Bronislav Kaspar (Kasper) Malinovski (pol. Bronisław Kasper Malinowski; 7 aprel 1884, Krakov — 16 may 1942, ) — əslən polyak olan Böyük Britaniya antropoloqu, antropologiyada və sosiologiyada funksionalizmin banisi.
Bronislav Malinovski | |
---|---|
pol. Bronisław Kasper Malinowski | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Krakov, Avstriya-Macarıstan |
Vəfat tarixi | (58 yaşında) |
Vəfat yeri | , Konnektikut, ABŞ |
Vəfat səbəbi | ürək tutması |
Vətəndaşlığı | Avstriya-Macarıstan Birləşmiş Krallıq ABŞ Birləşmiş Krallıq |
Elm sahəsi | mədəni antropologiya |
İş yerləri | LSE, Yel Universiteti |
Təhsili | Yagellon Universiteti |
Tanınmış yetirməsi | |
Tanınır | struktur funksionalizmin banilərindən biri |
Mükafatları | (1932) |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Bronislav Malinovski 7 aprel 1884-cü ildə Krakovda anadan olmuşdur. Universitetdə fizika və riyaziyyat təhsili almış, Freyzerin "Qızıl Budaq" əsərinin təsiri ilə etnologiya və mədəniyyət tarixi ilə maraqlanmışdır. O, Leypsikdə Karf Büxerin iqtisadi tarixə dair mühazirələrini dinləmiş, Londonda Zelinqmanın ideyaları ilə tanış olmuşdur. Hələ tələbə ikən onun ilk ciddi işi "Avstraliya yerlilərinin ailəsi" adlı tədqiqatı nəşr olunur. O. 1914-cü ildə Avstraliyaya yola düşür və Avstraliya ekspedisiyasında (1914–1921) iştirak edir. Yeni Qvineya və onun ətrafındakı adalarda apardığı tədqiqatlar Malinovskiyə bütün ömrü boyu kifayət edir. Müharibə qurtardıqdan sonra İngiltərəyə qayıdan Malinovski 1921-ci ildən etibarən ardıcıl kitablar nəşr etməyə başlayır.
Elmi fəaliyyəti
Funksional metodun əhəmiyyətli cizgiləri onun ilkin əsərlərində özünü göstərirdi: "Manlu adasının yerli əhalisi", "Trabrian adası sakinlərinin ibtidai iqtisadiyyatı", "Sakit okeanın qərb hissəsinin arqonavtları", "Vəhşi cəmiyyətdə cinayətlər və adətlər" və s. adlı əsərləri "funksionalizm" təliminin metodoloji əsasını təşkil etdi. Funksional metodun əsas tələbi bundan ibarətdir ki, hər bir xalqın mədəniyyətinə və məişətinə ayrı-ayrı hissələri qarşılıqlı əlaqədə olan bir tam kimi baxmaq lazımdır. Bu hissələrin hər biri öz rolunu və funksiyasını yerinə yetirir.
Malinovski "Mədəniyyətin elmi nəzəriyyəsi" (1944) əsərində öz elmi baxışlarını, elmi metodunu izah edir və qeyd edir ki, etnologiyanın əsas predmeti mədəniyyətdir. O, mədəniyyəti özünəməxsus bioloji amil kimi qəbul edirdi: mədəniyyət bioloji bazisə əsaslanır. İnsan adi heyvan kimi ilk növbədə özünün sadə bioloji tələbatlarını ödəyir. İnsan özünü qida, yanacaq, yaşayış yeri, paltar və s. ilə təmin edir. Bunları edərkən insan özünəməxsus ətraf mühiti formalaşdırır ki, bu da məhz mədəniyyətdir. Amma bu mədəniyyətin qayğısına qalmaq və daima yeniləşdirmək lazımdır. Mədəniyyət elə bir maddi və mənəvi amildir ki, insanlar onun vasitəsilə qarşıya çıxan spesifik məsələləri həll edirlər.
B. Malinkovski qeyd edirdi ki, funksional metodun başlıca tələbləri hər hansı bir xalqın məişət və mədəniyyətinin bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqədə olan və hər birinin öz rolu, funksiyası olan hissələr sistemindən ibarət olmasıdır. İngiltərə isə Afrikada dayaq kimi nəsli-qəbilə əyanlarından istifadə edirlər.
