Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cəbəl-Şəmmar (ərəb. إِمَارَة جَبَل شَمَّر) və yaxud Həil əmirliyi, (إِمَارَة حَائِل) həmçinin Rəşidi əmirliyi (إِمَارَة آل رَشِيْد) — 1830-1921-ci illərdə Ərəbistan yarımadasında mövcud olmuş əmirlik. Əmirlik səudların Nəcd sultanlığı tərəfindən süquta uğradılmışdır. Dövlətin paytaxtı Hail şəhəri olmuşdur. Əmirlik Rəşidi sülaləsi tərəfindən idarə edilmişdir. Əmirlik hazırkı Səudiyyə Ərəbistanı, İraq, Küveyt və İordaniya dövlətlərin ərazisini əhatə etmişdir.
| Əmirlik | |||
| Cəbəl-Şəmmar əmirliyi | |||
|---|---|---|---|
| ərəb. إِمَارَة جَبَل شَمَّر | |||
| |||
 | |||
| | |||
| Rəsmi dilləri | Ərəb dili | ||
| Dövlət dini | İslam, Sünnilər | ||
| Ərazisi | Ərəbistan yarımadasının şimal və mərkəzi hissəsi | ||
| Əhalisi | ərəblər | ||
| İdarəetmə forması | Monarxiya | ||
| Sülalə | Rəşidilər | ||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Tarixi
1818-ci ildə misirlilər Səudların Dəriyyə əmirliyini süquta uğratdılar. Səudlardan vassal asılılığında olan Cəbəl-Şəmmar əmirliyində, Əl-Əli və Əl-Rəşid qəbilələri arasında hakimiyyət uğrunda mübarizəsi başladı. 1835-ci ildə Əl-Rəşid qəbiləsi üzvləri Abdulla və Ubeyd qardaşları Cebel-Şəmmarda hakimiyyəti ələ keçirərək Əmir Saleh ibn Abd Muhsini öldürdülər. Eyni zamanda, qardaşlar özlərini hakimiyyət uğrunda mübarizədə onlara kömək edən Səud əmiri I Faysalın vassalı olaraq elan etdilər.
Əmir Məhəmmədin hakimiyyəti (1872-1897) Cebel- Şammarın çiçəkləndiyi dövr və Əl Rəşid sülaləsinin gücünün ən yüksək mərhələsinə çatdığı zaman idi. 1891-ci ilin yanvarında I Məhəmməd əl Rəşid Ərrəhman ibn Faysəl Əl Səud ona qarşı üsyan etdiyinə görə Riyadı fəth etdi. Bundan sonra Məhəmməd əl Rəşid Mərkəzi Ərəbistanın vahid hökmdarı oldu. 1897-ci ildə I Məhəmmədin ölümündən sonra Rəşidilər dövlətinin tənəzzülü başladı. 1902-ci ildə Səud şahzadəsi Əbdüləziz Riyadı yenidən ələ keçirdi və vəhhabi dövlətini bərpa etdi. Ərəbistanda hökmranlıq uğrunda Səudlar və Rəşidilər arasında uzun sürən müharibə başladı. 1906-cı ilin aprelində Əmir Əbdüəziz ər-Rəşid Qasım baş tutan döyüşdə darmadağın oldu və həlak oldu. Yeni əmir onun böyük oğlu II Mitab ibn ƏbdülƏziz oldu və o, Səudlarla sülh bağlayaraq, onların Qasımın cənubundakı bütün fəthlərini tanıdı.
Birinci Dünya müharibəsi zamanı Cəbəl-Şəmmar əmirliyi İttifaq dövlətləri tərəfində döyüşmüşdü.
1921-ci ildə əmirlik Səudiyyə dövlətinə birləşdirildi.
İqtisadiyyatı
Tarixən əmirlik paxlalıkimilərin yetişdirilməsi üzərində ixtisaslaşmışdı.
