Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Birinci Səudiyyə dövləti və ya Diriyyə əmirliyi (ərəb. إمارة الدرعية) — 1744-cü ildən 1818-ci ilə qədər Osmanlı Ərəbistanı torpaqlarında (indiki Səudiyyə Ərəbistanı) mövcud olmuş dövlət. idarə etdiyi birinci dövlət. Paytaxtı şəhəri olduğundan, bəzi tarixçilər əmirliyi Diriyyə əmirliyi adlandırırlar.
| Əmirlik | |||
| Diriyyə əmirliyi | |||
|---|---|---|---|
| ərəb. الدولة السعودية الأولى | |||
| |||
 Birinci Səudiyyə Əmirliyinin xəritəsi | |||
| | |||
| Dilləri | ərəb dili | ||
| Rəsmi dilləri | Ərəb dili | ||
| Dövlət dini | İslam | ||
| İdarəetmə forması | Monarxiya | ||
| Sülalə | Səud sülaləsi | ||
| İmam | |||
| • 1744-1765 | |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Tarixi
Diriyyə şəhərinin əmiri yerli əmirlərlə yaxın münasibətlər qurur, tərəfdarları ilə ətraf bölgələrə yürüşlər edirdi. Məhəmməd ibn Əbdülvahhab öz adına xütbələr oxutmağa başladı. Bu da, Osmanlı imperiyasına qarşı mübarizədə ərəb hərəkatının əsas ideoloji bazasını təşkil edirdi.
1765-ci ildə öldü və yerinə oğlu Əbdüləziz keçdi. müsəlman-vəhhabilərin imamı kimi Diriyyə əmirliyini güclü bir dövlətə çevirə bildi. 1773-cü ildə Ər-Riyadı işğal edən Səudlar, bütün Nəcdi özlərinə tabe etdilər. Vəhhabilər, tutduqları ərazilərdə bütün şiə ziyarətgahlarını dağıdırdılar. Buna görə də, Qərbi Ərəbistandakı Məkkə şərifliyi onlara qarşı mövqedə idi.
Səud sülaləsinin hərbi uğurlarını görən Osmanlı hökuməti bölgəyə hərbi qüvvələr göndərdi. Ancaq, məğlub olan osmanlılar geri çəkilmək məcburiyyətində qaldılar. Osmanlı imperiyası o qədər zəifləmişdi ki, öz əyalətlərinə nəzarət edə bilmirdi və nəticədə Diriyyə əmirliyi 1802-ci ildə İraqa hücum etdi və Kərbəla şəhərində şiə ziyarətgahlarını dağıtdı. Ardından Məkkə şəhərini ələ keçirsələr də, Ciddə və Mədinə şəhərlərini tuta bilmədilər. 1803-cü ildə Diriyyə əmiri sui-qəsd nəticəsində öldürüldü və yerinə oğlu keçdi. O, 1805-ci ildə Mədinəni və demək olar ki, bütün Hicazı ələ keçirdi.
1805-ci ildən 1810-cu ilə qədər Diriyyə əmirliyinin İraqa və Suriyaya hücumları davam etdi. Diriyyə əmirliyinə qarşı, 1811-ci ildə Osmanlı sultanının vassalı olan müharibəyə başladı. Misir hakimi Mehmet Əli Paşanın oğlu Tusun paşanın başçılıq etdiyi ordu 1813-cü ildə Hicaz bölgəsini səudiyyəlilərdən azad etdi. Omanda başlayan üsyan nəticəsində vəhhabi-səudiyyəlilər bu regiondan da çəkilmək məcburiyyətində qaldı.
1814-cü ildə öldü. Onun yerinə taxta oğlu keçdi. Abdullah ibn Səudun dövründə vəhhabilər, Hicaz, Oman, Bəhreyn və Tihamə üzərində nəzarəti itirdilər. 1817-ci ildə mərkəzi Nəcd üzərində nəzarəti itirdi və bir il sonra Səud sülaləsinin son qalası olan də işğal edildi. Səud sülaləsinin bir çox üzvü həlak oldu. Diriyyə əmiri Abdullah ibn Səud İstanbula göndərildi və orada sultanın əmri ilə edam edildi.
1821-ci ildə Abdullah ibn Səudun sağ qalmış qohumlarından , özünə Ər-Riyadı paytaxt seçərək Osmanlılara qarşı üsyan qaldırdı. Nəticədə 1824-cü ildə İkinci Səudiyyə Dövləti yarandı.
İmamları
Birinci Səudiyyə əmirliyi olan Diriyyə əmirliyini atası Səud ibn Məhəmməd ibn Mikrinlə başlayan idarə edirdi.
- (1744-1765)
- (1765-1803)
- (1803-1814)
- (1814-1818)
İstinadlar
- Nakhiyev, Toghrul Nasirli, Alakhber. "Heydər Əliyev və Azərbaycan Respublikası - Səudiyyə Ərəbistanı krallığı qarşılıqlı münasibətləri". science.gov.az. 2023-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-15.
- "Bu gün Səudiyyə Ərəbistanı quruluş tarixini dəyişir". visiontv.az. 2023-07-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-15.
- Sir James Norman Dalrymple Anderson. The Kingdom of Saudi Arabia. Stacey International, 1983. Pp. 77.
