idi. ABŞ-nin müharibəyə girməsinə qarşı çıxdı və iki sülh təşkilatına — Qadın Sülh Partiyası (rəhbərlik etdiyi) və Beynəlxalq Qadınlar Konqresinə qoşuldu.
Bu təşkilatların ən yaxşı səylərinə baxmayaraq, ABŞ 1917-ci ilin aprelində müharibəyə girdi.
Addams müharibə əleyhinə mövqeyinə görə çoxları tərəfindən təhqir edildi. Bəziləri onu xain kimi görürdülər. Müharibədən sonra Addams Beynəlxalq Qadınlar Konqresinin üzvləri ilə birlikdə Avropanı gəzdi. Qadınlar şahidi olduqlarından dəhşətə gəldilər və gördükləri çoxlu ac uşaqlardan xüsusilə təsirləndilər.
Addams və onun qrupu, ac qalan alman uşaqlarının hər hansı bir uşaq kimi kömək edilməsinə layiq olduqlarını təklif etdikdə, düşmənə rəğbət bəsləməkdə ittiham edildi.
Nəzəri və fəlsəfi inkişafı
Ceyn Addamsın 1902-ci ildə yazdığı "Demokratiya və İctimai əxlaq" (Democracy and Social Ethics) əsəri bu gün də öz aktuallığını qoruyub saxlayır. 1910-cu ildə yazdığı "Hull House-da iyirmi il" əsərində isə Ceyn Addamsın bəşəriyyətə və insanlığa xidmət edən fədakar ömür yolunu görmək olur.
Ceyn Addamsın əsərləri, "Hull Haus"-dakı təcrübələrindən nümunələrlə doludur, mühacir əhalinin xalq nağıllarından və fahişəlikdən zibil yığımına qədər qeyri-adi mövzulara toxunur.
Ceyn Addams 11 kitab və 500-dən çox məqalə nəşr etdirdi ki, burada da əvvəlcə formalaşdığı Şimali Amerika praqmatik ənənəsini əhəmiyyətli dərəcədə problemləşdirdi.
İstinadlar
- nobelprize.org (ing.). Nobel Foundation.
- Ogilvie M. B. The Biographical Dictionary of Women in Science (ing.): Pioneering Lives From Ancient Times to the Mid-20th Century. Routledge, 2003. P. 9–10. 798 p.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-07-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-19.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-08-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-19.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-07-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-19.
Ədəbiyyat
- Britannica ensiklopediyası. (2018). Jane Addams. Amerika Sosial Reformatoru. 4 İyul 2018. Alınan https://www.britannica.com/biography/Jane-Addams.
- Hamington, M. (2018). Jane Addams. Stanford Fəlsəfə Ensiklopediyası. 3 İyul 2018. Alınan https://plato.stanford.edu/entries/addams-jane/.
- García Dauder, S. (2005). Psixologiya və Feminizm. Psixologiyanın öncü qadınlarının unudulmuş tarixi. Narcea: Madrid.
- Bissell, V. (2000). Addams, Jane. Amerika Milli Bioqrafiyası. 3 İyul 2018 tarixində alındı.Http://www.anb.org/view/10.1093/anb/9780198606697.001.0001/anb-9780198606697-e-1500004 saytında mövcuddur.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ceyn Addams 6 sentyabr 1860 Cedarville Illinoys ABS 21 may 1935 Cikaqo Illinoys ABS Rengli Insanlarin Inkisafi Milli Assosiasiyasinin Amerika Vetendas Azadliqlari Birliyinin qurucu uzvu Nobel Sulh Mukafatini alan ilk Amerikali qadin Ceyn AddamsLaura Jane AddamsDogum adi Laura Jane AddamsDogum tarixi 6 sentyabr 1860Dogum yeri Cedarville Illinoys ABSVefat tarixi 21 may 1935 74 yasinda Vefat yeri Cikaqo Illinoys ABSVefat sebebi xerceng xesteliyiVetendasligi AmerikaElm saheleri Amerikali islahatci ictimai filosof siyasi feal Tehsili Rockford UniversitetiMukafatlari Nobel Sulh Mukafati Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiCeyn Addams 1860 ci ilde ABS nin Illinoys statinin Cedarville seherinde bolgenin zengin ailelerinden biri olan Adamslarin ailesinde dunyaya gelib 1935 ci il mayin 21 de eziyyet cekdiyi xestelikden vefat etdi ve ABS nin Sedervilldeki qebiristanliginda defn edildi TehsiliCeyn Addams 1877 ci ilde Rokford qizlar ucun missioner mektebine daxil olur ve 1881 ci ilde mektebi ela qiymetlerle bitirir Bir il sonra ise bakalavr derecesi alir Ictimai siyasi ve sosial fealiyyet1910 cu ilde Addams Milli Sosial Is Konfransinin ilk qadin prezidenti olub 1911 ci ilden 1914 cu iledek Qadinlarin Secki Huququ Ugrunda Amerika Assosiasiyasinin vitse prezidenti olub 1915 ci ilde Dunya Qadinlar Partiyasinin sedri olub 1919 cu ilde sulh ve azadliq ugrunda tesis edilmis Beynelxalq Qadin Liqasinin ilk prezidenti olub 1931 ci ilde Nobel Sulh Mukafatina layiq gorulub Settlement House Movement in tesiscisi olub Amerika sosial