Cəbəl-Şəmmar əmirləri
- Saleh ibn Əbdül-Muhsin Əl Əli (1818—1835)
- Abdulla ibn Əli Əl-Rəşid (1835—1837, 1837—1847)
- İsa ibn Ubeydulla Əl Əli (1837—1837)
- Talal ibn Abdulla Əl-Rəşid (1847—1868)
- Mitab ibn Abdulla Əl-Rəşid (1868)
- Bəndər ibn Talal Əl-Rəşid (1868—1872)
- Məhəmməd ibn Abdulla Əl-Rəşid(1872—1897)
- Əbdülələziz ibn Mitab Əl-Rəşid (1897—1906)
- Mitab ibn Əbdülələziz ibn Əl-Rəşid (1906)
- Sultan ibn Hamud ibn Mitab Əl-Rəşid (1906—1908)
- Saud ibn Hamud ibn Mitab Əl-Rəşid (1908—1909)
- Saud ibn Əbdülələziz Əl-Rəşid (1909—1920)
- Abdulla ibn Mitab ibn Əbdülələziz Əl-Rəşid (1920—1921)
- Məhəmməd ibn Talal ibn Mitab Əl-Rəşid (1921—1954)
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2020-02-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-14. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2023-07-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-06-14. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2020-09-25 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-06-14. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- The Geographical Journal (ingilis). Royal Geographical Society. 1911. səh. 269. 2022-04-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-04-18. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- J. A. Hammerton. Peoples Of All Nations: Their Life Today And Story Of Their Past (in 14 Volumes). Concept Publishing Company, 2007. Pp. 193.
- Prothero, G.W. Arabia. London: H.M. Stationery Office. 1920. səh. 86. 2016-12-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-04-20. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
Ədəbiyyat
- Georg Wallin (1854): Narrative of a Journey from Cairo to Medina and Mecca, by Suez, Arabia, Tawila, al-Jauf, Jublae, Hail and Negd in 1845, Journal of the Royal Geographical Society, vol 24: 115-201. (Reprinted in Travels in Arabia, New York: Oleander Press, 1979).
- William Gifford Palgrave (1865): Personal Narrative of a Year's Journey through Central and Eastern Arabia (1862-1863), vol. I, Macmillan & Co., London.
- Lady Anne Blunt (1881): A Pilgrimage to Nejd, The Cradle of the Arab Race: a Visit to the Court of the Arab Emir and `our Persian Campaign` (reprinted 1968).
- Charles Montagu Doughty (1888): Travels in Arabia Deserta. (Reprinted many times).
- Gertrude Bell (1907): The Desert and the Sown (republished 1987).
- David George Hogarth (1905): The Penetration of Arabia: a Record of Western Knowledge Concerning the Arabian Peninsula.
- Zahra Freeth and H. V. F. Winstone: Explorers of Arabia from the Renaissance to the End of the Victorian Era, Allen & Unwin, London, 1978.
- Васильев А. М. История Саудовской Аравии от середины XVIII века до конца XX века. — М., 1994.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cebel Semmar ereb إ م ار ة ج ب ل ش م ر ve yaxud Heil emirliyi إ م ار ة ح ائ ل hemcinin Residi emirliyi إ م ار ة آل ر ش ي د 1830 1921 ci illerde Erebistan yarimadasinda movcud olmus emirlik Emirlik seudlarin Necd sultanligi terefinden suquta ugradilmisdir Dovletin paytaxti Hail seheri olmusdur Emirlik Residi sulalesi terefinden idare edilmisdir Emirlik hazirki Seudiyye Erebistani Iraq Kuveyt ve Iordaniya dovletlerin erazisini ehate etmisdir EmirlikCebel Semmar emirliyiereb إ م ار ة ج ب ل ش م ر Bayraq 1836 2 noyabr 1921Resmi dilleri Ereb diliDovlet dini Islam SunnilerErazisi Erebistan yarimadasinin simal ve merkezi hissesiEhalisi ereblerIdareetme formasi MonarxiyaSulale Residiler Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiEbduleleziz ibn Mitab El Resid 1897 1906 Saud ibn Ebduleleziz El Resid 1909 1920 Abdulla ibn Mitab ibn Ebduleleziz El Resid 1920 1921 1818 ci ilde misirliler Seudlarin Deriyye emirliyini suquta ugratdilar Seudlardan vassal asililiginda olan Cebel Semmar emirliyinde El Eli ve El Resid qebileleri arasinda hakimiyyet ugrunda mubarizesi basladi 1835 ci ilde El Resid qebilesi uzvleri Abdulla