- ""Timeline Saudi Arabia"". 2015-12-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-21.
- Sauds's campaign for Hejaz and the two holy cities 2010-09-14 at the Wayback Machine Islam Life online magazine
- Abdullah bin Saud's capture 2015-09-24 at the Wayback Machine King Abdullah Ibn Saud Information Resource
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Birinci Seudiyye dovleti ve ya Diriyye emirliyi ereb إمارة الدرعية 1744 cu ilden 1818 ci ile qeder Osmanli Erebistani torpaqlarinda indiki Seudiyye Erebistani movcud olmus dovlet idare etdiyi birinci dovlet Paytaxti seheri oldugundan bezi tarixciler emirliyi Diriyye emirliyi adlandirirlar EmirlikDiriyye emirliyiereb الدولة السعودية الأولى BayraqBirinci Seudiyye Emirliyinin xeritesi 1744 9 sentyabr 1818Dilleri ereb diliResmi dilleri Ereb diliDovlet dini IslamIdareetme formasi MonarxiyaSulale Seud sulalesiImam 1744 1765 Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiDiriyye seherinin emiri yerli emirlerle yaxin munasibetler qurur terefdarlari ile etraf bolgelere yurusler edirdi Mehemmed ibn Ebdulvahhab oz adina xutbeler oxutmaga basladi Bu da Osmanli imperiyasina qarsi mubarizede ereb herekatinin esas ideoloji bazasini teskil edirdi 1765 ci ilde oldu ve yerine oglu Ebduleziz kecdi muselman vehhabilerin imami kimi Diriyye emirliyini guclu bir dovlete cevire bildi 1773 cu ilde Er Riyadi isgal eden Seudlar butun Necdi ozlerine tabe etdiler Vehhabiler tutduqlari erazilerde butun sie ziyaretgahlarini dagidirdilar Buna gore de Qerbi Erebistandaki Mekke serifliyi onlara qarsi movqede idi Seud sulalesinin herbi ugurlarini goren Osmanli hokumeti bolgeye herbi quvveler gonderdi Ancaq meglub olan osmanlilar geri cekilmek mecburiyyetinde qaldilar Osmanli imperiyasi o qeder zeiflemisdi ki oz eyaletlerine nezaret ede bilmirdi ve neticede Diriyye emirliyi 1802 ci ilde Iraqa hucum etdi ve Kerbela seherinde sie ziyaretgahlarini dagitdi Ardindan Mekke seherini ele kecirseler de Cidde ve Medine seherlerini tuta bilmediler 1803 cu ilde Diriyye emiri sui qesd neticesinde olduruldu ve yerine oglu kecdi O 1805 ci ilde Medineni ve demek olar ki butun Hicazi ele kecirdi 1805 ci ilden 1810 cu ile qeder Diriyye emirliyinin Iraqa ve Suriyaya hucumlari davam etdi Diriyye emirliyine qarsi 1811 ci ilde Osmanli sultaninin vassali olan muharibeye basladi Misir hakimi Mehmet Eli Pasanin oglu Tusun pasanin basciliq etdiyi ordu 1813 cu ilde Hicaz bolgesini seudiyyelilerden azad etdi Omanda baslayan usyan neticesinde vehhabi seudiyyeliler bu regiondan da cekilmek mecburiyyetinde qaldi 1814 cu ilde oldu Onun yerine taxta oglu kecdi Abdullah ibn Seudun dovrunde vehhabiler Hicaz Oman Behreyn ve Tihame uzerinde nezareti itirdiler 1817 ci ilde merkezi Necd uzerinde nezareti itirdi ve bir il sonra Seud sulalesinin son qalasi olan de isgal edildi Seud sulalesinin bir cox uzvu helak oldu Diriyye emiri Abdullah ibn Seud Istanbula gonderildi ve orada sultanin emri ile edam edildi 1821 ci ilde Abdullah ibn Seudun sag qalmis qohumlarindan ozune Er Riyadi paytaxt secerek Osmanlilara qarsi usyan qaldirdi Neticede 1824 cu ilde Ikinci Seudiyye Dovleti yarandi ImamlariEsas meqale Seudlar Birinci Seudiyye emirliyi olan Diriyye emirliyini atasi Seud ibn Mehemmed ibn Mikrinle baslayan idare edirdi 1744 1765 1765 1803 1803 1814 1814 1818 IstinadlarNakhiyev Toghrul Nasirli Alakhber Heyder Eliyev ve Azerbaycan Respublikasi Seudiyye Erebistani kralligi qarsiliqli munasibetleri science gov az 2023 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2023 06 15 Bu gun Seudiyye Erebistani qurulus tarixini deyisir visiontv az 2023 07 07 tarixinde Istifade tarixi 2023 06 15 Sir James Norman Dalrymple Anderson The Kingdom of Saudi Arabia Stacey International 1983 Pp 77 Timeline Saudi Arabia 2015 12 22 tarixinde Istifade tarixi 2015 11 21 Sauds s campaign for Hejaz and the two holy cities 2010 09 14 at the Wayback Machine Islam Life online magazine Abdullah bin Saud s capture 2015 09 24 at the Wayback Machine King Abdullah Ibn Saud Information Resource