Malinovski öz nəzəriyyəsini izah edərkən, əvvəlki etnoloji nəzəriyyələrə də tənqidi yanaşırdı. O, xüsusilə Taylorun "qalıqlar" metodunu kəskin tənqid edərək, yazırdı: ""Qalıq" sözü elmə böyük zərbədir". Tədqiqatçılar öyrənilən amilin real, həyati funksiyasını öyrənmək əvəzinə, hər yerdə qalıq axtarırdılar. Əslində isə əvvəlki funksiyaların yerinə yenisini qazanmış mədəni amillər var. O. bir sıra misallar da gətirir və qeyd edir ki, London küçələrində müasir maşınlarla yanaşı, at arabaları da var. Bu qalıq deyil. Keçmişə romantik səyahətdir. Həmin küçələrdə köhnə maşın qalıq deyil, onun sahibinin iqtisadi göstəricisidir. Müasir istilik sistemləri olan evlərdə divar daş sobaları (kamin) isə rahatlıqdır. Malinovski funksionalizmi ümumi olaraq bu cür formalaşdırmışdı:
- Mədəniyyət mahiyyət etibarilə insanın öz ehtiyaclarını ödəyərkən ətraf mühitin onun qarşısında qoyduğu spesifik problemləri həll etmək üçün instrumental mexanizmdir.
- Mədəniyyət tərkib hissələri hansısa məqsədə çatmaq üçün vasitə olan obyektlər, hərəkətlər, istiqamətlər sistemidir.
- Mədəniyyət elementləri müstəqil olan bir tam təşkil edir.
- Mədəniyyətin bütün obyektləri ailə, nəsil, icma, tayfa formasında həyati əhəmiyyətli məsələlərin həlli üçün yaradılmışdır. Bütün bu təşkilatlanmış struktura iqtisadi biliklər, siyasi hüquqi, ictimai fəaliyyət üçün zəmin yaradır.
- Fəaliyyət sahəsi kimi baxsaq mədəniyyəti müxtəlif aspektlərdən təhlil etmək olar. Məsələn, təhsil, sosial nəzarət, iqtisadiyyat, idrak sistemi, dini, mənəvi, o cümlədən yaradıcı və bədii fəaliyyət.
Xarici keçidlər
- Сонгинайте Н. С. Социальная антропология Бронислава Малиновского // Журнал социологии и социальной антропологии. 1998. Т.1. № 2. С. 33–40
- Овчаренко В. И. Бронислав Малиновский (bioqrafiya)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bronislav Kaspar Kasper Malinovski pol Bronislaw Kasper Malinowski 7 aprel 1884 Krakov 16 may 1942 eslen polyak olan Boyuk Britaniya antropoloqu antropologiyada ve sosiologiyada funksionalizmin banisi Bronislav Malinovskipol Bronislaw Kasper MalinowskiDogum tarixi 7 aprel 1884Dogum yeri Krakov Avstriya MacaristanVefat tarixi 16 may 1942 58 yasinda Vefat yeri Konnektikut ABSVefat sebebi urek tutmasiVetendasligi Avstriya Macaristan Birlesmis Kralliq ABS Birlesmis KralliqElm sahesi medeni antropologiyaIs yerleri LSE Yel UniversitetiTehsili Yagellon UniversitetiTaninmis yetirmesiTaninir struktur funksionalizmin banilerinden biriMukafatlari 1932 Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiBronislav Malinovski 7 aprel 1884 cu ilde Krakovda anadan olmusdur Universitetde fizika ve riyaziyyat tehsili almis Freyzerin Qizil Budaq eserinin tesiri ile etnologiya ve medeniyyet tarixi ile maraqlanmisdir O Leypsikde Karf Buxerin iqtisadi tarixe dair muhazirelerini dinlemis Londonda Zelinqmanin ideyalari ile tanis olmusdur Hele telebe iken onun ilk ciddi isi Avstraliya yerlilerinin ailesi adli tedqiqati nesr olunur O 1914 cu ilde Avstraliyaya yola dusur ve Avstraliya ekspedisiyasinda 1914 1921 istirak edir Yeni Qvineya ve onun etrafindaki adalarda apardigi tedqiqatlar Malinovskiye butun omru boyu kifayet edir Muharibe qurtardiqdan sonra Ingiltereye qayidan Malinovski 1921 ci ilden etibaren ardicil kitablar