reformizminin ilk xadimlerinden biri olub Hull House nin yaradicisi1883 cu ilde Ceyn Addams dostu Elen Qeyts Starrla birge Avropaya gedir Ingilterede olan zaman sosial sahedeki problemler onun diqqetini daha cox cekir Belelikle o musahide etdiyi hadiseleri qeleme almaga baslayir Ceyn Adams refiqesi Ellen Qeyts Starrla Londonun East End mehellesinde Oksford universitetinin bir qrup telebelerinin xidmet gosterdiyi Toynbi holl siginacagina bas cekirler Onlarin isinden cox tesirlenerek Adams ve Starr ABS ye qayidirlar ve her ikisi heyati heyatin ozunden oyrenmek mumkun ola bilecek yer tapmaga qerari vererek bu fikri reallasdirmaga baslayirlar Axtarislar onlari yoxsullarin kasib muhacirlerin meskunlasdigi bolgeye Cikaqonun 19 cu mehellesine getirib cixarir 1889 cu ilin sentyabr ayinda refiqeler Carlz Hullin evine kocurler ve orada geleceyin bir cox gorkemli islahatcilarinin diqqetini ceken eksperiment teskil edirler Refiqesi Ellen Starrla birlikde Ceyn Addams 1889 cu ilde Cikaqonun ucqar yerlerinden birinde Hull Haus u Hull House tesis edirler Bir nece il erzinde Cikaqoda Hull House da refiqesi E Starrla beraber usaq bagcasi kitabxana gimnastika zali nesr isleri emalatxanasi kommunal metbex bedii studiya emek muzeyi genc isci qadinlar ucun yataqxanali mekteb qururlar Burada onlarca klub reqs qruplari musiqi mektebi ve hetta aktyor truppasi yerlesirdi Mehelle sakinleri burada ingilis dili kulinariya derzilik ve edebiyyat dersleri ala bilerdiler Xarabaliqlarin minlerle sakini muxtelif zamanlarda Hull House a bas cekirdiler Bu gun Hull Haus Jane Addams a ve tehsil ve sosial inkisaf ucun birlikde calisan qadinlara hesr olunmus bir muzeye cevrildi I Dunya MuharibesindePasifist olan Ceyn Addams Birinci Dunya Muharibesi zamani barisin terefdari idi ABS nin muharibeye girmesine qarsi cixdi ve iki sulh teskilatina Qadin Sulh Partiyasi rehberlik etdiyi ve Beynelxalq Qadinlar Konqresine qosuldu Bu teskilatlarin en yaxsi seylerine baxmayaraq ABS 1917 ci ilin aprelinde muharibeye girdi Addams muharibe eleyhine movqeyine gore coxlari terefinden tehqir edildi Bezileri onu xain kimi gorurduler Muharibeden sonra Addams Beynelxalq Qadinlar Konqresinin uzvleri ile birlikde Avropani gezdi Qadinlar sahidi olduqlarindan dehsete geldiler ve gordukleri coxlu ac usaqlardan xususile tesirlendiler Addams ve onun qrupu ac qalan alman usaqlarinin her hansi bir usaq kimi komek edilmesine layiq olduqlarini teklif etdikde dusmene regbet beslemekde ittiham edildi Nezeri ve felsefi inkisafiCeyn Addamsin 1902 ci ilde yazdigi Demokratiya ve Ictimai exlaq Democracy and Social Ethics eseri bu gun de oz aktualligini qoruyub saxlayir 1910 cu ilde yazdigi Hull House da iyirmi il eserinde ise Ceyn Addamsin beseriyyete ve insanliga xidmet eden fedakar omur yolunu gormek olur Ceyn Addamsin eserleri Hull Haus daki tecrubelerinden numunelerle doludur muhacir ehalinin xalq nagillarindan ve fahiselikden zibil yigimina qeder qeyri adi movzulara toxunur Ceyn Addams 11 kitab ve 500 den cox meqale nesr etdirdi ki burada da evvelce formalasdigi Simali Amerika praqmatik enenesini ehemiyyetli derecede problemlesdirdi Istinadlarnobelprize org ing Nobel Foundation Ogilvie M B The Biographical Dictionary of Women in Science ing Pioneering Lives From Ancient Times to the Mid 20th Century Routledge 2003 P 9 10 798 p ISBN 978 1 135 96342 2 Arxivlenmis suret 2023 07 05 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 19 Arxivlenmis suret 2021 08 19 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 19 Arxivlenmis suret 2023 07 05 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 19 EdebiyyatBritannica ensiklopediyasi 2018 Jane Addams Amerika Sosial Reformatoru 4 Iyul 2018 Alinan https www britannica com biography Jane Addams Hamington M 2018 Jane Addams Stanford Felsefe Ensiklopediyasi 3 Iyul 2018 Alinan https plato stanford edu entries addams jane Garcia Dauder S 2005 Psixologiya ve Feminizm Psixologiyanin oncu qadinlarinin unudulmus tarixi Narcea Madrid Bissell V 2000 Addams Jane Amerika Milli Bioqrafiyasi 3 Iyul 2018 tarixinde alindi Http www anb org view 10 1093 anb 9780198606697 001 0001 anb 9780198606697 e 1500004 saytinda movcuddur