ve Ubeyd qardaslari Cebel Semmarda hakimiyyeti ele kecirerek Emir Saleh ibn Abd Muhsini oldurduler Eyni zamanda qardaslar ozlerini hakimiyyet ugrunda mubarizede onlara komek eden Seud emiri I Faysalin vassali olaraq elan etdiler Emir Mehemmedin hakimiyyeti 1872 1897 Cebel Sammarin ciceklendiyi dovr ve El Resid sulalesinin gucunun en yuksek merhelesine catdigi zaman idi 1891 ci ilin yanvarinda I Mehemmed el Resid Errehman ibn Faysel El Seud ona qarsi usyan etdiyine gore Riyadi feth etdi Bundan sonra Mehemmed el Resid Merkezi Erebistanin vahid hokmdari oldu 1897 ci ilde I Mehemmedin olumunden sonra Residiler dovletinin tenezzulu basladi 1902 ci ilde Seud sahzadesi Ebduleziz Riyadi yeniden ele kecirdi ve vehhabi dovletini berpa etdi Erebistanda hokmranliq ugrunda Seudlar ve Residiler arasinda uzun suren muharibe basladi 1906 ci ilin aprelinde Emir Ebdueziz er Resid Qasim bas tutan doyusde darmadagin oldu ve helak oldu Yeni emir onun boyuk oglu II Mitab ibn EbdulEziz oldu ve o Seudlarla sulh baglayaraq onlarin Qasimin cenubundaki butun fethlerini tanidi Birinci Dunya muharibesi zamani Cebel Semmar emirliyi Ittifaq dovletleri terefinde doyusmusdu 1921 ci ilde emirlik Seudiyye dovletine birlesdirildi IqtisadiyyatiTarixen emirlik paxlalikimilerin yetisdirilmesi uzerinde ixtisaslasmisdi Cebel Semmar emirleriSaleh ibn Ebdul Muhsin El Eli 1818 1835 Abdulla ibn Eli El Resid 1835 1837 1837 1847 Isa ibn Ubeydulla El Eli 1837 1837 Talal ibn Abdulla El Resid 1847 1868 Mitab ibn Abdulla El Resid 1868 Bender ibn Talal El Resid 1868 1872 Mehemmed ibn Abdulla El Resid 1872 1897 Ebduleleziz ibn Mitab El Resid 1897 1906 Mitab ibn Ebduleleziz ibn El Resid 1906 Sultan ibn Hamud ibn Mitab El Resid 1906 1908 Saud ibn Hamud ibn Mitab El Resid 1908 1909 Saud ibn Ebduleleziz El Resid 1909 1920 Abdulla ibn Mitab ibn Ebduleleziz El Resid 1920 1921 Mehemmed ibn Talal ibn Mitab El Resid 1921 1954 Istinadlar Arxivlenmis suret 2020 02 16 tarixinde Istifade tarixi 2023 06 14 redundant parameters redundant parameters Arxivlenmis suret PDF 2023 07 05 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 06 14 redundant parameters redundant parameters redundant parameters Arxivlenmis suret PDF 2020 09 25 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 06 14 redundant parameters redundant parameters redundant parameters The Geographical Journal ingilis Royal Geographical Society 1911 seh 269 2022 04 22 tarixinde Istifade tarixi 2021 04 18 redundant parameters redundant parameters redundant parameters redundant parameters J A Hammerton Peoples Of All Nations Their Life Today And Story Of Their Past in 14 Volumes Concept Publishing Company 2007 Pp 193 Prothero G W Arabia London H M Stationery Office 1920 seh 86 2016 12 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 04 20 redundant parameters redundant parameters redundant parameters redundant parameters EdebiyyatGeorg Wallin 1854 Narrative of a Journey from Cairo to Medina and Mecca by Suez Arabia Tawila al Jauf Jublae Hail and Negd in 1845 Journal of the Royal Geographical Society vol 24 115 201 Reprinted in Travels in Arabia New York Oleander Press 1979 William Gifford Palgrave 1865 Personal Narrative of a Year s Journey through Central and Eastern Arabia 1862 1863 vol I Macmillan amp Co London Lady Anne Blunt 1881 A Pilgrimage to Nejd The Cradle of the Arab Race a Visit to the Court of the Arab Emir and our Persian Campaign reprinted 1968 Charles Montagu Doughty 1888 Travels in Arabia Deserta Reprinted many times Gertrude Bell 1907 The Desert and the Sown republished 1987 David George Hogarth 1905 The Penetration of Arabia a Record of Western Knowledge Concerning the Arabian Peninsula Zahra Freeth and H V F Winstone Explorers of Arabia from the Renaissance to the End of the Victorian Era Allen amp Unwin London 1978 Vasilev A M Istoriya Saudovskoj Aravii ot serediny XVIII veka do konca XX veka M 1994