nesr etmeye baslayir Elmi fealiyyetiFunksional metodun ehemiyyetli cizgileri onun ilkin eserlerinde ozunu gosterirdi Manlu adasinin yerli ehalisi Trabrian adasi sakinlerinin ibtidai iqtisadiyyati Sakit okeanin qerb hissesinin arqonavtlari Vehsi cemiyyetde cinayetler ve adetler ve s adli eserleri funksionalizm teliminin metodoloji esasini teskil etdi Funksional metodun esas telebi bundan ibaretdir ki her bir xalqin medeniyyetine ve meisetine ayri ayri hisseleri qarsiliqli elaqede olan bir tam kimi baxmaq lazimdir Bu hisselerin her biri oz rolunu ve funksiyasini yerine yetirir Malinovski Medeniyyetin elmi nezeriyyesi 1944 eserinde oz elmi baxislarini elmi metodunu izah edir ve qeyd edir ki etnologiyanin esas predmeti medeniyyetdir O medeniyyeti ozunemexsus bioloji amil kimi qebul edirdi medeniyyet bioloji bazise esaslanir Insan adi heyvan kimi ilk novbede ozunun sade bioloji telebatlarini odeyir Insan ozunu qida yanacaq yasayis yeri paltar ve s ile temin edir Bunlari ederken insan ozunemexsus etraf muhiti formalasdirir ki bu da mehz medeniyyetdir Amma bu medeniyyetin qaygisina qalmaq ve daima yenilesdirmek lazimdir Medeniyyet ele bir maddi ve menevi amildir ki insanlar onun vasitesile qarsiya cixan spesifik meseleleri hell edirler B Malinkovski qeyd edirdi ki funksional metodun baslica telebleri her hansi bir xalqin meiset ve medeniyyetinin bir biri ile qarsiliqli elaqede olan ve her birinin oz rolu funksiyasi olan hisseler sisteminden ibaret olmasidir Ingiltere ise Afrikada dayaq kimi nesli qebile eyanlarindan istifade edirler Malinovski oz nezeriyyesini izah ederken evvelki etnoloji nezeriyyelere de tenqidi yanasirdi O xususile Taylorun qaliqlar metodunu keskin tenqid ederek yazirdi Qaliq sozu elme boyuk zerbedir Tedqiqatcilar oyrenilen amilin real heyati funksiyasini oyrenmek evezine her yerde qaliq axtarirdilar Eslinde ise evvelki funksiyalarin yerine yenisini qazanmis medeni amiller var O bir sira misallar da getirir ve qeyd edir ki London kucelerinde muasir masinlarla yanasi at arabalari da var Bu qaliq deyil Kecmise romantik seyahetdir Hemin kucelerde kohne masin qaliq deyil onun sahibinin iqtisadi gostericisidir Muasir istilik sistemleri olan evlerde divar das sobalari kamin ise rahatliqdir Malinovski funksionalizmi umumi olaraq bu cur formalasdirmisdi Medeniyyet mahiyyet etibarile insanin oz ehtiyaclarini odeyerken etraf muhitin onun qarsisinda qoydugu spesifik problemleri hell etmek ucun instrumental mexanizmdir Medeniyyet terkib hisseleri hansisa meqsede catmaq ucun vasite olan obyektler hereketler istiqametler sistemidir Medeniyyet elementleri musteqil olan bir tam teskil edir Medeniyyetin butun obyektleri aile nesil icma tayfa formasinda heyati ehemiyyetli meselelerin helli ucun yaradilmisdir Butun bu teskilatlanmis struktura iqtisadi bilikler siyasi huquqi ictimai fealiyyet ucun zemin yaradir Fealiyyet sahesi kimi baxsaq medeniyyeti muxtelif aspektlerden tehlil etmek olar Meselen tehsil sosial nezaret iqtisadiyyat idrak sistemi dini menevi o cumleden yaradici ve bedii fealiyyet Xarici kecidlerSonginajte N S Socialnaya antropologiya Bronislava Malinovskogo Zhurnal sociologii i socialnoj antropologii 1998 T 1 2 S 33 40 Ovcharenko V I Bronislav Malinovskij bioqrafiya